장음표시 사용
161쪽
FINIS, propter quem Deus Arcam fieri jussit,in ;i. Gloria Dei, ut illa per hoc praesentiae ejus Symbolum tanto illustrior fiat, tum inter Judaeos, itim inter Gentes. Omnia enim Deus facit propter suam Gloriam.
Hinc Arca vocatur, 'naa Gloria, I ad Gloria Dei, I .sa-- muel. q. V.ZI.22. Translata est Gloria ex Israele, quia capta en Arca Dei. Psal.2s v. 8. Domine, dilexi habitaculum domus tua,Olocum Ambernaculi Gloria tua. Esej. 64.F. II. Domus Sancti cationis ct gloria
nostra; & sic pluribus in Scripturae locis. Hinc quod Z. Sam. s. 2.legitur; v, Q ad 2τ' r .rax V co zο κ pa et X quidam ita construunt & cxplicant; Propter quam sc.Arcam in proclam rvr stpradicatur Nomen,Nomen Domini Dei Exercituu,infidentis Ch rubιnu; quia propter miracula paria,qua ad Arca presentium Israelitis facta sunt, mirabiliter divulgatum O promulgatum fuit Nomen Dei exercituum, tam inter Philleos, quam inter Israelitas: per eam erum noctum factum fuit, Deum inter Istaetitia habitare, scribit Aba mei. Hinc audientes Philistaei, Arcam venisse in castra Israelitarum, timuerunt & dixerunt, Venit Deus in Castra, in nobis, Va nobis; quis liberabit nos e manu Dei fortis istius : hi sunt Dii, qui percusserunt AegIptum omni plaga in deseerro, I. Sam. 4. . 8. Sic cap. c. ZO. dicunt viri Bethschemesch r Quis potem fame coram phova, deo sancta istost Hinc nubes Arcam tegans,& lanis fulgor,Taber
naculum totum replens, vocantur Gloria Domini.
a. Ut esset porale & visibile, significans& designans definitum locum, in quo Deus invisibilem, sed certam & emcacem suam prauentiam,per sermonem suum site xhibiturus,ad aedificationem, con Iationem,& confirmati nem fidei Israelitarum. Hinc posteaquam operculum Arcae feri & idem imp QDi jussit, addidit; Et conveniam te illic, stloquar tecum e propiri t*Πο ιηter duos Cherubinos qui sunt super arcam
162쪽
Testimoniι &c. ad quae verba R. Salom. notat 3 Quando tibi de gnabo tempus, quo tecum loquaturus sum, illum locum figam ct constituam, ut eo veniam ct tecum loquar, EXO.2s.22.
At Levit. cap. l. '. dicitur, Et clamavit ad Mosen,ct loquutus est Dominiu ad eum in , n e tentorioaonventus ; quo videtur innui, non praecise e loco Arcar,dc e Propitiatorio ei loquutum esse. Quaerunt itaque Haebraei ;Quomodo haec duo loca inter se concilientur ρMentionem hujus facit R. Salomon in suis Commentariis Exod.2I.V. 22. Hic, inquit, dicitum, Et loquar tecum e propitiatorio; in alio autem loco dicitur; Et loquutus est ad eum
e tentorio conventu'LeV. I. I. hoc ess, ὸ Tabernaculo extra propiti
toriunm, Osic habentur duo loci Iri ny l et Traci contradicentes sibi invicem. Itas rertim locus venit, Iza Viam praeponderans i ter eos, ct conciliationem ostendens ; Et ciuia veniret Moses ad Ten- 'torium conventus, ad loquendum cum eo, audivit vocem loquela tem ad se de super propitiatorio, quod est super Arca Testimonii e medio duorum Cherubinorum, de loquutus est ad
eum, Num. 89. Nempe Moses ingrediebatur in Tabernaculum conventus, ct cum esset in ipsa porta, vox e Caelo descendit e medio Cherubinorum, quam inde egre am, divit Moses in tentorio conventus.
