장음표시 사용
61쪽
xiae iusto cuilibet ad salutem, & ad ipsetri finem logia , quamvis summaturalis, de ideo potest esse
obtinendum , & ideo emanant connaturaliter a acquisita. gratia simul cum habitii & virtute charitatis,unde as Sed replicabis Theologia acquiritur adiῖ. virtus charitatis non est essectiva illarum, nec illas bus nostris naturalibus: Ergo eli entitat ve natarueminenter continet,quia inter proprietates con- ralis.Probatur anteccdciis, primo ex D.Tlio. quinaturaliter emanantes a natura nulla eli essicicn- freserente M. net in praesent. a. a. s . art. r. ter productiva, per areis elicitos , aliarum , nec ad a.distingi sit lic inter sapientiarn,que est donum alias continet efficientem, attamen habitus Theo- Spiritus Sancti,& nostram Thcologiami Sapiem
logiae discursivus erga conclusiones non est cuili- tu,quae ponitur donum SpiritusSancti defert abbet fideli necdinarius ad fidem imo nec ad salute, ea, quae ponitur virtus intella ualis acquis li aut ultimum finem obtinendum , sed potest quis Nam haec acquiritu stadio humano, illa autem cile perlecte fidelis,de iustus. quin sit Theologus, My desursu=n issentiti 2 Sed studium humanum
unde non est virtus conaturaliter emanans a gra- ' constat ex nostris actibus naturalibus: Ergo a
Ha simul cum fide sed relinquitur acquirenda pro quiritur nostris actibus naturalibus. Secundo quia libito, labore fidelis se applicantis, unde manet in praesenti Gisupra est,quod eologia liabetur locus ut fidelis ratione fidei possit illam effciena per studium,Sed studium nostriun constat ex no- ter continere,& cssicienter acquirere,sicut ratione stris actibus,& discursibus naturalibus:Ergo, Ter luminis principiorum possumus efficienter acqui- tio,quia modus connaturalis acquirendi liabitum rere,& continere scientias naturales, quia illi non Thcologis no est expectare illam ab Spiritu Samsunt proprietates naturaliter emanantes a natura eta sed conari ad illain acquirendaleccione libro. rationali simul cum lumine p incipiorum. Q rem &sacraru limrarii,vacando specula lonibus. disparitas,li recte perpendatur . nihil relinquit, &dis clibus:Sed ii iactus suntnaturales: Ergo. quod facile solvi non possit, ex his quae a contri. 3O Re pondeo negando anta dens. Ad Pri-rijs obi j iuntur, & ideo illis praetermissis. mani probationem, dico, quod D. I ho. ea f. art. i .nihil prorsiis deTheologia habet,sed lotui usoLVUNTUR O BIE CTA CONTRA inquirit an negligentiasti peccatumspecialeta.
primam conetasonem. cus autem citatus habcturq. - . art. l. ad a. ibi
ag c Bijcies primo hacultas, quae acquiritur tamcn D.Tho.non loquitur specialiter de nostra actibus nostris non cit enutative lu- Theologia,sed de sapientia. quae ponitur virtus maturalis:sed habitus Theologiae nostris acΗ- Muluctualis ae sta, quam agnovit Arist.& alijως acquiritur: Ergo non in entitative lupereat, Philosophi.& quqMetaphysica nominatur Se agat eali sed naturalis.Minor est expressa D.Tho. I de divinis indopendenter a fide, lumine naturali
ior autem probaturAuia omne ens iu maturale soli ;& de hac verum est, quod acquiritur liud oper se petit causas supcmaturales, & excellcntes humano,ut humano.Si tamen contendaς D.Tlio. nostram acquisitionem:Ergo nulla eli iacultas su- loqui etiam de sapientia Inixa fideTheologi ea se opematuralis,quq nostris actibus acquiratur: Ergo deTlleologia ipsa quod no facile probabis explique nostris anibus acqui itur non est entitative eanda sunt verba illae Acquiritur lludio humano, supematuralis. Conscinatur, quia nullus est alius ut pure humano,neganda: Studio humano, et elo- habitus acquisitus, qui sit entitative supematura- vato per studium coeleste,& se maturale, conc lis Ergo nec Theologis habitas talis et .Respon- dendu; huiusmodi autem studium coeleste uon c deo facile distinguendo malore:Facultas, γε no- stat ex puris adhibus naturalibus, sed ex actibus stris actibus naturalibus acqui itur noli est enuta- naturalibus praesuppositive, & Brinal Iter ex actitative summaturalis, concedo: Qtig nostris actibus bus supernaturalibus elicitis ex divina illustras summaturalibus acquiritura ego maiorem; & di- ne, & inspiratione coelesti, conciirrente luminestinguo minorem eodem modo. Et ad probatim fidei. Ex quo ad secundam paret solutio. Ad α nem maioris, dico, quod ens supernaturale petie tiam . concedo, quod Theologia non acquiritur causas supematurales, & excedentes nostram acis expectando illam in otiositate, ab Spiritu Sancto. quisitionem per actus naturales,& talis est Theo- sed conatu proprio laborando in librorum sacrologia quia habet causas supernaturales,nempe fi- rum lectione,meditatione,& contemplatione non dem mi auxillumn praemissam,vel praemisias si a nobis,quasi ex nobis , aut quasi unice ex Mitropematurales & ideo est summaturalis.Ad confir- lumine & i lumine naturali;sed ex lumine fidei nixtioncm concesso antecedens,nego conseque- dependenter ab illustrarione coelesti, qua proindetiam, propter datam disparitatem , quia scili si ante studiu quaerere, petereque debemus per O alii habitus sapematurales. vel non supponunt in tionem praemissana,& humile dispositionem S si potentia habitum supematuralem, vi cuius possit plicatione; nam vi supra vidimus ex Daho.m Hllorum permanentia in potentia pracontineri. dus huius doctrinpex parte recipietis est orativus, vel infunduntiar simul cum gratia . tanquam unde D. Thom. nunquam se lectioni, aut studio eius propcletates; hoc autem non habet The dabat, nisi post orationem: Quod certe probaeo ad
62쪽
cii VI. An Theologiasit supereaturalis
ad hanc facultatem acquirendam non susicere studium pure humanum , aut liumano spiritu legere , discurrere, & speculare . sed ultra opus esse divina inspiratione adiuvari, illuminari, & doceri ; de per nostrum studium hac coelesti illuminatione, & lumine fidei adiuturn, & clevatum ac quiritur Theologia vera , quod non probat eam ei se entitative naturalem, scd potius este entitative supernatumst .
