장음표시 사용
541쪽
siuast. V. An Deus commi creaturas isse 'sius
anteeedenti, distinguo consequens : Ergo scientia stricte talis non terminatur ad Deum primario sub denominatione primaria intellectionis, nego: Sub denominatione secundaria scientiae, concedo consequentiam , di nego alias inde illatas , quia cognitio limplicissima Dei primario denominatur intellectio ex primario intellecto, quod est divina essentia; scientia autem stricte t Iis solum denominatur secundario respectu obi cti secundarij, non quia re ipsa sit duplex cognitio, una primaria, alia secundari sed quia est una simplicissima cum obiecto primario, & secuta rio, quae respectu primarij denominatur intellectus, aut intelligentia, retpectu secundaris scientia stricte talis. Ex quo ad secundam , distinguo
antecedens:Cognitio creaturarum ut dillincta re
ipsa a cognitione Dei. nego suppositum i Vt distincta ex nostro modo concipiendi,subdistinguor Non potest specificari re ipsa, & implicite, nego: Explicitd,&ex modo concipiendi transeat: Et distinguo consequens: Ergo prout sic distincta
specificatur a creaturis ex modo concipiendi. transeat: Re ipsa, nego consequentiam,quia nos,
dum defendimus divinam cognitionem non posse respicere pro obiecto sormali creaturas, quia ab illis specificaretur, loquimur de re ton de modo concipiendi, affirmando nempe quod si re ipsa haberet creaturas pro obiecto formali motivo, aut terminativo primario, specificaretur re ipsa ab illis, quod abidubio magnum est incoveniens; si autem contrari j in hoc nobiscum conveniant, di solum velint, quod noster intellectus potest ex . suo impersecto modo concipiendi concipere apprehensive in Deo plures cognitiones, ut plures, S unam ut specificatam a Deo, & alias, ut specificatas a creaturis , dummodo fateantur hae ita non esse a parte rei,disidium erit de solo nomine, aut modo concipiendi, non de re, & tunc pariter defendi poterunt inDeo infinitς cognitiones actu distincta iuxta infinitas creaturaS Polubiles,quaelibet specificata a sua creatura;nec deficeret squaiati iandamenta,quia divina cognitio etquivalet in persectione infinitis cognitionibus correspondentibus speciatim infinitis creaturis possibilibus, &sgillatim, ac seorsim ab ipsis specificatis. Vide
supra quas. a. a num. Io. log obijcies iam ex alio capite, nempe. quia Deus non potest cognoscere creaturas in seipso, aut in sua essentia: Ergo illas cognostit in se ipsis. Probatur assumptum, quia eas non potest cognoscere in se ipso, nisi ut in causa connexa cum illis: Sed Deus non est causa connexa cum creaturis: Ergo. Huic aris gumento vi responis deam, sit.
creaturas in se ipso. x π Icet sit inter Thologos, tam Scotul a stas , quam Thomitas, & plures
Iesuitas communis sententia , Deum cognoscere
in se ipso creaturas, valde tamen dissentiunt in modo hoc explicandi. Vt ergo nostram, & communem Thomistarum sententiam exprimam, sici
PRIMA CONCLUSIO.a τ' Ico primo: Intellinus disinus eo
I visu ereaturas possibiles insestse in obiecto primario , ct Ut in causa prius
cognita. Quoad primam 'rtem consentiunt nOηbiscunt Scotistae plures, a quibus tamen dissentit R. saepe laudatus, afferens creaturas solum coranosci in essentia divina vi in specie impressa,non ut in Obiecto prius coanito; cum tamen in secunda conclusione sic asserat i Deus non cognoscuereaturasposibiles in se i s immediate,nee --
tme, nee t minume. Et in tertia: Deus cognoseu erraturas possibiles in se ipsi terminalmes
eundario , ct in sua essentia motiin, ct terminative primario. Ex quo ad hominem sic arguo: Per te Deus cognoscit creaturas possibiles in sua essentia terminative primario: Sed essentia divina non est obiectum terminativu primarium ut species impressa sed ut obiectum primario cognitum: Ergo cognoscit illas in sua essentia ut in obiecto primario cognito, & non solum in illa,vt in spe cie impressa.Secundo,quia species impressa ut talis non est medium in obiectum cognoscitur, sed solum medium formale per quod, unde proprie loquendo,dum cognosco hominem,cognosis
eo illum per speciem impressam eius, sed non in specie impressa: Ergo licet dici possiet, quod Deus
cognoscit creaturas per suam essentiam tanquam
per speciem impressiam,non tamen in illa tanquain specie impressa. Unde minus inepte loquitur Suarer,de alij,quos hic Mimpugnat,dicetes,quod Deus cognoscit creaturas possibiles in essentia sua, ut in specie expressia;quia species expressa, lucet non sit medium obiectivum,est tamen mediuformale,in quo obiectum cognoscitur, at impressa solum est medium formale per quod.Tertio,quia hos Authores sic impugnat: Hic inquit non quae rimus de ratione sermali per quam Deus constituitur intelligens creaturas, sed de ratione obiectiva motiva divini intellectus ad eas cognoscendas:Sed dato,quod species expressa sit ratio sor- malis per quam Deus constituatur intelligens,no est ratio obiectiva: Ergo per essentiam divinam ut speciem expressam non respondetur quaestioni.
542쪽
etiva motiva inrellechis ad cognoscendas creatu
ras , quia species impressa, ut praecise talis, est inincognita, & intellectus non movetur obiective ab incognito: Ergo per speciem impressam, non respondetur quastioni. 3 Quarto, quia essentia divina, ut species impressa, movet primario ad cognitionem sui, de
ad creaturas cognoscendas secundario: Ergo essentia divina primario cognoscitur, & in ipsi primario cognita, & ex vi cognitionis illius,cognoscuntur creaturae: Ergo in illa non solum ut specie impressa, sed ut in obiecto primario cognito.
Cum ita sibi obiecisset est Mastrio illustri Scotista, respondet, creaturas cognosci in essentia dLivina, ut in obiecto prius cognito, stare dupliciter. Primo pro eo quod est, cognosci ex vi cognitionis essentiae,ita ut essentia ipsa cognita ducat in cognitionem creaturarum; de ita cognosci non posse , nisi terminatio cognitionis ad creaturas dependeat a terminatione illius ad essentiam divinam , di quin essentia divina connectatur cum creaturis. Et haec,inquit, est opinio Thomistam,
in qua plene, & plane, deceptus forte, incidit
Mastri . Secundo pro eo praecise , quod est,essentiam, utpote obiectum primario terminativum, praesupponi cognita ad co*nitionem creaturarum , quae postea secundario cognoscuntur, quin terminatio cognitionis creaturarum in ratione terminationis dependeat a terminatione
cognitionis ad essentiam divinam, & quin divina
essentia necessario connectatur cum creaturis , &haee inquit est opinio M. Subtilis. Quamsc,co tra primam probat, quia stat optime necessaria praesuppositio unius ad aliud absque eo, quod unum dependeat in cognosci essentialiter ab illo, vel absque eo, quod cognoscatur ex vi cognitionis illius: Ergo licet terminatio cognitionis Dei
ad suam essentiam necessario p upponatur ad terminationem eiusdem ad creaturas, non ide terminatio ad creaturas in ratione terminationis dependet a terminatione ad essentiam, nec est ex
vi cognitionis illius. Probat antecedens triplici paritate. Prima est: Stat Deum praesupponi trinum ad productionem creaturarum, & non esse ut trinum causam creaturarum: Ergo stat essentiam divinam praesupponi cognitam ad possibilia, & non esse ut cognitam rationem cognoscendi possibilia. Secunda : Stat Deum praesupponi
essentialiter amatum ad productionem Uerbi, &non esse, ut sic amatum, ptincipium producti
nis Uerbii Ergo idem quod prius. Tertia: Stat essentiem divinam praesupponi cognitam ad productionem Verbi, de non esse principium processionis Verbi, iuxta Scotum: Ergo idem quod prius.
