장음표시 사용
531쪽
cua'. V. An Deus cognoscat creaturas is se ipsis'
se ipsis esse obiectum primario terminativum divinae cognitionis , qua illas cognoscat; seu cognitionem illarum terminari primario ad ipsas: bed
cognitio divina,qua cognoscit creaturas, non potest terminari primario ad ipsas,nec ipsae polluntes le obiectum primarium talis cognitionis: Ergo nec possunt a Deo cognosci primario terminati ve in se ipsis. Probatur minor , quia obiectum primario terminativum cognitionis, est obiectum formale terminativum illius: Sed crcaturae non possunt esse obiectum formale divinae cognitionis adhuc formale terminati, um: Ergo. Pr batur minor, quia obiectum formale terminativum, idem est, ac obiectum formale quod: Hoc autem etiam eli specificativum potentiae , vel actus cuius est obiectum formale quod Sed implicat , quod creaturae sint obiectum formale quod divinae cognitionis , seu specificativum illius, ut
constat ex ratione 4. praecedentis conclutionis: Ergo
7 7 Confirmatur primo,quia illud est obiectum primario terminativum, ad cuius cogniti nem movet primario seu per se primo obiectum motivum:Sed obiectum motivum divinae cognitionis est sola essentia divina,vt dictum manet, deessentia divina per te primo soluin movet ad tui cognitionem,latumque secundasso, de ex consequenti ad cognoscendas creaturas: Ergo sola eL sentia divina est obiectum primatio terminativudivinae cognitionis, creaturae autem solum obiectum terminativum secundarium , ut illatum exprimario, & consequutum ad illud. Confirmatur secundo, quia obiectum krmale adaequatum, seu primario terminativum divini intellectus non
est ens, ut abstrahit a crearo, & increato , sed 1 lum,&determinate ens increatum , ut vidimus
stitie L praecedent. Sed si creaturae essent obiectum primarium , seu sermale terminativum divinae cognitionis, necessario dicendum seret, quod obiectum sermale , & primari terminativum adaequatum divini intellectus non esset sol una,
di determinate ens increatum, sed ens prout commune creato, & increato, quia obiectum sorinale adaequatum debet esse commune logice
& per praedicationem omni obiecto Hrmali in-
adaequato : Ergo. Tertio, quia obiectum formale terminativum , seu primario terminativum. cognitionis est, quod per se primo repraetent tur per speciem,ex qua, aut per quam est cognitio : Sed species , nempe essentia divina, pcr se
primo solum repraesentat se ipsam , latumque
secundario , & ex consequenti creaturas,ut etiam
ostensum manet: Ergo & cognitio divina, quae non est. nisi per talem speciem , solum per se
primo terminatur ad essentiam divinam, secundarici autem, & ex consequenti ad creaturas.
rum sinistra intelligentia , qui in intellcctu divuno duas cognitiones distingunt virtualiter intrinia
sece, unam primariam, aliam 1 cundariam: Et dicunt, quod secundaria est cognitio solum crea turarum , ad solas creaturas per se primo, & unu. ce ter minata, ac proinde respectu illius creat frae sunt obiectum formale icrminativum , licernon respectu intellectus divini, quia intellectus divinus so uni respicit pro formali , S primario termi irativo, quod respicit per cognitionem prumariam , non quod respicit per cognitionem se cundariam. Et ad hoc confirmandum aducunt plura exempla in virtutibus , N potenti js creatis.
Sinistra inquam est haec intelligentia ,& falsitaqtis convincitur, quia illa divina cognitio, quam appellant primariam, cum sit aeque infinita, ac
ipse intelis tus divinus, imo ipse intellectus divinus, utpote actus purus, est ipsa actualis imi
tellectio per se sublistens, necessario adaequat inistellectum divinum , ac proinde non relinquit in illo locum alteri cognitioni secimdariae , sed ne cullario cognoscit quidquid cognostabile est ab intellectu divino , omni modo, quo ab illo cognoscibile est: Ergo frustre,& line fimdamento p nitur illa cognitio secundaria distincta. 79 Explicatur, nam rogo: Per cogniti nem illam, quam appellas primariam, cognos citur ne solum obiectum primarium , nem De Z Vel etiam per illam cognoscitur obiectum secundarium , nempe creaturae Si primum: E go illa prima cognitio non est compreliensiva Dei, quia non potest esse comprehensiva Dei. nisi cognoscat in illo quidquid in eo cognoscivi
bile est, & consequenter creaturas. Si secundum. ut quid alia cognitio ad creaturas iterum cognoscendas Si dicas, quod ad illas cognoscendas in se iplis saltem terminative. Rogabo rursus,an ad illas cognoscendas in se ipsis terminative primario λ An secundarioὸ Hoc secundum dici non potest, quia iam lupponuntur cogniti terminative secundario. Nec primum, quia cognoscere creaturas secundario non potest movere ad illas cognoscendas primario : Nec Deus primario cognitus posset movere ad cognoscendas prima
rio creaturas,quia obiectum Primarium non m
vel ad primarium , sed ad secundarium : Ergo cognitio, quam appellas primariam, non pollα movere ad aliam, quam appellas secundariam. Vide alias impugnatioues anum. 63. 8o Nec exempla in Geatis aliquid convincvut . quia cum actus prima ius potentiae, seu virtutis, aut facultatis sit finitus, saepe est in- adaequatus tali facultati . & non adaequat totam vim sui principij; de ideo relinquit locum alijs actibus, sive primarijs , sive lacundarijs.
Et ut exemplo urgentiori respondeatn ; actus primarius virtutis theologicae charitatis , non adaequat totam vim amativam charitatis , sit stimul, & Per identitatem non est aluor proxi-ot mi
532쪽
υ4 Tractae Deo uno.Ds. IV. de intellectu, is scientia Dei.
mi propter Deum, nec amat quidquid amabile
est per charitatem, tam primario, quam lecundario , & ideo relinquit locum in ea sententia amori 1ecundario erga proximum ; cui tamen locum non relinqueret, si per se ille actus esset amor a malis omnis obiecti, tam primari ,quain secundarij charitatis: Attamen cognitio , qua Deus seipsum cognoscit, cum aequc lit infinita ac ipse intellectus divinus. ipsum adaequat, dc cognoscit quid cognoscibile ab iplo est, Sc omni modo,quocosnoscibile es , di ideo non relinquit locum alteri cognitioni diilinctae, nec primariae nec secundaria.Vide supra num.6o. Immo,ut in posterum exponam, nec in illa sumina cognitione distingui possunt ullo modo a parte rei duae intrinsecae ter
minationes , quarum una dicatur ter natio ad
obiectum primarium . alia ad secundarium 1 sed per eandem limplicissimam intrinsecam tenden
tiam, & terminationem activam, ut vocant, terminatur ad Deum , & creaturas ordine priinais
Ηj & secundarij, seu ad Deum primario, & ad creaturas secundario. Quod quidem alibi magis explicabo.
