장음표시 사용
551쪽
TI. si ualiter cognostat Deus creaturas in se βψ' s 3 3
ras vidistinctas, limitatas, de imperfectas sui par
3 a Sed acute & subtiliter replicabis: Quia di scite, ori impossibile videtur , quod unum, edi id Amplex, in ditana essentia ,sit pronia
sis militudo diversorum ; nam eum di- .ersarum rerumst distinctio ratione propriarum formarum, quod alicui fecundum propriam
formam simile fuerit, alteri necesse est Ot diffinite moeniatur Ergo essentia divina non potest esse propria ratio, propria isma, & proprii
similitudo , aut idaea dive rum , & tam dive forum , di dissimilium , ut sunt omnes creaturae possibiles. Respondeo, quod hanc replicam etiadem terminis proponit sibi D. Thom. r. Contri Gent. cap. I . & nihilominus respondet, quod
qualiter boest inmestigandum est. Et sic id ipsum invelligat: Vt enim, inquit. Philosophus dicit in 8. Metapb. Formae dis' itiones rerum, qua
eas signant inunt iles numeris I nam in numeris, υna Unitate addita, vel su fracta, specier meri variatur::::Similiter atistem est in dis ianitionibus; nam, Una dimerensia addita, vel sub acta, variat specie . . IIn his autem, que infemulta continent, non se se habes intellectus.
natura; nam ea, quae ad esse alicuius rei e-- Mnesa esse requiruntur , illim rei natura non
patitur esse divisa ; intellectus vero ea quaesunt in esse emineta , disiunctim accipere potes propteν hoe in ternario eonsederare potest vinarium tantum , edi in animati rationali. sensibiale tantum. Vnde intelle ius id, quod plura eo plectitur, potest accipere in propriam rationem plurimorum, apprehendendo aliqua illorum ab
que aliis di, potes enim aeripere denarium,in proin priam rationem novenarii, una unitarasistracta similiter aliorum numerorum infra in- .eltiforum , ct militer in animali rationali posset accipere propriam rationem animalis irrationalis , ct aliarum specierum , nis aliquas disse
3I 'Fur quod , quidam Philosephus
Clemens nomine, dixit, quod nobiliora in entiatibus sunt minus nobilium exemplaria. Diis autem essentia in se nobilitasti omnium entium comprehendit; non quidem per modum coimpositionis , sed per modum perfectionis , nempe simplicis. Intellectus igitur disinus id perfectionis, & nobilitatis, quod est propriam vescunque, infra essentia comprebendere potes , inteia figendo,in quo eius essentiam imitetur, ct intentigendo in quo a Da perfectione deficit unumis quodque; utpote intestigendo essentiam suam is imitabilem per modum intae. , non cognitionis,
arripit propriam formam plantae; A Oero ut imi
tabilem per modum eo itionis , , non intelleiactus , propriam formam animalis, oesie de alijs.
Me igitur essentia disina , Ut subsoliati perse cta, potest aeripi is propria rario fluvior man
de per eam Deus propriam cognitionem de omnibus baberemtest. Quia vero propras ratis unius distinxtiitur 2 propria ratione alterium, dia sinctio autem est pluralis.stis principium, oppor tet in intelle tu dirino Minctionem quandam, O pluralitatem rationum intellectarum consed trare , in quantum ira od est in intellectu --m est pronia ratio diυersorum. Unde eum Mest secundum quod Deus mtelligit proprium respectum assimilarionis, quem habet unaquaeque creatura ad ipsum , relinquitur quod rationes rerum in intellerita dioino non sunt plures , neo
distinctae . nisi secundum quod Deus eoi scit res pluribus. 5 dioersis modis es assimilabiles M. Et secundum De August. dicit, quod Deus alia ratione ferit bominem , ct alia equum, Orationes remm pluraliter in mente ditana es dieit. In quo etiamfas itur aliqualiter Platonis opinio ponentis idaeas, fecundum quas formantur omnia, quae in rebus materialibus existant.
Ita D. Thom. profundὀ, ac subtilissime, ut mos illi est, investigans quomodo essentia divina , una cum sit, & simplicissima est propria ratio,& propria Hrma , de idaea singulorum , di diversorum. di quomodo obiective in intellectu divino sunt multae rationes, & plures idaeae divetiarum re
- 3 Qnia tamen textus hic continet totam
doctrinam de divinis idaeis, de quibus disputationem specialem non instituam, propterea ut recte intelligatur. Noto primo, quod licet D. Thom. ponat exemplum in numeris maioribus, in quia bus, una, vel Pluribus unitatibus praecisis, potestaecipi propria ratio numerorum minorum; & in animali rationali,in quo,rationali praeciso, potest accipi propria ratio animalis, hoc exemplum noest totaliter adaequatum , sed deficiens, ut communiter contingit di exemplis desumptis ex humanis ad res divinas explicandas. Deficientia aularem stat in eo, quod numerus denarius, v. g. est compositus integraliter ex decem unitatibus, &ideo intellectus noster potest in eo intrinsece dividere, Si accipere cum praecisione, di distinctione plus, vel minus de illo numero, detractis pluribus, vel paucioribus unitatibus,ex quibus coma ponitur ; re similiter animal rationale est meta- physice compositum ex animali, & rationali, Besie noster intellectus in eo dividere potest, & accipere praecise animal. Attamen essentia divina nullo pacto composita, sed simplici seima est omnimode, ac per consequens do potest intellestas, praesertim divinus, in ea obiective praescindere
partem, de partem aut detrahere , vel addere,in ea inquam intransitive; unde non in ea accipit propriam rationem diversorum , praescindendo
in ea intrinsece quod sit propria ratio unius ab eo quod sit propria ratio alterius. Nec enim placet Illust.