cognitionis ad essentiam praesupponatur ad ter
minationem illius ad creaturas , si inter illas non est ordo dependentiae, ut istae cognoscantur ex Heognitionis illius. Respondet, hoc estis, quia eL sentia divina est obiectum primarium terminatuvum cognitionis divinae, di creaturae obiecta se cundariat obiectum autem primariam cuiuia cumque scientiae prius debet attingit, quam secundaria. Si vero inde inferas, quod creaturae in cognosci dependebunt ab essentia divina vi prius
cognita, di terminante cognitionem; quia obiectum secundarium in cognosci dependet a primario. Respondet, negando sequelam , Sc probationem . quia creaturae in cognosci solum dependent ab essentia divina vi movente, non vero ut terminante, ideoque nec ab illa ut est obiecta primarium cognitionis. Vel tandem, concedit dependere ab illa vi terminante cognitionem deis
pendentia effectus posterioris, ab effectu priori. Ru dependentia simplicis praesuppositionis, sed
non dependentia esse his a causa, aut cogniti a ratione cognoscendi.
quia si cognitio divina ex vi terminationis ad eia sentiam divinam, seu ex vi cognitionis illius non
terminaretur formaliter ad creaturas, talis cognitio , ex quo est cognitio essentiae, seu ex quo te minatur ad illam, non esset infinita , sed limit ta ex sua ratione formali, quia ex eo capite non comprehenderet omne verum, ad quod latelle
tus divinus petit terminari: Sed hoc dici non potest: Ergo. Respondet, eam terminationem adessentiam non esse finitam , sed infinitam,quia est terminatio ad obiectum infinitum in omni linea
radicaliter, radicalitet , dc eminenter continens omne verum. Sed contra est, quia essentia divina non cuntinet eminenter omne verum, nisive causa omnis verit Ergo si illa cognitio, ut terminata ad essentiam,terminatur ad illam ut con
tinentem eminenter omne verum, terminatur ad
illam, ut causam omnis veri , 8c consequenter ut rationem a priori cognoscedi omne verum;quod intendit Mastrius, Ze nos. Urgetur: Quia non potest cognosci essentia divina vi contineas eminenter veritates creata s, nisi ut sic cognita sit ratio formalis cognoscendi veritates creatas, siquidem continens.cognitum ut continens . est ratioso alis cognoscendi contenta: Ergo si per se essentia divina cognoscitur ut eminenter contineus omne verum,ne cognitio illius limitata sit; cognoscitur ut ratio cognostendi omne verum, seu
6 Secundo, quia si essentia divina vi cognita non est ratio cognoscendi creaturas, sequitur, quod creaturae sint obiectum formale terminativum divinae cognitionis: Sed hoc est contra Scotistas: Ergo. Probatur sequela , primo,quia si
essentia divina vi cognita non est ratio cognoscendi creaturas, sequitur quod creaturae termi, naut divinam cognitionem, non ratione essentiae di-
543쪽
cua l. V. siualiter cognoscat Deus ereaturas isse ipse' uers
divinae ut prius cognitae, & terminantis, sed ratione sui tantu: Sed obieetiam formale te L
nativum cognitionis est, quod terminat cognitionem ratione sui tantum, Sc non ratione alterius terminantis cognitionem l Ergo erunt obiectum se se terminativum. Secundo, quia si essentia divina vi cognita, seu terminans cognitionem,non est ratio cognoscendi creaturas, aut cur creaturae cognoscuntur , inter divinam e niti nem, & creaturas cognitas, nihil mediabit cognitum , quia non mediabit essentia divina vi eognita:Ergo creaturae cognoscentur immediate terminative in se ipsis, ut obiectium immediatum, Seso se terminativum.
7 Respondet, praesupponi quidem esse
tiam divina specificative cognitam sed non res plicative ut cognita, nec ita quod illa ut cognita sit ratio 1 priori cur creaturae cognoscantur, tu ta explicationem supra dictam num. 3. Sed contra est, quia si solum specificative praesupponatur cognita, & non reduplicative ut ratio a priori cognoscendi creaturas: Ergo solum materialiter,
di per accidens supponitur cognita. Quod quiadem, ni fallor, est tota medula huius Auctoris: nam quod ita praesupponitur ad aliquid , ut nee sit causa aut ratio a priori posterioris, nec posterius dependeat a priori, pure materialiter, &pet accidens praesupponitur, non per se ,& essentialia teri Sed iuxta ipsum ita essentia divina suppontitur cognita ad creaturas, siquidem ut sic cognita non est causa, nec ratio a priori cur cognoscantur creaturae, nec creaturaS cognosci, aut te unare cognitionem dependet ab eo quod essentia
cognoscatur, aut terminet cognitionemr Ergo
pure materialiter, di per accidens praesupponitur cognita. Explicatur ex paritatibus , quibus ipse probat; siquidem creaturae ad sui productionem solum per accidens, & materialiter praesupponunt Deum ut trinum, quia videlicet trinitas rea duplicativeoti talis per se non exigitur, nec co currit ad productionem creaturarum, ita ut si perimpossibile Deus solum esset unus, & non trinus sussiceret ad producendas creaturas: Sed ita iuxta ipsum creaturae ut cognitae supponunt esseniatiam ut cognitam: Ergo solum per accidens, Bematerialiter supponunt eam cognitam iuxta ipsum. Similiter, Uerbum ad sui productionem,no per se, & Hrmaliter, sed pure per accHens, de
materialiter supponit Deum vi amatum . quia per se non procedit a Deo ut amato, nec id per se exigit; si enim se cognosceret, licet per impossibile non se amaret, produceret Verbum. Mdenique, si vera est sententia Scoti,quod Verbum non procedit ex cognitione suae essentiae . supponit quidem per accidens di materialiter essentiam cognitam. sed non Per se . de Hrmaliter, quia veipse R. asserit, si per impossibile Pater aeternus
non cognosceret suam essentiam, adhuc Produceret Verbum: Ergo si ita, de non aliter creaturae,
ut cognoscantur,supponeret essentiam cognitam.
