장음표시 사용
141쪽
Propheta , Ideo mittet dominator Dominus exercituum In pingues ejus maciem, Sc in loco Gloriae ejus ardebit ardendo, secundum combustionem Ignis: Sc erit Lux Israelis in ignem,& Sanctus ejus in flammam, Sc comburet ac devorabit spinam ejus, & veprem ejus in die una: Jesa. IO. I 6. II. h. e. Mittet in inimicos IsraElu maciem se consumptionem, quiapinguessunt inpro ritate sua, o loco Gloria ejus, qua ab ipso deripari ct infundi debebat, deri bitur ab ipsa Combustio 2 Consumptio: Israelitis vero contraria evenient omnia: quia Deus Benedictus erit ipsis in Lucem, O in Ignem calefacientem ac faecundantem, Inimicis autem ipsorum inflammam, quae comburat ct consumat eossicut Fentes 2 vepres aridas, combustionide mutas. Et hoc resectu, Panas. ct Ira, dicitur , Quia Dominus Deus tuus ignis consumens est; Deut. 4. 24. Quamvis enim ita laminet, tamen etiam comburit ct consumit peccatorum animas. Quaciran itase habeant, propter bassimilitudines omnes cognominatur Delis nomine Lucis, maxime cum juxta Cabalistas i Iux absoluta: ct quia Iux est, hinc O In entia, ab ipso emanans, Lux est. Hactenus Abarbenet.
Ex his itaque apparet, Gloriam Domini proprie dici de Igne, ac Luce & Fulgore ex co radiante; non quasi haec Ipsa tuerint Gloria Dei, sed gloriosum maxime apparentis illic Dei SImbolum. Major enim in Igne, luce, & splendore, Gloria, quam in Nube, caligine, & obscuritate. Hinc a. Paralip. 2. quasi discernuntur,per interpositam copulativam E T : quando dicitur, Et populus videbat, quando desiendebat Ignis O Gloria Domini super domum; quamvis etiam es. Et hic possit dici prioris, ut Joh. i. s. Ex aqua, ct S irim.
142쪽
Cujus Rei Sγmbolum ista fuerit Z
GLosti A illa apparens & visibilis utique non erat ipsa Res Divina, sed illius Symbolum, unde appellatur
CLosti A DEI, singulariter sic. in ea & vere praesentis,&habitantis; non qubd Deus ratione essentiae suae,vel loco aliquo icircumscribatur, veI magis in uno loco sit, quam in alio; sed quod ipsi placuerit; secundum liberrimam suam voluntatem, in illis locis, ubi haec Signa exhibuit, hac ratione suam Prae sentiam, Gratiam, Curam & Providentiam, singulari ratione manifestare,fidei ipsorum confirmandae causa. Hunc usurn habuit Columna Nubis & Ignis,quae praecedebat castra Israelitaruniex terra AEgypti exeuntium,& in te ram Canaan contendentium. Hinc dicitur de illis; Et D O , Mi Nus praecedebat eos interdiu in Columna Nubis, ut deduceret eos per viam: noctu ven in Columna Ignis. Ubi diserte dicitur, D o Mi N uxi praecessis in his; quia scit. signum
certissimum fuerunt Divinae pretes entiae, ea miraculose animantis & moventiS.