De sumpta sunt haec ex Bemidbar rabba, parascha sub snem, ubi prolixius haec ita leguntur: Quare dicitur hic Num. . 8'. in In Tabernaculum conventus ' Quia alibiscriptum est ; Et loquutus est ad eum e tentorio conventus, s LeV. I. I An ex ipso tentorio conventus ' Responsum ad hoc habetur in eo quod dicitur Exod. as. 22. Et conveniam te illic, & loquar tecum de super propitiatorio &c. Atqui sic nes posum dicere ; Et tentorio conventus; quiascriptum est; De super propitiatorio: nes possum dicere: E' propitiatorio, quia scriptum ess,E' tentorio con- . ventus: metui uom v x Ir'Na uua ergo ratione concilianda sunt ista duo scripturae lacas' 'uaa ni metu an mn u m a m 'ν idipna a prv nr π fp r hao ti 'a'a Haec euproprietas Iegis, quando duo locasibi invicem sunt contraria, ut alter per alterum destruatur, conciliantur per alium Scriptura locum, qui inter illa duopraeponderat. Quid ergo vult dicere S Et
163쪽
cum veniret Moses ad Tentorium conVentus, ad Ioquendum cum eo' Induat, quod Moses ιηgressu fuerit, ct sub sente eo in Tentorio, vox e coelo descen t πη π Π 'o 'Da quasi per canalem vel rubum igneum inter duos Cherubinos, ct ipse eam intus sin Sancto
Sanctorum adse loquenom, audiverit exterius ) &c. Qui vult videat ibi plura ad loci hujus explicationem, ut & in Jalhul,&, Siphra, sectione di p' , in principio, ubi probant, Vocem .
hanc, utut potentem & claram, tamen substitisse in tentorio, neque extra illud, vel ab aliis, auditam fuisse &c. Aben Esra existimat, ista conciliatione nihil opus esse, Maliam explicationem ostcndit, scribens Exod. as. TX r ἐλαο ης n- a N, Tyri , n vis pros pansn nr orta
modo Locus Exod. 2s. 22. destruat alterum Lerit. I. I. Nam illic per Tentorium conventus intestigitur torum Tabernaculum, O quicquid in eo erat. Ut sc nihil opus' loco tertiopraeponderante O contra dictionem conciliante. Nam sic per Synecdochen totius, per Ten- .
torium totum intelligitur ejus pars, Sanctum Sanctorum, & in eo
Cur Deus Voce sensibili O audibili cum Mose loqui voluerit e Propitiatorio e ejus hanc rationem reddit Abarbenel Num. T. 82. Quemadmodum Mosi praecepta dans de faciendo Tabernaculo, quo tantὸ me formam O Ruram sngulorum animo conciperet, O artificibus de iis mandata dare posset, ideam eorum ipsi in metue oculis vid uiam proponit: a ri Uta Ui 'o Camara , Μ na n zzzn runm rar n κ nn radivrsae t a pum re Ddnut a Tnan , pa mon, dpnaen, Dan Mn rimam 'Ln XX π Σουν Dd by au ' rama ynoetae rae 1 nnxyI tma m n zn ira p sdo pur a pinari se cam Deus ipse loquutus esset Verba, qua is se, scribere debebat in Lege, seu historias,seu praecepta, quo ista Verba ab eo scriberentur eo ipso modo, quo egressι sunt ex ore Dei, necesse fuit ut Moses ista audiret voce sensibili ; ut, inquam, ista ipsa voces, Herba, O - phrasis, quae auribus suis auditurud π at, in Volumine Legis scriberet e
inde ac si ex antiquo volumine ea describeret. . Quaerunt hic etiam; Utrum Moses potuerit ingressi Tabernacu Ium ad loquendum cum Deo, quandocuns voluit,pro suo labitu
an remo araonem Dei e lectare debuerit e Ma
164쪽
Causa quaerendi, quod Exod. 4o. V. ss. scriptum sit; Et non
poterat Moses ingredi Tabernaculum conventus, quia habitabat super isto Nubes, O Gloria DOMINI replevit Tabernaculum.Sic Exo. 24. . I 6. II. I 8. Et habitarit Gloria Domini super montem Sin. c. ct vocarit ipsum Mose die septimo e medio nubis m. Et ingressus est Moses vocatus se.) in medium nubis. Haec videntur docere, quod Moses, sine vocatione δί facultate accepta, non potuerit ingredi Sanctum Sanctorum, seu locum Gloriae Divinae. Iterum vero legitur Numer. 7. 82. Do N, ITON J Et cum ingrederetur Mose tabernaculum conventus ut loqueretur cum eo, audiebat vocem loquentis adse e propitiatorio, Scc. & Numer. 2. v. s. ubi Moses a quibusdam, eum de Paschate immundorum considenti