L A contra duas praecedentes coclusio S. Nam cum ex contrarijs alii adnuitant,alij negent creaturas cognoscit in Deo vi in obiceto
prius cognito; isti probant eas cognosci in se imsis, quia non in Deo; illi eas cognosci in se ipsis, licet etiam in Deo cognita primarioa larum prius
clusionem: Creaturae sunt obiectum sermale determinativum , seu intentionaliter motivum divinae cognitionis ad ipsas terminatae: Ergo cognoscuntur a Deo in se ipsis motive. Probant antecedens : Creaturae possibiles habent vim d terminandi obiective Deum ad sui cognitionem : Ergo sunt obiectum motivum, seu dete minativuin divinae cognitionis ad iplas terminatae. Probant antecedens: Creaturae possibiles h
bent veritatem intrinsecam obiectivam in signo diverso a cognitione. & non posteriori Obiective ad ipsain cognitionem: Sed hoc est habere vim determinandi obiective Deum ad sui cognitionem : Ergo. Maior in primis videtur certa, quia in primis habent suam quidditatem intrinsecam , & intrinsecam possibilitatem in suo statu quid litativo, ut olien clinius in Metaphyliuca, Per quam verificant obiective propositiones aeternae veritatis: Ergo habent veritatem intrinsecam obiectivam. Deinde haec veritas Obiectiva est in diverso signo , ac divina cognitio, cum ab ea realiter dillingu atur: Et denique non praecedit ad illam divina cognitio in genere obicistivo i Ergo habent veritatem intrinsecam in signo distincto a ligno cognitionis divinae, &non posteriori obiective ad illam. Minor etiam probatur , quia ut intellectus ex se determin
tus , & necessitatus ad cognoscendum omne
cognoscibile determinetur ad aliquid de facto cognoscendum , sufficit praedictum obiectum
esse cognoscibile, eamque cognoscibilitatem ii bere in ligno non impedito ad exercendam eam determinationem : Sed signum non impeditum ad eam determinationem exercendam est signum distinctum a signo cognitionis, & non P stetius illa in genere obiectivo: Ergo ut res possit determinare Deum ad sui cognitionem QR
scit habere cognoscibilitatem , seu quod idem est , veritatem intrinsecam pro signo distincto a signo cognitionis, & non posteriori ad illud. Ita
ex se summe cognoscitivus, qualis est divinus ex se est summe determinatus ad cognoscendum Omne verum , & cognoscibile sub conditione quod lit verum, & cognoscibile: Sed Etellectus sic summe determinatus ad cognoscedum quodlibet, sub conditione quod sit verum, & cognos cibile , se alissime determinatur absolute per hoc quod obiectum sit re ipsa cognoscibile,di ve rum: Ergo intellectus divinus ad cognoscendum quodlibet obiectist in actu secundo, determinatur vltimo,& absolute per hoc,quod obiectum sit vorum,de cognoscibile: Ergo si obiectum sit intrinseco verum,& cognoscibile uti sunt creaturi possibiles per suam intrinsecam veritatem determinant vltimo,& absolute intellectum divinum ad sui cognitionem:Sunt ergo obiectum determina
tivum illius. Minor probatur, quia intellectus summe determinatus ad cognoscendum quodlibet sub conditione quod sit verum, & cognoscubile, deterini natM absolute ad illud cognosce dum per id,quod praecise deest, ut ea determin tio conditionata sit absoluta: Sed ad id praecise deest ipsa conditio nempe quod obiectum sit verum,& cognoscibile: Ergo per id praecise ultimo.& ab lute determinatur. Confirmant secundo; quia intellectus infinite cognoscitivus, qualis est divinus debet esse cognoscitivus omnis obiecti omni modo quo obiectum cognoscibile sit: Macreaturae possibiles sunt cognoscibiles in se ipsis
motive,& terminative primario: Ergo illas Deus sic cognoscit.Haec est ratio a priori unica contraris sententis, quam unice habent ad probandum Deum cognoscere,tum possibilia, tum futura, de existentia absoluta in se ipsis motive, Sc determinative;& tandem coditionata contingentia etiam in se ipsis motive, & terminative; ad quod viti- mutn,in quo consistit scientia media collia at,tota doctrina de hoc modo cognoscendi,sive possi-
533쪽
cua'. V. An Deus cognoscat creaturas laseipsisf s i s
Ulla. sioe absolute sutura In se ipsis. Sed quam
levi filo omnia haec innitantur, constabit, perpendendo debilitatem huius rationis.
tecedens seu assiimptum. Ad probationem, nego antecedens. Ad probationem, distinguo maiore, quoad primam partem di Creaturae possibiles habet veritatem intrinsecam obiectivam talem peressentiam, nego: Talem per participationem primae veritatis talis per essentiam concedo malare, quoad primam partem,& quoad secundam,nem
Pe,quod eam veritatem habeat in signo diainem a cognitione divina; sed nego quoad tertia, nem-Pd,quod ea veritas non sit in signo posteriori obiective ad ipsam cognitionem divinam; vel ut id clarius pateat, distinguo sic: Et non in signo posteriori obiective ad ipsam cognitionem, nec ad
primarium obiectum motivum, di determinativa
illius nego: Et in signo posteriori ad obieetu primarium motivum,& terminativum illius transeat maior:Et nego minorem.Ad probatiouem maioris, dico, quod creaturae possibiles habent suam quidditatem intrinsecam, non ut primam quidditatem,sed ut participationem primae quidditatis, quia tota rerum quidditas nihil aliud est signate, nisi quaedam minutissima participatio,& imitatio prima,& infiniis quidditatis,excogitata, & Ideata a Deo ex vi cognitionis ipsius primae quidditatis, seu essentiae suae infinitae; quod quidem certissii naum est. quia non habent quidditatem primam,&ler essentiam talem; habent etiam intrinsecam possibilitatem mea intrinseca quidditate fund tam. Ex quo ad summum sequitur, quod habeant intrinsecam veritatem , non tanquam pH-mam veritatem per essentiam talem, sed per modum participationis, & imitationis primae v ritatus. Caeterum hanc quidditatem, & verit tem non habent, nisi in signo posterios obiecti- Vc , ut per se notum est, ad primam, & infinitam quidditatem, & veritatem talem per essentiam ; nam quis neget primam,& summam quid-ditatem , de veritatem per essentiam talem , esse obiective priorem ad veritates,& quidditates participative tales, seu ad participationes illius:Cum ergo divina cognitio ad cognoscendas quidditates,& veritates participative tales moveatur,&determinetur obiectivὰ a prima quidditate, veritate per essentiam tali, cuius illae sunt participationes;inde est,quod illae veritates,& quidditates non sunt in signo apto, seu non impedito ut possint movere, aut determinare obiective Deum ad carum cognitionem , quia sunt in signo obiectuve posteriori ad obiectum adaequale motivum,&determinativum ad illam; & signum obiective posterius ad sigmini obiecti adaequale nrotivi, de determinativi, iam est signum ineptum , & impeditum, ut in eo creaturae possint movere,de deis
terminare obiective divinum intellectum ad e rivum cognitionem.