si obi)cies secundo: Assensus Theologicus
est entitative naturalis: Sed per nos ex illo generatur habitus Theologia Ergo hic etiam est entitative naturalis. Probatur maior, primo, quia asissensus theologictas innititur bonitate illationis ex premissis: Sed bonitas illationis est pure naturalis , utpote ob lactum Logicae. quae 1 cientia naturalis eli: Ergo N aissensus Theologicus est ensitative naturalis,& non summaturalis. Patet consequentia, quia quod est entitative naturale noni potest innixum cile in aliquo pure naturali. Secundo quia stipe astensus theologicus inscrtur cxvna praemissa pure naturali: Sed tunc casus non potest cste entitative supernaturalis : Ergo est entitative naturalis. Probatur minor , primo, quia conclusio, & consequenter assensus illius sequinae debiliorem partem : Ergo quando una praemissa est pure naturalis, licet alia sit supcrnaturalis, asas usus,seu conclusio evadit naturalis , & non sua inmaturaliis. Secundo, quia causa pure naturalis non potest influere immediate in assensu superna
turalem,cum ass)nliis sepematuralis excedat omnes causas,& virtutes naturales:Sed praemissa purunaturalis influit immediatu in assensum illatum ex illa:Ergo non potest talis assensus esse entitative naturalis. Tertio, quia quando una praemissa, vel illatio,aut bonitas consequentia est solum proba bilis licet alia praemissa sit certa de fide, & sum naturalis,conclusio evadit pure probabilis, de naturalis:Ergo pariter quando una praemissa est pure naturalis , licet alia sit supematuralis. Ia Responclent aliqui, tam bonitatem illa
tionis, qu. in praemissam naturalem esse puram conditionem ad assensum theologicum, non vero causam , aut virtutem ad ipsum extorquendum,
quia tota virtus motiva ad ipsum , inquiunt, est praemissa se maturalis; N ideo recte cohaereare quod assensus evadat entitative summaturalis, quia non est contra 'tioncm entis supernaturalis exigere pro conditione aliquid pure naturale.Sed haec 1olutio ni fallor, vires δedit oppositae sentensae, quia contrari, Authorcs videntes, quam facile hoc impugnari possit, utpote falsum, & quod
alias nostri concederent,quod ex causa immediata naturali non potest evadere essectus supernaturalis; potius firmati sunt, di persuasi, quod as. miliis theologicus sit entitative naturalis, prasem 6M.quando inscrtur ex una praemissa lumine naturali nota. Vnde non acquiesco data solutioni,
primo, quia commune est in qualibet conclusione illata ex duabus praemissis,quod utraque praemissa immediate init uat,3c iniurat coclusionem,& quod conclusio innitatur bonitate illationis, runquam rationi tormali assentietidi: Ergo immerito ab hac ratione communi excipitur conclutio Theologica que easdem leges fisi togisticas observat, ac cae- te ς alis conclusiones.Secundo, quia praemissa supernaturalis se sbla,v. g. illa: Onustus es homo, sine alia, nempe: Omnis homo est risbilis, non insere quod Chrillus sit ritibilis: Ergo virtus inserendi non est a tequateo tota in prae inissa supernat rati, sed partim in una, & partitia in alia , & adaequale in utraque. Vide quq diximus Tractat. de
3 3 Propterea respondent alij praemissam naturale non inquere immediate rarione sui in asserusum theologicum, sed mediate, dc ut clevata petprimis lana supernaturalem, lus ric tora ratio proxima inferendi. Sed nee ilia solutio substineri u let,li intelligatur de elevatione intrinseca praemisisse naturalis in acta primo, ut satis Oliendi loco curato, a mon. 136. I 37. Vnde melius.s Respondeo ex dictis ibi num. I 3 3. neganado maiorem. Ad cuius primam probationem,di-stmguo maiorem: Innititur bonitate illationis sigia nate simpla, & in universali prout eii obiectum Logicae,nego malorem: Vt exercita, utque actus proprius Theologiae concedo maiorcm; S distin
guo minorem eodem modo negGque conicque
tiam,quia ut diximus in Log. Traci. I . q. agc res de necessitate illius ad alias scientias, asscnsus scientificus non depellet necessario a cognitione, seu scientia sit gnata de bonitate illationis, 1ed s sum a cognitione exercita illius indiuincta ab ipasa scientia in astu exercito inferente unum ex alio; bonitas autem illationis sic in singulari exercita in assensu theologico non eli pure naturalis. sed est supernaturalis entitative, quia in cnentialiaet illatio ex praeimissι supernaturali, & con sequenter ex motivo sup maturali, seu est ipse agonias, quo intellectus assentitur firmiter cCnclusioni motus ex praemissa supernaturali similicum naturali actu inferente; ubi autem motivum
inferendi est supematurale , illatio ipsa exercita in singulari supernaturalis est. Praeta quam,quod quamvis penderet asscnsus ille a bonitate illati nis signate, di in univeriali cognita per Logicam.
ad summum probaretur, quod assensus ille excommuni ratione generio assensus scientificia tiqua ratione penderct,& dirigerctur a Logica,non esset positive supernaruralis, scd negati e natin lis, hoc est non excedens ex illa ratione commuani facultatem naturae, quod libenter concedimus; cum hoc tamen coireret, quod disserentialiter sit supernaturalis entitativc,quia siccundum spectificam dii feretiam solum per se procederet ex praemula supernaturali, per accidens autem scillim xa cauri
63쪽
4 ractatus de Deo o. Disputat. I. Praemia sis.
Caularetur, aut dirigeretur a Logica, quae persequidem istum dirigit, aut causat assensum scien-gificum, quantum ad rationem communem asia
sensus scientifici, per accidens autem est respecta illius , quod talis assensus, sit politive disteren-rialiter supernaturalis, hoc enim est praeter inten-xionem , S exigentiam, aut inclinationem politivam Logicae imo supra illam. Ex quo. 3s Ad secundam, distinguo maiorem: Saepe assensus Theologicus insertur ex una Praemissa naturali per se, dc ut Theologicus est , nego maiorem e Per accidens, & sub ratione communi assensui pure philosophico, concedo maiorem,&Mego minorem, di consequentiam; nam ut c32licabam loco citato praemissa naturalis non insere Per se conclusionem Theologicam, ut Theolo,rum, sed per se inlari illam sub ratione commiunt in qua non ditari a conclusione naturali,&rure philosophica; per accidens autem est respectu talis praemissae naturaliis, quod ex alia praemisca si ematural conclusio evadat Theologica
stipematuralis;quia non est contra rationem conclusionis, vel assensus entitative summaturalis, quod per accidens influat in illi in immediate Praemissa pure naturalis modo explicato. Nec in contra obsunt probationes minoris. Ad primam enim distinguo.antecedens: Conclusio sequitur debiliorem partem,quando debilior pars non fi
matur , & roboratur a nobiliori, concedo:Quan-dcs firmatur, roboratur, & elevatur.a superiori in actuali influxu, di usu , nego anteced S, & co
sequentiam. Uel aliter: Conclusio sequitur debi- Iiorem partem in contingentia, dubietate, aut i certitudine, quando illa est contingens, dubia, aut incerta, concedo: In persectione specifica,
nego antecedens, & consequentiam. Quae solutio constat ex dictis loco citato. Ad secundam eadem distinctione respondeo , quod causa pure naturalis non potest influere immediate per se in
essectum si ematuralem ut talem; bene vero per accidens, influendo nempe in rationem commuis
Nem, cui per accidens ex alio nobiliori principio adiungatur disserentia se maturalis ;& hocp influit praemissa naturass immediate in assensum stipematuralem. Ad tertiam, concesso ante Cedenti , nego consequentiam, quia cum de eL sentia cognitionis, aut assensus summaturalis sit insallibilitas, & omnimoda certitud latum p test pramissa summaturalis elevare, aut perficere in actu secundo, aut in usii ipso praemissam nat ratem,quam certam , & non fallibilem supponit, non vero ouam supponit fallibilem, & incertam.