552쪽
34 Traa.de Deo vino. Disp. V. de inullectuae cientia Dei.
Illust. GMoy, qui Tractat. v. disputat. 3. min. ti s s. reducit distinctionem idaearum ad plures, didit tinctas eminentias ipsiuas essentiae divinae in reiacto consideratae, distinctas quidem per rationem nostram,& virtualiter eminenter a parte rei: Non inquam placet, quia distinctio rationum,& idaeaiarum,non solum debet esse obiective in nostro intellectu, sed etiam obiective in intellectu divino, quia in ipis est propria ratio, & propria idaea cuiusque entis in particulari: Atqui intellectus divinus nullo modo distinguit per rationem plures eminentia aut virtualitates,nec a parte rei distinguuntur fundamentaliter relate ad intellectum divinum; sed ad summum relate ad intellectum
3 s Noto secundo , intellectum divinum
accipere in essentia sua plures idaeas, & plures rationes in quantu cognoscendo illam ut ab intrin- .steo ditissivam,& communicabilem , & imitabilem ad extra,non per totalem aliquam sui similitudinem, aut adaequatam,quia hoc est impossibi-.la. sed per inadaequatas tantum, & multiso essi Itudines, di participationes infinite deficientes ab aequalitate cum sua essentia,ex hoc ipso i
tellectus divinus infinite distinguit, dividit, ae praescindit essentiam divinam,non intranstive in se ipsa quasi in multas eius intrinsecas partes; sed transitive ad extra in infinitas,& multiformes par-iticipationes, de similitudines ipsius, in quibus ad
extra excogitat essentiam suam multiformiter ac infinite participative, de imitative multiplicatam, divisam, Ze multiformem, per varios, de infinitosi gradus,& sic excogitat,distinguit, & architectatur diversas at infinitas essentias creaturarum, ac per consequens diversas creaturas,8c infinitas. Vnde, in quantum accipit essentiam suam ut ad extra participabilem,& imitabilem in uno gradu pers ctionis,accipit illam ut propriam idaeam,& rati
nem propriam unius creaturae v in quantum accipit illam,ut ad extra participabilem, di imitabulem in alio gradu diverio, accipit illam ut idaeam
propriam,& propriam rationem alterius creaturae Se sic de reliquis, & hoc pacto multiplicat o lective idaeas proprias Se rationes divertaru creaturarum,non pro recto, sed tantum pro obliquo, di connotato,quia omnes istet rationes. & idaeae pro recto sunt essentia divina simplicissima, & i trinsece indistincta, & solum extrinsece in suas participationes multiformiter divisa, Et imitata, secundum varias proportioneS, dc mensuras, penes quas imitabilis, de participabilis cognoscitur. Ex quo 36 Noto tertio, istam pluralitatem Idaarum,& rationum in mente divina non consistere se aliter in respectibus. aut relationibus rati nis essentit divinae ad creaturas diverias, eonfictis ab sterno ab intellectu divino,ut voluerunt aliqui omisset; sed totam redduci ad diversas propolationes,penes quas cognoscitur diversmode partu eipabilis Si imitabilis essentia divina ad extra: Illi enim proportiones realiter sunt diversae , de penes illas ei lentia divina cognita ut diversis proporti nibus imitabilis, Ec participabilis, plurificatur O tective in mete divina penes plures idaeaS,lc ratio nes obiectivas. Dd fatis constat ex D.Τho.tum textu relato, ubi clare concludit, quod rationes rerum in intellectu divino nonfunt plures , negdisincta, nisi secundum quod Deus cognoscit res pluribus, ct dioersi modis esse Usimilabiles hseu fecundum quod Deus intelligor proprium respectum 6similationis, quam balet unaquaequo erratura ad st m. Vbi notatu dignit simum est, quod non dixit, respectu uae essentia ad res.sed respectum assimilationis, quam habet creat ra ad ipsum. Tum etiam ex quaest. 3. de Veritat. artio. a. in corpor. ubi sic ait: mentia disi non accipitur absolute ab intellectu dioino viti a rerum, sed cum proportione creatur en ad i am ditanam esentiam. seundum quod dein Ait ab ea , vel imitatur eam: Ergo dmina essentia , non absolute, sed cointellietis iversi proportionibus rerum ad eam, es idaea unusculuseque rei Stasunt divisae proportionis rerum adsentiam disinam: Ergo sunt plures ido,quam vis essentia ditanast una, quia es pluralitas ex parte disersarum proportionum rerum ad issam. Quid clarius 37 Nec obest,quod inpraesent. quaesit Iaartie. a. ad 3. sic ait: Dicendum, quod diuiusmodi respectus , quibus multiplis tur idaea, non causantis a rebus , sed ab intellinu disino comparante essentiam suam ad res. Et ad 4. dicendum, quod respectus multiplicantes idaeas non sunt, in rebus creatis, sed in Deo , non tamensent reales, scis illi, quibus disinguuntur perso sed respectus intellecti a Deo. Non inquam obest, quia nomine respectus, intellixit D.Thomo illas varias proportiones assimilationis ad ipsum Deum, quae quia a nobis concipi nequeunt, nili per relationem rationis, eas vocavit D. Thom. respectus rationis, quia nempe fundamentaliter in se sunt respectus rationis, ta formaliter in no stro intellectu. Vnde sensus D. Thom. est, 'uod huiusmodinoportiones, squae apud nos vocantur respectus, quibus multiplicantur idaea, non e fantuae a rebus sed is intellectu divino est a rante essentiam suam ad res; non quidem com paratione sormali, sed fundamentali, seu conu asiva, id est cognoscente essentiam suam ut ab imtrinseco participabilem , de imitabilem ad extra sub diversis proportionibus; quam cognitionem, comparationem appellat D. Thom. quia apud nou non nisi per comparationem concipitur aliquid alteri communicabiles; quamvis egi ntia duvina absque respectu ullo. vel relatione formali
ad creaturas sit a priori communicabilis cu par-
553쪽
sitiast. VI. uualiter cognoscat Deus creaturassise ipso' fas
tic abilis ex sua tacunditate absoluta inserens a priori possibiles sui participationes , & imitatio
nes,vt mox dicemus de omnipotentia.Nec obest,
quod D.Thom.ait, quod illi resperitas nonsum in rebus ,sed in Deo , quia se ipsum explicat dicens quod sunt respectiis, non reales ita respectus intellecti a Deo,unde solum sunt in Deo obiective , quo pacto proportiones creaturarum ad
ipsum possunt dici respectus intellecti a Deo, &quod sunt obiective ia Deo, quasi latellecti ab ipso. 38 Noto quarto, quod dum D. Thom.
saepe ait, essentiam divinam esse idaeam,ut participabilem , aut imitabilem a creaturis,aut in quantum creatu et sunt alsimilabiles ipsiiquo modo i
quendi videtur supponere creaturas cognitaS,aut
possibiles, a quibus sit imitabilis, aut participabilis. & quae sint assimilabiles ipsi pro priori antequam cognoscatur essentia divina ut imitabilis. Nut Idaea; non esse sic intelligendum, quia pro pri xi ad essentiam divinam ut imitabilem , Se participabilem, non sunt ullo pacto creaturae possibiles , nec cognoscibiles, minusque cognitae ab intellectu divino, ut supra dicebamus num. as. sed ex vi cognoscendi essentiam divinam vidi versimode imitabilem ad extra penes diversos gradus , proportiones. & nemsuras assimilationis ad ipsum primo per divinam essentiam distinguuntur, definiuntur, & idaeantur essentiae rerum,
di quidditates infinite diversae, di habet esse idaeatum, definitum, di excogitatum in mente divina, de hoc est primum esse quidditativum raum ,&primus status quidditativus earum, ubi non ideo se, vel sic intelliguntur signate participantes eia sentiam divinam , aut eam imitantes , & ei limiles , quia sunt tales quiddilative; sed ideo lane tales quiddilative in illo statu, quia cognoscumtur per divinam sapientiam ut tales similitudines. participationes, & imitationes essentiae divinae in tali mensura, & proportione: Ita ut homo, v. g. non ideo sit talis participatio, imitatio, & similitudo essentiae divinae, quia est quiddilative homo, seu animal rationale;*d ideo est quiddilative homo, seu animal rationale, quia in tali propor- ticine & mensura at participatio talis essentiae diVinae. & illius imitatio, sic idaeata per divinam sapientiam;vnde essentiae rerum in illo statu quidad lativo sunt lignaten quiddilative dependentes in sua certa essentia ab essentia divina vi a causa exemplari, utpote cuiuS sunt participationes, imitationes , & similitudines in ipsa idaeate perdi .inam sapientiam. De quo vide m Meta etsi quaest. 7. a num. I. Vbi hoc magis declara
a s Noto quinto, illud esse quidditativum
rerum . quod signate consistit in certa participa. sone , imitatione, & similitudine excogitata per
divinam sapientiam ex vi cognitionis euentiae divinae, non posse dici produchim ab intellectu dia
vino , ut voluit Scotus. posse tamen dici idaeatum, excogitatum, ac defiuitum , aut extrinsece constitutum per divinam sapientiam, cuius est idaeare, delinere , ac statuere certas mensuras, Nproportiones, quibus ad extra participabilis , &imitabilis est essentia divina;quod praestat, non liubere, sed necessario intellectus divinus ex vi cognitionis comprehensivet essentiae, vi cuius necessario cognoscit , quot modis, proportionibus, demensuris sit dii tincte participabilis , & imitabilis
ad extra. Vide ubi supra num. 63. o Noto sexto, limitationes, de negati vas imperfectiones essentiales creaturis in illo st
tu quidditativo, seu idaeali non convenire illis perparticipationem ab essentia divina, nec per imi rationem, aut similitudinem eius, ted potius me desectum maioris similitudinis, imitationis, &participationis; qui desectus convenit illis a se.