audiam quid Domnus praecepturussit vobis' Haec vide itur docere, Mosen etiam non vocatum, ad Deum ante propitiatorium
considendum, sua sponte ingressum esse,& quotiescunque ingrederetur, Vocem Dei audivisse e propitiatorio inter duos
Cherubinos&c. Abarbenet ita conciliat ad Exod. o. Prima Vice, cum Moses Arcam foederis, de Tabulas, quae in arca fuerunt, e Ten torio suo, quod extra castra erat, transferret, repositurus ea in Sanctum Sanctorum, tunc illum audivisse vocem loquentis ad se e proretatorio, quod erat super arca testimonii e medio Cherubinorum; qua sc. facultatem ingrediendi acceperit. Et sic intelligendum quod habetur Numer. I. Qubd EXOd. 4O.dicitur; Non potuisse Mosen ingressi Tabernaculum conrentus &c. docere, tantam fuisse Loci illius Sanctitatem, ut ne qui dena Moses, Dominus & Princeps Prophetarum,potuerit interius ady
quutus in DOMI Nus ad ipsum, e tentorio conventus: ista enim Verba respicere & reserri ad praecedd. Exod. 4o. . n.Em zzara rna ncvae ny baa Tnn dama I et dia ab Π:rva inde ct ulterius ibi quas Domum ipsius fuisse, inquam ingressiust, quotiescunq, voluerit, sicut dicitur Num. 9. 9. Exspectate hic, & audiam dec. Sic in lib. Numer. scct. sel. 28s. col. a. scribit: Dum Scriptura ait I, e . . T a
165쪽
Et cum ingrederetur Moses tentorium conventus, audivit vo
Moses .vellet audire vocem Deι, ingressussit Tabemaculum conventus,
eam audiverit; neq), ut Talmuμι volunt, suspensum fuit a Vocatione, aen pr a sed ab arbitrio ct beneplacito Mosiis. Et sic tradid runt Rabbim, 'π ny , a Mad Π'Π π π qu)d Moses prophetarit, quotiescunt roluit. Quia reta Talmurici evincere volunt , semper praeces se O praecedere debuisse Vocationem Deι, ex eo quod Levit r. I. dicitur; Et vocavir Mosen, Sc loquutus est Dominus ad eum; ars inde a N i'aa generalem regulam exstruere; id nullo nititurDndumento. Ibi enim ita factum fuit, eo quod tunc erectum fuisset tabernaculum , ct Nubes obtexisset tentorium conventus, ais Gloria Domini Tabernaculum replevisset; ut hac de causa nonposset Moses ingredi, . Hujus rei causa nece fuit, ut Deus vocaret Mosen hac vice, ad loquendum cum eo e tentorio conventuό; qui c. non potuit aseipso illuc venire; non vern quὸd bac ratio O regula fuerit universalis, in omnibus cum Deo colloquiis Observata, ut exspectanda i fuerit singularis vocatio. 3. Ut hoc quasi sanctum Fanum esset Israelitis, ad quod cxterno cultu Deum pro necessitatibus suis invocarent, suamqS Religionem exercerent, & Divinam potentiam atque proVi-' dentiam praesentissimam experirentur. Erat semper mirifica Hebraeorum propensio ad Idolorum cultum, mori aeterarum nationum. Itaque hoc suo Sacrario, populum suum electum prorSuS a caeterarum gentium omnium multi variae& nefariae religionis communione voluit secernere, &simul efficere,ut ne ipse inter se diversis colendi ritibus scinderetur, sed uniter eandem religionem retineret & coleret, dum ad hoc unicum sacrarium, equo solo, tanquam suo operto, responsa dare,&potentiae suae signa potissimum patefacere Volebat, omnium . . 'spem bonam, quasi assixam, retineret; non quidem,quasi arca ipsa aut beneficii, aut damni dandi facultatem , vel per se venerationem illam haberet, cum ex qua materia esset composita, testatum consignatumque ante Sacris Literis estet 1, sed
ut Deum ipsum, qui ibi providentia sua praesto semper se iuturum erat pollicitus, illic adirent, illic cultus, honores,pIeces, ipsi . .