8s Ex quo inseres, quod licὀt Illa quiddis
tas, dc veritas intrinseca creaturae Mon soret in
signo posteriori ad cognitionem divinam illius
hoc non sussiceret,ut posthnt movere, fle determinnare obiective ad illam, si esset in signo posterioriri obiective ad obiectum primarium divinae cognitionis,quod est adaequale motivum,de determirinativum illius;quia sque impotens est illa quiddi
tas,dc veritas ad movendam, Ec determinandam
obiective cognitionem sui,in signo obiective posteriori ad obiectum Maequale motivum , ac si si in signo obiective posteriori ad ipsam cognitionem. Unde arguens non bene numeravit
omnia requisita , ut quidditas, seu veritas obiectiva creaturae possit obiective movere inteiri lectum divinum ad sui cognitionem ; requiri tur enim, non solum , quod creatura habeae quidditatem , dc veritatem intrinsecam I non
solum quod illam habeat in signo dillincto a
divina cognitione ; nec solum quod illam habeat in signo non posteriori obiective ad illam I sed ultra , quod illam habeat in signo non posteriori ad obiectum adaequale molirivum divini intellectus , & divinae cognitionis.
N. hoc ultimum requisitum caute tacuit arguens in suo argumento, cum tamen exactissimum
sit. . 86 Insertur etiam , caute dixisse, MAM no non poseriori obiectior ad divinam cogni tionem , cum tamen deberet dicere in signo prio ri obissime ad illam, nam sane ut veritas allia qua possit movere intellectum ad cognitionem
aliquain , non sit ruit , quod sit in signo non posteriori, quia si sit in signo disparato, aut
commitanti ; erit in signo non posteriori, de tamen non erit in signo apto ad movendum.& determinandum obiective intellectum ad eam cognitionem I siquidem signum disparate se habens, aut pure commitanter cum aliqua cognitione , non est signum aptum, sed inepritum ad movendum , de determinandum intellectum obiective ad eam cognitionem : gi ex hac advertentia posset etiam, omissa maiori, nemgari minor, quod scilicet habere eam verita tem in ligno non posteriori obiective ad cog
nitionem sit habere vim determinandi obiectivα ad illam , quia vitta requiritur illam liabere in signo obiective priori. Sed quia illa divina cognitio iuxta ipsum est divina essentia, Be absurdum ingens praeseseri, dicere,quod quidditas, & veriqtas intrinseca creaturarum sit obiective prior Hdivinam essentiam , propterea non Bit ausus id exigere ad rationem obiecti motivi, de determi nativi, sed solum exegit, quod non esset post rior obiective, ne absurditatem propositionis statim manifestaret. Quamvis immediate eam sibi ingenue Obijciat, de respondere conetur. Uc viridimus supra nutu. 6O.
534쪽
e 16 Tractis Deo Cno. Disp. νῶ i lecturas entia Dei.
87 Ex quo demum respondeo,negando etiam Primani mai*rein argumenti,quoad tertiam partem , quod nempe creatura possibiles babeant veritatem obieetivam in Agno non riseriori o Deliis ad earum divinam regnitIonem . quod quidem iterum assctit in probatione, sed minimo Probat. Nos autem oppositum probamus duplici, de efficaci ratione. i'rima eskquia ea cognitio, utpote actualis intellectio necellaria Dei, est reipia, intino di virtualiter intrinsece , ut ipse fatetur, ipsa Dei essentia; quis autem dubitet essentiam divinam respectu intellectus divini esse priorem obiective, quam quidditas, & veritas intrinseca creaturae,quae est quaedam participatio illi pErgo veritas intrinseca creaturae est obiective posterior, seu in signo obiective posteriori ad divinam cognitionem, qua Deus creaturam cognoscit. Secunda est, quia ea divina cognitio est esse tialiter cognitio per se subsistens:Cognitio autemper se subsistens perprius est cognitio sui, quam alterius obiecti r Ergo perprius est sibi metipsi obiective praesens, quam quodlibet aliud realiter ab ea distinctum: Ergo prior est obiective quolibet alio, de quodlibet aliud erit obiective poli
rius ipsa: Ergo di veritas intrinseca creaturarum, quae realiter est aliud ab ea cognitione. Quibus adde tertiam rationem, quia Deus, ut est in se cuomnibus suis periectionibus intrinsecis, est per prius cognoscibilis a se ipso, quam creaturae, quae
solum sunt participationes illius:Sed cognitio illa necessaria est intrinsecaDei persectio:Ergo est per
prius cognoscibilis ab ipso Deo, quam creaturae, seu participationes Dei: Ergo est prior obiecti .e ad ipsas creaturas respectu Dei, seu respectu intelle stus divini. Fallum ergo est, quod veritas intrinseca creaturarum sit in signo non posteriori obiective ad divinam cognitionem illarum.Mitto alias rationes, quia haec sufficiunt ad improbaniadam propositionem, quam arguens non probat, di quod mireris, inqua totam vim suae sententiae
et Vt vero clariori stillo,& argumentum. N solutionem capiant, qui signa illa prioritatis Zeposterioritatis obiectivae non ita capiunt, nostra doctrina reducitur ad hoc,quod distinguimus primam veritatem talem per essentiam, di veritates
creaturarum tales per participationem, quia sunt participationes quaedam primae illius veritatis, di per consequens veritates secundae: Dicimus ergo veritates istas secundas non pota esse obiectum intentionaliter motivum , nec determinativum
primi intellectus, seu primae cognitionis, quia primus intellectus, seu prima cognitio latum potest
obiective moveri, Zt determinari a prima veritate per essentiam tali,non autem a veritate secuniada tali per participationem primae. Quod praeterquam quod ex terminis patet, probatur, quia veritas secunda essentialiter est cognoscibilitas secunda, & consequenter essentialiter est obiective posterior veritate prima, quae etiam est prima cognoscibilitas; veritas autem obiective posterior primae veritati essentialiter est impotens movere obiective primum intellectum ad primam cognitionem , quia essentialiter supponit obiectum motivum adaequatum illius, nempe primani vetitatem; de cum cognitio prima,& per se subiistens sit etiam re ipsa, dc essentialiter prima veritas,etia
supponitur obiective nota Deo ante omnem veritatem secundam, dc ideo nulla veritas secunda
potvi esse respectu illius obiective prior in intellectu divino , ac per consequens, nec obiective movere, aut determinare ad illam, nec illam veobiectum sorinale, aut primarium terminare. Argumentum autem, Oppositum contendiz. nempe veritates secundas,quae sunt primae veritatis par
ticipationesinam talis est veritas intrinseca cuius libet creaturae, esse obiective priores ad primam cognitionem, quae essentialiter est prima veritas; ex quo sequitur esse obiective priores ad primam veritatem per essentiam; de sic obiective movere , Ze determinare ad illam; de hoc sine est M. sumptum potissimi fundamenti contraris sentemtiae,de Scholae. 8s Ueniamus iam ad confirmatIonem ad quam nego maiorem, non quia intelIectus divinus non sit summe cognoscitivus , nec quia non sit summe determinatus, dc necestitatus ad cog noscendum omne cognoscibile, sed quia non est determinarus conditionale tantum, sed ex se, Mab intrinseco absolute; ex se inquam, quia ex sinaessentia primario cognita; non enim ad cognoscendas creaturas expectat ab extrinseco condiationem, nempe quod illae sint cognoscibiles, αVere , nam sic opporteret eam conditionem ab
