장음표시 사용
81쪽
ds Quaesis III. De spere sex dierum.
Quaerit Divus Thomas, arto 4. qua
6 3. Utrum sit tantum unum cς-
XXII. Supponit S. Doctor, eς lum
tripliciter dici in Scripturis, nὲm rumproprie, & naturaliter. Secundo, perparticipationem alicuius proprietatis coelestis corporis . Tertio, metapho
rice. Quoad primum respondet: Chrysostomum , Homil. 4. an Genesim, v num tantum c Iu in proprie, & natuise aliter tale adini sisse; Basilium vero, Momil. 3. in Hexaemeron, & Damasceis
cetios adini sisse. Hanc tamen diversita. tem magis in voce , quam in re sitam esse , existimat S. Thomas . Nam Chrγ-
sommua unum eaelum nominat totum eo rispur, quod est 'pra terram , 5r aquam. N m etiam aves, qua vesant in aere, propter Ooe dicuntur volveνυ eαIr. Sed gura in. ι sto corpore sunt multa distinis
XXIII. Tres ergo esse iselosas axit D. Dhomas. Primum totaliter tuocidum, quod vocat Empyreum . Secunis dum totaliter diaphanum , quod dieitur c tum aqueum , & Chrysiallinum. Tertium partim diaphanum . de paristini lucidum actu , quod dicitur et tum Sydereum , & hoe dividitur in octo Sphaeris. Nempe in sphaeram stellarum fixarum , dc in septe in sphaeras Planeis rum; & secundum hane divisionem diisci possunt decem cς ii, nempe Lunae , Nercurii , Veneris, Solis , Martis, Iois vis, Saturni , egium Sudereum . Coeis tum aqueum seu Chrysia limum . &cς tum Empyreiam. His multi addunt undecimum . medium inter Empyreum , At Chrustallinum , illo inserius,
Quoad seeundum respondet et elinium per participationem alicuius proprietatis coi poris cς lenis, seu veri u abstrahens a cςlo partim proprie, di Per participationem diei et Ec si e triplex asseritur a Damasceno citato, nem Pe Aeroum , de eli totum spatium ab aquis usque ad orbe in Lunae . Ddere tim; de aliud Supeν ius, de quo intelligitur quod Apollo ius legitur. Raptu usque ad tertium caeliam : de hoe comis plectitur nonum , decin uiu , dc unde
Quoad Tertium respondet: cstum metaphorice pro sublimitate, &Muce accipi. Hoe modo Sanctissima Trinitas eiusque sublimitas estum dicitur. quo tetenderunt uerba Dia holi, Ilaiae 14. Meendam in caelum , id est ad aequalitate in Dei. Bona etiam sp i ratu alta , quibus Sancti remunerantur , t ii dicuntur, Matth. 3. Merces vestra multa es in. cisis . Uisiones quoque superis naturales, sive corporales, sive ima in ginariae, sive intellectuales c lum diis euntur; de quibus Augult. ιib. xx. μ-
UDBIUM IV. De opere Tertiae Diei.
. I. Aquarum Congregatio Pn Loeum
I. Pus tertiae diei ita destru bit Moyses. Gen. r. v. o. Sc.
82쪽
gam es vespere , ω mane, rier reνι Iur. Itaque separatis secunda die aquis suis per . Oribus ab inserioribus, ut dictum est , cum aquae inferiores unde quaque terram cooperirent, ac inundarent, quae propterea invisibilis adhue erat,& incomposita ἔ volens Deus terram apparere, & Praeparare, ut congrua esset hominum habitatio; iussit , aquas congregari in Ioeum unum , & a teris ra recedere, ac deinde terram germiis nare herbas, & plantas , eiusque imperium opere impletum est . Statim enim aquae recesserunt in locum, a p. paruit terra, & plantas , herbasqueis
II in aeres primo quis sit ille aloeus, in quem illa: aquae congregata sint
Respondeor esse, vel terrae cavi. tates, quibus maria continentur; vel meatus subterraneos , quibus maria invicem communicare Perspicuum est; vel tandem ipsam terrae superficiem ,
ad quam , ad eam irrigandam , aquae
III. Quae res secundo i quom modo hoe factum sit Si enim omnia terrae loca etiam concava , & lma aquis erant occupata , & plena, quo ad imperium Dei se recipere potuerunt aquα , ut a terra discederent λUarie respondent Patres. Primb, hoe factum suisse , quia aqua , quae primo erat rarior . N ad Instar nebulae terram cooperiebat, postea suerit condensata, servata tamen sua natura Ii proprietate. Hanc responsionem indicat S. Augustinus, Lb. t. de Genes ad Iiιt. eap. ID ubi , repudiata opinione dicentium, aquas In altum congregatas fuisse . Sicut sit, eam ad ventilamatim in area messi trita obruitu , creonge3a in aggerem nudat laeum, quem diffusa eontexerat; quia campos maris constat aequabiliter esse fusos r uua eis riam, eam aqua fluctuantit quidam ve- μι montes eriguntur , fedaιir rursus