166쪽
ces, ipsi offerrent. Hinc scribit Abarbenel ad Jerem. 3. Is. Arca
Sanctitas ficiebat etiam α'CIsd ad commonefactionem gulorum. Dum enim sciebant, illic esse arcam foederis Domini,staeiabant, se ob ejus praesentiam expavesere O timere debere a peccato , pr terea eo rentre, ct coram ea orare pro Remisone peccatorumsuorum, a nyn nuri, eo quod esset locus habitationis Dei. Huc pertinet, quod R. Majemonides scribit in More nevbchim par.I. cap. 4s. Constat homines EDN Templa exstruxi se Stellis o Planetu, mitior, collocasse Imaginem aliquam , Stesta vel Dderi certo consecratam, ad quam colendam omnes unanimiter consenserant. Hinc nosjussis istu Templum ad care Deo Opt. Nam ct in isto collacare arcam, arg. in hanc reponere duas Tabulas lapideas, in quibusscriptum erat; Ego sum DOMI Nus Deus tuus; non habebis Deos alios coram me: Non facies tibi sculptile ctc. Vult dicere, ideo Deum hoc fecisse, ut eos ab Idololatria gentilium tunc usitata avocaret, hocque medio in veri Dei cultu contineret, cujus rei caus, Tabulas Legis in ea collocarit, quae ipsos de vero Cultu ed cerent. Quamvis enim hunc Usum habuerit Tabernaculum totum, & postmodum Templum a Salomone constructum; tamen intimum ejus adytum, Sanctum Sanctorum appellatum, & in eo Arca, centrum q. erat, in quo Divinitas relidebat,&unde illa sese per externa signa,& voces quoque ac sermones inde auditos, exerebat. 4. Ut in Arca asservaretur Lex Dei, duabus Tabulis I
pideis, digito ipsius Dei insculpta & inscripta; ut Ipsi qui ..cim pactorum foederis perpetuo essent memores,& legem Dei sibi observandam recordarentur; Deus vicissim a parte sua testaretur, se Tabularum illarum foederis fidelem esse cullo-dem atque vindicem. Magnam enim authoritatem,magnumque pondus id ei Legi addebat, cujus observationi perpetuam dare operam jusserat. . Denique eum in finem Ecclesiae Israeliticae hanc Aseram cum adjuncta omni ejus gloria indulsit,&proposuit,ante, & post Templum primum exstructum, ut ea Typus esset Christi, ceu Gloriae illius majoris quae sub Templo iecundo in Carne apparitura erat, & prioris Templi gloriam super
167쪽
tura, juxta vaticinium Haggaei cap. 2. v. . 8. Sic ait Dominus exercituum, adhuc unum pusillam , ct commovebo coelum o terram, mre ct aridam: Commovebo, omnes gentes, o veniet Defiderium
omnium gentium, Messias promi ssus & desideratus ac replebo
domum illani gloria, dixit Domιnus exercituum ', quae verba non
sollim Apostolus de Christo explicat ad Hebr. cap. in. 26. secl&meon a n by4 π Π 6Π', 'py I R. A tra illud ex- .posuit de diebus Mesa, ct de rege Messa, telte R. Salomone, in
Sanhed. cap. ultimo, Et v. IO. Major erit gloria domus hujuspost rioris, quam glorta domusprioris.