non vero a Deo , nec ut causa exemplari, nec ut
efficienti nec in alio genere causae.na hic desectus maioris participationis essentialiter importatue in talitate, & vltima dii&rentia cuiuslibet creatuis
rae. De quo vide in Metapb e. quaest. 4. ct 3. anum. I . quaest. 2oranum. I7. ct quaest. 2 l. a num. II. ubi late dissero de divertis mensuris,
limitibus, & distinctionibus rerum , & ost endo
unde proveniant, & in quo consistant.
4r ηx quibus iam demum insero. quod lucet in essentia divina absolute,& intransitive con siderata non contineatur distinctio, & diversitas, ac limitatio propria rerum, Sc essentiarum,tamen
in illa vi idaea, seu corita ut diversimode par
ticipabilis a creaturis iam continentur idaealiter,di repraesentantur obiective creaturae cum suis di
stinctionibus , limitibus, & negativis impersectionibus , & sic in essentia divina cognoscuntur ut in causa exemplari, di idaea.
a Sed tubtiliter replicabis , quia essentia
divina non est causa exemplaris creaturae ut deficientis ab eius similitudine,& imitationeon quantum sic deficientis: Sed creatura in esse talis, de diversae a caeteris constituetur per certam proportionem, in qua participat essentiam Dei, di eam imitatur, di haec certa proportio ilina D.Thom. non solum pensatur penes quantum imitatur, sed etiam penes quantum deficiunt ab imitatione ie-sius: Ergo creatura in esse talis, & ut participatio talis est divinae essentiae in tali proportione, non cognoscitur a Deo in essentia sua, ut in causa exemplari. Respondeo, quod quantum creatura deficit a participatione,& imitatione Dei ,tantum
deficit a cogno ibilitate passiva, & desinit esse cognoscibilis positive , unde vi sic deficiens, & inquantum deficiens non cognoscitur,positive, nec in se , nec in causa; quia in quantum non cognoseibilis non cognoscitur, nec in se, nec in causa: Cogcostitur autem negative,quatenus scilicet Deus
554쪽
ue 36 Imacrae Deo uno. Disp. IV.
Deus cognoscendo quantum importat de partu cipatione, c imitatione Dei,& amplius non cognoscendo in ea, cognoscit quanta PraeciSe,di de iterminate est illa proportio, & mensura particupationis; sicut oculus videns quanta est longitudo aliqua,Sc amplius non videns,videt menlaratra Certam,&determinatam , non quia positive videat defectum maioris longitudinis,sed quia non videt maiorem longitudinem, seu magis de longitudine.Praeterquam quod Deus etiam videt,aut cognoicit detestum suae imitationis, ic participationis ex parte creaturae eo modo, quo cognoscit carentias alias , di negationes, seu privationes, nemp.per politivum oppolitum;de hoc in sua ebsentia, de per illam; cognoscendo enim quantum sua essentia excedit aliquam creaturam , cognoLcit quantum illa creatura deficit a sui participatione,& imitatione; & hoc sane per suam essentiam cognoscit. Ex quo in forma,concessa maiori,& minori, distinguo consequens: Ergo creatura in esse talis,di ut talis participatio,non cognos.citur a Deo in essentia sua vi causa exemplari,
quantum ipsa positive cognoscibilis est , nego; quoad negativum desectum participationis , secundum quem non est positive cognoscibilis subdistinguo: Non cognoscitur directe,& positive in
eis nita tua ve causa exemplari, nec in se ipsa quia sic non est positive cognoscibilis, concedor Non cognoscitur negati vc,& indirecte per oppositum, sit istinguo: In essentia sua ut in causa, concedor I lentia sua, ut excedente, Ze per illius exces sum,ut per oppositum deseetita, nego consequen'
eo oscuntur ereaturae in Deo Ut causa
3 Ed replicabis , nam licet ex dictis
I explicatum maneat , quo pacto
cognoscantur creaturae in essentia divina vi in idaea , seu causa exemplari, restat tamen dissicultas, quo pacto cognotiantur in Deo ut in causa cienti, seu in omnipotentia; hoc enim esse impossibile, sic probatur. Primo, quia omnipotentia non continet creaturas possibiles. nisi sub ratione communi enti .no vero sub rationibus di
serentialibus: Ergo in illa non phssunt cognosciditUncte di quoad earum disserentias,sed ad sit
mum c onsuse , & sub ratione communi entis, &poisibilis. Secundo; quia creaturae supponuntur obiectivc possibiles ante omnipotentiam: Ergo non possitnt cognosci in illa, ut in medio prius cognito. Probatur antecedens quia non ideo aliqua creatura est possibilis, quia Deus potest eam producere, sed ideo potest eam producere, quia
est possibilis: Ergo supponuntur possibiles pro
priori ad omnipotentiam. Probatur antecedens ex D. om. qui loco citato supra num. 2 . ait: Si dicatur, quod Deus est omnipotens, quia
potes omnia, qua sunt possibilia suae potentiae,
erit circulatio otiosa in man festatione sua omnipotentiae; hoc enim non erit aliud, quam dicere,
quod Deus es omnipotens, quia potes Mnnia,qua potes. Relinquitur ergo, quod Deus dicatur Omnipotens , quia potes omnia possibilia absistet. Ergo crearurae sunt possibiles absolute pro priori ad omnipotentiam , 8c ideo Deus potest eas producere,quia possibiles sunt absolute, sed non
econtra. Secundo ex eodem D.Thom. ibid. an. 3. in corpor. ubi ait: Ea vero , quae contradictionem implicant, sub divina omnipotentia non continentur , quia non possunt habere possibilitiis
rationem , Unde convenientius dicitur, quod ea
non possunt fleri, quam quod Deus ea non potessfacere . Ergo impolsibile non ideo est impossibile, quia Deus illud non potest sacere , sed potius ideo Deus illud non potest facere,quia est impossibile t Ergo pariter possibile non est tale, quia Deus est potens illud sacere ; sed econtra, ideo Deus potest illud facere, quia supponior possibile: Ergo est possibile pro priori ad omnipo
- Confirmatur primo, quia scientia simia plicis intelligentiae, qua nempe Deus cognoscie possibilia eii prior in Deo ad omnipotentia,tum quia prius est in Deo ait ibutum scientiae , quam
Oinnipotentiae; tum quia omnipotentia est dirigibilis per scientiam simplicis intelligentiae, haecque directiva illiin Sed pro priori ad omnipotentiam
non potest cognoscere possibilia in omnipotentia : Ergo. Confirmatur secundo: Ex quo Deus non foret omnipotens, non tolleretur per locum ab intrinseco ab eo scientia possibilium di Sed tunc ea non cognosceret in omnipotenta: Ergo nec de facto;alias. sublata omnipotentia, per lo- cuin ab intrinseco tolleretur de medio cognitio illorum. Probatur maior; primo , quia scientia possibilium est in Deo prior omnipotentia. S cundo, quia ex quo Angelus non possit essicere