illam supponeret solum per accidens, & materia liter, sed non is aliter, di per se, ita ut si perimpossibile essentia non esset cognita a Deo, adhuc creaturae cognoscerentur, quia creaturae in
cognosci non dependent per se ab eo quod essentia cognoscatur , & hae sane est mens praedicti Recentioris bene perspecta. 8 Sed contra illam redit argumentum laqcium, quia hoc pacto non vitatur, quod creatu rq sint obiectiam is ale terminativum divine cognitionis i Sed hoc est contra ipsum: Ergo. Probatur maior, quia hoc pacto no vitatur,quod creaturi per se,& ratione sui cognostantur a Deo independenter ab eo, quod essentia divina cognoscatur, vel non; ita ut quamvis per impossibile
essentia divina non cognosteretur, nec termin rei divinam cognitionem, adhuc creature cognoscerentur,ic illam terminarent:Sed hoc est .rqmalissimὰ creaturas esse obiectam Brmale ter
minativum divinet cognitionis: Ergo. Explicatur, quamvis essentia, aut substantia Angeli sit hi praedicto sensu prius cognita ab ipso Angelo.
quam alia entia naturalia, nemo tamen dixit, essentiam Angeli esse obtestiam Brmale terminati vum unicum, di adaequatum intellestiis illius, nec alias substantias naturales non esse obiectum formale terminativum illius, minusque,quod Angelus intelligit omnia alia a se distincta in sua essentia ut in obiecto Hrmali, de primatio terminative; quia videlicet, licet primo cognoscat suam
essentiam, aut substantiam, quam alia, non tamen illam cosnoscit ut rationem obiectivam a priori cognoscendi alia, nec ex vi cognitionis suae essentiet cognoscit alia , sed ita inconnexe, ut quamvis per impossibile non cognosteret suam substantiam , cognoscere posset alias substantias . a se distitastas: Ergo si divina cognitio hoc so- tum pacto cognoscit prius suam essentiam, quam
.creaturas , hoc non oberit, ut creaturet sint O
tectum is ale terminativum illius,nec probabit essentiam divinam esse unicum, Ec adaequatum obieetiam Hrmale terminativum divinet cognitio- . nis. Urgetur, quia saepe inter obiecta materialia solet esse talis ordo,ut unum praesupponatur cog nitum ante aliud , quin propterea inde probetur primo cognitum esse obiectam sormale; Be similiter inter obiecta .rmalia inadaequata , saepe unum prius cognostitur, quam aliud, quin proPterea posterius cognitum desinat esse obiectiam male; quia videlicet, obiectam materiale,sive prius, sive posterius cognoscatur, si non cognoscitur ratione sui, semper manet obiecium male riale ; Be econtra obiectum is ale, si semel cognoscitur ratione sui, quamvis post alia mille o Iecha Hrmalia cognoscatur, semper manet Obi ctum Brmale: Ergo si creaturae no cognoscuntur
544쪽
s 16 vact. de Deo et . Disp. IV. de intellectu, cientia Dei.
ratione essentiae divinae ut cosnitae, sed istum mtione sui,quamvis post essentiam divinam specificative cognitam cognoscat rur, erunt obiectum
formale terminativum divinae cognitionis.s Quin etiam,sequitur,quod sint obiectum primarum inadaequatum divinae cognitionis;quia obiectum ptimarium non dicitur tale eo praeci- se, quod prima cognoscatur in executione , sed
quia solum illud per se primo cognoscitur:Atqui iuxta pridictam explicationem, licet essentia per
accidens supponatur cognita ante creaturas , δέ sit primo cognita in executione, non tamen unice illa est primo per se cognita,quia etiam creatuis τε erunt primo,& per se cogniri: Ergo erut etiam obiectum primarium terminativum,saltem inadε- quatum. Probatur minor, quia taliter creaturae erunt per se cognitae, quoό erunt per se cognitae independenter ab eo quod essentia prius terminet, vel non terminet eam cognitionem , ita ut quamvis per impossibile essentia non terminaret, creaturae terminarent: Ergo per se loquendo iuuePer se primo, & ratione sui creaturae terminabunt cognitionem divinam, ac essentia divina, licet Per accidens, & materialiter prius essentia divina terminet. Explicatur,quia vel essentia, ut primo terminans cognitionem divinam,est creatu ris ratio formalia terminandi cognitionem di vinam ; vel non Si nonr Ergo creaturae non habent aliam rationem formalem terminandi divinam cognitionem. nisi suam intrinsecam veritatem : Ergo unice ratione suae intrinsecae vertia
talis sunt obiectiim formale divinae cognitionis, de consequenter per se primo. Si vero essentia db vina est illius ratio terminandi divinam cogniti nem : Ergo ideo terminant, quia essentia divina terminat, ita ut si essentia divina non terminaret. ipse non terminarent,quia deficeret illis ratio ist- malis terminandi: Ergo terminant dependentera terminatione primaria essentiae,& ex vi illius,seu ratione illius.1o Ex quo iam insertur, primo, inconse- . quentissime praecedere praedictum R. dum prius Q statuit pro coclusione,creaturas polsibiles a Deo no cognosci in se ipsis immediate, nee motive γυtervis tiυessed cognosi mollis,di terminat iis primarHin essentia disina, de postea negat; ων nosti in estentia divina vi prius cognita, Ec ex vi cognitionis illius, assirmando, quod termidatio cognitionis divinae ad cleaturas est independensi a terminatione illius ad essentiam, licet materialiter , de sine dependentia . nec causalitate
vlla, haec praesupponatur ad illam; quia quod
essentia primo terminet , ερ creaturas secund si creaturae in terminando non dependent ab eia sentia ut terminante, aeque ratione sui termin hunt, ac essentia terminat ratione sui, de creaturae non cognoscentur terminative in essentia, sed immediate terminative in se iplis, contra asse
tum expressum praedicti Authoris. Et quidem gnosci terminative primario in essenti απι- minis significat per ly in aliquam dependentiam
creaturarum in terminando cognitionem divunam ab essentia ut illam terminante, ει aliquam causalitatem essentiae ut terminantis, in creat ras ut terminantes ; nam si nulla intervenit ea salitas, nec dependentia inter cognosci terminative es entiam, dc cognosci terminative cre turas , pure voluntarie dicitur creaturas cogis nosci terminative in essentia , dc non cognos
ci terminative in se ipsis , ut per se notum est: Ergo qui hoc secundum asserit, manifeste contradicit primo. Si igitur instrius, ne tunc in- consequentiam incurreret , incidit in sententiam Gomistarum , defendens crerturas cognosci in essentia divina vi prius eognita, dc ex
vi cognitionis illius , in eam sime incidit vi legitimi consequentiae, seu veritate ipsa convictus; de minime deceptus: Nam sane supposito , ut tenent communiter Scotistae, quod essentia divina est unicum, de adaequatum obiectum sormale terminativum divinae cognitionis , de quod creaturae sunt 1 olum obiectum materiale, de mcundario terminativum illius, non nisi inconsequentissime negari potest sententia Thomitarum. Unde sic. I I Iam probo conclutionem.Primb ex D. o.supra expen n. 36.ubi expresse' ait: Deum
alia eo Oseeresimi in essensiasua visa, quod concludit ex eo,quod primo,& per se solum se idisum intelligit. Secundo ratione ipsius , quia nota
alia ratione cognoscit creaturas, niti quia essentia suam perfecta cognoscere nequit, nisi cognosce