Eadem fuit ratio horum in monte Sinai populo Israelitico apparentium; unde, iis in montem Sinai descendentibus, dicitur; Et dixit Dominus ad Mosen; Ecce Ego venio ad Te in densitate nubis, Exod. I 2.2. Item , Descenderat aurem Do MINus super montem Sina,si per verticem montis,Ibid.v.ro. - Eadem fuit ratio Nubis & Ignis, ad Arcam super taber- i naculo,&in eo apparentium, & eam comitantium, neque inde recedentium, ut sic. his signis certo crederent &persuasi es- sent; Deum illic gratia sua cum illis esse. Hinc dicit Deus
ad Mosen,post mandatum de Arca facienda datum; Et conr
143쪽
morni, Exod. 2s. 22. quod Onhelos reddit; rzη 'ri u ira Et praeparabo, sistam Verbum meum τὸ λώμ, μου tibi illic. Hine juxta ductum Nubis & Ignis super tabernaculo proficiscentes,
dicuntur prosecti Sc castrametati, '.'s Juxta os o praescriptutu DOMINI, Num.2.V. I 8. I9.2O.2I.22.2ῖ. ubi Onhelos iterum ;yuxta os Verbi Domini. Sic cap i 2. s. Tunc defendit Do Mi Nut in columna nubis , o stetit ad ostium Tabernaculi. Vide&Exod. 33. V. '. Erat aut e quando Moses ingrediebatur tabernaculum, descendebar columna nobis , flabat s ad ostium rabernaculi,ct loquebatur cum Mosi, Deus sc. sicut dicitur v. ii. Et loquebatur DOMI Nus ad M sen &c. v. l2. Et dixit Moses ad DOMINUM. Et sic in pluribus aliis locis. Ex Hebraeis R.Levi ben Gerson haec ita explicat,ad Exo. in Dum, inquit, dicitum, Et DOMINUS praecessit ante eos, S c. vult dicere, Ad yῖ π) x.M Nnπnna nus, Dran nuere domo quod Deus Beneictus irerit ante ipsos, per id quod emanavit ct in xit ab eo, Columnam nempe Nubis interdiu, ct Colamnam Ignis noctu,adtaccm praebendam ipsis,quo proficista possent die ct nocte,prout Deus το- tuerit ; nam profectiones ct castrametationes ipsorum omnes fiebant juxta praeseriptum Dei. IIaec autem miracula continuiavit Deus Israelitis toto illo tempore, quo in desierio fuerunt,ut tanto magis ipsis innote seret Dei omnipotentia, p ta π na 2Xa u'DN'ς actside perfecta in ipsum crederent. Abarianel in eundem lacum :. Vera sententia O mens hujus Ioci manifesta est,quia nomen Tetragrammaton 'im dicitur de Deo qui creavit mundum. Dum ergo dicitur; Et DOMI Nus proficiscebatur ante eos, vn arriatan: mys aI sensus est ; Providentiam Dei specialem profectam esse ante ipsos, ad custodiendum eos ab omni re mala,scut nempe alibi dicitur; Quoniam praecedit vos DOMINUS, & congregabit vos Deus Israelis, Esaj.sa.v. Ir. Item AEt transibit Rex eorum antecos, & Do M I N u s in capite eorum , Mich. 2. I 3. - Π , ner
144쪽
pia super se ecisse in elemento aeris Columnam a caelo in terram pom rectam,ctc. R. Bechaj. sol. 78. Ouia notas pnv m Iri I 'Ioco se movendi,non competunt in Deum BenedicIum , idcirco ita explicanda sunt haec verba,quod Columna nubis proficiscem ante eos interdiu, ad deducendum eos in via, O Columna Ignis noctu ad lucendum ipsis,
va nzy mutan πηο la'va vn fuerint Signum,quod Deus Benedi tus diu noctus' cum ipsis. In Talniud & Medras chim volunt per haec indigitari duplicem Dei proprietatem, 'iamn et in Gratiae β. O Misericordia, 'na ct proprietatem judicii; quas se. iis significare voluerit, Deum, siquidem ipsi vera fide & obedientia adhaeserint, sere ipsis gnitios iu semper&propitium Protectorem; sin minus, Vindicem illum experturos ; vel, Deum sua providentia & potentia,Israelitas quidem sua gratia & favore protecturum, Inimicos autem ipsorum puniturum,& instar ignis consumpturum. Videatur R. Mosesbar Nachman,&R. Bechaj. eci Exod. I si Magna haec erat Dei gratia, quod praeter Arcam ipsam, quam jussit facere, haec Spiritualia, visbilia tamen, &sensibus perceptibilia signa,voluerit miraculose addere, eaque non momentanea, sed stabilia, & longo tempore continuata, Ut omnem diffidentiam ex animis illorum eximeret, & e contra fidem ipsorum de Dei gratia, misericordia, Cc potentia, confirmaret.