Quemadmodum nempe Templi primi Gloria erat Arca visibilis Sc corporalis, unitam & conjunctam habens Praesentiam Dei invisibilem in ea habitantem, gloriose tamen per varia effecta,per Sermonem audibilem dc sensibilehi, per varia& miracula sese exerentem : ita Templi secundi. Gloria suit Christus,stante adhuc illo exhibitus, & commoratus inter Judaeos, Corpore & carne humana vestitus, unitam sibi habens naturam Divinam in una persona, invisibilem eam quidem, sed Doctrina, factis & miraculis gloriosissime se excrentem; Unde Johannes cap. I. v. I Carofactin est, ct habita-τit in nobis sicut sc. olim Deus jussit sibi Tabernaculum fieri, in quo habitaret inter Israelitas ) ct Jectavimus gloriam ejus veluti gloriam unigeniti a Patre, plenum gratia O veritate issicut sciolim Gloria Domini replevit Tabernaculum, dc ab Israelitis conspecta fuit Exod. o. Nicodemus ad Christum veniens,
dixit; Rabbi,fimus te a Deo venisse magistrum: nemo enim porest haec signa edere,qtra tu edis, nisi Deussit cum eo,Joh 3. a. Et Christus iple, Joh. I . V. H. Creite mihi, quod ego in Patresum, O Pater in mermn minus,propter ipsa facta credite nubi. Et ipsi hostes Christi Matth. 27. sq. & Marc. I s. 32. Vere se homo Filius Dei erat. &c. Hinc quidam Interpretes Apoc. II. I9. ubi legimus ', Tunc ape tum ess Templum Dei in coelo,ct visa eu arca foederis ejus in Templo uri; per Arcam intelligunt Chri sum. Sic Interpretes Belgae in suis notis. Pa reus: Persistit in ret M templi alligoria, in cujus adito erat Arcafoederis, Christi tπη , n sti ris,m i Pontifici semel quotannis. Sic Christus olimsuit occul με, pix per transennampopulo cognitu . In Νο-
168쪽
vo Testamento apparuit in carne, sed humilis, nec gloria ejus cernitur nunc in Erangelio , nisi fide: Dicio peracto, videbitur arca foederis in coelo,hoc ess,apparebit Christus suis electu in gloria calesti sicuti est. Quemadmodum etiam Hebrari ipsi fatentur, tr py quod fundamentum , rarix, cor omedusta totius Tabernaculi, arg, adeo totim cultus Levitici,fuerit Arca
cum Propitiatorio ct Cherubinu ut Cossit scribit pari. a. s. M.&ibi R. Jehudis Muscat in O ad eam referebantur 2 rupiciebant ritanos quoque dicimus, Christum totius Legis ceremonialis fuisse finem, hancque nihil aliud continuille, quam typos &umbras Illius,quarum expressa imago & veritas in Ipso fuerit completa & exhibita. Quemadmodii ergo Arca, ocus illius, in quo olim seu reposita, seu occultata erat, jam dudum evanuerunt, una cum omnibus suis cultibus, sine ulla restitutionis spe : ita nos quoque hinc concludimus & colligimus,Legem ilIam, quae ad eam unice respiciebat, esse abolitam,&alium cultum introductum. Quemadmodum Vox & Sermo illo Dei, qui e Propitiatorio sensibiliter audiebatur & percipiebatur, Deum quasi in- Corporatum repraesentabat, quamvis ratione humana assequi vix possimus, quomodo a Deo, qui simplicissimus est Spiritus, Sermo talis sensibilis & articulatus proficisci possit: sic
Christus, λ ille Patris aeternus, Caro factus est, & in ea, definito tempore manifestatus, quod magnum est illud myste-xium pietatis,omnem humanae rationis captum superans. Quemadmodum autem Judaei negant, ex eo, qubd Deus απaa Sapa, vel mma Ira a Sermone, vel Vocet uorporata, in loquuntur,cum ipsis in monte Sinaj est Ioquutus, sequi, se Deum corporeum sacere 3 eo quod rem hanc factam esse cerib compertam habeant, licet modum ejus ignorent: sic non est quod Christianos ex eo, quod dicant istum L ei definito tempore Carum factum esse, vel, in Carne manifestatum esse, Carnem assumpsisse, urgeant, illos Deum corporeum facere. Locus hac de re extat in Costi par. r. s. 88. ubi Cosiri, ex eo quod Iudaeus ipsi recitavit, qua ratione ex ore Dei, in monte Sinaj cum ipsis lo- Suontis Decalogum acceperint ό UMegerit, Qui ros audit di
169쪽
centes Deum loquutum esse cum populo vestro,ciiscripsisse Tabulas lapi-dra, , aliut similia, 7 32πam za' X viro v v P m jure vobis potesEattribuere Incorporationem qubd Deum corporeum faciatis. Attamen nec vos hoc nomine culpanssi estis, quia Apparitiones O Aetiones ista magna negari non possunt a vobis. Excusandi etιam estis,quod rhiaciatis omnem ratιocinationem, O speculationem Intellectualem. Judarus respondet: Absit, ut Deo adsicrabannu fallitatem ct mendacium, aut ut aliquid occurrat in Lege, quod Intellectus non admittat, vel falsitatu redarguat. Primum Decalog praeceptum est, ut credamus in Deum: continet prohibitionem de non colendis
diis aliis, & non faciendo Sculptili, Imagine, & Similitudine
ulla, Dei itata vino Tri Summa ; ne Corporeum faciamus Deum. Et qui quaeso Illum non eximeremus a Corporeitate,cism nonnullas Ejus creaturas ab ea excipiamus, veluti Animam rationalem, quae revera homo e sit oc. Et mox: Verum rite facimim, quod non rejici mus ea, qtra accepimus in Divina ista Congregatione Sinaitica, dicentes, i uarN N y p m TU Ny yn ma 'κ 'Dv uruκ loecinos ignorare,quomodo incorporata sit illa res,qua Verbum vel Sermos ctae I, ct aures nostras penetrarit,&c. . i, Pn'- quia non deest ei potentia.