extrinseco illi notificari, de praesentari, ut absolute obiectum cognosceret, quo pacto non esset
intelligens a se, sed ab alio; quod quis dicat S
cui licet visus corporeus sit raecessitatus ad videridum omne visibile; quia est necessitatus ad illia videndum sub conditione quod sit visibile, expectat ab extrinseco, quod visibile notificet oculis per suas species suam visibilitatem , alias absolute non videret:& licet intellectus angelicus sit necessitatus ad cognostendum Omne naturaliter cogooscibile, quia tamen solum conditionate indiget ab extrinseco sibi notificari per species inditas cognoscibilitatem obiectoruin naturalium: Sic ergo,siDeus solum coditionale esset determia natus , di necessitatus ad cognoscendum omne cognoscibile : Non ergo est sic determinatus, Iedab intrinseco, de necessario est determinatus a solute ad cognoscendum omne necessario cognoscibile; de libere ab intrinseco est determinatus absolute ad cognoscendum omne cognoscibile contingenter; siquidem ab essentia sua prius cognita determinatur necessario, dc absolute ad cogis
535쪽
suasi. T. An Deus cognostat creaturas Ase ipsis'
noscendas omnes verstates necessarias, & ab illa per decretum, aut voluntatem determinatur obisiective libere ad cognoscendas omnes veritates contingentes; unde non restat locus ut ab extrinseco determinetur obiective. Et sic tota confirmatio in falso fundatur. Ad secundam confirmationem , distinguo maiorem , quoad secundam partem: Et omni modo, quo cognoscibile sit sine impersectione. aut limitatione, concedo: omni modo, quo cognoscibile sit cum imperfectione , aut limitatione, nego maiorem, & distinguo minorem eodem modo, quia creaturae non sunt cognoscibiles in
se ipsis motive, & terminative primario, nisi per cognitionem specificatam ab ipsis, dependentem obiective ab ipsis, & limitatam specifice ad ipsas; hae autem sunt impersectiones divinae cognitio ni. & intelle mi repugnantes,& ideo etiam illi repugnat hic modus eas cognoscendi,& ideo ab intellectu divino non sunt hoc modo cognoscibiales, sed solum ab intellectu citato. - Sed replicabis: Adhuc respectu intellectus divini sunt cognoscibiles in sua vera cognoscibilitate, di veritate: Sed in se ipsis habene veram cognoscibilitatem , & veritatem intrins cam: Ergo adhuc ab intellectu divino sunt cognoscibiles in se ipsis. Distinguo maiorem e Sune cognoscibiles in sua vera cognoscibilitate, di veritate extrinseca, & prima, concedo: In sua vera cognoscibilitate , & veritate secunda, & participative tali, subdistinguo: Terminative secundario , concedo: Motive, aut terminative primario, nego maiorem : Et distinguo minorem : In se ipsis habent cognoscibilitatem, & veritatem intrii secam secundam , & participative talem; conc do: Primam, di peressentiam talem, nego min rem, & consequentiam: Quia cieaturae possibilessent extrinsece verς, & cognoscibiles in Deo veritate . & cognoscibilitate divina, quae est primaveritas, & cognoscibilitas per essentiam talis; &in illa sunt a Deo cognoscibiles motive, di terminative primario ; & habent intrinsece in se ipsis veritatem,& cognoscibilitatem secundam pariaticipative talem, & in hac sunt cognoscibiles ab intellectu divino terminative secundario. 1 obijciunt secundo: Nullum est inconveniens in eo , quod cognitio divina specificetur
extrinsece ab aliquo malo: Ergo nec in eo,quod respiciat pro obiecto formali motivo , aut terminativo aliquid creatum. Probatur antecedens, quia non minus divina est omnipotentia, nec mi
nus per se subsistens , & propter se , quam divina cognitio: Sed omnipotentia specificatur ab alia
quo creato, nempe a ratione entis creabilis i EGgo etiam poterit sic specificari divina cognitio. Hanc paritatem continuo pro instantia obhciunt nostris fundamentis.
Sed respondeo, instantiam nullam esst quia
nullus erit ex Thomistis,qui fateatur omnipotentiam specificari a ratione entis creati, nec ab ali . quo extrinseco; ut vero esset legitima instantia,N ad hominem, debebat este ex concessis a Tho- mistis. Deinde respondeo, negando antecedens. Ad probationem, concessa maiori, nego min rem , quia cum Omnipotentia sit per se iubiistens a se, & propter se , non potest mensurari ex aliquo extrinseco, nec penes aliquam causam formalem extrinseeain , Ee consequenter nec ab alia
quo extrinseco specificari; sa Sed replicabis: Omnis potentia productiva specificatur a termino perte primo proinducibili: Sed omnipotentia est per se potentia
productiva, & non habet alium terminum prima rio producibilem, nisi aliquid creatum, leu rationem entis creati: Ergo specificatur ab hac ratione , sive ab aliquo creato. Respondeo primo, distinguendo maiorem : Omnis potentia per se primo productiva , transeat maior : Omnis γα tentia secundario,& ex secundaria denominatione productiva , nego maiorem , dc diltinguo minorem eodem modo, quia iuxta communiorem,& veriorem sententiam rhomistarum,& aliorum.
omnipotentia in Deo non est potentia distincta ab intellectu divino, aut diviva voluntate , 1ed ipse intelledius divinus , qui primario ex respectu ad oblectum primarium dicitur, dc est per se pririmo intellectivus , per respectum ad obiectum le-cundarium, secundario denominatur practicus.& factivus, seu potentia productiva; & simili trevoluntas divina, quae respectu obiecti tormalis, deprimarij est per se primo voluntas, di amor, res pecta obiecti secundaris, est secundario efficax, seu factiva illius, non ita ut re ipsa ex parte in tellectas divini sint duae tendentiae, aut habitudiis nes pro recto, una intellectivi, alia practici, di factivi; una primaria, alia secundaria; nec similiter in voluntate divina pro recto; sed ita ut uua sola, de simplicissima habitudo pro recto erga Obie cium primatium sit intellectiva primario, erga secundarium sit practica, di factiva secundario, ita Vt totus Ordo primath, & secundari, sit obiectivus, non subiectivus , & tota diversitas denominationis sit penes connotata, non penes subiecti vas habitudines, ut alibi magis explicabo;& i ta hanc sententiam certum est omnipotentiam
non specificari ab ente producibili, quia, cum is intellectus, vel voluntas divina, non est primario, sed secundario productiva, di solum respe tu obiecti secundaria, di nihil specificatur per denominationem secundariam ex obiecto iucundatio, sed solum per denominationem primariam ex obiecto primario. sa Vel secundo, dato, quod omnipotentia sit potentia specialis productiva, seu praescii indendo ab eo, quod fit distincta, vel indillincta a voluntate , rei pondeo distinguendo maiorem:
536쪽
318 Tract. de Deomno. Disp. IV. de intellectuas sesentia Dei.
Omnis potentia prodinaeva specificatur a termino per se primo producibili ut quod nego: A te mino per se primo producibili vi quo; subdistimguo:Vt quo intrinsecum vel ut quo extrinsecum, concedo: Ut quo intrinsecum semper, nego maiorem ;&distinguo minorem , quod ad secundam partem: Et non habet alium terminum primario producibilem ut quod, nisi aliquid crea.