creaturas non delinit eas cognoscere , unde eius
scientia non extenditur solum ad ea , quae potest facere, sed etiam ad plura , quae in eius potentia. Ec virtute non continentur: Sed scientia Dei est multo magis universalis, quam scientia Angelorum et Ergo ex quo non soret omnipotens, non
tolleretur ab eo per locum ab intrinseco scientia possibilium. Denique confirmatur, quia possibilia per nos cognoscuntur in essentia divina vi in causa exemplari, vel idaea r Sed essentia divina prius cognoscitur a Deo, quam Omnipotentia : Ergo pro priori ad omnipotentiam cognoscit creaturas possibiles: Non ergo in omnipo
4s Respondeo, negando assilmptum prin-
555쪽
sitiast. VI cualiter cognoscat Deus creaturas isse ipse' s
cipse. Ad primam probationem, distinguo ante
cedens:omnipotentia ex praecisa ratione potenotis activi, transeat: omnipotentia ut tacundata per dἰvinas idaeas,nego antecedens,& consequentiannad summum enim sequitur , quod Deus in omnipotentia praeci sive sumpta ab idaeis, iton cbtineat,nec cognoscat creaturas sub rationibus di serentialibusvicut artisex non cognoscit quae, vel quot arrefacta possit efiicere secundum illorum. differentias ex vi praecise sue potentiet executivae, sed ex vi illius attentis divertis idaeis.Nec mirum, quod Deus in sola, & praecisa omnipotentia non cognoscat diiserentias creaturarum , quandoquidem non cognoscit illam ut solam, di praecisam, sed illam vi est a parte rei idem cum sua essentia, di ut tacundam per divinas idaeas ,unde sicut cognoscit omnipotentiam suam , sic m illa cognoscit differentias creaturarum possibilium, non autem in illa, prout illa ab eo non cognoscitur directe, & primario: Quod autem omnipotentia,
ut iscunda per divinas idaeas,contineat creaturas quantum ad earum differentias expresse dedistinete, certo certius est;quia potentia executiva artificis ut tacunda per idaeas,cotinet in genere caumst efiicientis qu dquid continent idaeae quibus inisformatur, & eodem modo praeseriis si sit potentia infinita ut est omnipotentia: Sed idaeae, quibus tacundata supponitur omnipotentia, continendcreaturas expresse, & distincte quoad earum disserentias , ut iam ostensum manet, in genere ca se exemplaris: Ergo omnipotentia ut tacunda per illas continet in genere causae efficientis ipsas creaturas distincte ,& expresse quoad earum diistrentias Sic ergo in illa cognoscuntur a
6 Ad secundam, nego antecedens. Ad
eius probationem, nego etiam antecedens. Ad primam probationem ex D. Thom.conceo texistu rego consequentiam, quia D.Τho. 1 olum ait:
Deu dici omnipotentem, quia potest omnia pos-sbilia absolute talia, quo pacto non commilitur circulus;non quia potest omnia possibilia sus potentiae, id est respective talis ad suam potentiam, quo pacto commiteretur circulus. Ubi minime
asserit, esse Omnipotentem , aut posse creaturas
producere , quia illae sunt possibiles absolute, sed quia potest omnia possibilia absolute: Quae sane
est distinctissima causalis ab ea, quam praetendunt contrarij, quia in causali D. Thom. ponitur pro ratione a prior , vel formali omnipotentiae alia quid divinum, nempe divinum posse ad omnia possibilia absolute talia; at in causali contrariorum ponitur pro ratione a priori divinae potentiae aliquid realiter distinctum a Deo, nempe possibilitas absoluta intrinseca rebus , seu quia creaturae sunt absolute possibiles ; quae quidem
causalis pervertit ordinem debitum, cum nihil extra Deum possit esse ratio a priori, nec obie, clive prius ad id, quod re ipsa est Deus. Ad seqcundam , concesso etiam textu i & prima conrisequentia , nego secundam; quia haec est disseqrentia inter possibile, N impossibile, quod pocisibile est tale per politivam essentiam, & quidditatem , quae non potest esse, nisi per participati nem divinae essentiae, aut quiddita is signatam, di possibilem , ac per consequens ideo est porusibile , quia continetur eminenter in essentia Dei, & virtualiter, aut efiicientet in omnipotentia , seu quia Deus potest illud facerer At impossibile est tale per desedium verae essentiae, dc
quidditatis, aut per contradictionem ad rationem entis, in quantum est ens; & cum huiusmodi desectus, aut contradictio non contineatuet
in Deo, sed obiecto impossibili conveniat a se.& ex se , di non participative a Deo , ideo convenientius dicitur de impossibili. boe non potes feri, quam Dem non potest facere hoc, quia haec secunda propositio videtur significare desectum ex parte Dei, di eius potentiae, ubi cerrite non est, & prima significat defectum possibilitatis, ubi certe est. & quidem a se, quia non participative a Deo. Et nihilominus re ipsa,ob desectum ex parte illi .potest etiam dici, quod Deus non potest illud facere , quia ve D. Thom.
2. contr. Gent. cap. 2 s: ration. 7. inquiti Oppor
tu quod Deus Heatur non posse quidquid esteontra rationem entis, m quantum es ere, non
quia desectus, vel negatio lit ex parte Dei, sed
quia est ex parte termini deficientis a vera rati ne entis. - .
7 Ad primam confirmationem, distin
guo maiorem : Est in Deo prior ex nostro modo concipiendi, & per rationem nostram , concedo : 'Est in Deo prior realiter, aut obiective in mente divina, nego maiorem. Cuius probatio 'non amplius probat , quia omnipotentia non est attributum realiter, nec obiective in mente
divina posterior ad scientiam divinam, sed ad
summum ex nostro modo concipiendi, seu per rationem nostram , & obiective in mente nostra
praescindente, & distinguente, ut insta explicaribimus: Quod si sapientia dirigit omnipote tiam ; haec directio est per summam simplicita tem, & identitatem a parte rei, & obiective in mente divina, quatenus ά parte rei omnipotentia est summe sapiens, & ipsa sapientia;& sapientia est summe potens, & ipsa omnipotentia,& sic est obiective in mente divina; quidquid sit de nostro modo concipiendi, & praescindendi. Ex quo,
omissa minori,nego consequentiam, quia, ut insta explicabimus, Deus nec suam essentiam cognoscit pro priori ad attributa, nec unu attributa
pro priori ad alia, sed omnia cognoscit uno simplicissimo conceptu obiectivo abique obiectiva
556쪽
ue 38 acg. de Deo Cno. D p. IV. de intellectu, es scientia Dei.