sempestatibus complanantur, quin ter ram iterum eooperiant, quaerit et Cunt autem totam omnino terram undosa na rura cooperaret, quo cederet, ne nuda
νει aliquas parιea δ Deinde subdita a
forte rarἰor aqua, veIut nebula, terras
regebat, qua congregatione spissata est , ut ex multis eas partibus , in quibus arida pinet apparere, nudarer ρ Sed quia adhue assignandus erat locus, in quem aquae eondensatae eonfluerent et ideo IV. Respondet secundo , terram praebuisse aquis illis eoncavitates, in quas se reciperent. Quamqxam i in is quit ι ω terra longὸ , lateque subsissens,
Huie responsioni subseribit S. Bais
Neque enim erat ἰIIud , quod est extra Gai mare, neque magnum ilIω d. ωBον rendum navigantibus pelae Ma . sed ponquam Dei mandato instructus ea Liaetis , tune in ipsum se reeepere aquarum
Quomodo autem ista receptacula, seu cavitates statim fieri potuerint , Deus novit. Per ipsius terrae dilatationeni sentiunt, & d misionem senserunt aliqui teste S. Ambrosio , Iib. 3.
in He emeron, eap. 3. ipsa aquarii cone ita tarum vi terram fuisse excava
tam . Potuit etiam i inquit idem Sanctus Ambrosius ipsa a Martim vis prst sentiora ea fatere, qua insederat , ta ta fluctuum motu , tantoque astu eonci ratioris elamen τἰ, qui quotidie ima pe- Iagi torquere , ω armas vertere otiatdo pν unia. Dicunt alii Reeen mores,
quod teIlus ipsa , quae antea desinebat in aequabilem omni ex parte sphaeram, in pluribus sui partibus altius depretasa,& in immensum excavata est. Hinciaque factum est, ut aliae illius partes in ingentem altitudinem elatae sint, indeque surrexerint montes, qui quasi terrae tumores extiterint, Ita Iueni Instit. Theolo. par. 3. disert. a. de Uni vers produci. q. 3. Dici etiam posse a existimarem , cavitates illas fuisse ab
initio una cum terra productas , sed I a quod-
83쪽
os suaestis III. De spere sex dierum.
quodam terreo quasi tegmine coopertas ; quae ad imperium Dei, fracto te. mine, aquas In se confluentes tertia
xerit Moyses, aquas fuisse congregatas in unum locum, cum plura sint aquarum Teceptacula, maria, lacus, paludes
Respondeo primh eum D. Basilio,Homil. 4. in Hexaemeran , Moysen notia Omnes omnino particulares aquarum coacervationes , sed maximam , & praecipuam congregationis nomine inu casse . Non ergo i inquit quaslibet aquarum eoacervationes congregationis appetistit ἰο indieaι . sed pracipuam . ω maxi
mam , in qua totum elementum eoaee
νatum Uy. nditur . Sicut ignis dieitur in aethere , vel sua sphςra congregatus , Juamvis multae ignιs minutiae nostro uisui deserviant; & aer, qui acervatim Ioca terrae adiacentia occupavit, II exiguas tamen partes per terrestria iseorpora distribuitur: Ita Θ 1n aqua tametsi parva quadam collectiones fuerunt separata . tamen Mna est congregatio, qua toιum d caseris segregat eis.
sententia: Congregentur aqua in Deum, num , locum unum intelligi debere diis cribuι, υλ , hoe est, in suum quemque locum, vel eonfuie , perinde, ac fi diceretur a fingulae aquarum coacervatio nes congregentur in aliquem locum a Ioeo terrae diversum , unaquaeque in suisum . Sicut si diceretur : omnes homines habent suum caput, non esset sensus , quod omnium hominum fieret unum
caput; sed quod unaqua quae hominum
congregatio suum caput, qui eam reis geret, haberet: ita in casu de aquis. Unde signanter dicitur et Congretationes aquarum s non diRit congregatio aqua rum ut indiearet esse plures congruis Fationes, non unam; nec di it mare, sed maria s
Dupliei de causa inquit S. Basilius,asmἰI.. 4. in HeAaemeron . Primoi: Ne iterum ipsam ostendat δε eo optam. Misnosam , aqua ἰmmixtam . nee dum propria forma , aur virtute indutam . Secundor SimuI etiam , ne ariditatis eaufam Soli attrabueν emur , terra ariditatem genera tione Solir esseeit Opifex vetustiorems ut agnosceremus, ariditatem esse terrae proprietatem. Eodem modo responia det S. Ambrosius, lib. 3. Heκaemeron cap. 4.