quia festibile, di incertum non potest contrahi Per certum , de insulibile, nec ex fallibili , & i fallibili potest resultare essectus in sua specie in-
fallibilis, & ideo nec summaturalis at vero qua eo praemissa naturalis supponitur evidens. N oi
vino certa in suo ordine naturali, benςpotest in acta secundo, R in usu ipso elevari ad ordinem
supernaturalem, ita ut inseratur conclusio, & asia sensus specifice supematuraliv, quia bene potest
Tatio communis ex se non excedens ordinem naturalem , contrahi per rationem dicterentialeii excedentem , S stipematuralem, S resultare cikctus entitative supematuralis. 36 Et quidem totum hoc argumentum in- statur maniseste in sententia conrea rum , nam Authores contrarij fatentur, assensum theologi cum esse certiorem, di nobiliorem quolibet assci
se evidenti scientiae naturalis, aut Distolophiae: Sane contra hoc ipsum inue militat, quod conclusio sequitur debiliorem partem; mam si una praemissa est solum certa certitudine naturali, de philosophice, et conclusio sequitur id biliorem
parte, quomodo conclusio evadit cervio scu maiori certitudine, quam certitudine philosophica Si respondeant, ut de ficto respondent, praemisisam philosophicam elevari in effectu seu in asse n-su theologico, & conclusione Theologica ad maiorem certitudinem ratione praemissae de fide; idipsum nos respondebitnus,mempe clevari in ei ctu ad ess) summaturale. Et item respondere tenentur, cur non poterit praemista pure probabilis elevari ad conclusionem certam , i praemissa pure philosophice certa potest elevari ad conclusio-
Nem nugis certam , nempe Theologicam Et, quod ipsi responderint, nos respondebimus; si cnim praemissa ex se minus certa potest instrve conclusionem magis certam , uin praemissa probabilis possit inserre conclusionem cerram , Cur praemissa naturaliter certa non poterit influere conclusionem stipematuraliter certam , quin exinde instratui praemissam solum probabilem posse inserae eonclusionem certam.
Ex diesis insertur, ad veram Theolo-
giam addiscendam necessum esse, primo, ut quὸ illam prosteri ,.aut addiscere velit,suret pro suo posse concupiscentiam resernare a pravis motia vus. Tum, quia Theologia est vere sapientia, &in malevolam animam non introibit sapientia. Tum, quia liis pravis motibus excaecarur men praesertim circa divina, ut ea sine erroribus per cipere vixposiiniuria illud saepient. 2. Exeaec sit eos malitia eorum; tum quia unusquisque is
dicat prout est a erati, ut seri coirimune prolo- quium; unde qui essectu ava tiae possidetur male iudicat de vi te eleemosynae, ebriosi non bene sensura e Iobrietate, aec luxuriosi de castitate, di sic de alijs. Secundo opus est, humilitatem v ram pro posse sectetur,tum quia haec scientia potissime innititur fidei exercitae erga mysteria Π tti ., cuius exercitium exipit captivare intelle-inum, & omnes humanos discursus in obsequium Christi, quod non fit, nisi deponendo scientiam inflantem, & superbam sui intellectus praesumin conem 1aec enim Inisterri abstoduntur a lapicn-xibus,
64쪽
cuol. VI. An Theologiast super naturali,
tibus, de prudentibus , qui sua existimatione tales sunt, re revelantur pamulis d est, humilibus.Tiunquia cum lux Theologiae supematuralis, & ν
tuita sit, ut ostensum manet, absdubio requirit animam humilcm coram Deo, ut illam peti inesuscipere possit. Tertio opus est, ut charitate, ac Dei amore,quatu ei Deus dederit, pollere cupiat; quin ut ait Aug.non intratur ad veritatem,nias per charitate, per Garitate perveritur ad plenituine cientiae; si enim in Garitate prostelatis , quam diffundit in eredibus Spiritus Sanetas,
docebit vos omnem veritatem. Quarto opus est,
vi orationi deditus sit, unde Angeliciis Doctor, nunquam se lectioni, aut scriptioni dabat, nisi post orationem. Et in Epis. Can. Iacob. cap. a. dicitur: Si quis autem vestrion indiget sapientia
qualis cst Theologia) postulet a Deo, qui dat
omnibus affluenter. Quinto opus est , ut puram intentionem pro posse habeat, nempe ad instruendum se, & proximos ad salutem, & ad malo
rem Dei gloriam; unde celebre est illud Bernariuin Canti eap. 36. sic aientis: Sunt, qui scire P lunt ut sciant, ct turpis euris tas es. Sunt, qui seire volunt Doriantur ipsi, ct turpis vanitas est. Sunt, quiscire volunt, vorientiam suam vendant , ct turpis quotas es. Sunt quis revolant,ut aedificent, Garitas e Sunt quis revolunt,ut adscentur , ct prudentia es. Deniaque opus est, ut lectioni SS. PP. & Conciliorum insisti re curet, potius quoia Mod Omm , licet his non praeterinissis, nam illi, utpote Apostolo rum, S Chrilli doctrinae, & traditionibus proximiores, lirmiores sunt regulae veritatis; isti vero dusinctius, & maiori cum methodo, & ordine eam iuggerunt,licet minori cum certitudine. Vide quae diximus Trarii. de Conrientia, quas. 32.
QUAESTIO UILQUOT, ET QUINAM SINT LOCI
Theologici. t Ogat D.Thom. in praesent. art. 8.I An Theologia sit argumentativa, di respondet assirmative, & merito. Tum ex illo Apost. a ad Timotb. 3. sic aientis: Omnis feri' iura divinitus inspirata Utilis est ad docendum, ad arguendum, M. Tum quia Theologia est
vera scientia, ut iam ostendimus: De ratione a tem scientiae est,quod sit argumentativa, seu probativa suarum conclusionurn ex propri)s principijs. Tum denique, quia Christus Dominus sepe
hac facultate argumentativa usus est, ut patet in eius ad Pharisaeos sermonibus. Exemp. v. cum ex illo Geneca .Propter bane relinquit homo pa-
eram ct matrem, ct adhaerebit uxorisuis: Sic
arguit Matth. Is. Quod ergo Deus eoniunxit, homo no Faret. Et Ioann.cap. 8. sic argula ominnis, qui facit pereatum ,servus es pereati: Si ergo vos filius liberaverit, nempe a peccato . v re ueri eritis. Et toto illo sermone disputat. αarsuit cum Iudaeis, & alibi saepe, licet non semper servando styllum, di nacthodum syllogisticam, quod ad rem non facit. Apolloli etiam hac Sacra Theologia praediti,ctiam argumcntis urebantur:
Vt cum Apostolus aiebat: Quodsi sibi, ct Heroces , mereris quidem Dei, c credes autem Chriasi. Et alibi: Si Chri u reserrexit: Leto ct nos
reser mus. Tum denique exemplo SS. DP. qui hac facultate argumentativa disputant adversus quascumque harcies, ut pasiam in ipsis vitari potest: Est ergo Sacra Theologia argumentativa. Dissicultas autem praest ias est, ex quibus locis stargumcntativa Seu quinam sint loci Theologici, ex quibus Theologia disputat ,γ probat asscrta sua3 De quo communis Theologorum sententia est, quod deccm sunt loci Theologici, ex quibus Theologia Sacra principia desiimit; nempe, S cra Scriptura , traditio Apostolica, communis Ecclesita consensus, sicu conii letudo, definitiones Conciliorum , decreta Summorum Pontilicum, authoritas SS. DP. authoritas Theologorum Scholasticorum, di iuris Pontifici; pcritorum, ratio naturalis, authoritas Philosophorum, & Ηistoria humana,praesertim Ecclesiastica. De his docem brebiter diccinus.