do illas, ut quid illi annexum,de veluti dependentias illius, unde non illas cognoscit propter ipsas, nec gratia,Sc ratione ipsarum, sed propter essen tum,gratia dc ratione ipsius essenti Aut per se primo cognitς uisso illas cognoscit dependenter abessentia primario cognita,& ex vi cognitionis ut primario terminatet ad essentiam: Ergo in essentiavi Obiecto primario terminate divinam cogniti nemExplidatur: Iuxta D.Tho.ideoDeus cognoscit creaturas , quia essentiam suam persecta cognoscit, e illa perfecte cogninere nequit, si cognoscendo illas:Ergo ratio a priori,& causalis, cur cognoscit creaturas, est quia persecte cognoscit essentiam suam: Ergo ratio a priori, Ze causalis cur creaturae cognoscuntur, seu terminant divinam cognitionem, est quia essentia divina persecto a Deo cognoscitur, de terminat cognitioncm 'illius, ita ut nisi Deus per se primo cognosceret esseotiam suam no esset ratio cognoscendi creaturas , de nisi essentia divina terminatat Dei cog'nitionem,non esset ratio ut creaturae illatu terminant: Ergo unice illas cognoscit ex vi persectae cognitionis suae essentiae. 8c unice illae terminant ςx vi, de ratione terminationis essentiae: Ergo cognoscuntur in essentia ut prius per se cognita , dc ut prius terminante, seu quia prius termi
545쪽
cua l. VI. siualiter cognostat Deus creaturas in se ibo' s et
nante, & ratione illius ut prius cognitae, & tem,
I a Tertio probatur, quia essentia divina per modum speciei est unicum motivum intellectus divini ad cognostendum, ut fatentur Scottissae: Sed essentia divina per modum speciei unice Per se primo movet ad cognoscendam essentiam divinam, ad cieaturas autem cognoscendas non nisi ex consequenti, & quia essentia divina persecte cognosci nequit, nisi illae ex consequenti cognoscantur: Ergo unice movet ad illas cognoscendas in essentia prius cognita, & ex vi cognitionis essentiae, seu ratione illius ut primario cognitae: Ergo sic a Deo cognoscuntur. Explicatur: Sic cognoscuntur creaturae a Deo, sicut repraetentantur in specie,per quam Deus eas cognoicit: Sed haec species est essentia divina, quae non repraesentat creaturas immediate, aut ratione illarum,sed solum ex vi repraesentationis essentiae , & ratione essentiae primo repraesentatae, quia videlicet essentia divina persecte repr sentari nequit intellectui divino, nisi ex consequenti illi repraetentetur omnes creaturae in illa contentae. tanquam quid illi annexum δε ut dependentias illius:Ergo sic a Deo cognoscuntur. Minor patet, quia essentia divina non est species propria creaturarum delimata per se ad illas repraesentandas propter ipsas, di gratia illarum independenter a repraesentatione essentiq; alias esset species creaturis subordinata, vicaria illarum, & pro illis per se substituens,quod quis diu
eat Ergo unice illas repraesentat ratione repraesentationis essentiae, propter illam δε gratia illius, ut dependentias illiusn ut quid illi annexu,quod
ex consequenti necessario repraesentatur eo ipso, quod essentia per se primo persecte repraese
' i', shd opponunt Scotistae, hoc esse im
possibile, quia essentia divina non est connexa cum Geaturis possibilibus, ac proinde illa nec ut
cognita, nec ut repraesentata, connectitur cum creaturis ut cognitis, aut repraetentatis , nec vi
connexionis illae repraesentari possunt per essentiam divinam. Sed contra est, quia si essentia divina sit inconnexa cum creaturis possibilibus,t possibile est, tum quod illa sit obiectium primarium, & creaturae secundarium respectu cogniti
nis divinae; tum quod ipsa sit obicistum formale
terminativum, di cieaturae lalum secundarium; tum quod creaturae cognoscantur terminative primario in essentia; siquidem ex duobus cogntistis inconnexis, neutrum est alteri ratio Hrmalis terminandi cognitionem , nec obiectum .r-le terminativum respectu alterius, nec comparantur veluti primarium cum secundario, ut se alecum materiali, nec unum cognoscitur terminatiuve in alio; sed unumquodque, utpote inconn xum cum alio in cognosci. N in terminare cognitionem , cognoscitur ratione sui, di ratione sui terminat cognitionem unumquodque , & aeoue primo,& per se:Ergo vel cum P.VarqueZ fateantur, non istam essentiam divinam esse obiectum Brinale term inativum, nec terminativum prim rium, sed etiam creaturas, seu rationem entis Ioiagice communem enti divino , & creato; vel te nentur admittere connexionem essentiae divinae cum creaturis possibilibus. Contra secundo,quia hanc connexionem fateri tenentur elim, qui aseserunt creaturas cognosci in essentia divina vi in obicisto motivon ut in specie impressa: Ergo vel cum UamueZ negare tenentur,Deum cognoscere creaturas in se ipso, ad c ut in specie impressa; vel admittere connexionem essentit cum creaturis possibilibus. Probatur antecedens,quia essenatia divina, ut obiectium motivum,connecti lux per
se cum obiecto , ad quod cognoscendum per se movet;& ut species impressa,cum obiecto , quod per se repraesentat ; implicat enim movere ad cognoscedum obiectu quin detur tale obiectum. N repraesentare per se obiectu, quod non sit:Ergo si semel Deus cognoscat creaturas in sua essentiavi in obiecto motivo, & specie impressa, essentia divina, ut talis,connexa est cum illis. I Dices, ex hoc ad summum inserri, quod essentia divina,vi species,connexa sit cum creat ris in esse intelligibili, non cum illis in esse entis. Sed contra est, quia idem responderi posset, asserendo, quod cognoscit creaturas in essentia veprius cognita, & ex vi cognitionis illius, quod nempe ad hoc sufficeret, quod essentia ut prius cognita connectatur clam creaturis in esse intellugibili, non cum in illis in esse entis.Contra secundo , quia implicat connecti cum illis in esse inteuligibili, nisi cum illis etiam in esse entis: Ergo s lutio im plicat in terminis. Probatur antecedens, quia essentia divina,vi species, non potest connecti cum creaturis in esse intelligibili, praescindendo ab esse intelligibili vero, vel ficto, sed solum cum illis in esse intelligibili vero, & non ficto; siquidem solum connectitur cum illis ut illas repraesentat, implicat autem repraesentare creatu
ras in esse intelligibili ficto, quia essentia divina per se non repraesentat, nec potest repraesentare fingendo, quod repraesentat, sed solum vere
repraesentat ,& in esse intelligibili vero: Sed esse intelligibile verum, di non fimam, essentialiter est possibile in esse entis, & realiter: Ergo implicat connecti cum creaturis in esse intelligibili, nisi cum illis etiam ut possibilibus in esse entis. Ex
rs Probatur iam secunda pars conclusi nis, nempe quod Deus cognoscit cieaturas in se tanquam in causa. Primo ex D. Dionisio supra expenso a num. 3 ubi expresse ait, quod Deus secundum ea e continentiam sest omnia, quod uno causae complexu omnia cognoscit, quod ex
se i oscundum causam, omnium scientiam
546쪽
3 28 Tract.de Deo Cno. Disp. IV. de intellectu chntia Dei
cognitionem omnium praehabet; quod ,s fecundum unam causam omnibus esse dedit,secundum eandem eausa est omnia, Non scientia, quaest
sentium , sed scientia , quae fit fui ipsius.
Quibus nihil clarius dici potuit pro nostra sententia.