vlla praecisione, aut prioritate, di posterioritate inter illa. 8 Itaque licet nos diliinguamus,de praescindainus in Deo essentiam ab attributis, & attributa ab invicem,de proinde concipiamus ea cum ordine prioris,n posterioris,valde notandum est, quod divinus intellectus non sic praescindit, nec distinguit, nec cognoscit unum ut prius alio, nec
pro priori ad aliud; sed uno simplicissimo conceptu obiectivo infinito se ipsum adaequale cognoscit ut est in se, qui itative intuitive, & con prehensive. Vnde eo simplicissimo coceptu obiecitivo cognoscit se Deum, infinite sapientem, bonum, omnipotentem,&c.& in se ipso ut sic primario cognito cognoscit creaturas possibiles, in se inqua ipso ut in catasa exemplaririnali,& etaienti: Non quidem prius in se ut in causa exemplari, quam in se ut causa efficienti,quia nec prius cog-
oscit se ut causam exemplarem ratione essentiae. quam se ut causam csficientem ratione omnipoterit;sed simul,& simplicissime in se ipso,ut in causatam exemPIari,quam efficieti, cum omnimoda iadistinctione ex parte obiecti in mente divina,& ex parte medij obiectivi:non enim obiective in intel- Iectu divino est duplex medium cognoscendi posisibilia essentia divina,& omnipotetia,inus utens
per essentiam &Deus ut omnipotes,Deus vi cauissa excplaris,& ut cavsa essectiva sed unum simpliacissimum medium obiectivum,omnino idem obiective in mente divina ac proinde non prisis divinus intellectius cognoscit creaturas in uno, quam in alio nee prius in essentia, qua in omnipotentia, sed simul in essentia, & omnipotentia, simultate sinplicis obiecit Smedi1.Unde cu arguitur,quod pro priori ad omnipotentiam cognitam,cognoscit Deus essentim,dc in essentia possibilia,negandum est suppositum de signo priorI in mente divina ad omnipotentiam cognitam, & multo magis negandum est,quod cognoscat possibilia ante omnipotentiam;quia prius cognoscit Deus se i sum ut est in se adaequate,& quoad omnes intrii secas perfectiones,qua possibilia,& quam quodlibet aliud extra se.Vnde in mente divina nihil est obiective prius, quam ipsemet Deus ut est in se
quiddilative intuitive,& comprehcsive cognitus,
cum hoc pacto sit primum per se intellectum a dia vino intellectu,& ante primum intellectum, nihil sane a Deo intelligitum, sed omnia alia secundario intelliguntur in ipso Deo primo intellecto ut est
in se adaequate,tanquam in causa exemplari inali, & effectiva indistincte cognita unico conceptu obiectivo. Quae doctrina si recte penetretur, Omnes difficultates enervat,& praecludit. 9 Sed ne difficultatem videar effugere, 'admitto praecisionem & prioritatem in cognitione Dei penes primo cognoscere essentiam , dc in
ipsa pos sibilia ut in causa exemplari , di secundo Omnipotentiam , di in ipsa etiam possibilia ut in causa eisectiva, qui sane prioritas solum est ficta
Per nostram ratione & obiective in mente nostra. non obiectiva in mente Dei Et nihilominus. Respondeo ad primam confirmationem, distinguendo maiorem 2Sciei ita simplicis intelligentiae, qua Deus cognoscit possibilia,ut possibilia respectiva ad Omnipotentiam,sive ut factibilia,S: producibilia positive per ipsam,est prior ad omnipotentia, nego: Qua cognoscit possibilia absolute in statu quidditativo, concedo, distinguo minorem:Propriori ad omnipotentiam non potest cognoscere possibilia in omnipotentia ut producibilia positive per ipsam,concedo: Considerata in statu quid-ditativo,subdistinguo:In omnipotentia,nec in essentia divina vi causa exemplari, nego minorem:
Et illa praecognoscit in essentia divina,vt in causa
exemplari,concedo minorem, ego consequentiam;quia per scientiam simplicis intelligentiae,ut praecedit,& dirigit omnipotentia cognoscit Deus creaturas possibiles penes rerum quidditates in statu quidditativo,& idaeali,&vt in illo statu pos sibiles absolute,& logice de totu hoc in essetia dia vina vi praecognita prioritate iam admissa.Quod si inde inseras:Ergo no cognosci eas in omnipotentia.Subdistinguo:Pro illo priori concedo: Pro posteriori,in quo cognoscitur omnipotentia,su, distinguo, Non cognoscit illas in omnipotentia secundu rerum quid litates, di possibilitatem a solute talem seu in statu quidditativo, concedor Illas ut possibiles respective,& ut effictive prod
cibiles ab omnipotentia , nego consequentiam. Qesa creaturae ut supra dicebamus n. 24. Possunt
considerari primo in statu quidditativo, & i alila quo important determinatas essentias,& quid- ditates non implicantes contradictionem, praecisive pro eo signo a factibilitate, & producibilitate; S cc fatemur, quod cognoscuntur per scientiam simplicis intelligentis pro priori ad omnipotentia in essentia divina,vt in idaea & causa exemplari quod scientia simplicis intelligentis. vi sic illas
cognoscens,est directiva omnipotentiq. quia omnipotentia est dirigibilis per divinas idaeas praecognitaS,N per cognitionem creaturarum in statu
quidditativo,& idaeali. Secungo possunt considerati ut factibiles, & producibiles positive per omnipotentiam in genere causae efficientis,& vi e&ctus possibiles illius;& hoc pacto non cognoscu-tur pro priori ad omnipotenti sed in ipsa om nipotentia praecognita;& scientia illaru in hoc sensu non est directiva omnipotentiae nec prior illa, sed
consequens ad omnipotentia non enlin Omnipotentia dirigitur in producendo.& effici edo ad extra creaturas,per cognitione.qua illae cognoscuntur ut essectus omnipotetiae saltibiles,& producibiles ab illa;sed per cognitione,qua ille cognoscutar in idaeis proprias, secundu proprias qui edita
557쪽
cua'. n. siualiter cognoscat Deus creaturas isse set ue
F tes, x polsibilitateni absolutam intrinsecam ; Nratio est , quia ut effretus omnipotentiae factib . Ies N producibiles ab illa,supponunt Omnipote tiam directam non enim sunt lactibiles,& prod cibiles ab omnipotentia ,nisi vi directa per divinL sapientiam ivnde cognitio illarum ut sic factibiliu, di producibilium , etiam supponit cognitionem directivain omnipotentis,qtiet sane alia no est,nisi 1cientia simplicis intelligentilidaealis, qua creatu re cognoscuntur in liatu quidditativo , & idaeali, pro priori ad respectum dependentis,& producubilitatis ab omnipotentia. Ex quo demum sequitur,eas cognoscere Penes earum quidditates proprias, & penes possibilitatem intrinsecam absolutam pro priori ad omnipotentiam in essentia divina,vt in causa exemplari; itemque eas cognoscere ut respective possibiles, tactibiles, dc pr ducibiles em cienter ab omnipotentia in ipsa omnipotentia ut in causa essicienti,non pro priori ad
ipsem sed pro signo, quo ipsa cognostitur,& haec
lane est doctrina nostrae conciusionis. so Ex quo ad secundam confirmationem, distinguo maiorem: Ex quo Deus non seret om nipotens, non tolleretur ab eo per locu ab intrina
seco scientia possibilium in statu quidditativo, de idast,transeat maior:Scientia possibilium respective talium hoc est,ut factibilium,& producibiliuPer omnipotentiam, nego maiorem, & concessa minori,nego consequentiam;quia casu impossibili quo Deus non foret omnipotens, creaturi solunt maneret in statu quidditativo absolute, seu pure logice possibiles per non implicantiam conis; tradictionis,& hoc pacto non cognoscerentur in omnipotentia,sed solum in essentia divina ; at de to sunt eram possibiles respective ad omnipotentiam ς seu quod idem est positive factibiles.&produc ibiles per illam,& hoc pacto cognosci nequeunt nisi in omnipotetia;vnde si deficeret Deo omni potetia deficeret in eo per locum ab intrinseco stientia possibiliu hoc modo;sed non primo
modo nisi arguitive,&per locu ab extrinseco,quia nempe Deus no poteth idaeare quidditates in sua essentia, quas facere non possit per omnipotentia;
unde si deesset illi omnipotetia 1 posteriori infir-retur deesse illi scientiam idaealem creaturarum in statu quidditativo. Ex quo iam patet ad primam
probatione maioris dico enim quod sola stientia
possibiliu in statu idaeali, & quidditativo est prior
ad omnipotentiam,non autem scientia illorum M.