tum , concedo: Primario producibilem ut quo,
subdistinguo: Ut quo intrinsecum producibili,nego suppositum: Vt qua extrinsecum producibili,
nego minorem, & consequentiam. Itaque omniupotentia est productiva, in quantum es comm
nicativa , & participativa sui esse alijs;& alia sunt producibilia ab ipsa, in quantum possunt particupare de etae Dei; igitur producibile ut quod estens tale per participationem; producibile vero ut quo est ipsum esse, per cuius participatione fiunt, di producuntur omnia: Hoc autem esse participatum est duplex, nempe vel esse participatum
intrinsece,&terminative in ipsis producibilibus; vel cile ipsum per se subsistens, in quo essentia divina consistit, di potest dici participatum extrinsece a creatura, quatenus esse intrinsecum creaturae est participatio illius este Dei per se subsisten iis, seu de illo esse per se subsistenti; cum hae disserentia , quod esse intrinsece participatum in creaturis non est unum singulare esse in omnibus illis, sed unum logice tantum, unitate logica, seu praedicationis; esse vero ipsum per se subsistens. cuius est participatio quodlibet este finitum, est
esse singulare infinitum Dei, utpote per se sibil-sens: Omnipotentia ergo non respicit pro te mino formali quo, esse intri secum producibilibus, quod solum est logice commune omni pr
ducibili, sed ipsum esse per essentiam, seu per se subsistens, quod est singulariter unum, sed participative commune aut communicabile Per participationem omni producibili ad extra. y Et ratio huius est, prima, quia illud.
esse est terminus formalis quo . omnipotentiae,
quod ipsa per se primo intendit communicare Per participationem omni producibilii Sed ipsa
per te primo non intendit communicare per participationem aliquam rationem logice comm nem essendi, sed suum proprium esse per se subsistens: Ergo hoc, de non illa ratio, est terminus Ermalis omnipotentiae. Minor paret,quia omni potentia non est per se primo propter communi eandam rebus aliquam rationem logice comm nem sed propter participandam suam essentiam, seu suum esse rebus: Ergo per se primo,& ex primaria intentione est participativa sui cile rebus,&non illius rationis logice communis. Secunda, quia esse logice commune .& intrinsecum rebus
essentialiter est esse finitum in actu,licet infinitum in potentia: Esse vero ipsum per se subsistens comunicabile per participationem rebus, di exui , secum ipsis, est esse fimpliciter infinitum in achat Sed terminus formalis quo omnipotentiae , seu eL se,cuius participationem per se primo intendit in rebus, non potest esse simpliciter N acui finitum, nec solum in potentia infinitum, sed actu, & sim pliciter infinitum; quia omnipotentia non est potentia solum infinita sincathegorematice , de inpotentia, sed actu, dc simpliciter infinita,de debet respicere terminum sormalem quo proportionatum: Ergo debet respicere pro termino Brinaliquo esse ipsum per se subsistens. ut cuius particiis pationem ad extra per se primo respicit. Tertia, quia ut supra arguebamus q. prata solae illae potentiae respiciunt pro ratione formali aliquam rationem logice communem, seu potentialem, quae sunt intrinsece, dc ex se potentriles; potentia vero,quet' suerit actus purus,non potest respicere per se primo rationem logice communem , aut potentiatem .sed rationem singularem actu infinita, licet communicative, di participative universalem: Sed omnipotentia est potentia activa per modum actus puri: Ergo debet respicere ratio qnem formalem. seu terminum sormalem quo fingularem, & istum participative universalem: Sed talis est ratio ipsius esse per se subsistentis non vero ratio entis siniti logice communis omni enti finito Ergo illam,& non illam respicit pro te bino formali quo.ss Ex quo iam patet, quomodo omnia potentia non specificatur formaliter ab aliquoetealiter distincto, nec finito, nec crearo, sed vilicua sua essentia, sive ab ipso esse per se tubsistenti.
cuius per se primo est participativa rebus Si quod ideo est terminus quo Hrmalis eius, Ze ratio is malis sub qua. Et lic cessat instantia, di argumei
tum toties inculcatum a contrarijs.
os Sed dices: Terminus formalis quo poritentiae productivae debet esse producibile ut quo serim, & aliquando productum ut ovo: Sed esse ipsum per se subsistens non potest cile producibile, nec producturn ut quo: Ergo nec terminus sor- malis quo omnipotentiae. Probatur minor, quia
producibile, seu productum formaliter ut quo debet esse sormaliter constitutivum termini producti ut quod. Sed esse divinum per se sublistens non est constitutivum termini producti ut quod,
nempe creaturae: Ergo. Probatur maior,quia humanitas, sive natura humana ideo est terminus sermalis quo potentiae generativς humanε & pr ducibilis ut quo, quia licet non generetur, nec producatur ut quod, est tamen is ale constitutivum geniti ut quod, nempe hominis: Ergo terminus Qrmalis quo potentiae productivae,seu prinducibilis ut quo debet esse constitutivum Hrm te termini producti ut quod. Respondeo, distinguendo maiorem ut supra : Debet esse producibilis ut quo intrinsecum, vel ut quo extrinsecum, concedo: Vt quo semper intrinsecuta lego malo.
537쪽
rem : Et distinguo minorem di Esse ipsum per se
subsistens non potest esse productum, nec producibile ut quo intrinsecum,concedo: Ut quo extrinsecum, nego minorem. Ad cuius probati nem, distinguo maiorem: Debet este forinale costitutivum termini producti ut quod, illi intrinsecum, si sit quointrinsecuin;illi vero extrinsecuin, si sit quo Hrmale extrinsecum,concedo; aliter,nego maiorem,& distinguo minorem: Esse divinum non potest esse conliitutivum intrinsecum H male termini producti ut quod, concedo: Constitutivum Hrmale extrinsecum, nego minorem;
quia sicut lux Solis extrinsece denominatur Sol ab ipso Sole cuius est participatio, unde communiter solemus dicere, quod ingreditur Sol per su-nestris, se alia huiusmodi, in quibus lueem ipsam
Solem appellamus; & imaginem hominis aut caeis saris appellamus hominem, aut caesarem,extrinsece nempe ab eo,cuius est imitatio; ita quaelibet creatura extrinsece constituitur, de denominaturens ab ipso esse, seu ente per essentiam, cuius est
imitatio, & participatio. Videatur D. Thom. inpraesent. quast. 6. artis. 4. in corpor. ubi ait: Aprimo igitur presuam essentiam ente , ct bono Unumquodquepotest dici bonum em,in quam iam participas i um per modum euiusdam affinitationis. Et satis est, quod hoc pacto esse Dei
constititat extrinsece omnia entia, ut sit terminus
malis quo, & ratio formalis sub qua omnipotentiae in omni producibili, & ut dicatur produci
ut quo extrinsecum,quia licet sit extrinsecum enti producto, est tamen ratio tarmatis Deo, & eius Omnipotentiae ad illud producendum; & ipsum esse intrinsecum est terminus materialis respectu Omnipotentiae, quia omnipotentia per se primo
non producit illud esse intrinsecum, nisi quia imitatio . At participatio ipsius esse Dei, quod per
se primo ostendit ad extra manifestare, comm nicare, de participare.