16 Nihilominus respondet R. Scotista,
Deum cognoscere creaturas in se ipse,ut in caula continente eas in esse cognoscibili, aut contine tia repraetentativa, non ut in causa illarum in esse entis. Sed contra, quia Dionilius expresse i quitur de caula, & continentia in esse entis i EGgo rui: Qlutio. Probo antecedens, Primo, quia continentia sollini repraesentativa , de in esse cognolcibili, non est per se continentia Per modum causae, nam quaelibet species impresa continet suum obiectum in esse cognoscibili, & non est causa illius , immo plerumque est eminas:Sed Dionisiusnon dixit, secundum spectra continentiam, sed secundum e se continentiam; nec dixit, quod uno peciei complexu , ted uno ea a complexu; nec fecundum speciem omnium, sed
secundum causam omnium: Ergo non de conti
nentia repraetentativa , leu incile cognoscibili sed de eontinentia causali, & in esse entis, loquitur.
Secundo, quia sic loquitur: Si fecundum unameaifum omnibus esse aedis fecundum eandem Oufam sit omnia : bed non dat esse, nisi ut causa inesse entis: Ergo nec cognoscit alia secundum causam, nili in esse entis.17 Secundo probatur ratione sundamen tali : Quia eo modo creaturae cognoicuntur in Deo, quo in illo continentur: Sed continentur
in illo ut in causa : Ergo cognoscuntur in illo ut in causa. Respondent Scotillae, contineri in illo, non solum ut in causa, sed etiam ut in specie, aut obiecto repraesentativo illarum , ςontinentia reia praesentativa, & in esse cognoscibili; Et sie in illo, cognosci, non ut in causa. Sed contra in primo, quia debent cognosci in Deo omni modo , quo in illo continentur, sed continentur per vos in illo etiam ut causa illarum in esse emis: Ergo cognoscuntur in illo ut in causa illarum in esse entis. Nec dicas cum R. Scotista, continentiam illorum in Deo,ut in causa, facere Deum omnipotentem,sed non omniscientem, solamque conatinentiam illarum in esse cognoscibili facere Deuomni scientem . de ideo solum cognosci in Deo ut continente illas in eue intelligibili. Non in quam, nam haec eli aequivocatio , aliud est enim facere Deum omniscientem sormaliter , aliud facere illum omniscientem obiective, & motive, tanquam mediam illi manifestans omnia scibilia;
verum quidem est, quod continentia eminentialis omnium in esse entis , seu per modum causae
non facit Deum omnis cientem formaliter; salsum tamen, quod obiective de motive non faciat Deuomniscientem; quia Deus v cλuia Omnia contj-nens eminenter in esse entis, cognitus ut talis,
ostendit obiective omnia divino intellectui, & si e est medium obiectivum, de ratio obiectiva sciendi omnia: Sed ut sit medium obiectivum, in quo
omnia cognoscit, non requiritur, quod faciat Deum maliter omnisciente, sed satis est.quod obiective, di motive ut cognitus, faciat Deum omniscientem: Ergo ut causa omnium in esse entis eli medium obiectivum , in quo omnia cognoicit : Ergo omnia cognoscit in se ipso ut causa omnium in esse entis. Nec obitat,quod haec continentia faciat eum omnipotentem, quia facit eum formaliter, de subiective omnipotentem, sed obiective , 8c motive, ut medium obiectivum, omniicientem , in quo nulla est contrarietas. 18 Contra secundo, quia Dem non con tinet creaturas in esse intelligibili continentia repraesciatativa , nisi quia continet eas in esse entis, di per modum causae: Ergo si Deus cognoscit eaturas inessentia sua vi continente eas ineste intelligibili, de continentia repraesentativa, per prius cognoscit eas in essentia sua vi continente
eas in elle enetis, de per modum causae. Probo a tecedens; primo, quia essentia divina non continet creaturas continentia repraesentativa falso,
aut fictitie, nee in esse intelligibili ficio , sed per
se, de essentialiter continentia repraesentativa vera, fundataque in veritate, de in esse intelligibili
vero rundato etiam in veritate:Sed ideo continet creaturas continentia vere , se non ficte repraesentativa illam seu in esse intelligibili vem,& non
ficto , quia continet eas per modum causae in elleentis: Ergo ideo continet eas continentia repr
sentativa, & in esse intelligibili, quia continet eas per modum causae, de in cita entis. Probatur minor, quia repraesentatio vera, seu esse intelligibile Verum, dc non fictum,fundatur essentialiter in ratione entis , siquidem ab eo quod obiectum est, vel non est ut repraesentatur, de ut intcti igitur,denomiuatur repraesentatio vera, vel fingens,& esse
intelligibile veruin, vel fictum: Ereto ideo essentia divina continet creaturas continentia vere , 8c
non ficte repraesentativa illarum , de in esse intelligibili vero de non ficto quia continet eas in ectentis, continentia causae. Confirmaturi Es intelligibile, seu ratio intelligibilis Qndatur in rati ne veri, vel est formatissime ipsa ratio veri. quia Vnumquodque in tantum est intelligibile, in quitum est verum: Sed ratio veri sermalissive sundatur in ratione entis , quia unumquodque in tantum est verum,in quantum est ens: Ergo ratio intelligibilis sundatur formatissime in ratione en his i Ergo ideo ementia divina continet creaturasin esse intelligibili, quia continet eas in esse entis. Explicatur: Ideo continet creaturas in esse intellugibili quia ellientiadivina est primum intelligibile,
per cuius participationem sunt inteli gibiles crea-xurae; dc hoc ideo, quia essentia divina est primum
547쪽
a'. VI. qualiter cognostat Deus creaturas lase 'se' s et s
verum per cuius participationem sunt veret coeaturi:Sed ideo essentia divina est primum intelligibile,& primum verum, per cuius participationem sunt intelligibiles,& veri creaturs, quia est primu
ens per cuius participationem sunt entia creaturae: Ergo ideo continet eas in esse intelligibili, diveri, quia continet eas in esse entis.
Is Contra tertio, quia Deus non solum cognoscit creaturas ut intelligibiles, sed per prius Vt entia quia non solum cognoscit eas esse intelligibiles,sed per prius esse entia per participatione: Rogo igitur in quo medio cognoscit Deus creaturas ut entia per participationem Sanὰ non in alio
per vos nisi in essentia sua ut eas continente:Ergo in essentia sua ut eas continente in esse entis & no in illa ut praecise eas continente in esse intelligibili. Explicatur: Eo modo cognoscuntur creaturae in esse entis in essentia divina,quo in illa cotine tur ut entia seu in ratione entis.Sed ut entia. & in ratione entis non continentur in essentia sua, nisi ut in causa: Ergo Deus cognoscens creaturas inesse entis illas cognoscit in sua essentia, ut in causa illarum in esse entiS.ao Sed opponunt Scotistae, primo, quia eL sentia divina non est causa possibilium in esse en-tis,nisi per omnipotentiam:Sed Deus no cognoscit creaturas possibiles in Oinnipotentia:Ergo nec in essentia sua ut in causa illaru in esse entis. Probant minorem, quia creature supponuntur posti biles pro priori ad omnipotentiam:Ergo cognoscuntur ut possibiles pro priori ad omnipotentia: Ergo non in omnipotentia. Antecedens probatur; . quia creaturet prius intelliguntur,in se ut no implicantes contradictionem, quam ut producibiles ab omnipotentia, & quam effectus illius: Ergo propriori ad omnipotentiam intelligutur ut intrinsece possibiles.Ut huic argumento respondeam.