politive factibilium,di producibiliu ad extra;vnde
haec deficeret per locum ab intrinseco ex ablata omnipotenti non illa nisi arguitive,ut explicavi mus.Ad secundam,concessi maiori distinguo minorenti Scientia Dei est magis universalis, quam scientia Angelorum,diverso modo universalitatis, concedo: Eodem modo universalitatis, nego minorem,& consequentiam. Est enim immensa disparitas,quia scieuua Angcloetu est universalis per species insulas universales, per quas accipit sciemtiam obiective,& specificative a rebus,di essectiva a Deo;estque universalis speculative,sed non practice;id.oque est scientia eoru,qui in se non concllinet,nec per modum causae exemplaris, nec per
modum causae essicientis; at scientia Dei possim lium est universalis per essentiam ipsius ut prim frio cognitam,& ex vi ipsius,idaealis, & praetica;&ideo non potest esse magis universalis , quam sieeius essentia in continendo per modum cauta exemplaris,& quam eius omnipotentia in prod cendo per moduin causae efficientis;non enim P
test discere aliunde, quam a se ipso,obiecta scibialia, sicut Angelus;& ideo scire amplius non 'test . quam quod continet in se ipso. Ad ultimam
confirmationem patet ex dictis, quomodo cognoscit Deus possibilia in essentia sua,& quo etiam sensu cognostat ea in omnipotentia. I Denique replicabis, quia in causa non relata ad essectum, non potest cognosci else set Sed Deus vi causa efiiciens, seu eius omnipote tia non est relata ad creaturas,ut etsectus: Ergo iailla non possunt cognosci creaturae.Hoc est potis, simum fundamentum P.Uarqueet,&Scotistarum4 Sed facile respondetur distinguendoniaiorem:b
causa non relata,nec connexa cum essectu . nc
G:In causa no relatased connexa ea essectu, ne go maiore,& distincta minori eodem modo, n gQ consequentiam , quia omnipotentia , inan O. di essentia divina , Deusque ut prima causa , sivet exemplaris, sive esseetiva creaturarum, non dicit rationem , aut ordinem transcendentalem , nec Praedicamentalem ad creaturas, cum no sit pro . ter illas, nec ab illis ullo vero sensu dependens; nihilominus tamen est ab intrinseco connexus
cum illis secundum proprias quidditates earum, di cum illarum polsibilitate, quia ab intrinseco
illas continet ut causa exemplaris, di vi causa es ficiens; & cum causa connexa cum eEctu a pri ri ducat in cognitionem ei sectus, non quia relata, nec quia ordinata ad ipsum, sed quia ipsum
continens ab intrinseco,& cum illo connexa; inde est, quod,seclusa relatione, & ordine transcenia dentali ad creaturas, divina essentia,& omnipotentia est medium, in quo Deus cognoscit cre in turas possibiles.sa Sed contra lianc solutionem insurrigunt primo contrarij, conantes probare, nec divinam essentiam, nec omnipotentiam esse connexam cum creaturis possibilibus. Verumtaqmen , quam debilia sint argumenta , quibus hoc nituntur suadere , satis ostendimus in itis. a. m eorum , 8. ubi essicaciter pro bavimus, causam primam ab intrinseca esse connexam cum creaturis , & eisectibus possibilibus , & affatim solvimus argumenta in oppositum ; de qua quidem controversia hic non agam, ne ibi dicta repetere cogar. Vnuini
558쪽
solum adversa,totam vis argumentorum in conintra enervari, distinguendo duas connexiones, unam dependentiae, ει indigentiae;aliam illationis a priori visaecuditatis,& continentiae Igi vir fatemur divinam essentiam, aut omnipotentiam Dei non esse intrinsece connexam cum creaturis pri mo modo,quati ab illis dependensAut eis aliquomodo indigens ad sui consistentiam,di persectionem;& hoc sane urgentissime probant,argumen'ta contraria: Dicimus tamen esse connexam a priori cum illis,quatenus ex summa ipsius seecunditate,communicabilitate de potentia ab intrinseco infert creaturas esse possibiles, seu esse possibiles plures ipsius Dei participationes, de limitu tudines, de ab ipso producibiles ad extra, ita venon esset Deus, nec intrinsece summe bonus, &dillusivus fui, nec intrinsece ex se communicabilis ad extra, nec ab intrinseco summe potens, dcconsequenter nec Deus,nisi inferret a priori possibiles infinitas sui communicationes, & participationes diversas penes diversos,& infinitos modos.& gradus .Quae quidem connexio nullam aris
rit dependentiam, de indigentiam in ipso Deo,
d summam,ut sic dicam, abundantiam bonitatis, essentiae,persectionis de potentiae; quod si bene
Penetretur,omnia contrariorum argumenta meris,
vat. Adverte etiam illa omnia initari manifeste in ipsa scientia necessaria Dei quae sane ab intrinisco debet esse connexa cum obiecto, siquidem ab intrinseco est infallibilis. Similiter instantur inessentia divina per modum speciei, in qua iuxta
Scotistas repraesentantur possibilia, repraesent tione quidem essentialiter infallibili, de indefectiubili a veritate, de realitate obiecti repraesentati, Aeconsequenter essentialiter cum illo conexa:Quanto ergo potiori titulo dici debet, essentiam divinam ut idaeam, dc causam exemplarem, de omni potentiam ut caulam vicientem,ab intrinseco,dea priori esse connexam cum creaturis,illasque inis ferre ut vere possibiles, de producibiles . 3 3 Iusurgunt secundo,quia si in omnipotentia cognosceret Deus omnes creaturas postiis, biles, maxime vi comprehensionis illius, dc quia , illas continet,& cum illis connectitur: Sed totum, Irac non probat:Ergo. Probant antecedens, quia,
intellectus Angeli continet omnes intelistione sibi possibiles, Be a se sicibiles , de consequenter cum illis connectitur, ut possibilibus; & se ipsum
Gomprehendit: Et tamen non cognoscit omnesii uellectiones sibi possibiles in particulari , de quoad omnes diiserentias specificas: Ergo. Rese: pondeo facile distinguendo causiilem maioris, quoad ultunam partem: Et quia illas continet, Neum illis connectitur in particulari,& quoad vitia
nias eorum diiserentias, concedo: Quia illas continet , Et cum illis connectitur sub aliqua tantum ratione communi, nego suppositum; de minorem in sense concesso. Ad cuius probationem, disti guo maiorem: Anselus continet omnes intellectiones sibi possibiles sub ratione communi, Aegenerica intellectionis tantum, concedo: Quoad rationes particulares. specificas, de disserentiales, nego maiorem, te concessa minori, consequentiam. uia Angelus solum continet intellectiones specificὰ, 8e disserentialiter ratione specierum. quibus informatur; unde tot intellectiones ut spe cie diversas continet, quot speciebus informatur; cum autem de facto non informetur omnibus
speciebus possibilibus, sed ultra eas, quas habet. maneant illi possibiles infinitae sincathegorematice speetes intelligibiles; inde est, quod maneant illi possibiles infiniis inrellectiones specie diverset, quas de facto non continet quoad illarum specificas diiserentias , sed solum in communi, & sub ratione generica intellectionis; immo, di quas de
facto continet non continet eas ratione sui. nisi solum sub predicta ratione communi; nec cum illis per se. 8e ab intrinseco connectitur, nisi sub praedicta ratione communi; unde ut comprehendat se ipsam, satis est,quod cognoscat omnes intellectiones possibiles quantum ad rationem coismunem intellectionis, quo solum pacto cum illis connectitur, & illas ab intrinseco , de ratione sui continet. Attamen Deus,n omnipotentia rati ne sul, te per identitatem continet creaturas possibiles quoad omnes earum disserentias, quia co-tinet illas ratione essentiae divinae per modu ido, quae per identitatem summam est ipse Deus , di ipsa omnipotentia; viae comprehendi non potest, nisi ex vi comprehentionis illius cognosca itur omnes quoad omnes earum diiDrentias. 34 Sed dices: Ergo saltem omnipotetia ut diastincta virtualiter ab elsentia per modii i et comprehendi poterit quin cognoscantur creature POL
sibiles in particulari quoad earum disseretias. N go Iuppoliti,,quod scilicet omnipotetia cognosci. possit a Deo, minusque comprehendi.ut distincta ab eliantia divina, quia a Deo cognosti non potest , nisi intuiti v ut est In se quidquid est a parte rei, de prius est cognosci hoc pacto , quam cognosci comprehensive ἔ cum autem ut virtualiter.