tia fixit, arbores, & plantas,
produeenaei aucepisse virtutem . In ea quippe sam tanquam in radierbus. ων risdixerim , temorum facta erant . qua per empora futura era. .
nomiI. s. an Hexaemerum. Ambrosus, lib. 3. n Hexaemer. eap. 8. Chrysostomus, Bomil. s. in Genesim oppotitum sentiunt: nimirum , terram non solum virtutem
producendi tune aecepisse ; sed actu fla. tim protulisse omnes herbarum ,& planistarum species , easque adultas , & ve Iomnes, vel saltem aliquas tum maturo fructu. Et hae e sententia magi, eongruit narrationi Moy fis . qui reseri, quod statim ae dixit Deus et Germinor terra herisbam virentem Oe. Pνώιυ ιιι terra Berba- virentem . . . IUnumque faeiens 'iactum, ω habena unumquodqωe Iι mentem Detin. dum Decrem suam . Inde, Genesi a. v. s. dieitur, quod Deus omnipotenti sua viris tute Feeis omne vιπωιrtim agri, a te. Mam, vi & modo nati rati , or retων in terra . omnemque herbam νetionis
prius Mam gerornaret , iden priusquam humano opere sata, Solis calore fora, Deo se faciente . permanavit. Quam singulari Dei providentia hoe factum asserunt prae laudati PatrEs: suturi enim erant, qui germina terrae . Si planta. rum fruetus, sive labori hominum . sva
84쪽
solis influxibus, sive pluviis laeundan
tibus potius , quam Deo adiudicarent. Ad praeeudendos ergo hos errores,an te opus hominis, ante Pluviam , ante Solis productionem , terram germinare fecit herbas , plantas Sce. ut ad Dei v Irtutem haec omnia referrentur. Et proin pterea citato loco, ex Genes. 1. v. s. ad dituri Non ena pItierat Dom/nus Deus super terram . ω boma non erat , qui s. Peν aretur terram ἔ Se sequentl die Solis,
ct luminarium productio narratur. viis deantur relati Patres , ac praesertim Chrysostomus, Hom. s. an Genes. Et Am-hros. lib. 4. in Hexaemeron eap. I. 6LIib. 3. cap. 6 a X. S Thomas , etsi in venerationem S. Augustini probabilem admittat ejus sentententiam, r. Par. u. 69. arta a. hane tamen amplectitur. Unde ver-ha illa: ante Mam oriretur in te νa , crantequam germinaret, in quibus opinio Augustini sun datur, exponit sic: Issantequam ex simitibus simitia prodMee
mina aliartim orirentur. Nec refert, u bicumque babea se vim seminal vam , uis
- , quae, Genes 3. ν. 17. ω ig. Proinductae dicuntur in maledictionem ter- ae, ob peccatum , actu tertia die non germinarunt.
Respondet D. Thomas ibi ad seeun.
dum : quod Eι iam an se illam maledictio-n.m Dina . cr tribuli prodiscli erant . . . . sed moae erant prodissi b/mrni in poenam, ωι μιιDeι terra , quam propter ribum eo Dret , infructuosa quadam , or uouia geris minare e ; unda drisum ea et Germinabie tibi. Ηane responsionem hauserat ex ε. Auxul ino, ιι b. 3. de Genes ad Irit. eap. νη. qui addita Non Mod aliis taris hae antea nascerentur, cr post lata agris, quas homo ad capienda ι fitiges e
cipians ad laborem , qua ad passiam tam istum odo aetas animatibus antea naseea
XII. Eadem ratione eredere par est , terram germinasse tunc et lain herbas noxias , ae venenosas: quae licet homini se noκia , illi tamen nunc sunt in remedium, & tune fuissent quibunda in animalibus ad edendum utilissim ς. Hinc S. Salilius, Hamil. s. in He Xae me.