α t T co secundor Deus cognoscit ere
I tu=us isse i se ut in causa exem puri permus nos o modo concipiendi, quam infe ipso in causa eslicienti illarum , sed utroque modo illas inse ipso cognoscit. Probatur. quia
perprius nostro modo concipiendi intelligitur. Deus vi causa exemplaris ereaturarum, quam
ut causa effectiva illarum: Ergo perprius eas continet ut causa exemplaris, quam ut causa efficiens: Sed cognoscit eas eo modo, & ordine, quo in ipso continentur: Ergo perprius nostro modo concipiendi cognoscit eas in se ipso ut in causa exemplari, quam ut in causa efficienti. Probatur primum antecedes, quia Deus est causa exemplaris creaturarum ratione suae essentiae ut imitabilis, la participabilis ad extra , est autem causa essectiva ratione omnipotentiae: Sed perprius nostro
modo concipiendi intelligitur essentia divina vi imitabilis, de participabilis ad extra, quam omnipotentia vi eflectiva ad extra: Ergo perprius nostro modo concipiendi est Deus caula exemplaris creaturarum, quam causa effectiva ill rum. Secundo; nam ipsae creaturae prius intelli suntur nostro modo concipiendi ut imitatioώnes , & participationes sormales imperfecte tales essentiae divinae, quain ut effectus producibiles asOmnipotentia : Ergo prius nostro modo concipiendi cognoIcuntur a Deo ut imitationes, Nparticipationes serinales imperfecte tales clien tiae divinae, quam ut effectus efficienter produci
biles ab ipsis per omnipotentiam: Sed ut imitationes , S participationes sormales essentiae dia
vinae . cognoscuntur in esse nita divina, ut in cauusa exemplari: Ergo. Tertio, quia prius intellia guntur creaturae idaeatae in mente divina, quam
ut factibiles ab ipso Deo per omnipotentiam, i cui opus artis prius intelligitur idaeatum ab artifice , quam ut factibile ab ipso: Sed .l idaeatae
cognoscuntur in essentia divina vi causa exemis
piari , εe idaea illarum : Ergo perprius cognos.cuntur in essentia divina vi in causa exemia piari. a a Quod autem illas utroque isto modo
in se ipso cognoscat, nempe ut in causa exemplariri, & ut in causa efficienti, probatur; primo, quia Deus se ipsum comprehendit, non solum ut causam exemplarem, sed ut causam efficientem: Sed non potest comprehesive cognosci causa, eo movido , quo est causa, nisi in illa cognoscantur eis Ictus: Ergo Deus cognoscit effectus, nempe cre turas in te ipso vi causa exemplari, & ut causa eLficienti. Secundo, quia creaturae sunt e Rus Dei in utroque genere causae; nempe, ut sunt formales participationes, de imitationes essentiae divina, Seut idxats in mente divina, sunt effectus in genere causae exemplaris; ut autem effective producibiles in re, sunt effectus omnipotentiae , seu Dei ve causae efficientis;& utroque modo illas Deus cognoscit: Sed ut ettactus in genere causae exemplaris cognoscuntur in Deo ut causa exemplari,ic veeffectiis ipsius in genere causae efficientis, cognosqcuntur in ipso ut in caula efficienti: Ergo. 23 Ex quo iam ad obiectionem ex num. 2 o. nego maiorem, vel distinguo: Non est causa
possibilium effectiva, nisi per omnipotentiam,
concedo Causa exemplaris,nego maiorem,& mirinorem. Ad cuius probationem, vel nego antec
dens, vel distinguo: Supponuntur possibiles intrinsece in seiplis , ante omnipotentiam, nego: Possibiles extrinsece in causa exemplari, subdistinguo : Prioritate obiectiva ex nostro modo concipiendi, de in nostro intellectu, concedo an tecedens : Prioritate reali, aut obiectiva in mente Dei,nego antecedens, Se distinguo consequens eodem modo. Ad probatione antecedentis,omisso antecedenti , nego consequentiam , vel di-
548쪽
s; o Trin. de Deomno. Disp. IV. δε int ilias, cientia Dei.
singuo vi distinxi. Itaque creaturae possunt intes ligi ut intrinsece in se iplis polsibiles, vel ut extrinsece possibiles in caula; de hoc dupliciter,
nempe ut possibiles extrinsece in causa exempla ri, vel ut pol sibiles extrinlece in omnipotentia: Intelliguntur ut possibiles extrinsece in causa exemplari, in quantum eminenter continentur inest titia divina: ut possibiles vero extrinsece in omnipotentia in quantum viri liter in illa continentur : Dicimus erg6 , quod prius intelliguntur ut possibiles extrinsece in essentia divina, ut in causa exemplari, quam ut possibiles extrinsecὰ In omnipotentia, ea prioritate, qua essentia ut causa exemplaris prae intelligitur omnipotentiae, ut caulae euecti τε , quae quidem prioritas, ut instadicemus, tant, .m cst ex nostro modo concipiendi;& respectu nostri intellectus per rationem dii inguentis in Deo essentiam. & omnipotentiam, rationem causae exemplaris,& rationem causae efficientis; non vero respectu intellectus divini, qui unico simplicissimo conceptu,tam formati,quam obiectivo cogno1cit se ut indistincte essentia, &omnipotentia,causa exemplaris, & essectiva; imodi finalis, de sic uno simplici conceptu obiectivo absque prius, & posterius, cognostraudo se ipsum
itid illincte, ut causam finalem,exemplarem,& efficientcm,cognoscit creaturas ut extrinsect ponsibiles adaequa te in se ipso, ut huiusmodi causa. as Cognoscit etiam illas ut intrinsece possibiles, sed non ut intrinsece possibiles pro priori ad omnipotentiam suam, nec pro priori ad eia sentiam suam:Non pro priori ad essentiam suam, quia ut intrinsece possibiles sunt imitationes, de participationes possibiles essentiet sus;& participationes essentiet diving no sunt priores obiective in
mente divina,quam essentia sua, alias prius Deus cognosceret partkipationes essentis sui quam essentiam suam. Uide supr.q. .n. 36. Nec pro priori ad suam omnipotentiam , tum quia ut intrinsece possibiles non sunt obiectum specificativu omni-
Potentis,ut supra vidimus.quo solii titulo deberetpri intelligi omnipotentiq;tum quia no intelligu-tur intrinsece possibiles adaequale nisi ut lactibiles
intrinlece; prius aute intelligitur omnipotetia factiva quam creaturi ut intrinsece factibiles ; tu in demu,quia Deus nullum attributum intrinsecum sui .aut persectione suam cognoscit pro posteriori ad creaturas ut intrinsece pol sibiles, nec pro p
steriori ad ipsas quiddilative sumptas, sed prius obiective cognoscit se ipsum intuitive, & ut est in
se,N consequentetr Omne suam persectionem,quacrexturas ullas possibiles, adhuc quiddilative siliptas, cum Deus, ut est in se,sit obiectu primarium, creaturi vero secundarium: Non ergo intelliguntur a Deo ut intrinsece possibiles, nec pro priori ad essentiam suam,nec pro priori ad omnipotentiam suam. Nec obest.quod ipst prius intelligantur non implicantes contradictionem, quam ut
factibiles, vel producibiles ab omnipotentia;quia
hoc ad lummum probat, quod inter ipsas ut non implicantes contradictionem,&ipsas ut intrinsece possibiles, sit aliquis ordo prioritatis,& polierioritatis obiectivet saltem in nostro intellectu, sed minime probat quod ipse, ut non implicantes contradictionem sint obiective priores Ed omnipotetiam in mente divina, hoc enim est impossibile.