manae, aut alterius potentiae finitae urget, qu potentia illa non intendit communicare,aut pa ticipare genim aliquam naturam humanam sinis
larem per se subsistentem, & separatam, quasi idaeam Platonis, aqua genitum dicatur homo, ut voluit Plato, nec datur talis natura humana separata . ει subsistens, sed solum i natura humanalogice communis hominibus, quae dicitur species logice praedicabilis, & hanc per se primo intendit communicare homo generans hominem,
vi eum haec sit intrinseca per identitatem genito, ideo terminus sermalis quo generationis humanet in id.quo intrinsece constituitur genitum in specie hominis; & similiter in qualibet alia potentia creata , & finita productiva , quia quaelibet respicit pro termino formali quo aliquam rarionem logice communem, de finitam , non lingui
rem, nec per seJubsistentem, sicut idaeam Plat
nis, quia non datur extra Deum natura vllas,sp cieS, aut genus separatum , aut per se subsiliens, cuius participatione interiora fiant eius generis, aut speciei, vel rationis. Attamen datur ens, seu natura ellendi leparata, & per se subliliens,n-pc Deus, cuius participatione omnia sunt entia. N ideo terminus Qrmalis potentiae divinae factiuvae ad extra est ipsum cile, aut natura ellendi per se subsistens, & 1eparata , cuius participatione omnia fiunt entia , de quam per se primo intendit aliss a se participare, seu communicare per parti cipationem i & cum haec natura eslendi, seu ipsum esse per se subsistens lit extrinsecum rebus illud participantibus, idco terminus lormalis quo omnipotentiae non debet intrinsece constituere terminum quod, seu res ad extra productas quia non est ratio aliqua, vel natura logice communis illis. sicut continsit in omni potentia finita productiva , sed natura essendi, seu ipsum esse singulariter subsistens, de participative commune rebus producendis. y8 Videatur D. Thom. ubi supra. Nam ibi expresse ait Platonem erratie in eo, quod ponebat species rerum separatas, & per se iublillantes, a quibus inseriora denominarentur illius speciei, v g. idaeam hominis separatam, quam vina bat per se hominem, secundum quam Socrates,
v. g. esset homo , 8c sic alia individua; & idaeam
aequi separatam. quam vocabat per se equum,secundum quam Bucephalus, v.g. esset equus.Non tamen erravit in eo, quod ponebat ideam ratis,
ct idaeam unius separatam, quam dicebat per se ens, ct per se unum, cuius participatione
unum odque dicitur ens, vel Onum; unde sicut
si daretur homo separatus per se subsistens, cuius participatione quodlibet individuum esset homo, terminus formalis generationis hominis esset illae homo separatus, S communis quia generans per se primo intenderet illum communicare alijs, ita terminus sormalis potentiae Dei ad extra est iosum esse separatum per se en . quia illud est,quod per se pri ino intendit ad extra manifestare, participare , de cominunicare, de cuius participatione omnia facit entia.
sp Ex quo inseras, quod quando dicitur,
quod ratio istimatis sub qua terini nativa omniis
potentiae est ratio communis entis, intelligendum esse non de ratione logice communi, de multiplicata intrinsece in omnibus entibus sed de ratione
entis per se subsistentis, communis participabiliter, seu communicabilis per sui participationes
omnibus entibus; siquidem omnia entia terminant activitatem omnipotentiae . ut stant sub primo,& per se ente,& quatenus de illo participant,
non enim producuntur, nec fiunt a Deo propter
se ipsas, aut ratione sui, sed propter participandam ad extra , de communicandam, ac manitastandam ipsam Dei essentiam , seu ipsum ei te per
538쪽
sro Tract. de Deo Cno. D p. IV. de intellectu Ff entia Dei.
st subsistens, & ratione illius, unde ipsum Dei esse, vel essentia,ut ad extra participabilis, de communicabilis infinite, est ratio in alis sub qua
omnipotentiae,& a qua unice omnipotentia spe- Cincatur, non autem ratio entis creati logice
communis, & multiplicata in omnibus. Obiaciunt quarto: Ex quo Deus cognost rei creaturas in te ipsis non vilesteret divina cognitio : Ergo abique inconvenienti potest illas liccognoscere. Probatur antecedens,quia si per impossibile creaturae exilierent necessario ab aetemno, eas Deus cognosteret in se ipsis, potissime si ita ille exiisterent a se: Et tamen ex hoc non umlesceret divina cognitio: Ergo. Secundo ex Div. Thom. I. contri cient. cap. 7o. ubi alti Quod Deus cognoscat Oilia nobilitati scientiae eius non repugnat. Et rursus: Glitas cognitorum in cogis noscentem non redundat per se, sed per accidens, vel ex eo, quod dum Oilia con erat, is nobilioria Bus abstra, tur; vel ex eo, quod ex considerati ne vilium in aliquas indebitas conmerationesim linatur : Non igitur derogat ditanae nobilitati vilium rerum eo itis. Sed ex cognitione creaturarum in se ipsis Deus, nec abstraheretur a nobilioribus cognoscendis , nec ad indebitas considerationes inclinaretur:Ergo non vilesteret. Ioo Respondeo, negando antecedens. Ad primam probationem , nego maiorem , quia in primis, si existerent necessario ab aetemo perparticipationem,& caulalitatem ab ip ,eas cogis nosceret in se ipso ut causa, de non in ipsis; si vexo existerent a se, vel eas non cognosceret, vel si eas cognosceret, acciperet obiective scientiam
ab illis, de ea disceret ex ipsismet, & non ex se laeso , quo casu vilesceret eius cognitio vilitate ὁ Pendentiae. Ad secundam probationem dico phimo, D.Tho m. ibi non loqui de cognitione reis xum vilium in se ipsis, ted de cognitione re-xum vilium ex terminis, & ex eo praecise quod est rerum vilium ; & hoc pacto verum est, quod vilitas cognitorum per se non redundat in cognoscentem , sed solum per accidens ex illis capitibus assignatis; cum hoc tamen' col ret, quod cognitio creaturarum in se ipsis motive, aut terminative primario ex alio capite vilesceret,nempe , quia specificata, & dependens obiective a creaturis. Et iuxta hanc doctrinam, distinguatur
consequens: Ergo non vilesceret ex conceptu cognitionis rerum vilium, concedo: Ex conceptu
cognitionis illarum in se ipsis motive, aut terminative primario, nego consequentiam. Vel denique , nego minorcm subsumptam , quia si Deus cognosceret res viles in se ipsis, cum hoc necessariis foret per idem, & simplicissimum lumen intellectivum ex parte Dei, opus illi esset, avertere cognitionem a sua essentia. Et a rebus nobiliorubus , quia nequit intellectus simul, di ex aequo cognoscere plura ut plura in se ipsis,& ex diversis motivis ex aequo moventibus, sed opus est, 1P- sum dividi, de seorsim , ac successive ea considerare. Vide supra num. 18. doctrinam selectam
ior Obijcies quartis: Ex quo creaturaeterminent ratione sui,seu primario divinam cog nitionem, non sequitur quod illam specificenti
Ergo quin ab illis specificetur potest eas cognoscere in se ipsis,saltem terminative. Probatur an tecedens, ex D.Thom. in praesenti artis. I.ad 3.vbi sic ait: In tantum enim ipsum intelligere spersecatur per obieeta uum , in quantum forma intelligibilis es principium intellectualis operationis: Et ad lecundum iuniliter dixerat quod imtellectum est prefectio multigentis,nonfecundum
suam subsaritiam fedfecundiam suam speciem