ron et Et statim , inquit, una eum eda ιibus prolata sent nociva , cicuta cum frumento , eum esculentis reliquis belleis borres , a nitum , mandragora . papave. νιν Iuceus . Et in serius Nihiι autem boνtim frustra , mbit en inutilitis a L. I Meem editum . Aut enim Hic ut brutorum Mimalium 'bmini 'rane aIimentum ;-t et ram nobit ipsis a mediea arte ad GIiniendas quasdam agrotationes in Den
ta sunt cre. Idem S. Ambrosius, lib. 3.Ηexae me . cap. p. Quod vero dixerit Deus homini, Genes. I. v. 19. Feee de ivobis omnem Berbam cre. ut sint vobis an eseam , dii ributio est accommoda, pro omni herba eo mellibili. XIII. De marmoribus, metallis,& mineralibus, quae pertinent ad sormationem terrae , verisimile est, pro octina fuisse tertia die et sunt enim quodammodo semina terrae. De i is tamen Moyses non meminit, ait D. Th. reis latus ad 3. quia Moyses ea tantym pro ρ fuit , qua in mauifesso apparent, si- euo iam dictum es t Qu. 67. art. 4.
eorpora autem mineraIta babent genera. tionem OeeuItam in viseerabus terra.. Et iterum non habent manifessam distincti
nem ὀ terra . sed quadam 1erra nee res videntur ; er ideo de era mentronem nam fecit .
XIV. De Paradiso terrestri , ae plantis in ipso positis , an hac tertia die fuerint producta , sentit D. Tho.
modo, aede aliis plantis discurrenduin esse ἐν nimirum, secundum Augustinum, productas solum causaliter tertia die,
85쪽
Seeundum vero aIior Sanctos oportet dicere, qu)d omnes planta pνoductit sunt in
actu tertia die , ω etram tuo a Paradisi. Sed quod disitur de plantatione lignorum Paradisi pos opera sex dieνtim , intestiagitur, per recapitulationem dictum . Unde
Iittera nosra labet: Plantaverat Dominus Deus la ortum voluptatis a principio . Haee D. Thom. Sed de hoe , si De. us dederit, susior erit sermo alibi . DUBIUM U. De opere quartae Diei.
. I. Productis Lum narium . I. Uarta Die, refert Moyses ,
ctem , Θ sint in signa , or tempora, cur
dier, or annos et ut lueeant in firma mento eaIοῦ, III taminent terram. Et factum ea ita. Fecitque Deva duo Iumia
viderent lueem , ae tenebras . Et vidit
Deus , quod esset bouum. Et factum est vespere 9 mane, dies quartus . II. Quaerinar hie et quomodo intelligendum sit. Solem , & Lunam: de stellas hae quarta die factas suisse: an se ilicet auo ad substantiam primo conis ditas , an vero solum nova virtute, &ornata donatas Patres, qui, ut diximus, volunt Ineem primo die creatam , & quae tres priores distinxit, non fuisse lucem Solis : sed vel primo conservatam sine subjecto , vel lucem nubis. quae quarta die producto Sole resoluta suerit , vel ex ea Sol fuerit formatus, vel in Solem conversa , consequenter dicunt, quarta die Solem, at caetera lumina.
via primo , & quoad substantiam prinducta suisse. Nos vero, qui superius
nu. 23. Ee f. 4. n. ε. de Dub. '. s. 1.nu. o. probabiliuε cum D. Tho. iudicavimus, omnes orbes cς testes, ac etiam
Solem , Lunam , & sydera primo die quoad subsantiam creata suisse cum luce saltem informi, & motu communi omnibus eςlis diu inguente diem a nocte , qui vocatur diu us ς cohaerenter diei mus, luminaria diei lacta quartia die , per accessionem formae accidenta iariae , & per collationem determinatae virtutis ad determinatos essectus. Lux enim , primorum eierum suit informis, imperfecta , ct valde exigua , solum vim habens distinguendi diem a nocte; quar ta autem die a Leta, & virtute ad pi res alios effectus, quos nunc in Soli, Luna, & syderibus pratia , eonat suit; singulis etiam astras virtus propria
collata, ea redoleat potentia varia produceret unde videmus, alia a radiis
Solis, alia a radiis Lunae, S se de seliis provenire. Recte igitur quarto die dicuntur sacta, quia tunc eis data est lux . N virtus in ea perfectione. qDamnunc habent, de quam eorum conditio postulat. secundi m quam alia ab aliis peculiariter disi. Dguuntur . IN. Hoe docuit D. Tho. hae r.