a Ex quo iam ad obiectionem ex num.1 7. nego maiorem, vel dii imguo: Non eli causa possibilium eisectiva, nisi per omnipotentiam,
concedo: Causa exemplaris, nego maiorem, dedistinguo minorem: Deus non cognoscit creaturas possibiles in omnipotentia, tanquam in causa exemplari, concedo: Tanquam in causa est ehiva , nego minorem. Ad cuius probationem, nego antecedens. Ad cuius probationem Gonoesia
se antecedenti, nego consequentiam; quia licet creaturae possibiles intelligantur prius lucundum propriam quid litatem, dc essentia, & ut non im plicantes contradictionem, in quo earuFa pol sibilitas absoluta consistit, quam ut producibiles ab omnipotentia tanquam est eius illius ; tamen nec sub prima consideratione praecedunt obieeΗ-ve in mente divina ad essentiam diuiuam,nec subsecunda ad eius omnipotentiam.
a s Quod ut clarius intelligatur, suppotanendum est, possitalitatem esse duplicem iuxta
D. Γhom. in praesent. qt f. I Sinnis. 3M corpori nempe prima ablolutam euex habitudine terminorum . Vi cuius praedicatum non repugnat se
lecto;vel, ut alibi ait, ex eo quod in sua quidditate , di essentia non implicat eme, & non elste, aut .
contrad et onem; di haec solet ab alijs appellat possibilitas logica , aut radicalis , aut negativa. Secunda est, possibilitas respectiva, per respectum nempe ad aliquam potentiam ;& in hoc sensu creaturae dicuntur possibiles respective ad omni
potentiam, quia positive producibiles, & fadhibitales per illam,& hane polsibilitatem appellant aliqui physicam, sormalem, & positivam. Ubi notandum est, quod ratione nostra, & ex modo no
sim concipiendi, prior est possibilitas illa abso Iura , seu logica, quam ista respectiva , aut physica; quia prior est nostro modo concipiendi,quod res aliqua in sua quidditate, Se essentia, seu ex suo
conceptu obiecto non implicet contradictionem.
quam quod sit factibilis , & producibilis physice
ab omnipotentia. Notandum est secundo, quod licet creaturae habeant primam possibilitatem id est absolutam , in statu quidditativo,& ex vi propriae quiddi itatis.& essentiae pro priori ad respectum producibi litatis ab omnipotentia i sed non ι pro priori ad respectum participationis, & imitationis essentiae divinae ut causae exemplaris; & ratio est , quia nee habent propriam quidditatem, Ee elentia m , nisi per Participationem , &imitationem participialem essentiae divini;& cum
549쪽
ctiast. VI. uualiter cognoscat Deus creaturas in se ipse s 3 il
psus sit quidditas, & essentia talis, quam quod
non implicat contradictionem, immo ex eo non implicat contradictionem, quia est talis essentia,
di talis quidditas; inde est, qnod postibilitas illa
absoluta, di logica, consistens in non implicare contradictionem non est prior obiective ad resipectu in participationis, & imitationis essentis divinae; sed si est aliquis ordo, & distinctio, potius erit posterior obiective,& quasi proprietas necessaria illius quidditatis, di essentiae, consistentis iatali, & tanta participatione, di imitatione essentiae divinae,ut causet exemplaris. Ex his iam clara insertur,quod creaturae possibiles non sunt priores obiective ad essentiam divinam, ut causatri
exemplarem , sed quamvis quiddilative considerentur, seu in statu quidditativo , qui est primus status obiectivus, sive ut intrinsece absolute possibiles, sunt obiective posteriores ad essentiam
divinam, vi causam exemplarem , ac per c se
quem saltem in illa ut in causa exemplari cognosci posterunt a Deo. Quomodo autem etiam cognoscantur in Omnipotentia, insta explic
dis T X cilio Iam facile solvuntur plura, , quet contrarij obijciunt. Primo,
quia essentia divina,adhuc ut causa exemplaris, non continet creaturas, nisi quoad gradus communes, & transcendentes, entis, viventis, &c.Sed
solum cognoscuntur in illa eo modo , quo in illa continentur: Ergo in illa vi causa exemplari s lum possunt cognosci quoad gradus communes, non quoad gradus disterentiales. Et idem argumentum fit de omnipotentia, quae solum continet creaturas sub ratione communi entis. Secundo : Antequam cognoscatur essentia divina vi causa exemplaris, sive ut idaea creaturarum , sive
quod idem est, ut imitabilis 1 creaturis, supponuntur creaturae cognitae: Ergo non cosnoscuntur in illa ut in idaea, seu causa exeaeptari. Prob tur antecedem, quia omnis relatio,sive realis sive
rationis supponit extrema illius: Sed imitabilitas
est relatio,cuius extrema suntDei essentia,& cre tutae: Ergo Deum, & creaturam supponit: Ergo antequam cognoscatur imitabilitas, seu essentia divina ut imitabilis a creaturis,supponuntur creaturae cognitae. Euplicatur; quia antequam cognoscatur essentia divina ut imitabilis, aut participabilis debet intelligi illud a quo sit imitabilis, &participabilis; quia si nihil intelligatur, a quo sit imitabilis, & participabilis, non poterit intelligi
ut imitabilis, nec ut participabilis: Sed solum est imitabilis is creaturis: Ergo antequam intelligatur essentia divina ut imitabilis, & participabilis creaturis, debent intelligi creaturae. 27 Respondeo, negando maiorem, qula
ut re ac probat D.Τhom. in praefent. articio. ineorpori cuius textum supra retulimus q.4.n. IO.M. Ia. Deus non solum continet eminenter creaturas, quoad gradus communes, sed etiam
quoad gradus differentiales, & individualexide que est causa exemplaris earum , imo & etlactiva per Omnipotentiam , quoad gradus etiam specificos, di individuales. Unde est ratio illas cognoscendi, quoad gradus disserentiales. & individuales, ut ibidem ostendimus. Per quod patet ad
idem argumentum factum de omnipotentia. Ad secundum, nego antecedens. Ad eius probati nem, Omissa maiori, nego minorem, quia imita
bilitas,& participabilitas ad extra in essentia Dei, non est relatio ulla ad creaturas , sed est summata cunditas, & eminentia absoluta Dei, vi euius de se est communicabilis ad extra per participationes, & similitudines varias; unde sicut ex se nosupponit aliunde possibiles illas participationes.& similitudines suas, sed a priori illas inseri possibiles ex propria eminentia, & foecunditate , ita non supponit aliunde possibiles creaturas, sed illas infert a priori ut possibiles, quia ipsae creat rae sunt tales similitudines, & participationes. Ex quo ad explicationem , nego maiorem,qui tunc solum debet supponi, quod imitetur, aut particupet aliquam similitudinem , cum talis similitudo, aut participatio est accidentalis, supponens subinstantiam; aut cum est solum formalis supponens
materiam, aut primum subiectum; attamen crea turae non sic imitantur, aut participant essentiam
divinam sed substantialiter, & totaliter, ita ut nihil omnino habeant a primo subiecto usque ad ultimum actum,quod non sit aliqualis participatio , di imitatio divinae essentiae,seu per participationem, aut imitationem illius aliqualem; unde ante omnem illius participationem, & imitati nem, nullum prorsus subiectum supponitur,quod participet, aut imitetur, sed purum nihil; ac per consequens, licet essentia divina non possit intelligi participabilis, aut imitabilis, nisi intelligaiatur illud, a quo imitabilis & participabilis sit,non opus est, quod praelatelligatur, sed satis est,quod post intelligatur; utpote quod nihil est, nisi periplain participationem ab essentia Dei, & a priori ex illa ut participabili ,& imitabili illatuminec enim essentia Dei supponit aliquid, quod illam
imitetur, aut participet, sed per sui eminentiam, di foecunditatem,& quia sui distii siva. & communicativa ad extra,participialiter constituit, & infert a priori infinita entia, quae possint illam imitari, & participare; non ita quod supponantur ex se ipsis, vel a se entia; sed ita quod inserantur talia per participationem possibilem, quam insert aptiori essentia divina, quia ex se imitabilis,& participabilis M extra.