fecundum quam es in intellectu, ut forma, ct perfectio eius: Sed ea, quae sunt alia a Deo,inratiliguntur ά Deo per illius essentiam , ut speciem, in quantum essentia Dei continet Decies eorum . Ergo non sequitur, quod aliquid aliud*pem Lito ditani intelleritas, nec ipsum specificet,quam sentia Dei. Ergo ex quo per essentiam suam vespeciem cognoscat creaturas in se ipsis terminative primario, seu ex quo illae sint obiectum sor male terminativum, non sequitur quod illae, sed solum quod essentia sua specificet intellectunt divinum. Confirmatur: Quia dato,quod obiectam cognitum in se ipso specificet cognitionem iuxta D. om. non illam specificat ratione sui sed ratione speciei, Se Hrinae intelligibilis existentis in intelle tu i Sed haec in Deo eli divina essentia: E
go ex quo per illam ut speciem cognosceret cre turas in te ipsis,ad summum sequitur quod crea turae specificarent divinam cognitionem ratione essentiae divitam vi speciei illarum : Sed hoc non eli inconveniens, quia solum essentia divina specificaret divinam intellectionem,non autem crea turae, ut ab illa distinctae: Ergo. Ioa Respondeo,negando antecedens. Ad cuius probationem ex Dahom. concedo totam doctrinam illius, & ad minorem ex ipso desumptam , distinguo sie: Ea,quae sunt alia a Deo intelliguntur a Deo per suam ostenviain ut speciem, si cognostiantur in se ipsis motive , aut terminativuprimario , nego: Si cognoscuntur solum secundario in essentia divina primario cognita,concedo; quia essentia divina bene potest esse species sui ipsius per se primo, & ex consequenti, seu secundario aliorum,quae in ea eminenter continentur ; de hoc pacto per illam possiunt cognosci in ipsa creaturi secudario sed si cognoster et creaturas in se ipsis immediate motive, aut terminativuprimari O , ita eas cognoscere non posset, nili per alias species distinctas a sua essentia, di proprias
cuilibet creaturae cognitae, de tunc casus intellectus divinus ab illis specificaretur, de non soluma tua essentia. Unde ad ultimam consequentiam
539쪽
siuaest. T. An Deus cognoscat creaturas in se ipsisf s eti
nem suppositum, vel dico: Implicas in terminis, quia implicat quod per suam essentiam ut speciem cognoscat Deus creaturas in se ipsis, ut in obiecto formali terminativo ; quia obieetiam ista
male terminatri um non cognoscitur per speciem
alienam, sed solum per propriam. Ex quo ad confirmationem, distinguo maiorem: Illum specificat , non ratione sui, sed ratione speciei, &krmae intelligibilis propriae, concedo: Ratione formae, & speciei intelligibilis alienae nego malo rem, J: minorem , quia essentia divina per se, &formaliter solum est species propria Dei, non autem species propria creaturarum immediate in se ipsis eas repraesentans; scd solum potest dici
species creaturarum mediate ,& eminenter, inquantum eas repraesentat in cstcntia primario re- Praesentata in qua eminenter continentur,& ideo
quod specificat intellemim divinum, non sunt
creatur , sed illud in quo creaturae eminenter cointinentur, nempe essentia divina primario repraesentata. Secus autem foret,si cognoscerentur immediate in se ipsis, quia tunc deberent cognosci per species peculiares, Sc proprias per se primo creaturas in se ipsis repraesentantes. Vide supra
1 os Sed replicabis, primo: Ens rationis
non cognoscitur per propriam speciem , sed solum per speciem entis realis: Et tamen est obiectum formale inadaequatum nostri intellectus , ut diximus lib.3.de Anim. Ergo potest Deus cognoscere creaturas ut obiectium sermale, 'uin eas cognoscat per proprias species. Secundo, quia licet requiratur, quod eas cognoscat per speciem propriam ipsarum, non autem, quod eam specie accipiat a rebus: Sed latis est quod non accipiat speciem a rebus, ut ab illis non specificetur, nec dependeat: Ergo ex quo cognoscat creaturas in
se ipsis, non sequitur quod cognitio specificetura rebus. Probatur minor, ex D. Thom. quaest. a. de Veritat. artis. 3.ad l . ubi sic ait: Dicendum,
od intelligibile, ct se bile non m ent sensum, vel intellectum, ni ecundum quod eo nitio sensitisa, vel intellis a is rebus accipitum Non est aurem talis ditana cognitio , ct ideo ratio non procedit. Et ad et s. sic ait: Viae patet, qtiis res, quae intelligitur, non est causa delectationis in intellectu , nisi quando cognitio intellectus a rebus aeripitur, quod non est in intellectu disino: Ergo satis est non accipere speciem, vel
cognitionem a rebus.1o Respondeo ad primam, distinguen
do antecedens: Ens rationis non cognoscitur per
propriam speciem, sed solum per ipeciem entis realis in cognitione directa, & practica, concedor In cognitione reflexa, nego maiorem . & disti mo minorem: Est obicistum formale inadaequatum nostri intellectus ut directe, di praetice cognitam, nego: Ut reflexe,Se speculative cognitum; transeat minor, & non sequitur consequentiai quia ens rationis in illa sentencia solum est obierietum sormale intellectus ut cognoscibilis specul live,& restexe; sic autem cognoscitur per Proqpriam speciem relictam in intellectu possibili ex cognjione directa , & practica illius. Unde in eo
sentia, in quo est obiectum socinale , cognoscitur per propriam speciem, & specificat inteste tum vere, & proprie: Ergo pariter si creaturae essent obiectum formale intellectus divini, illum proprie specificarent, & per propriam speciem. Ad secundam, distinguo maiorem, quoad secundam
partem : Non autem quod eam speciem recipiata rebus efficienter transeat: Non autem quod iulam recipiat a rebus i pecificative, vi a causa sor mali extrinseca. norma, dc mensura, nego malo
rem : Et distincta minori eodem modo. ad cius probationem ex Daho. respondeo, ibi D.Tlio. reeti Lime dicere, quod intelligibile non movet intellectum, nili secundum quod cognitio a rebus accipitur, aut quando a rebus accipitur: Hoc a tem dupliciter contingit. Primo efficie nter pra suppolitivc , quatenus species, per quam intelle eius formaliter Movetur,&specificatur, origin liter , seu etaienter est a rebus ipsis immittenti bus suas species ad sensum vel intellectum,& hoc modo nostra cognitio est a rebus essicienter ac , cepta medijs speciebus. Secundo dicitur cogniatio a rebus accepta specificative,& in genere causae formalis extrinsecae, quatenus res ipsae sunt λrmale specificativum extrinsecum specierum,de causa larmalis extrinseca illarum , eo quod tales species , licet non ab obiecto, sed a Deo essicie
ter causentur, causantur tamen, & efficiuntur ad
normam, & exemplar ipsius obiecti, vel ipsarum rerum, cuius sunt sitnilitudines, di species propriae; 3c hoc modo Angeli accipiunt scientiam a rebus, quia accipiunt illam per species quae essi-eienter sunt a Deo, sed specificative, 8c tanquam
a causa extrinseca a rebus ipsis,cuius sunt species; igitur in utroque casu cognitio specificatur a re bus,de causatur ab illis, ut a causa formali extrin seca, norma, 8d mensura.Casu autem,quod Deus
per speciem propriam cognosceret res in se ipsis, illa cognitio , & species, dato gratis. quod non
esset efiicienter a rebus, esset tamen ab illis spectia ficative, & ut a causa formali extrinseca, norma, ct Hentura; quod non minus repugnat cogniti ni divinae, quam primum; & utrumque negat D. Thom. cum negat, quod cognitio divina a rebus
accipiatur. Et quidem gratis omisti,quod si Deus
cognosceret creaturaes in se ipsis,non acciperet es ficienter cognitionem a rebus; infra enim constabit . quod si scientia Dei non sit causa rerum, neri cessario sequitur, quod sit causata a rebuS, pa-tat autem , quod si cognoscat res in se ipsis
540쪽
set et TracZHe Deo Cno. Disp. V. de intellectu,Wscientia Dei.