86쪽
collata sunt , ex quo ultimum complemenis an Orbes calenes sint animari r um fui argu sere . Conterantur quae docet Qu. 4. de Potentra, art. 4. ad 8.. V. Rbes eς testes esse animatos em Θ Io. lebre suit apud antiquos. Ut IU. Ex quibus, & ex iis, quae ha- enim refert D. Thoina S l. P. q. TO. art.
scurro . Si Sol quoad substantiam solum te Dei, eapite 4r. Anaxagoras lactus e struarta die factus fuit, illa lux, quae reus apud Athenienses , quia dixit, So-ili inguens lucem a tenebris , diem M lem elIe lapidem ardentem , negans uinnocte crea a pruno die refertur, quid lique . ipsum ein Deum , vel aliquid fuit ' Non suit accidens conservatur animatum . mam opinionem ma Alme tribus d ιebus prioribus extra omne subis viguisse crediderim apud eos, qui So-iectum , deinde quarta die collocat M. Iem , ac sydera colebant, tanqua Aia. in bole: quia hoc sine miraculo fieri Numina: non enim coluissent , si ea non potuisset. In prima autem reruma res inanimes existimassent. Platonici conditione miraculum non quς ratur, nec similiter potuerunt corpora cet lesliae Gquid Deus pollit, sed quid rerum na- se animata . Iura exigat. Non fuit nubes . quae prois VI. Similiter. apud Doctores fidei ducto Sole, transierit in praeiacententia locum obtinuit haec opinio. Ονu uermateriam ; quia Genesis commemorat enim, ii b. r. Periarch. cap. 7. t ait D. in i minionem rerum, quae perseverant. Thomas Posuit corpora eoelestia an M. Non fuit illa nubes quarta die coniun- ra. Hieronymus idem sentire videtur,cta Soli, ut ab eo dister a non possit; in cap. t. Ecclesiastae , ubi dieit . So quia illa nube, modo superflua elIet. lem nominari Spirittam, quod animet, Non sint ex illa nube faciuna corpus So- Diret, ε' vigeat. Quamvis id non ex lare, nam alias Sol non esset naturaia sua sententa a dixisse Hieronymus reis sua incorruptibilis, sed de natura qua- ctius credatur; cum D n. so. nunc o4.
tuor elementorum . cum materia eius ad Avitiam, inter errores Origenis reis
svisset sub alia forma ἔ quoa elio aliqui ,. censeat quod dixerit , Solem , Lunam,
etiam ex Patribus au mittant, conce- ω reliqua astra esse animantia. sanctus denotam non est . Relinquitur ergo , vero Auguli. lib. 1. de Genes. ad Lit. quod lox illa primo die creata , fuerit cap. I 8. haerere videturi an crii tum iis corpus Solare eum luce suffciente qui- naria a Spiritibus rectoribus sic Etiamdem ad discernendum diem a noete , vitaliter inspirentur, sicut ammmtur sed informi, & nondum aucia virtute carnes per animas animalium an sol ad producendos determinatos effectus, sine ulla permixtione prasemia. Et in ut modo, ditata. Quod a gmentum Enchi d. cap. s8- ait: S d ne uIud vir rutis rudi illi populo exprime reis quadem certum habeo , utrum ad eau volens Moyses . illud ita descripsit, ae dem foeteιatem t Angelorum pertines de novo Sol , he taetera luminari Lia qui Sol , γ Luna , tis cuncta Dderata. producta suissent s quia esto de novo quamvis nonnullis luerda eorpora esse, quoad lubitantiam prrducta non fuerint, . non eumsensu , vel intelligentra , νι de de novo tamen facta fuerunt ad nos ros antur . usus, ac utilitatem. et scut de novo di. VII. Baslius vero, Homil. 3. iuiacitur fieri Rex, tum incipit regere, Hexaemer. Non esse animatos cςlos senis& Reani utilitatem procurare. Ita pro is tit: Neque emmi inquit animat 1 mn thahiliter eκ S. Thoniae doctrina , salva. caeli , eo quoa Dei enarrant gloriam taliorum placitorum probabὲ litate . ne ue firmamentum a mat eu fentia
pra d/ιum . eo quod o PuS manuum ipsius annunciat. Unde Damascenus, lib. a. de
87쪽
. Quaestio III. De Opere sex dierum.
aut luminiaria an amata esa arbiιretur r
anima quippe is' sensu earent. Cum iaque in Sacris littieris invitantur adimandum , laudandum &c. dicit, hoc esse per Prospopalam dictum, qua doinan mr 3 perInde, aede animatis loqui
solet Scriptura. Ita sentiunt omnes Ca tholiti cum D. Tho. hac Qu. 7 . arta 3. adeo , ut oppositum censeatur ilia fide parum tutum . Cuius oppositum elio D. Thomas, ob auctoritatem Augustini, non quidem Uerendo , sed dubiis
tando sentire videatur, 1. Contragente eap. 7.. sitam tamen mentem aperiens, . un. de spirit. creaturis, aft. 6. ἐς aorp. ait: sic igitur negandum est, compora eslenia ese animata eo modo , quo ista inferiora eo ora animantur ἔ novi est tamen negandum, eo Nora eslesia esse animata , si per animationem mbiI
tis ad mobιle. Addens , quod licet Augustinus sub dubio relinquat utrum isque , Dicendum ea , quod habent recto res Spiriιον , a quibus tamen non fieanimatur , sicut inferiora a suis an iis enabur. Et conformiter ad hare resolvit, hac Qu. 7 . art. 3. a ratione iudicat, posse conciliari eos, qui ponunt et los esse animatos , cum Illis , qui hoc negant; nimirum, ut Prio. res intelligantur de anima , seu intelligentia pure assistente , sicut motor adest mobili eontactu virtutis, ac pr inde solum aequivoch et posteriores autem de anima , ut informante , & ut parte componente unam substantiam,& consequenter proprie.