a Dico primo: Sacra Scripthra est locus Theologicus is illibilis ex FOTLeo Ula Len on-srative potessua asserta pretare. Laici, nam Sacra Scriptura cit Vcrturn Dei scriptum: Scia
verbum Dei sci;ptum est inlallibile: Ergo, & S cra Scriptura: Ergo est locus infallibilis, 1cu in- fallibile principium, ex quo Theologia infallibilia
ter, seu dcmonstrative probare potast. Vide, quae de authoritate, di insallibilitate Sacrae Scripturae, diximus Tradiat.de Tiri sput. 3. quaesi. a. ubi Ostendimus, Sacram Scripturam cile tegulam in- fallibilem fidei, & veritatis. Caeterum dubium cst. In quo sensu Pro cuius inrelligentia. 3 Advertendum est, .plures elle sensus Sacraescripturae; quod quidem dc fide certum cst, cum
ab ipsis Apollolis testimonia ipsius tape accipiantur in alio sensu , quam in litterati, quem pcr se habere supponunta Quis enim dubitet, Hilio riam illam, qua Genes.a r .dicitur,quod Abraham duos filios habuit,unum deAncilla,n unum de Lia bera, in psmis habere sensum proprium, & litte ratem, verificatum in Ismaele filio Ancillς , S in Isae filio Sarae; & nihilominus Apostolus ad Galat. 4. Id exponit de duobus testamentiis, uno in Monte Synai, di alio novo Legis Gratis.Εt Quod eod. a 2. dicitur ad litteram de Agno Paschali.
nenam: in non comminuetis ex eo, exponit Ioan.
p. I9. de Christo immolato in Cruce,tanquam
vero Agno Paschali. Et sic de ali)s pluribus. st Advertandum est secvado: Sensum Sacrae
65쪽
6 Tractatus de Deo etIno. Dissutatio I. Prormiasis.
Sc ripture primo clivitii in historicum , seu litteralem. 3d mytticum, seu spiritualem. Quam divisio- diem fundat, & explicat D. Thom. in praefent. artis. I O. his verbis: Author Sacrae Seripturae es Detu, in cuius potestate est , ut non suum voces
ad Ag ficandum ac moesu, quod, ct bomo facere potes,sedetiam res ipsas per voces significatas. Et ideo , eum in omnibus scientiis Voces
Amnificant ; Me habet proprium ista scientia,
nempe Sacra Doctrina. quod ipsae ressignificatae per voces etiam significant aliquid. ala ergo pria siniscario, qua vocessi meam res, pertinet ad primum sensum, qui es historicus. vel litteriais: Illa ver insecatio , qua res Amfleatae per voces iterum res alias Agniscant, dicitur semsus spiritualis ineu uesticus, qui super litteralem
funaatur, edi eumsupponit. Sensus ergo Sacrae Scripturae, prima sui divisione cst duplex, n re historicus, seu litteratis , di mysticus, seu sp, ritualis.s Advertendum est tertio : Sensum mysticum , seu spiritualem subdividendum esse in tres
cilios sensus, nempe alegoricum, anagogicum, Ninoralem. Cuius rationem assignat D.Thom.ubi
supra, his verbis: Sicut enim ieit Apostolus. lex metui Aura fuit novae legis, lex, Ptis uit Dioni ur,e gura futurae gloriae. In n via etiam lege, quae in capite sunt gesa , eorum fumifigura, quae ct nos acere debemus. Sem dum ergo quod ea, quae sunt veteris tegis signi eant quae sunt novae legis, est fensus allegoricus. Secundum vero quod ea, quae in Chri 'unt facta, sunt signa eorum, quae sunt nobis ex eorum imitatione facienda, essensis moralis. Prout υ
ro Amissant ea, quae suut in Hema gloriae, essensus anagogicus. Vnde tandem concluditur sensum Sacrae Scriptum , iuxta primam divisi nein , & subdivisionein multiplicatum, esse quadruplicem, nempe litteralem, allegoricum moralem , & anagogicum,quorum propriam signific tionem sequentes indicant versiculi: Laurea gesta docet, quid credas allegoria Morale, quid bagas, quo trudas anam a.
Id est, sensus litteratis significat immediate per voces , quid gestum,quid dictum, quid de factumst. Sensus vero allegoricus, medijs rebus in antia quo testamento litteraliter significatis , significat quid credendum lit in novo testamento. Sensus item moralis, seu tropologicus, medijs rebus litteraliter significatis, indicat quid nobis sit ex gestorum imitatione age iduna. Anagogicus demum racdijs rebus, vel gestis immediate significatis , praenuntiat quid nobis in patriae, cu in ,
6 Et hinc sequitur, sub eadem littera latere
posse plures s 'nsus, cuius commune exemplum
apponitur in hac littera Ierusalem, per quam immediate, & litteraliter significatur civitaS, P dam Palestine allegorice Ecclesia Militans in ter ris, moraliter anima sancta, & anagogice EMG siariumphans in Coelis.Et quod hi quatuor semias, vel omnes stinui, vel divitim inveniantur in Sacro Textu est de fide, & a nullo Catholico ne gabile. Dii ficultas autem solet este, an sit textus aliquis sine sentia litterati Et an in eode textu pota sint esse plures sensus litterat αλ Ad prinuum autem communis lententia Theologorum cum D. Thom. respondet, nullum esse textum , qui sensa
litterati careat; tum,quia caeteri sensus in litterati suntlantur, unde si textu aliquis sensu litterati careret , omni sensu careret, nillilque significaret, quod quis dicat Tum,quia textus quilibet aliquid primo de immediate significat; hic autem est plane sensus litteratis. Unde texum parabolici, etiam suum sensum litteralem habent, non quo significent veritatem Parabolae,quae ad aliud signinca dum fingitur, vel assumitur, sed pre illius mei phoram litteraliter significatur,licci metaphorici aliud diuersum, quod verissimum est. V. g. P Parabolam illam de decem Virginibus expecta tibus adcentum Sponsi, quinque prudentibus, requinqist fatui , non significatur littera iter seisidire ipsa tales Virgines; sed esse in Ecclesia animas expectantcs adventum Christi ; alias prudentes operibus misericordis vacantes, de solum apud
Deum gloriam quaerentes; alias fatuas operibus misericordiae carentes vanae gloriae solum cupidas flec. Id enim per mana Virginum metaph ram litteraliter, & immediate voluit significam Christus. Unde sensus litteratis alius est proprius. alius metaphoricus. Proprius est , quando voceqsumuntur in sensu proprio, ut quando Christus
vocatur homo, vocatur Deus. vocatur Salvator.