Sacramentalis itaqua loquutionis species est in supra adductis &similibus locis ; qua tamen nolim dicere Signo tribui Nomen rei signatae; nam DE I Nomen proprium in comi nu-nicabile est ulli creaturae; sed qua explicatur, quid sisna haec signfiat dc obsignent fidei ibus, ne in illis haereant &subsistant, sed altilis animis suis assurgant ad Eum, qui invisibiliter, verutamen, ibi praesens est, de quem haec visibilia significant&ex-h ibent. Signum enim recte dicitur ab August. lib. a. de Doctri naChristiana cap. i. esse res, Papraeterspeciem, quamsensibus ingerit, aliquid aliud ex se facit in cogitationem venire. Et hinc nec Nubes,
nec sinis dicuntur i vi ted dicitur in Sh e O siue ruisse;
145쪽
non Nubes, vel unis loquutus cst ad Mosen, sed Deus in res e nube
Igne. Vide &quae sup. diximus cap. I. Quamvis autem haec communiter de D r o dicantur,& totam SS. TR I N I T A T E M complectantur, recte tamen lingulariter Sc terminative referenda este ad secundam Ejus perlonam, RSternum DE I FILIUM, existimamus. Quoties enim Deus praesentiana suam declaravit patribus vel mortalium rebus intorvenisse, seque his exhibuit leo et illis loquutus esse memoratur, id per Christum, qui Dei Patris expressa est imago, dc Orator, &qui destinatus Mediator inter Deum Patrem & homines semper fuit, esse factum, Theologi
plerique omnes censent, neque de eo dubitandum. Nam, ut Tertullianus adversus Marcionem lib. a. scribit; Christussemperegit in Dei Patru nomine: ipse ab initio conpersatus eii ct congressus eum Patrιarchis se Prophetis. Et adversus Praxeam: Christus ad col-Ioquia humana semper descendit, ab Adam usq. ad Patriarchas ct Prophetas , in Visione, in Somnio, in Specula, in aenigmare ordinem serum praestruens ab initio siemper: ct Deus in terris cum hominibus conrasatus eII non alius quam Sermo, qui caro erat futurus. Plura in eandem sententiam apud eum authorem leguntur. Justinus quoque
Martyr, & Philosophus nobilis, idem multis rationibus apud Tryphonem Judarum comprobat Quin & non soli Graeci ato
Latini sacrarum rerum Scriptores vetustissimi, verum etiam Syri eam
opinionem habuerunt, ut ex ipsiorum scriptis percepi, scribit Andr. Matius in Comment. in Jo suam, cap. l. Drus. in EXod. c. sq. Deus habitat in nobis per Spiritum suum: item per Sermonem sevum. Uter ideὸ ἰ u F dicitur, quod reddunt Divinitatem: sed ipsa vox IIebraea igni calproprie Habitationem. Usi sunt ea Onhelos ctyonath. Exod. 29. 29. Nam ubi ess in fonte i Habitabo in medio filiorum Israel, ipsi transtulerunt: llocabo Divinitatem meam in medio filiorum Israel .'Quaenam hac Divinitas f An Spiritus Sanctus Pan potius Sermo ille, de quo legimuτ ; Sermo caro factus & habitavit in nobis. Item ; In quo habitat omnis plenitudo Deitatis cor poraliter. Duplici ergo de cauia diapotest'; vel quia ipse hobitat inter nos. vel quia plenitudo Dirinitatis in eo habitat.