550쪽
postibiles, de secundum proprias quidditates sunt imperistae, diveris,distinctae, ac linutatae in seipsis: Sed ut sic non continentur in essentia divina, quia in essentia divina non est impersectio distinctio, multitudo, aut limitatio: Elgo ut sic non cognoscuntur in essentia divina. Secundo In eL sentia diuina ut idaea de causa exemplari, solum possimi cognosci creaturae ratione imitationis, de similitudinis, & continentiae sormalis: Sed creaturae non sunt similes essentiet divinet,nec eam imulantur, nec continentur in illa formaliter, sed ad summum virtualiter, ut in causa emctiva: Ergo non cognoscuntur in illa secundu proprias quid-ditates, ut in causa exemplari. Tertio quia dam, quod creaturae per suas quidditates imitentur, Zesint similes essentix divinae.de in illa contineantur eminenter, solum illam imitantur,& ei assimilanis tur, & in ea continentur eminenter impersecte, inadaquate, & secundum quid, nempe secundum quod persectionis important, non vi sunt in se lumitatae, di imperfectae: Ergo perfecte,& quidditative non cognoscuntur in essentia divina, ut in
as Respondeo, concessa maiori, distinguendo minoretruVt sic no continentur in essentia, ut idaeata in idaea,&media divina sapientiasdrante, de arctii tectante , seu excogitante mensuras, bc modos, quibus illa est participabilis, nego minorem: In essentia divina seclusa ratione idaeae, & divina sapientia idaeante,concedo minOrem, de distinguo consequens eodem modo. Itaque essentia divina potest considerari dupliciter. mpe vel ut praevenit divinam sapientiam , seu artem architectricem , de idaeatricem; velut per divinam sapientiam, di artem constituta in ratione idaeae. Sub prima consideratione continet
indistincte, te simpliciter, ac persectissime quidquid periectionis, entitatis,& actualitatis excogitari potest sine distinctione, limitatione, ut mensura ulla. Secundo modo iam continet idaealiter certas mensuras persectionis, & entitatis,ut plures, distinctas, & varias, limitatas, & negative impersectas;quia ex quo divina sapientia,& ars, cognoscendo essentiam divinam ut summe, do infinite persectam, Be bonam, Ec sui dissiisivam, ac
communicativam, excogitat, de architectatur infinitas mensuras, de modos,de differentias,quibus
illa communicabilis, de participabilis est , constituitur essentia divina in esse idaeae infinitaru creaturarum, idaealiter eas continens ut distinctas,diseserentes,de in certis mensuris limitatas, de negative imperfectas, de sic est ratio obiectiva eas cognoscendi ut distitustas, limitatas, de negative imperfectas secundum proprias quidditates cuiuia
o Ex quo ad secundam , concessa maloiari, distinguo minorem: Non sunt similes essentiae
divinae, nec eam imitantur, nec continentur sor
de intellectu es scientia Dei.
maliter in illa adaequando ipsam concedo:Inadae. quate, secundum quid, dc ut actus imperfectus imitatur actum perfectam, nego minorem , de consequentiam ; quia ut creature cognoscantur in essentia divina, ut in causa exemplari, non requiritur , quod ipsam adaequate imitentur , aut ei adaequale assimilentur, hoc est,eam adaequando,
sed latis est, quod sint similitudines , Sc imitatio. nes inadaequalet illius, licet infinite deficientes a plenitudine illius; quia licet similitudo imperfecta, deficiens, de inadaequata non sit medium sufficiens ad cognoscendam quiddilative formam excedentem, cuius est similitudo deficiens, Et in- adaequata, forma tamen excedens,lc perfecta mistest esse medium ad cognostendam quidditarive sui similitudinem inadaequatam, de deficientem; sicut pars totius non potest esse susticiens mediu. in quo cognoscatur totum, sed totum est sussi ciens medium, in quo cognoscatur pars; unde iavina potest cognosci quarta, sexta, dc tertia per secte , te quiddilative; sed in quarta, aut tertia non potest cognosci vina; de in homine qbiidditative cognito cognoscitur quiddilative animal et
sed in animali non potest cognosci quiddilative
3 i Ad tertiam , omisso antecedenti, diastinguo consequens: Ergo perfecte, εἰ quiddit
live non cognoscuntur in eaentia divina propriori ad sapientiam idaeantem, de architec-tem, concedo: Per sapientiam divinam de arteiri idaeantem, Zc architectantem, nego consequentiam; quia, ut iam diximus, essentia divina propriori ad divinam artem, de sapientiam in illa
idaeantem , de architectantem , 3c excogitantem
diversos modos. quibus sit participabilis, de imitabilis, solum continet creaturas secundum t
tam suam persectionem indistiruste, de infinite, lesimpliciter ; sed ut idaea divina sapientiae ideantis
in ea varios modos participationis,continet iam exemplariter, Et idaealiter illas creaturas ut distin-tas eum suis different s. de certis limitibus , demesuris.Unde creaturε cum suis disserentijς limitibus, de menssis non intelliguntur, nec cognos cuntur a Deo ante euentiam divinam, ut idaeam,
sed potius in illa vi idaea divinae sapientiae excogitantis, itam is, ac definientis modos, 8c mens ras , quibus ad extrae communicari potest; de sic per divinam sapientiam cognoscuntur in essentia divina creaturae, de in illa idaealiter continentur. ut distinctet, differentes, ae cerus limitibus definitae. Siquidem essentia divina cognita per divinam sapientiam ut imitabilis uno modo est ido nius creaturae , de continet idaealiter illam ut diustitinam a reliquis ; cosnita vero ut imitabilis
alio modo. in idaea alterius creaturae , de continetidaealiter illam vi distinctam a reliquis; cognita item ut imitabilis alijs, de alijs infinitis modis,c tinet idaealiter alias, de alias, de infinitas creatu