Redemptor, id enim proprie dicitur, dc conveniet Christo. Metaphoricus in,quando voces per m taphoram accipiuntur, et quando Christus diciatur agna leo, vitis, lapis angularis, quae solum improprie ,& per metaphoram Christo conveniunt. Igitur licet textus aliqui careant sensu lis tereti proprio, semper tamen habent sensum litateralem , vel proprium, vel metaphoricum. Ad secundum item communiter respondetur, posse eundem textum duos, aut plures sensus litterales
habere. Quod probat Div. Thom. in p=sent. Quia sensus litteralis est, quem Author inteiait:
Author autem Sacra Scriptura Deus est,qui omnia ut suo intelis tu comprehendit; unde non est inconveniens. Ut inquit Avust. lib. I a. Comsessissis etiam secundum littera m sensum in una littera Scripturae plures nisen L Eoque Sacra
Interpretes exponunt litteraliter illud Psalm. a. Dominus iarit ad me: Filius Amus es tu ego hodie
gentii te, iam de aeterita Christi generatione, iam de ipsius Resurrecitione, iam de temporali illius ex Virgine nativitate. Et illud oleae ii. Ex Enpto istam Filium meum , de vocatione
66쪽
VM'. VII. quot s quinam simi loci Theologici
Populi Ista tisici ut exiret de terra aegypti,S: devocati ne Christi pueri, ut veniret ex AEgypto ad terram Israel; & silc de alijs. Vltra presitos quatuor sei sus,eommun
ter assignatur alius, mpe accomodatiuus,quando nempe verba Sacrae Scripturae Moomin ametur ad significandum eisdem aliquid, quod prout lacerni in Sacro Textu noli signi licant ἔ ut cunilaudes in Sacro Textu diciae de aliquo lingulari viro applicantur alteri, v.g. laudes in Ecclesialis co ennarratae de Moyse. de Aarone, de Iesu Fulio Nave. & de aliis, dicuntue de Pontificibus, Conse Abus & Martyribus singu aribus te quuhus in Sacro Textu nicntio non erat; ut est illud: Mu est montis ilis fili, qui eonfer arit legem excelsi exprelse de Habralaam dicitur; de illud ibi lcm dictum de Noetnor Inventus Uriustus, in in tempore iracundiae Detus es re-e eiciario, di alia huiusmodi, quae Ecclesia ipsa accomodat Sanctis Conletaribus, & Pontilicu
8 Dico tecundo i Seriptura sollam in sensu siturali semper, ct Uni maliter locus Geologicus , in sensu vero Ἐsico, quando talis semsias constat ex alio Seripturae Textu , vel ex communi n.PP. aut Expositorum intelligentia feminus Uera accomodatisius per se non es locus tia loticus, hus ex auiboritate Meles Mel Atishoris Etam accomodansis. Prima pars patet; nam Sacra
Scriptura in sensu litterati infallibilis est. Adve
tendum tamen est, sensium litteralem, ut sit locus Theologicus infallibilis,debere esse definitum ab Ecclesia, vel ipsius supremo Capite, cui solum attinet legitimum Scripturae sensum tradere, ut vidimus laco citat. de Fide. Secunda item pars, etiam patet, quia quando sensus mysticus constae ex alio Textu Saca Scripturae, aequivalet litterati, di constat Deum in eo sensu locutum fuisse. Simul iter,quando SS.PP. & Sacri Interpretes in eo sensu conveniunt. Tertia item pars, inde patet, quod sensus accomodatilius est de alio subiecto ab eo, de quo loquitur ipse textus, ac proinde non probatur ex textu, quod de alio dicitur sv lecto. Nisi forsam taliA accomodatio fia aut Iritate Ecclesiae, vel communi via SS. PP. quia tum ex tali authoritate est locus theologicus, sicut istola auth ritas.s Dico tertio: Traditio Apostolies etiam es Deus Theologicus infallibilis. Daret, quia habet
etiam infallibilem authoritarem, ut ostendimus Tract. de Fide, disput. t. U. 3. io Dico quarto: Conrilia universalia legitime coniregata sint etiam Deus Geologiem imfallibilis. Datet, quia praefata Concilia habent autho talem divinam, & infallhilem, siquidem in ivlis est tota Ecclesia legitime congregata, cuit itallibiliterastistit Spiritus Sanctus, de quae est
tmamentum veritatis , ut os dimus Tradi. δεFide,is t. 3. pias. 3 3. Ergo ex eis sumi potest locus theologicus infallibilis pro rebus fidei, de
morum. Huiusmodi autem Concilia Generalia praecipua sunt Ni cnum I. celebratum Niceae in
Bithinia ann. Christi J a s. Pontificatus Sylve .
an. Ia .contra Atianos , contra Quartodecim nos, & contra Meletianos.Contra Arium, qui negabat divinitatem , & consubitantialitatem Uer. bi cu Patre. contra inartodecimanos , qui contendebant Pascha cum Iudaeis celebrari debere luna I . mentis Mariij. In quacumque Haebd madae die incideret. Contra Meletium, eo quod idolis sacrificasLt,& alia crimina ne et sit.Secundum Generale Concilium fuit Constantino politanum I. celebratum an. Chrii . ISI. contra Arianos etiam, & contra Macedonium . qui duvinitatem Spiritui Sancto negabat ; de stat tum est, tam Filium qu im Spiritum Sanctum ille Patri homst on , id est consubstantialem. Te tium Generale Concilium fuit Ephesmum I .coi gregatum an. rist. 4ὶ i. contra Neliorium asinserentem duas esse in Christo hypostat s ac perso- .nM,unam Dei,cuius Uirgo Mater non edit aliam homini cuius inter esset Virgo beata. Definutumque est,eandem esChristi Personam ut Dei, , hominis, & Virginem beatam vere dicendam Theotocon, id est, Dei-Genitricem, & Matrem. Quartum Generale Concilium ivit Calcedonenisse, Glebratum m. II uub Leone Magno contra Eutychem,qui sicut una ersonam,ita ψnam naaturam tantum ponebat in Christo I contra quem sancita est distinctio, ac ditisentia raturarum divinae, & humanae in Christo Domin. inintum Generale Concilium fuit Constantinopolitanum
II. celebratum m. ες. contra Nestorianos. Eutychianos, & etiam contra Origenistas, qui v rios errores ex voluminibus origenis collectos tuebantur, qui omnes damnati sunt.. II Sexta Synodus G metalis fuit Constantinopolitanum III.celebratum ab an.Christ.68α sub Matone III. contra Monotelitas ι qui unam tantum voluntatem, & operationem in Christo asserebant. Contra quos definita est Catholicaveritas, nempe duas esse naturales voluntates in Christo, duasque operationes divinam, & hum nam, inseparabiles, di inconfusas. Septima Gen
ratis Synodus Bit Concilium Nicaelium II. habulum m.Christ. 78 . sub Adriano Papa, contra Iconomachos , qui negabant cultum Sacrarum Imaginum ; contra quos sancitus est cultus dotatus ipsis Sacris Imaginibus. Octavum Generale Concilium fuit Constantinopolitanum IV. cel bratum an.Christ. 869. sub Adriano II. contra
Phosum, qui primatum sedis Patriarchalis sibi
arrogaverat , & alia tamina commistat . occontra eius sequaces, & definitum est ledem illam Constantinopolitanam subiectam debere eCR mana, dc alia plura sancita sunt. Nonum Gen