Et sane Apollolus Paulus idem haud obscure docere Videtur
146쪽
idetur i. Epist. ad Corinth. cap. IC. dum ait; Nolitu autem vos ignorare fratres, Patres nostros omnes sub illa Nube omnes per mare transpisse; ct omnes baptiαatos esse in Mosen Nube se Mari, v. l. 2. Item, Haec autem Upi nostri fuerunt, V. 6. II. quod non tan-thm de eo intelligendum, quod Israelitas secisse, ac propterea punitiosivisse, ibi legitur, sed & de re ipsa, quod Christus in sigi iis & Symbolis ibi commemoratis, Nube sic. Manna,& Petra praesens jam tum fuerit. Probatur id I. cxeo,quod profectiones Israelitarum, sub ductu & protectione illius Nubi
per totum desertum, comparet cum Baptis no nostro, a quo Christus nullaratione excludi potest. a. quod de Petra, illos per desertum sequente, Sc copiosura aquam suppeditante, diserte dicat; Petra autem illa iuri Christas. 3. quod iterum v.' .dicat ; Nes rentemus Costam , sicut quidam eorum tentarunt, ct a se pentibus perierunt. Quibus verbis respicit ad historiam, quae legitur Numer. cap. 2 l. v. q. s. s. Dicuntur ibi Israelitae loquuti esse contra Deum oe Mosen; i c. tanquam eos,qui ipsos ex AEgypto eduxerunt, & in desertum illud induxerunt, ut ibi, ex penuria panis & aquae,morerentur; illa quidem ceu Dominus, hic tanquam Minister & legatus ejus. Hoc resert Apostolus ad Chri tum, dicens,illos tentasse Christum. Unde sequitur, Christum suille ex ejus mente Deum illum, qui sub Nube eos deduxit,quae eadem ipsa fuit,quae postea obtexit Tabernaculum& Arcam. Hebraeos etiam,tam Veteres,quam Recentes, aliquid hic vidisse, quamvis ad veritatis ipsius agnitionem, vel confessionem, non pervenerint, vel ex eo patet, quod tantopere desudarint, Sc discrepantes sint, in describendo & definiendo Eo, qui in his Signis Mos de Israelitis apparuit,&eos per desertum in terram Canaan deduXit: atque in iis ea protulerint, quae nec nudae alicui Creaturae, nec ulli Angelo creato possunt attribui.
Qui hic sub Specie Nubis & Ignis apparuit in Tabernaculo &Arca, Se qui ex Arcae medio Cherubinorum Mosi loquutus est, Idem est procul dubio, qui antea apparuit Mosi in rubo ardenti, & illic ad Mosen dixit, se descendisse ut liberetpρ-
147쪽
pulum e manu Aegyptiorum, O inde educat eos e terra ista ad terram
bonam ct latam, tam ct messe fluentem, Exod. cap. s. Idem qui postea, exeuntibus ipsis ex AEgypto, ante consectum Taberna culum, praecessit eos, interdiu in Columna nubis, noctu vero in Columna Ignis Exod. i3. dcc. Idem, qui Mosi, cum manda tum ei daret de fabricanda Arca, promisit se illic ei apparit rum, & loquuturum ea quae Ipsius nomine Israelitis mandarudebebat; Idem, qui,defuncto Mosedosuae successori ejus dixit, Quemadmodum fui cum Mose, mero recum, J os. i. qui postquam Jardenem transivissent, eidem in Iericho apparuit tanquam,
Princeps exercituum Domi : Jos. cap. s. .
Atqui huic dictis in locis attribuuntur saeptiis Nomina Di- .
vina, quae nulli Creaturae communicari possunt,ueluti Tetra-- grammaton passim; Deus Abrahamι, Deus Isaaci, ct Deus yacobi; Princeps exenituum Domini: Exod. s. s. & 4. s. Eidem attribuuntur Divini bonores: Timebat Moses adspicere eum,
quod non secisset, si nudus & creatus Angelus futilet, Exod. s. v. s. Tribuitur eidem Adorario, Jos.3. I 4. εἰ jubetur solvere caruceamentum suum de pedibus suis, quia locus super quo stat, sanctus sit: quod nunquam viri sancti fecerunt, aut facere jussi sunt, Angelis ipsis apparentibus, sed soli1m, ut Hebraei scribunt, quando dxy Uzn Deus ipse per suam Divinam inhabitationem in aliquo loco apparuit. Adscribuntur eidem Opera Dιrina, Liberatio Israelitarum ex AEgypto, Inlr ductio in terram Canaan,Desensio adversus hostes, passim sub Dei persona loquitur, & sibi omnia ea, quae Dei propria sunt, . adscribit,&c. quae ex dictis locis possunt colligi. Ea autem talia sunt, quae nulli Angelo creato competunt, sed alicui, qui major ct praestantior angelis fuit, de quo Deus se. dixit, Filius meus
es tu, ego hodie gentii te: Item; Ego ero ei pater, ct si erit mihi in Filium, quem adorant omnes Angeli Dei,c tu thronus est insculum faec li, ad Hebr. I. V. q. s. s. 8. Idem vero etiam aliquando Angelus DOMINI vocatur, . Exod. 3.2. Apparuit autem N Angelus DOMINI. Exod. Iq. I P.