matos proprie hac ratione ostendit, hoc art. 3. Coeli enim luminaria antia mala non sunt anima vegetativa; quia operationes hnius, quae sunt nutritio, augmentatio, & Reneratio, non polia sunt convenire eςlis, qui sua natura
sunt ineorruptibiles . Non anima senis sitiva et tum quia operationes sensuum sundantur in actu , qui est apprehensivus qualitatum elementarium, quae in corporibus cς testibus non sunt: tum quia organa ipsa sensuum ex proporistionata elementorum commixtione
conss i tuuntur. Non denique anima in istelle ei iva ; quia haec supponit sensum
in eo colpore, cui unitur tanquam serma, cum non possit operationem intelligendi unita corpori elicere, nisi per sensus ministrentur ei phantasma ta r unde si in cςlis non est sensus , nec poterit esse operatio intelligendi.& consequenter nec volendi, quia ope in ratio volendi necessario supponit operationem intelligendi.
IX. Neque, quod e lestia corpora influant , & sint causa vivem lum, quod maxime patet in animalibus. qui ex putrefactione generantur , quae vi tute Solis . & stellarum generari, non pauci sentiunt . α Nam ad hae non
concurrunt corpora cςlestia , ut causae
principales , & virtute propria; sed ut in lirun enta , 8r virtute sui Motoris , qui, eum si substantia vivens , potest
X. Neqie reser t. quod, PDIm. 18.ς. dicatur, Cςlos narrare gloriam; quod
Nam ad primum respondet D. Tho.
dum dici ur, semnimem esse figuratum, ad signifieaddam essicae: am divinae ope rationis , ad qua in res inanimatae sta. tini ad sunt, perinde ac si ratione prae ditae essent. A lia 3 conclDdi posset, venistos, Ac mare, famem esse viventia retintione praedita ἔ cum Mati. g. v. 1 . di tantur venti , & mare obedire Christo; Se PDIm. I 4. v. 26. fames dicatur vo.
88쪽
De Opere quintae Diei, & χXtae. . I. De Opera quinta Dei. I. quintae diei se a Moyse deseribitur, Genes. I. verso
a G. dcc. Dixit etiam Deus tProdueant aqtia reptiis anima viventis, Er volatile supeν terram sub Armamento caela . Creavitque Deus Cele grandia,
Er omnem animam viventem, atque
motabiIem - . . ω vidit Deus , quod esset bonum. Benedixitque eis, dieens I CN-μι re , or multiplicamini, ω reptile m Mas maris r aves Me multiplieen ιυν fu- per terram. Et factum est vespere , c mane dies quintus a
II. Hic nomine Reptiti pisces intelli Euntur, quia . ut colubri in terra repunt, ita pisces in aquis, pedibus enim carent; de si qui habent, ut An tbibis, idest , qui tam in aquis, quam in terra degunt, illis utuntur tanquam remis ad reptandum , & quasi remigandum et ut sunt crocodili, equi pluviales &e. Ita S. Ambros. lib. s. in Hein
III. Ex aquis etiam productaedia euntur aves, quae sunt velut quidam pisces aeris , aerem findentes, & alis
suis per aerem velut natantes. Dicuntur etiam aves productae ex aquis, sicut & pisces, nempe rarioribus, ut doiseet S. Augustinus. Nam, ut ali, lib. I. de Genes. ad litter. cap. 3. Utrum que Me animantium genus ex aquis pro ductiam esse narratu ν . Quidquid ergo ais quarum sive tabiliter tinrisum , ω Au dum ea, sive vaporaliter tenuattim, alisque suspensum, ut iuud reptr ibus an mariam vivarum, Boc voIatilibiae anais reae diaributum , utrumque tamen hummida natura deputatur. Et lib. r. de Gen. contra Manich. cap. I s. scribit,
quod aer, ut sustinendis avibus sit id neus, humidis,& aqueis exhalationiis hus pinguescere debet a nam in puri L simo aere aves Volare non possunt. Et Tom. U.