aut ratione distincta ab essentia, non sit quidquid est actu, de formaliter a parte rei, iuxta Auth ris illius distinctionis; inde est, quod sic non potest a Deo cognosti, nec comprehendi. de ideo negatur suppositum. Si vero contendas quod potest cognosci intuitive, Ee ut est in se ut virtualiter distincta ab essentia,quia hoe non obest ut cognoscatur ut actu, 8c formaliter identifieata eum essentia. Dicam , quod quamvis cognoscatur Vt virtualiter distincta. ab essentia, si cognoscitur ve actu. & Hrmaliter essentia comprehendi nou p ipsi, nisi cognitis distincte. de in speciali creaturis possibilibus, quia sie illas cotinet adhuc vi virtua liter distincta ab essentia ratione essentiet ut idaeae. iam qua cognoscitur actu,& sermaliter eadem. SOL-
559쪽
mo. VI. si liter cognoscat Deus creaturas in se ipse' s i
3 s C Uaeres primo: Quo pacto cognos I eantur a Deo non enιia , ct in
quo medio Pro resolutione, noto primo ex D. Pliom. inprafens. artic. s. in
corpor. Quod Deus eo oseu,quaecumque possunt per crea turam fleri , vel euitari . vel diei, o etiam quaecumque 'fefacere potes, etiams actu non l. Qiiod probat D.Thom. quia Deus scit
omnia quaecumque sunt. quoeumque modo sunt: Sed quae non tulit simpliciter, & in actu, possunt esse in potentia, vel ipsius Dei, vel creaturae, sive in potentia stiva, vel passiva. sive in potentia opinandi, vel imaginandi, vel quocumque modo significandi: Ergo quaecumque possunt per creatura fieri, vel cogitari, vel dici.& etiam quaecumque ipse facere potest, omnia cognoscit Deus, etiam si actu non sint. Ex quo infert D. Om.r ete dici posse, quod Deus habet etiam non en
tiumscientiarm.Notandun: secundo ex eodemin Thom.Quod ea quet actu non sunt,sunt in multivi plici differentia. Nam quaedam licet no sint nunc in actu, tamen vel fuerunt, vel erunt; & omnia
ista dicitur Deus scire scientia visionis. Quaedam vero sunt, quae sunt in potentia Dei, vel creaturae,
quae tamen nec sunt,nec erunt, neque fuerunt; licet re ipsa possibile sit ea esse: Et respectu horum non habet Deus scientiam visionis, sed scientiam simplicis intelligentiae. Qia adam vero sunt, quae
nec sunt, fuerunt, nec erunt, nec possunt re ipsa esse, quia vel sunt impossibilia a nostro intellecta excogitata, vel negationes, aut privationes. aut
alia entia rationis,& de his est praecipua difficultas, de qua non videtur egisse D. Thom. inpraesanie. His tamen suppositis.s s Dico primo: Non entia nunc,quq alio quando fuerunt, vel erunt,cognoscit Deus scientia visionis in se ipis, ut in medio;& in ipsis ter
minative ut infra explicabimus. Ita D.Τ m.Dico secundo: Non entia aetia, quae nec sunt .sue Tunt, nec erunt, possibilia tamen sunt cognoscit
Deus,ut possibilia,in se ipso per scientiam simplicis intelligentiae modo iam explicato. Ita D.Tho. Si vero roges, in quo medio aut quomodo Deus cognoscat, ea possibilia actu non esse, seu negationem essendi, quia haec non es possibilis , sed
actu datur Respondeo cognosci sicut caeterae nemgationes , aut careutiae contingentes. De quibus
37 Dico tertio; chimeras,& impossibilia
p,sitiva ex extremis repugnantibus cognoscieeus per cogestionem eoraim extremorum sibi Invicem repugnantium . cognoscendo nempe
quidditates proprias. N possibiles eorum extreia morum, & repugnantiam veram , quam ad inviseem habent. Pro cuius intelligentia notanda est doctrina data in Logis. Tractat. a. quas. 3. anum. 3 . ubi ostendi, em rationis, seu chimeram compactam ex extremis repugnantibus, v.g. hir cervus, includere extrema realia, vera, & ponsibilia: Cum ergo Deus cognoscat omnia vera possibilia . sequitur quodicognoscat ea extrema realia veia, δι proprie ; & cum per suas quidditates. & essentias sibi invicent re pugnant in eodem individuo, absdubio Deus cognoscit ea extrema ut sibi invicem repugnantia:Hoc ergo pacto cognoscit impossibile illud ut impossibile, cognoscerido nempe illius veram impossibilitatem consiste-tem in ipsis extremis realibus repugnantibus;nam licet chimera illa possibilis non sit, nec vera , &realis, illius tamen impossibilitas vera, & realia est, utpote consistens in quidditate, de essentia vera, & reali extremorum , quam Deus vere cognoscit. Si vero roges: In quo medio Dico,quod in se ipso sicut caeteras quidditates, & essentias possibiles, ut dictum manet.