67쪽
148 Tractatus de Deo o. Disputat. I. Proemtahs.
vale Concilium numeratur Lateranense I. celebratum an.Cliristi IIa 3. sub Calixto II. Roma: in Balilica lateranensi. Vbi actum est de investu turis dignitatum Ecclesia inter Imperatores, NPapas controversis, de de disciplina Ecclesiastica
contra varia in Ecclesia crimina iam serpensa. Decimum Generale concilium fuit Lateranente II. celebratum M. II 3 p.sub Innocentio II. comtra schisma Petri Leonis AE contra varios errores Petri de Beciqn certi Amoldi. Undecimum Generale Concilium fuit Lateranense III. celebratum m. II 79. sub Alevandro III. contra Lb densium, & Albigentium errores. Duodecimum fuit Loteranense IV. celebratum G. III S. sub Innocintio IlI.ad sederandos Principes Christa- 'nos in subsidium Tei Sanctae, & contra varios errores, & abusus in Ecclesia exurgentes. Te su retinuin tuit Lugdonense Ι.celebratum an. lub innotantio IV. ad moderandos Cloricorum mores, convocandos Principes in subli-eium intcntalium Christianorum, qui capta a
Barbaris Ityero1 olima praemebantur quammaxime, contra Graecorum 1 chisma, & contra Fride- .ricum imperatorem, Ecclesiam persequentem. I 2 Quartumdecimum fuit Lugduncnse II. celebratum an. i 2 7 . ad unionem Ecclesiae Gi. Cae cum Latina, ad 1GIidium Terrae Sanctae, ad Praescribendum modum electionis Romani Pontificis & ad disciplinam Ecclesiasticam. lnriamis idecimum ibit, tenense convocatum an. IO7.sub Clemente V. pro caula Templariorum, di contra
Fratricellorum, Beguardi, & Beguinae crrores, εἰ in subsidium Turra Sanctae,& reformationem Ec- Heliae. Decim sextum fuit Constantiense, cele-hratum an . I rs. sub Ioanne XXIII.&1tib Ma tino V. contra schisma inter Ioannem XXIII. Gregorium XII. N Benedictum XIII. quorum- quisque se verum Papam iactabat,& contra err res Giclephi Ioannis Huso Hieronymi de Pr M.Decimumseptimum fuit Basileense congregaeum ab eodem Martino V. ad uniendos cum Ec-Hesia Bohemos, qui adhuc laborabant erroribus
Ioannis de Hus, & Hieronymi de Praga;ad conciliandam pacem inter Principes Christanos N ad Cleri resormationem. Huius Concilii legitimitas
controverti ir, eo quod Eugenius IV. varia de creta protulit, quibus tale Concilium, vel alio. ransferebat, vel dissolvendum sanciebat, unde in his,quibus non adhaesit Summus Pontiis, legitiamum habendum non est. Decimum octavum computatur Concilium Florentinum, quod inca pilan. 14ῖ8. Ferrariae, sub dicto Eugenio IT ad conciliandam Ecclesiam Orientalem cum Occudentali . in quo definita est processio Spiritus
Sancti .i Patre, & Filio contra Graecos, qui 1 dum ex Patre procedere asserueram.Vltimum filii Concilium Tridentinum incaeptum ab an. F.
res , di ad restatuendam Ecclesiasuram discipli nam. Ex his omnibus, & praesertim ex Tridentuno,quod fere omnia alia compilatatur, desumi
possunt loci theo o ci intallibilis authoritatis
pro assertis' theologicis comprobandis. is Dico quarto: Ex Conribis etiam nati nalibus,'omuialibus, ct Diorcefinis de muniatur Dei tbeologici ingentis ainboritatis, licet ratione illoriam non infallibiles per se, bene tammquando recepti sunt ab universali Ecclesia. Prumum patci,quia praefata Concilia magnam semia per habuerunt auctoritatem in Ecclesia, utpotem quibus concurrum ex tota Natione,Provincia,
vel Dioecesi viri doctissimi, di Praebules maioris
dignitatis, eoque haud tacite errare possunt. N tandum tamen ess, Concilia Nationalia maioris esse authoritatis , quam Provincialia , di irae
quam Diceccsana , iuxta maiorem universalit rem. Secundum vero, nempe , quod non sint
authoritatis pzr se infallibilis, patet etiam, quia non habent infallibiliter sibi promissam assistentiam Spiritus Sancti, sicut Ecclesia univem alis. Tum, q ita constat aliqua Concilia Nationalia icialiquibus errasse ut Cartaginense definiens baptia
Eatos ab haereticis rebapti Eandos esse. Tertium demum, nempe posse ex universali E clesiae com
sensu habere insallibilem audioritatem Pate quias Concilium Nationale, aut Provinciale apprin. batur , & recipitur a Concilio Ucnerali, ex illo accipit intalibilem auctoritatem : Ergo paritet dum recipitur, & approbatur ab univeriali Ecclesia; & hanc auctoritatem habent plura Coacilia Nationalia in pluribus, ut Concilia Araulicana contra Pelagium , de Senonense, & alia huiuc modi, unde ex his sumuntur loci theologici iumateria de gratia & libero arbitrio,& de peccatis.14 Dico quinto: Ex inanimi eonsensu i lius Ecclesie, seu omnium me Garum partis larium sumitur Deus theologicus omnino in Iliabilis. patet, quia Ecclesia universalis in eo,quod unanimiter credit, est omnino inlallibilis,& nullo modo errare potest, ut latis ostendimus Tracta. da Fide, disput. I. quam s. a num. 3 . est enim
columna fidei, 8t firmamentum veritatis,cui promita est assistentia intillibilis Spiritus Sancti. ULdeantur omnia ibi dicta de Ecclesia, quae hic solent ab aliquibus tractari; propterea enim ab his nunc supersedemus, quia ibi latis. is Dico sexto: Adierum Romani Ponti eis ex Cathedra δε lentis est Deus theologuus infusiibilis in rebusfidei, ct morum. Datet, quia Romanus Pontilax est omnino intalitatis in definiendis rebus fidei, & morum, ut constat ex anobis dictis Tractat. de Fide, dispurat. . 3. quin s.
a. anum. s. circa cuius authoritatem videnda
68쪽
cisast. VII. quot s quinam sint loci Theologkit
llitur,quam authostatem habeat in Ecclesia Romani Pontificis decrctum.16 Dico septimo: Iudicium Episcoporum insciis Dis resus ingentis es atauoritatis, licet noni asi bilis in rebusfides, ct morum. Paret, quia Episcopi stat Patres Ecclesiet. quos Spiritus Sanctus polluit ad regendam Ecclesiam Dei,ut inquit
Apostolus:Sed hi debent esse ingcntis authorit iis quibus magna fides haberi debeat:Ergo.Quod vero non sint authoritatis insallibilis,etiam patet, nunquia inter ipsos solet esse controversia,in qua consulitur semper Romanus Pontilex:Ergo solus Romanus Pontifex est authoritatis infallibilis, incit aeris autem fallibilis. Vnde ex iudicio decret fio Episcoporum sumitur locus theologicus, licet non per se infallibilis,las nen magnae authoritatis, S tanto maioris, quanto a pluribus Elpiscopis, S maiori cum consensu in Ecclesia profertur. a 7 Dico octavo: animI .consensu in aliquo dogmate sumitur Deus theologistis in Lybilis. Probatur, quia quod SS. N Antiqui PP.