Profectus eiu ita 1 Angelus DE I,qui pret cedebat castra.EXO.2 ao.
148쪽
LEcce ego mitto Angelum meum coram te. Numer. m. Is. Et misit
gelum suum,ct eduxit nos ex Aeg pto & Circa haec concilianda perplexi admodum sunt Hebraei,& Varia excogitarunt: quia viderunt majus 8c sublimius aliquid, quam ordinarii & creati Angeli conditio admittat, his subest e. Vide Ab. ED. ad EXOd. 2 . Quidam dixerunt suisse Michaeum, alii Gabrielem. Hinc in
R. Dchanan dicebat, Angelus hic fuit Michael: R. Chanina dixit ;Die Gabriel: quemadmodum ubicunq, videbant R. yosen procerum, dicere solebant; hic ut Magister noster Sanctus: ita ubicun1 apparuit Michael, dicebant; II c est Gloria habitationis Dirina, h. e. Deus ipse prae sens est. R. Bechaj sol. 98. col. I. ex quodam Cabalista adfert,
ideo probabile esse, intelligi Michaelem; quia ille sit ma In rumn Θν prafectus Remissom peccatorum ἱ dc NnΠ π Princeps
araria o Misericordiae. Alii vocarunt hunc Angelum Metatorem, h. e. 'na Ductorem, qui itinera ct mansiones Israelitarum cinis definivit Odefignavit. Hunc quomodo describant,attendendum. Quidam, eum faciunt ipsum Michaelem, & 'acn Iur Principem faciei. DE I, unde in libro Torobabelis ;-n 'aρ π l Uzn πν κ Uum Metatron, Princepsfaciei, O Michael en nomen meum ἔquba sc. Deo semper praesens sit, in ejus facie constitutus, demandata ejus exspectans& accipiens; In Talnaud Chagigali l. is. col. i. scribunt, intra aram inuetra n ista viverquod ei datum sit escium, considendi cst conscribendi merita Israeliturum. Cabalistae scribunt,illum fuisse Ira is praceptorem Mosis. In Teteror hammor in Exod. ab initio mox, ubi de mysteriis nominis Mosis agit author, inter alia scribit, per seu abbreviatam scribendi rationem, literas ejus initiales denotare faun τοῦτ l ICC'n Metanon Princeps maximus, sic vocatur Michael, Dan. ia. i. ira; π
149쪽
ad Exod. 23. 2I. ad Nomen meum in medio ejus, scribita, Rabbini no stri inquiunt, Angelum hunc esse Metatron, cujus Gmen eti m zz ficu e Nomen Domim us, nempe IV Dei omnipotentu: Utrumque enim in numeris valet 3I4. Scribunt autem id Rabbini in Talmust Sanhedrin,cap. . sol. y8. a. & inde in Jalhul, de apud complures alios. Rabbi Becha j in Exod. l. 98. col. q. eX ponenS,quo sensu Exod. a . s. dicatur i, Et dixit sic. Deus) ad Mosen,Ascende ad Do M rN ubi &c. scribit; Juxta sensum literalem factum hoc eis ante datam Legem, unde P. E. dicitur 1, Accedat Moses solus ad Do Mi Nuxi, nempe in Densitate nubis, ut dicituccap. i9. v. '. quod idem est cum eo, quod cap. 2 o. 21. dicitur ', MOses autem appropinquavit ad caliginem in qua erat Deus id c omnia quae
silic cap. 2C. a P. ι8. dicuntur, contigerunt ante datam Legem..Iuxta
Cabalam vero sic est illorum sensus; Et ad Mosen dixit m nrnn Deus unus, Ascende ad Do Mi NuM, iis an cra π h. e. Ascende ad Metatorem cujus nomene Isicut nomen Domini sui sti .e.qui nomen Dei gerit.) Et sic quoque exponunt