motive aut terminative primario,non potest esse
causa rerum,unde esset causata eruienter a rebus. Vide supra num. 47' . ..
creaturarum virtualiter a parte rei, de formaliter per rationem nostiam distinguitur ab eac nitione,qua Dcus se ipsum cognoicit: Sed ut iii cta a cognitione , qua Deus se ipsum cognoscit, no poteli esse cognitio creaturarum in Deo, quia alias esset cognitio, qua Deus se cognosceret, dc non ab illa ditiincta: Ergo est cognitio creaturais rum in se iplis. Probatur maior ex D. Thom. ini. di λα et . quas. a. artis. I. ad 3. ubi ait, quod Deo non deest cognitio avolutasui ipsius,
nee coinitio aboluta creaturarum, nee etiam
enitio comparata seeundum quod eo incit feese caras m tuarum, quamυIs ita tres cognitiones non disserant realiter in ipso, sed ratione
tantum in D.Thom. admittit tres cognitiones in Deo, unam sui tantum, Ac aliam creatur
rum tantum, & ait illas ratione distingui: Ergo cognitio qua Deus se absolute cognoscit, distinguitur in Deo per rationem ab ea, qua creaturas cognolcat, & econtra. Confirmatur: Deus cognoscit creaturas scientia stricte rati, non autem
se ipsum: Ergo scientia ii ricte talis in Deo non terminatur, adhuc primario ad ipsum Deum: Ergo nec habet pro obicisto primario , aut sormali terminativo ipsum Deum: Ergo solum habet pro obiecto primario, & formali terminativo creaturas: Ergo illas cognoscit in se ipsis terminative primario , &vt in obiecto formali terminativo. Secundo, quia cognitio creaturarum distincta a
cognitione Dei, prout ab illa distinina , non po- teli specificari ab ipso Deo, quia prout sic distin-
ω non habet pro obiecto Deum et Ergo prout sit distincta specificatur a creaturis, quarum tanis tum .est cognitio: Ergo non est inco eniens quod cognitio divina specificetur a creaturis.
Distinguitur virtualiter extrinsece , di sormaliter per rationem penes implicitum, di explicitum,
concedo: Virtualiter intrinsece aut per rationem penes excludens, de exclusum, nego maiorem; Zediit inguo minorem: Vt sic distincta non potest
esse re ipla, aut implicite cognitio creaturarum in Deo, nego: Ex nostro modo concipiendi exisplicite, concedo minorem, Ec nego conseque tiam; vel illam distinguo: Ergo eli cognitio cre tutarum in se iplis ex nostro modo concipiendi illam aliter ac eli in re, transear: Re ipsa, nego consequentiam. Ad probationem maioris, concedo cum D. rhom. quod illae tres cognitiones sint tres, de distincta per rationem, eo modo,quo
distinctio rationis admittitur in Deo , nempe penes explicitum, di implicitum ; sed nego quod distinguantur visualiter intrinsece;quia hanc distinctionem,nec nominavit unquamDah m. ecillam admitto in divinis, sed ad luminum possunt distingui virtualiter extrinsece ,propter si pliceminuivalentiam unius cognitionis ad tres distinctas intellectiis creati in actualitate, di persectione; ex hoc autem non tollitur, quod re ipsa in Deo non sit, nisi unica simplex cognitio, una specificE a parte rei, & non habens nisi unicum obieetiim formale specificativum . quae quidem a nostro intellectu praescindente potest concipi, vel praecise ut cognitio Dei, vel praecise vi cognitio
creaturarum , non quidem iudicative,aut ex par
te rei significatae virmando illam esse praestincognitionem Dei , aut praecise creaturarum, sed solum in actu excrcito, & apprehensive ex modo inadaequato concipiendi illam. Ex quo ad summum sequitur, quod dum concipitur praecise ut cognitio creatnrarum, seu ex modo concipiendi ut distincta a cognitione, qua se Deus eognosti non sit apparenter, Sc explicite in nostro intellectu cognitio, qua Deus se cognoscit id est, quod talis obiective non appareat; ex quo rursus ad
summum inserti potest, quod ut sic distincta, Se
praeci live concepta,non apparet obiective nostro intellectui vi cognitio creaturaru in Dein ex quo iam ultra male inseres, quod apparet cognitio creaturarum in se ipsis; quia ex vi illius concedi
tus cognitio creaturarum , nec apparet ut cog
nitio illarum in Deo , nec ut coanitio illarum in se ipsis, sed praescindit explicite a inedio in quo
Sed demus, quod appareret ex modo concipiemdi ut cognitio creaturarum in se ipsis, aut quod talis eisset ex nostro modo concipiendi illam alia ter ac est in re; quid hoc ad praesens intentum Sane modo non disputamus de hoc, sed an re ipsa sit cognitio creaturarum in se ipsis, & an re ipsa, di a parte rei creaturae sint obiectum sormale
motivum,aut sarmale terminativum divinae cognitionis' & iudicative loquendo, de ex parte rei significatae, negamus hoc ita esse; quia desendimus re ipsi in Deo non dari, nisi unicam cognitionem , quae unice habet pro obiecto sormalia
tam motivo,quam terminativo essentiam divina, & ad creaturas solum extendi secundario, de ratione essentit obiective moventis. Et primario terminantis eam cognitionem. Contra hoc autem nihil prorsus probat, quod noster intellectus limite, de ex suo modo impersecto , Sc praecilivo concipiendi, eam cognitionem distinguae in plures, Mndatus in eo, quod pluribus aequiv let, quia huiusmodi distinctio rationis nihil Immutat , nec ponit a parte rei, sed relinquit divunam cognitionem ut est re ipsa a parte rei unica specifice , simplicissima, cum unico obiecto formali, di primario, licet cum pluribus secunda-ius, de materialibus.