communi consensu docent, docent ex traditione
Christi,& Apostolorum;non est enim aliud depositili traditionis divinς,& Apostolicet securius, qua
commune placitum Antiquorum, & SS. Patrum; unde quod i ii unanimiter docent, tenendum est, ut acceptu ex traditione divina & Apostolica Sed
huiusmodi traditio est locus theologicus infalliis bilis: Ergo pariter doctrina communis omniuriSS.PP.Vnde Comes Trioess. . prohibct severe
nequis audeat Sacra Scripturam exponere,aut imterpretare runtra unanimen sensum n.Patruo
Si tamen doctrina aliqua sit aliquom P.alijs de
ea tacentibus,seu non contradicentibus,erit locus theologicus ingentis authoritatis; & tanto maloiatis,quanto plures sucrint,qui sic senserunnsed non omnino infallibilis: Si autem in aliqua doctrina appareant sibi contradiccntes, erit probabilis c tra probabilem; haud facile tamen credenda est inter ipsos contradictio. 18 In lectione tamen illorum observandum est primo quod si aliquis et aliqui illorum minus recte senserunt,contra id quod caeteri, & Ecclesia
postmodum sensit,id Deo permittere, ut cognoscamus quoniam homines sunt; reijciendus quideest eius error et sed ipsi servanda reverentia, ecauthoritas debita,& imitandusAugustinus,qui re-kllens errorem de schismaticis,& haereticis reta tirandis,prout senserat Cyprianus, sic se gerit bb. 6.de Baptismo,contra Donatistas,c.a. Qua pro' to si uitin reddens debitam reverentiam,digni que is rem,quantum valeo , persioDens pari
co Episcopo, et gloriose Mamuri Cypriano . a deo tamen direre, eum alite en Use de schism siris, vel haereticis baptizandis, quam mina onritas prodidit. Secundo, ne ex dubia pP. intellia
gentia eos erroris insimulet, aut inter ipsos contrarietates tingere, vel supponere auctat, sed pro posse in sensu sano exponat ,& ad concordIam redigat;illud enim proprium est haereticorum, ccatholicorum.Tertio, ut de dogmate aliquo magis lcgat, di credat Patribus, qui post exortas de illo haerules scripserunt, quam eis, qui ante illas m transeuntet attigerundi, squidem illi ' hiis diligentius Sacra Scriptura sensum circa dogma illud investigarunt. Nam ut ait Augustin. lib. de
Dono Perseverarit. cap. ao. Didicimus Memias quasique haereses intuisse Ecelesia Proprias quoiones , contra quas diligentius defender tur Seriptura Divina , quam si nulla talis
nee sitas cogeret. Denique observandum est, aliquos PP. dum errori aliquo impugnando hementer incumbunt, nonumquam apparentae in contrarium inclinare; ac pronde eorum textus caute exponendos esse , quia re ipsa minime con sentiunt ex diametro oppositis erroribus,sed aes
runt, quantum opus pracisse est ad refellendum illum, quem impugnant. Quae quidem regula non nimis necessaria est in Augustino , quia ipse cautissimus temper fuit in servando medio, &puncto indivissibili veritatis inter contrarios er rores. Ipse enim lib. q. contra duas Epipol. Pelagianorum , cap. 3. hanc regulam prae manibus habebat, dicens, ut quisquis inter seopulos e
rorum tuto velit veritatem tenere, ita iure
utrumque AE eamus,ut sie deriiset Manichaetim
ne se inclinet in Pelagium , rursusque ita so fiungat a Pel imanis , ne se conjungat Mania
ebris. Unde is Pomerio lib. s. d. Vita Contema plat. p. l l. appellatur Augustinus: D qu.esti nibus absolvendis aratus , in replendis humetieis circunspectus, is exponenias Scripturis Can D
'is Dico nono: Vnanimis Scholasticorum
consensus est heus Geologicus,siret non perse in- fassibilis , Rinren in utis a thoritatis, eat Amtemeritate eontradici nequis. Paret, tum quia quod unanimi consensu tradunt omnes Schol stici censetur depromptum , vel ex certo lumine natum erga prima principIa,vel ex fide trad in ab Antiquis Patribus Ecclesia; de consequenter exprimis sontibus veritatis. Tum ema unanimem consensum Theologorum Schinsinorum nur quam reiecit Ecclesia, ulla vἡ Synodus , nec unia versalis, nec particularis , se consequenter est ingentis authoritatis: Tum quia nemo sime temeri tate existimare potest omnes Scholasticos in ubquo dogmate dec is fuisset Ergo. xo Dico decimo: Plurium Sebolusticoram sententia, aliis tacentibus, Des muris contradi rentibus , Leus es theoloeteus probisuis valde. eui tamen aliquando με temeritate eontradiacere licet. Patet, quia probabile est, quod pluriabus, & maxim8 sapientibus rate videtur ἔ cum
aliquibus tamen exceptionibus, quia lices pluritas, re maxime sapientes plerumque verum dis cama
69쪽
o Tractatus de Deo Vno. Disputatio I. Praemialis.
.cant, aliquando tamen licet raro fallentur; f ciunt ergo veram probabilitatem, cui tamen aliquando , ubi nempe certis fundamentis oppositum constiterit, contradicere licet absque te meritate. Notandum tamen valde est , inter Theologos, eos praeferendos esse, qui sua placita exprimis veritatis sontibus eruere curant,
ut ex Sacro Textu, Concilijs, Canonibus, decretis Pontificibus, & SS. Patribus, & ex primis luminis naturalis princi ijs; illi autem qui
his fere spretis, conclusiones suas ex moderinnorum opinionibus tantum, aut ex ratiunculis humanis plerumque , aut semper sua pia cita firmant, parum, vel nihil auctoritatis hahent , quia de fibulis bibunt, & ab originibus veritatis elongantur , eoque firmitatem ullam, aut securitatem suis placitis vix praestare possimi, utpote qui ex ambiguis ad verum. & falsum aeque te habentibus opinionibus , nihil certitudinis lubere valeant. Eoque a pluribus sigillatur ingens numerus modernorum, & cassuustanun , qui hoc tenore procedentes, in plura lapsi sunt monstra ab Ecclesia, Synodibus, &facultatibus theologicis merito execrata, & proscripta
se ei ad marita tis oro ea Gaurno iuxta i tu historiae austica italem. Patet primo, de hist malaculari, nam ut inquit Anguit. lib. 2. de D ctrina Chrisiana, eap. 28. Quid id de ordine temporum transadiorum micat ea , quae appe latur bisoria, plurimum nos Areas ad Sanctos Libros intelli: mos , etiam si praeter Ecclesiam puerili eruditione discatur. Secundo, de historia. Ecclesiastica patet, quia illa delignat antiquit tem traditionum, usus, ερ mores Antiquae Ecclesiae haereses damnatas in Cocili)s, placita in eis de finita, & alia huiusmodi , quae loca sunt theologica, & ex quibus Theologus debet sua placita 1 dere: ENO. a Quinam autem historici certiores haberi debeant, aliquae indicant regulae. Prima est, quod de tibitis antio certiores haberi debent antiquiores . qui proximiores fuerunt loco & tempo- c. in quo iactum , de quo est historia, condigii se narratur; siquidem cneris paribus proximiores
loco,& tempore certius potuerunt verItatam in
dagare , ac de illa testimonium facere. Secunda est, quasi exceptio praecedentis; nempe, quod illi eertiores habentur,qui minus affectione , propi quitate aut timore laborabant, quibus i veritate dicenda aut cognolcenda praepedirenturi quo ex capite certiores solent tae historici tempore, aut Provincia distantiores, quia minus aflecti erga personas de quibus est historia , ininusque timidi in veritate dicenda, & propalanda; ut enim qui iam perite vixit. Veritas. historiae admodum est difficilis, nam si scribens regione, aut temmare distet a facto, vix illam scire valet, si eo loco.& tempore scribat, vix illam dicere audet. Ex his capitibus amittunt Authoritatem , & fidem plures historici eoaetanei factis , quae innarrant; vel quia praesuinitur timore veritatem cellasse vel affectione partium aliter sensisse , aut scripsiste, quam veritas te habere. 2 Dico duodecimo: Principia lumine naturali nota etiam sunt locus theologiem imfudibilis , quando ea accipiuntur eum Italo
dinatione ad primipia fidei ; fetis autem quando siae tali suboriunatione, O sublesti
ne aeripiuntur. Patet primum, quia lumcn naiaturale principiorum est inditum ab Auth enaturae, de quaedam quasi indita manifestatio.& revelatio veritatis , quam ocus nulli nugari
Sed eo ipso est infallibilis quantum ad prima
principia saltem , & etiam quantiim ad secunda ria, quae immediate ex primis inieruntur: ENM. Dixis accipiantur cum subordinatione ad fidei principia, quia lumen naturale intellectus,
licci non extinctum, tamen attenu tum, di confusum mansit in nobis per originale Peccatum,.& ideo saltem reflexe potest accipcre ut principia , quae principia non sunt, Fc ex hoc ipso emram , niti corrigatur per fidem : opus ergo est.
ut secure. & infallibiliter subserviat Theologiae.& illi ministret mncipia, quod fidei sub dianetur in iudicando de p incipiss naturalibus, Ecin eorum hitelligςntia. Aliter tamen non eridiis theologicus , sed pim Pliiloiophicus, quia non potarit interre conclusionem cerei rem , quam certitudine pure naturali, N phil
sophica. Quod si nedum fidei principias non su orisnetur, sed ea sibi sub di nee in sensu , ω
intelligentia , poterit contra fidem errare. v contingit in hereticis, qui fidei mj1luria vole res intelligere ad non in luminis nati sis , ω
eum subordinatione ad 1uam naruralem rati nem, mplures incurrunt contra fidem de pes nis, & errores.