Doctores nostri in Medraschim. In hoc enim Nomine duo com prebcuduntur , qua de natura ejus docent: Minimatio sc. Domini, ct Iregati. Domini 1, ex lingua seu ratione loquendi Sapientum nostro rum, qui Heram seu Dominam vocant i u Matronam , Legati, ex lingva Greca, qui Legatum vocant Iiama. Imὸ tertium gni scatum in eo comprehensum eli , Custodis sic. quia I zz p Custodia, Chaldaice dicitur Matterat. Quia ιtus custodit Mundum, ideo vocatur Custos Israelis. Ex significatione ergo vocabuli addiscimus, mn N,n 'a nrinna d NIY-rnrir: nn M, tv X X π,an bis 3 fienae uno nisu la visae io, re Cn.wn avrrim MV au' p , a , an uva, tvrκ zm quὸdst Dominus omnium qua infra ipsum sunt i, quia omnes Exercitus superiores ct inferiores sunt subpor sate oesub manu ipsus ; ipse etiam Legatus ed Dus quisura ipsum eli,
quι Dominatorem eum constituit omnium,o Dominum totius domus,
omnium facultatum suarum, Poli quaedam interjecta, nequis ex his concludat, hunc Metatorem esse Deum, per praeoccupationem huic scrupulo ita occurrit: Porrὸ mendum, nm N,tantaniara, κου' '; a pD Π, U et aa rava nκ nycta Noua n qu.d circa bunc Angelum nonnemo erraverit O impegerit, cui δε- Dissilietoo by Cooste
150쪽
crediderit duosesse Deos, fici in pessinam baresa incideriti Et*Diale .lccidit ei, qui non. cautus eu circa ejus considerationem, ut peccet in animam suavi, ct in laqueum incidat ac reatum magnum, cujus nullae I expiatio&c. Videtur his Verbis Christianos notare, qui hunc Angelum faciunt Christum, & Cluistum Verum cum Patre Deum. R. Moses Gerundensis ad Exod. 23. scribit: r is V pa , mn d M MI Naa Caan: nrn IHI Sed in veritate angelus ille, qui hic iss promittitur, est Angelus RG demptor , in quo ere Nometa illud Dei magnam: quia in nomine in π est Rupes saeculorum, Esa. 26.4. O idem ille est qui dicim, Ego sum Deus Bethel, h. e. domus Dei) Gen. 3I.ls. nam consuetudo Regis est, ut habitet in domo sua. Vocat autem eum Scripta ra Angelum, eo quod tota Mundi gubernatio eo modo per ipsum fiat. Rabbim nostra dicunt, esse la rua Metatron seu Metatorem, quod nomen significat Viae Ductorem. Sed hac omnia prolixius ex posui in sectione s N M. Ibi ergo ad Exod. Ir. Ia. Et in omnibus Diis seg)ptiorum Deiam ludicia, mra' uNEgo DOMINUS, scribit; Mea pententia inulligit Scriptura hoc loco Principes Angelos& Astra Superiores, Deos Aeg)ptiorum, quemadmodum alibι dicitur , Erit praeterea in die illa visitabit Dominus super Exercitum excelsi in Excelsis, Sc super Reges terrae in terra, Esa. 24. 2I.
Dejecit Bimirum S us ipsorum, O principes derum una cum eis, quod Scriptura breviterct recte innuit. Faciam, ait, judicia 'ta cy Ego per meipsum, non per angelum isturn, ut R . Salomon explieat. Aliter
Eabbini nostra insuis Merras him ; ubi unt Et tranSibo per terram' AEgyptii; Ego sic. S non Angelus; Et percutiam omne primogenitum; Ego, O nou Seraphinus aliqau; Et in omnibus diis Egyptiorum faciam judicia; Ego, se non angelus aliquis; Ego Dominus; Ego sum Deus, ct non alius. Hac nempe est illorum mens; Quia serιes orationis Mosin cum Maratis postulasset, ut diceret; Et tran libit Dominus per terram AEgypti, dc percutiet omne primogenitum; ideo dum sermonis plum mutat Moses; explicant Usti, illum indicare voluisse, Deum hac per Seipsum, non per Avelum aur Legatum aliquem facturum; prout scit et Reges solent sontes aut hosterfluoiplectere per manus Spicalatoris μι, qui apud Deum sunt