EFFEcTA ARCAE non hoc sensu hic nominamus & adducimus , quasi illa per se Virtutem Divinam miracula patrandi habuisset; novimus enim, Quantitatis per se nullam esse efficaciam; & Omnem effectionem tribui formis. Quia ergo supra docuimus, ad formam Arcae internam referri Conjunctionem
Dei praesentiae ipsius cum ea ; per Effecta intelligimus
170쪽
ea, quae Deus ipse ad Symbolum & signum hoc ab
Ipsomet institutum,& mandatum fecit.
Hebraei Arcam reserunt inter ea, quae contraria Essecta produxerunt, Bona scit. & Mala; Poenas ab Israele avertentia, Bonaque conserentia,& Poenas adducentia. Hinc scribit Aba benel ad Jerem. 3. v. is . lum το lom . Pncinia'Ni da In naudama Izκ Π 'n z'MIrri znvnar a vatam erunt justi O pii, Arca eos custodivit ct protexit: quando venerant peccatores, Arca, qua in medio ipsorum erat, fuit Causa vastationis ct perditionis illarum.
Rabbi Bechaj in Legem sol. 84. col. 3. adducit ex Me-drasci, quodam, Nam nuyrasn ακ Πm zno ΠΝ 'a cn d mar at mἰ pri mn J A Tria sunt, quorum unumquo . pulit poenam, o adduxit poenam; nempe Sustus, arca, ct Baculus M s. Sumtus depulit poenam,sicut dicitur Et posuit Suisitum,& expiationem secit pro populo, Num. II. la. Idem adduxit poenam super Nadab ct Abihu, Levit. 2. Arca fuit, qua occidit Uet,am, ct viros Bethsechmesu, scut dicitur; Et occidit in viris Bethscheme chaliquos ,, quia introspexissent in arcam Domini, I. Sana. g. I9. Eadem fuit, qua benedictionem attulit Obed Edomo,sicut dicitur , Et benedixit Dominus Obed Edom, & universis domui ejus,
2. Sam. 6. II. Baculus Saphirinus Moses occidit primogenita Aeg)pti, O plagas attulit seriptiis, idem fuit, qui aquas oricuit e Petra. Huic simile est quod legitur in Talnaud Sota, an lata
cta ct magna, qua hominum opinione pissiunt mala, unde ad vindicandum ea a sannu se contemptu, attribuit eis Detu laudem ct benedictioianem, tUX id a Mi Et haec duo sunt Sintus ct arca. Ne Sustu dicar homo, Cp MI Cp Exitiosus eli Sumtus, eo moria rui sunt Nadab ct abi hu, eo combustus est catus Κοrachi, eo leprosusfactus eiu ua. ias, idcirco eximium hoc in ejus laudem scriptum est, quod Urtae lita liberati sui per eum,ficut dicitur; Et secit sumtum, & expiationem secit pro populo, & cohibita fuit plaga, Num.17.I2. Sic, ne qgis de arca dicati Mala ed: Arca percussi Phili eos, Arcape