I Dico vltimo: Etiam auctoritas nil bipseram est locus Theolo cus , dum accipituro ancilla Met , ad Esus seria ex camida. Id probat praxis D. Thora. qui iure in universa Theologia principia sumit ad conclusionis
probandis ex textu stotelis N alio Philosophorum.Probat item, quod saepe Deus in operi-bm gratiae servat modum,& Ο dinem naturae: Sed thoritaς Philosophorum locus est valde utilis. ad cognoscenda opcra naturae, corumque m dum , & ordinem: Ergo pariter potest esse vitilis ad intelligenda opera gratiae, modum lue , raordinem eorum. Unde , qui Philosophorum auactoritacem in Theologia spernunt, non levia i currunt absurda . ut v Here est, in eis. qui praetcnti aevo, spreta Philosophia AristoteLde D.Thomi
70쪽
negant accidentia realiter . subtantia distirusta etiam in Sacramento Eucharistiae , cuius fidei mysterium mille novitatibus, & dissicultatibus implexum reddunt. Et sic in aths, ut patebit in discursu Theologiae.
1 3 X contrarietate ad praefata loca
. theologica divinis solent censuris notari pri positiones ab eis locis, vel Hntibus discordandes ; & propterea Oportunum visu niuit. luc agere de praedictis censuris, ut Theolo-m , vel qui Nicologiam profiteri decernit, sciat quas, B qua sub centura, debeau vitare proposiationes, aut asteria. Igituria Dico primo: Censem, quibus propositi Rex theologicae notari possitnt, sunt sequentes,
Haerrtua , erronea, errori proxima, temeraria,
Hasphema, impia in peeta de bares, sapiens
hore , sedistina , scandalofa , piarum auis rimn osse ma, maliso moturis . Numerus hic centurarum colligi potest ex varijs decretis, tum Concilia Constantiensis, tum Summorum Pontificum . tum fidei Tribunalium , quibus inalant propositiones damnari sub pradietis centuaris. Nam Concilium Constantiens os 8. recenasifi biclephi Articulis, decernit plures ex illiso e notoria haereticos , alios non Catholicos, sed erroneos . alios scandaloos, ta Has emos.quosdam piarum aurium o ense s , nonullos evrum tem rarias, sedissem. Bulla etiam Pij V .comita propositioncs Micriptas Michaeli Baio dare anat illas, ut haereticas, erraneasi perihu, rem Marias ,sandalofas, immittentes neen nom inatiras pias. Interdum etiam emanarunt decreta
Tribunalium fidei, quibus aliqu/e propositiones damnantur, ut sapientes haeresim, haeres, amereari proximis. de haeresi suspectae , ct male δε-
ntes. Ex quibus infertur clare praedictus num rus , de catalogus censetarum.
3 Dico secundo: Pronsitis beretica est quis
contradisit expresar Dei Verbo, aut doctrinae is
Helesia de ita de si . Patet , quia propositio
haeretica est, qua negat expresse fidem Catholicam , seu quod illa credit: Sed fides Catholica credit quidquid expresse est revelatum Dei Verial . te quidquid de fide ab ipsa definitum est , &hoc sat , qui contradicit : Ergo propositio siecontradicens est haeretica.Dtecs: Potest aliquis contradicere, aut negare,quod expresse revelatum est Dei Verbo, aut definitum ab Ecclesia , absque pertinacia co nLmirinn, quod ignorat sic ine revelatuII., aut definitum: Sed absque pertinacia non datur prono sitio haerul ca: Ergo potest dari propol ditio misi seu s aliquid expresse revelatum Dei Vcrbo , auductu tum ab Ecclesia, quin sit irae rica. Proba rar minor ι primo, quia propolitio haeretica est haeretis: Sed absque pertinacia non titur haeresis:
misio haere te constituit haereticu eum,qui iulam tenet: Sed absque pertinacia non constituit haereticum: Ergo non damr propolitio haeretica absque pertinacia. Tereio, quia si quis negaree Canem Tobiae habuisse cauda, aut aliud quid ex presse coententum in Sacrarii loria parum, vel nihil spectans ad fides Articulos, non Propterea videretur haereticus, si reliquam fidem Catholicam
profiteretur: Ergo nec eius propolitio esset linetica, quamvis contradicens Dei Vcrbo.
Respon leo , eoncessa maiori, distinguendo minorem: Absque pertinacia non datur propositio , Brinaliter haeretica , concedo min rem di Propositio oblatava, aut obiective, di nu-terialiter haeretica , ilego minorem. Ad cuius primam probationem , dillinguo maiorem: Pr positio haeretica est haeretis 1 per formaliter, nego malorem: Uel formaliter, vel obiective, conia cedo i Et distinguo minorem: Non datur linciisse alis, ρε subiectiva, absque pertinacia, concedo; obiectiva, & materialis, ncgo minorem, &mnsequentiam. Ag secundam probationem p riter distilamo nixiorem di Propolitio haeretica B aliter, re subiective haeretica constituit haere ficum ι clincedo: Propositio haeretica solum obiaiective, nego maiorem, εἰ coi laesia minori, comsequentiaκi. Itaque propositio aliqua potest se mi, vel secundum seM in abstracto; lluantum sculicet ad obiectan aflirmatum per illam ; vel 1 in. Rive Ee formaliter concernendo subiectum , de modum, quo illam affirmat: Primo modo censulatur, aut qualificatur proposirio obicistiva se cundum se, de praecisive a subiecto; secundo mo do censuratur 1iabiectum, aut propositio prout ab illo de in illo: Fatemur aulam,quod ad notandum subiectum eensura haeretis, laoc est, ad declarana dum illum haeretitam requiritur .quod constet e presse illius pertinacia ; caeterum ad notandam propositionem illius secimdium se, & obiecti.ὸ haereticam non requiritur quod donstet illius perctinacia, sed satis est, quod attirmet aliquid eontra expressum Dei Verbum; aut contra expressam
definitionem Ecclesse; quia eo ipso illa erit otii iactive haeretica, di obiective haeras, licet nc, nse aliter, & subiective,si subieetiam caneat pomsnaeia,quia in tali casu non eonstituet subice uiu reticiim unde potest siculus propositio cenIu rari ut haeretici, quin psopterea it e possit norari ut haereticus;censura enim pmpositionis secunda se spectat pure ad Theologii indepcn lenter a re latione subiecti celisura vero subiecti ab ali p. p G a dc