Propterea refert, in montis Olympi culmine, quod nubes omnes excedere dicitur , nec aves volare , nec homines respirare posse , nisi spongiam humectatam naribus applieando. Merjtoi 3 itur quidquid aquae, sive fluidum ,
sive vaporaliter attenuatum , atque suspensum aqueae naturae dicitur. Uideri possunt Basilius, Homil. 8. in μακaemeron . Et S. Ambros. lib. s. in He
tatum piscium , & volatum avium asinfignantes. IU. Ex aquis ergo variis de ea usis productae dicuntur aves, sicut & pasces; t ex aquis inquam tanquam ex causia materiali, non essiciente quarum prima est convenientia loci, aquae sciliiscet cum aerea ambo enim sunt coris pora diaphana , humida, & quae facile cedunt. Secunda , quia aer , per quem volant aves, est plenus humoreaqueo,& facile in aquam resolubilis . Te rtia, quia & avium , & piscium corpora quandam habent tum levitatem , t L. agilitatem . in arta , quia conveniunt in temperamento ἡ tam enim in avibus, quam in piscibus praedominatur humoraqueus , e lici in illis erassior. in illis vero subtilior et hinc multae aves sunt aquatiles, ut cycni, anseres, anates,
V. Neque obest , quod Genes. a.
v. I9. dicatur: Formatis igitur, D mrnus Deus, de humo eunct/s auimanistibus terra, O umve D volatilibus eae
Ii . Neque quod textus Hebraicus te
super terram 3 sed et GDιiae volet super
Nam ad primum, ex D. August. lib.
s. de Genes ad liι t. eap. t. dicot vel ιν de humo ea de re solum super ammanistia tetra, non vero super volatilia cς-li; ut volat Ira earia etiam taeente Ser ptiara, intelligamur . unde finxeriι, ve lut qui sciamus .... ex aquis ea es prodacta . Vel nomine humi, seu terrae universaliter se appellatae , intelligi etiam aquas , sicut cum dicitur : Laudaiste Dominum de terra , secundum istam universalem appellaιionem terra , feeun dum quam e iam de toto mus do Heitur,
89쪽
Deus qui fecit effIum , Θ terram I sine
de arasa , sive de aqu3s quacumque crea. 1a sunt, de terra creata veraciter in is relliguntur .
Ad secundam, dico primo : standum
esse ver fioni nostrae Uulgatae, quam ut authenticam probavit Ecclesia . Secundo, textum hebraicum convenire cum nostro , subaudiendo pronomen quod, hoc modo et Er volatria , quod volet super terram. Nam in hebraeo hoc proin nomen frequenter subintelligitur; unde fiet sensus et Produeant aqua reprile ...cr volatile volans , seu quod volet Iuper
VI. Addit Moyses: Creavitque Deus stete grandia . Duas, inquiunt Iudaei , balenas, Enoch, & Leviathan, cum quorum altera Deus quotidie ludat Glteram occisam iustis ad epulandum reservet et ita periit sapientia a Sapientibus. Sed hae fabulae sunt . Cete grandia sunt pisces maximi; ita ut, inquit Basilius, Homil. 7. in Hexaemeris S post eum Ambros. lib. s. in He Xae m. cap. 1 2. Sr quando supernatant fluctibus, a natare inolas putes. Qurarum nonnullos , resert Plinius Itb. u. esse in Athlaniatico mari ydo. pedum , seu quatuor Iu
VII. Deinde avibus , de piscibushenedixit Deus, faecunditatem eis tribuendo ; unde addidit: Crescite, O mutis sipti eamini . Hujus benedictionis esse ineluq est illa maxima faecunditas avium, maximeque piscium , ex abundanti
humoris , ovorum procreatione nata . quae animalibus terrestribus desunt. Et si enim Recentiores quidam , etiam terrestria animalia ex ovis in tamina conceptis velint procreari; haec tamen in tanta quantitate non sunt , sicut Inavibus, di maxime piscibus. . I I. De Opere sexta Disi .