s 8 Sed dices: Ea chimera, seu impossibidle,Vltra extrema realia,importat de sormali identitatem fictam illorum, seu esse fictum. Sed hoc esse fictum Deus non cognoscit cognoscendo praecise ipsa extrema realia: Ergo nec illam chi- meram impossibilem. Respondeo , concessa maiori , & minori, distinguendo consequens : Ergo
nec eam chimeram,quantum ad omne in ea realiter cognoscibile . & quantum ad realem imposis sibilitatem illius, nego: Quantum ad esse larmale fictum, subdistinguo Illud non cognoscit directe, di immediate, seu practice illud fingendo. concedo: Reflexe, & speculative ut fictum ab in intellectu humano. nego consequentiam. Itaque fatemur , Deum non cognoscere directe chimeram
impossibilem, nisi quoad extrema realia, & reain lem repugnantiam, seu realem Impossibilitatem
illius, quia in illa nihil aliud reperitur realiter intrinsece cogaoscibile directe a Deo, & quia sus
cienter cognoscitur Hrraremus impossibilis,v.g. cognostendo hircum, & cognoscendo cervum,&cognostendo hircum nq posse esse cervum, quod est cognoscero hircocervum esse impossibilem, remotive de per dissensum.Illud vero esse fictum, quod ultra importat, cum sit Brmaliter ens in sonis. cognoscitur a Deo,sicut ens rationis neminpe reflexe, & speculative ut fictum vel fictibile ati intellectu humano int explicavi late isi supra suae s. p. per totam. Sed quaerexIn quo medio cognoscitDeus rein flexe δε speculative illud esse fictum Respondeo. Deum illud cognostere in intellectu creato secudario & materialiter cognitinno in illo vi in causi reali,& efficiente.sed in illo ut in eausa deficie-tea veritate & fingente; itemque in seipso ut in
560쪽
s 42 Trin. de Deo vino. Disp. IV. de intellista Nyentia Dei.
3s Dico quarto: Deus cognostit caren- fias rerum, aut sormarum, sive negationes, NPrivationes, per formas, aut res, aut peris tiOnes negatas: Non politive, di per assensitum, sed remotive , N per dillcnssum. Explicatur : Deus non cognoscit negationes, & privationes, nisi quatenus sunt cognoscibiles a parte rei: Sed -- sationes , & privationes non sunt cognoscibiles
intrinsece , di positive per se ipsas, sed solum remotive per formas oppositas, quas excludunt negative, aut privative: Ergo sic Qtum cognoscuntur a Deo. Minor patet, quia negationes, dc privationes intrinsece , dc per se non sunt ullo pacto
entia , sed nihili Sed nihil est intrinsece, di per se cognoscibile, nisi in quantum intrinsece , di per
se est ens, quia cognoicibilitas sequitur ad ens,de unumquodque tantum habet praecise de cognoscibilitate, quantum de entitate: Ergo negationes S privationes non sunt per se , & intrinsece cognoscibiles , sed solum extrinsece per formas, per sectiones , aut res,quas negant, & privant; di hoc negative, di remotive.
6o Sed inquires: Quod sit cognoscere ne
gationes, aut privationes negative. & remotive Respondeo,hoc nihil aliud esse re ipsa,quam cognoscere subiectum negatum, Rut privatum, non cognoscendo in eo formam, aut perfectionem Politivam, qua caret, seu cognoscendo formaen
aut persectionem illam positivam ibi non esse, noassi ando per assenssum ibi esse negationem,aud Privationem, sed negative cognoscendo per dissentium ibi non esse formam, aut persectioi,em negatam. Si vero inquiras: In quo medio Deus cognoscat sic negationes, B: privationes Dico, quod eas sic cognoscit in se ipso ut causa posituva, tum subiecti,tum sorinae positivae, per quam. negatio, & privatio cognoscitur , N etiam in seipso ut causa permissiva illius non esse, si negatio essendi contingens sit. Ubi cautὰ notandum est,
quod cum dicimus Deum cognoscere negati nem, aut privationem per Brmam , qua privat non esse sensum,quod cognoscat negationem pedillam, tanquam per medium; quia cum Mema positiva, nec sit causa suae carentiae, aut privationis , nec cum illa connexa, non potest esse mea
dium per quod illa cognoscatur. Solum igitur sensus est, quod per Hrmam positivam cognosa
eii negationem , quatenus cognostendo Ermam positivam ibi non existentem, cognostit ne Ationem , aut carentiam illius ibi, seu in eo subi
cto, nihil aliud positi Ue cognostendo, nisi subie.
quo sensu cognoscatur negatio, aut privatio visulaabet a parte rei, tamen privatio,& negatio m cepta a nobis per modum formae positivae est ensrationiS, V.e. caecitas, & tenebrae: Sed hoc pacto
non cognostitur a Deo modo explicato ; Quo ergo inodo cognosciturξ Secundo,quia aliqui e rentiae,vel negationes dantur,qui non sunt formi in lubiecto, ut carentia alterius mundi possibilis: Ergo istae non possunt cognosci per subiectum,&sormam, quam negant. Tertio, quia sunt aliqu negationes essentiales, & necessariae rebus, ut in bruto negatio rationalitatis, di sic de alijs In quo ergo medio, aut quomodo Deus has cognoscit Respondeo, negationes, di privationes conceptas in recto per modum formet positivae esse entia rationis positiva, di sic a Deo cognosti reflexe,de speculative vi quid fictum , vel fictibile a nostro intellectit modo explicato supra. Ad secundam dico,quod illae carentiae, di negatio S,etiam,que non videntur hahere subiectini, quia sunt carentiae 1ubstantiarum, di suppositorum iam habentauiqualiter subiectum, quia sunt carentiae existe di,vel essendi convenientescontingenter illis sui tectis, vel stitistanti js, quas Deus cognoscit quid-ditative, & ut possibiles; unde, Deus,cognoscendo quiddilative per scientiam siniplicis intellige-tiae Illas lubstantia vel supposita, di cognoscendo
positive existentiam, vel esse, quo carent,cognos.cit remotive, dc per dissenstum, ipsas non esse,seu non existere actu in rerum natura, &sic cognoscit alterum mundum non existere. Ad terciam
dico, quod Deus .cognoscit illas negationes eL sentiales rebus, etiam remotive,3e per dissensum, per cognitionem subiecti, & periectionis, quam
negant; v.ς. cognoscendo in unoquoque rate, quantum de entitate , 8c essentia habet, & non plus seu habere tantam perfectionem,& non maiorem, cognoscendo positive tantam persecti nem, etiam cognoscendo positive maiorem leremotive, quod illudens noci est maioris persectionis, sed essentiat Ker minoris, 3t sic cognostiebrutum non esse rationalem,nec posse esse talem. servata brutalitate;quae est disserentia essentialiter
taxata iusta rationalitatis persectionem. Et hoc quidem videt in sua essentia, in quantum est propria idaea bruralitatis, seu illius diiserentiae sic t
is praesent. Disputat. 26. num. 293. Deum, se- visa reflexione supra intellectum creatum fingerem, Proprie non assi are negationes, nec Penegationibus, esse, aut existerei nee inlliter de
impossibilibus; sed soli qui valenter, cognos 'ado per dissensium non esse sermarum , aut de impossibilibus non pnsse extrema identificat Est
dicere, quod Deus non cognoscit tenebras assirmando aerem esse tenebrosum, sed per dissensium cognoscendo non esse lucis participem; caecitatem, non proprie affirmando, homo es inus,sed negative cognoscendo per dissensium, non habe. re visum; i inpossibilitatem chimem, v. g. hirco cervi,no assirmando positive Gimera es non entiauit crimera est impossibilis, sed per dissensium