Noyses, Genes. t. v. 14. Dixit quoque
Deus: Producat terra an amam viventem
. Ionere suo , jumenta, ct reptilia 2
ctumque es ua . Et fecit Deiar bestias teris ra. . . Er vidit Deus , quod esset bonum. Et ait: Fasiamus hominem ad imaginem crAmitittidanem nostram. IX. Prior pars textus explicatur. Per animam viventem intelligit Moyses animalia terrestria . quae In tres classes dividuntur. In Iumenta a juvanisco dicta , quia sunt in ad lumentum hominum ἰ tum ad laborem. ut equi, came Ii, boves s tum etiam ad cibum, ut oveS, ψ Ituli, ae boves ipsi . In Re-pιιιιa, quae super terram. aut repunt ut serpentes, vel saltitant ut lacerti , Ioculiae . In B. rar terra . hoc eu, quod animalium reliquum est ; & maxime ferat, sive noxiae hominibus , sive non. Non enim citra peccatum ei nocui nsent, sed eius paruissent imperio, ut in hac mortali vita Paulo vipera obe- divit , S leones Danieli. Ita Augustinus, lib. 3. de Genes, ad ιitt. es. s. docet animalia, cum jam creata essent innoκia. nonnι si postea peccatoribus nocere caeperunt: de cap. r6. dicit bestias sibi invicem nocere, quibus nec ulla peccata sunt, uuia Diticet atra eIbi Iunι aliarum. Imo ex ipsis anima malibus etsi noxis, nullum est, ex quo non trahat homo aliquid in remedium seu utilitatem , de quo S. Aligust. lib. I. de Genes eontra Manich. ev. II. dc nos aliqua superius diximus. De animalibus imperfectis quostio est , iis scilicet, quae ex sudori, exhalatione, & putreficii one nascuntur, ut pulices, & vermiculi , o quibus a X. Respondeo eum D. Augustino , --
Iib. 3. de Genes. ad liti. cap. 24. eluiam Oda animalia, alia esse , quae exanimalium vitiis corruptione , vel putrefactione oriuntur . Alia, quae natura liter oriuntur ex corruptione aquae, terrae, ligni, plantarum. Posteriora
haec censet S. Augustinus fuisse actu proinducta tertia die . quando apparent terra caeperunt ex ea germinare herbae,& plantae . Priora vero absurdum reputat credere , suisse actu creat ,4 quando animalia producia sunt , sed tantum virtute. Coera vero, quae de
90쪽
natural a , ω quasi praseminata , ω
quo dammodo lietata primordia futurorum animalἰum , qua de corruptionibus t Irum eorporum pro suo uaque genereae diderentiis , eranι exortura . Ita quoisque sentit S. Thomas I. Par. . 72. art. unici ad s. Θ qu. 3. arta ad
s. vh l etiam docet, animalia , quae eκ congressu diversarum specierum generantur , ut mulus ex equa , & asino , lynx ex lupo. Se cerva, leo pardus ex
leaena . & pardo , non fuisse sexto die creata actu , sed solum causaliter ; in. quantum in aliis animalibus tunc pro ductis suit virtus illa producendi. XI. Posterior uer δ pars de hominis productione multa involvit confiis de ratione digna , im h Candidato necessaria scitu, de qua eum S. Thomas speetalem instituat Tractatum 1 Ωυ. O .
ad qu. 1 3. Ideo , Se nos speciali Tractatu eam complectemur. XII. Ilis omnibus persectis, quae ad creationem, formationem, & cir natum mundi pertinent, dieit Moyses. Gen. 1. υ- 2. Deus Requievit die septima ab universo opere , quod patrarat o
Id est cessavit a novis e reaturarum spe
ciebus producendis, non tamen ab ope re , quo , Vel creaturam conservat, vel universam creaturam administrat. Ita D. Tho. 1. Par. ευ. 73. artis R. ad 2.Eι in eου. eiusdem art. eκplicans, quomodo Deus requieverit, ait: Relures diaplieiter acerpatura Una modo pro res satione ab opers bus . AIio modo pro imis plet ione desiderit . Et utroque modo diisertur Deus requievasse die septima. Priamo. Quia die septima cestavit novas ere turas eondere a nihil enim ponea ferit, quod non aliquomodo praeesserar in trimis operabus , ut dictum est i qu. ες. artis x. & art. praeced. ad 3. AIis modo, fecundum quod rebus eondιtis ipsa non rnduebat, sed se ipsa 'Mendo baa. rus est. Unde pon tonditionem omnium sperum, non diertur, euod in suis operibus requievit, quasi eis ad suam beatitudinem andigens; sed ab eis requievit, utique in Dino, quia sufficii sibi,
cr imples desiderium suum. Et quamis vir ab aterno in se ipso requieverit aramen quod pon opera randita in seipso requievit, hoe pertinet ad septimum diem, se Me en ab operibus requie oe , Μι Au gustinus dicit, tib. 4. de Genes ad liti. cap. I s. Ita D. Thomas. His igitur de Deo Creatore generatim Tractatu comis pleto,& nos requiescamus.