장음표시 사용
191쪽
Miserant enini nuntios Venerantque viri Nirjathlearim&c. Ideo autem haec quae sic. antea gesta erant postea demum commemorantur: Superius dulum fuerat, Deum, connumerati illis viris o. quos percussit in viris Bethsch sch cum vidi sunt arcam, percus isse quinquaginta miIta, ct uixis populum , idcὸ postea fulungit causam, quare istos Io. percusserit, diceris , illad ea causafactum esse, quod nο- tuerint doniti ilium cir habitationem arcae concedere inter se sedeam vitia foret a se tu Κι0asHe rim ; luco percus se ex eis I o. quot s . viris coa- sat Dnearium magnum. Ai2 ba meoJudicio.conrementissima eu exispositia, Iuxta senium Scriptura literalem. Eam confirmat, quod dum dixerunt; Quis poterit stare' percusserum O morte sublatorum nullam mentionem fecerint, eo sta quod tam nondum mortuifuerant.
Hactenus ille. Quicquid horum iit, videntur illi peccata Curi tate, delicentiam usurpasse sibi non concessam. Non frustra arca operimento erat tecta,unde ine mandato operimentum illud aperire &aufferre,atq; inspicere eam no licebat sub poena mortis, Num. q. V. s. 2O. Ad vasa sanctitatis sinter quae ct arca erat nequidem ipsis Levitis, custodiam Tabernaculi habentibus,ac cedere, eaque contingere licebat, ne moriantur, Num. Ig. q. Et cum hac Curiositate & Licentia procul dubio etiam Con temptus aliquis concurrebat, quamvis externis holocaustis de lacrificiis eam honorare velle videri voluerint.
gulaenam horum Bethschemeschitarum erit pa na, o quot ex illis morte illatifuerint '
Causam hujus quaestionis praebet Textus historiar, cujus
verba pratim videntur subobscura partina impropria, Sc a consueta alias Scripturae phraseologia recedentia. Da ea habent: am ' σκ 'κ 'zz - a rin nar In mya , h. e. Elpercus t in populos t ginta xiros, quinquaginta nulla viros, ct luxit populus, quod edidisset Dominus in populo plagam reistragem magnam. Insolitum M improprium est l. quod majori numero Iooz. Pro Ponitur minor zo.vironim: z. qudd,si conjun tim
192쪽
isti numeri simi accipiendi & exponendi,omittatur conjunctio Copulativa E T ; Io.& so Oo. Viri. Hi ne diversae extiterunt hac de re Interpretum Hebraeorum sententiae.
ginta duntaxant erant , sed quorum unusquisque aequiralebat socco.
Alter dicebat, Quinquaginta mille fuerunt sic. percussi in quorum
unusquis1 aequiralebat Io. assessori tu Syneou. Idem legitur in B midbar rabba, secl. R. Salomon, utiperpetuo, ita & hic, in horum Rabbinorum sententia acquiescit,nihilque ulterius addit. R. David Kinachi literam contextus premens, ait v Ω ΝΠ, ΠΥ π π F n D cit Cavservile seu copulativum, pro, ET quinquaginta mille viri; sicutor in istis; Sol Luna stro, Sol ET Luna Habac. 3. i I. Item, Ruben Simeon pro, Ruben E T Simeon, in i . Chron. 2. I. Postea, quasi incertus,adducit etiam Paraphrastae Chaldaei & Talmu- dicorum sententiaS. R. Levi ben Gerson etiam sequitur Talmudicos. Abarben et de his Sententiis omnibus dicit, qubd sint 2 ran caesa uo z t absurda valde secundum siensium Scriptura I reralem, idq; postea prolixius ita ostendit: i. Fuschemesch, ah, fuit oppidum parvum, de quo non dici potest, quod in eo percius fuerint
socco. viri, ct remanserint quos ablegarent ad Kibatbjearimitas. a. Si maxime dicamus, tantum illic populum fuisse, quaeritur, quomodo illa omnes morte mulctati sint propter leviusculum peccatum Z Nam
h dicamus, id ideo factum esse, quod non des terint ab opere suo, M P 'n hoc non adeo grave fuit peccatum; quamvis impos ite
193쪽
fit, ut socco. viri messierin , Docum dicatur, Aeschemesbitas eo die obtulisse holocausta, Osairificia sacrificasse , procul dubio tum de iteraut ab opere suo, ut antes O honorantes Deum de opibus suis. Lod F aliquid inconreniens vel minus dignum contra Derem sunt loquuti, ro. cul dubio id a paucuduntaxat factum fuit,non a toto Cortu. Si fr- cum aperuerunt, non poten id factum fuisse ab omnibus sCooc. viris,ut propterea omnes illi morte assectifuerint. Meo itaq judicio dicendum, nonni se Septuaginta viros e seis semeschitis percussos fusis uidi , vel , quὸd minus decenter de Arcasnt loquuti, vel quod illi Io.soli non destiterint ab opere suo, vel etiam quod isti soli Arcam aperuerint, ct manum
ei admoverint,sicut Scriptura ait; Et extraneus, qui accesserit,morietur, Numer. I. v.sI. Et aequum erat hos 7o. a Deo morte ascere
propterpeccatum suum. Nam cum Phil ei, qui non illastrati fuerunt luce Legis o Heritatis, mortui fuerint, eo quod contigusent arcam fae deris quanto magis morte puniendi fuerunt Israelita, qui ejusdem cri-mιnisse reosfecerunt,cum Deus dicat , In propinquis meis sanctificabor,&in conspectu totius populi glorificabor,Levit. IO. V. I. Quod ad scooo. alteros attinet, quorum si mentio, hic fuit numerus omnium impiorum, qui mortui fuerunt propter arcam, tam in urbibus
Philisaurum de quibus cap. quam in Bethschemesb, qui omnes
in universum sciocio. Istud voluit Scriptura hIcsignificare,quia hac nam ratione hic absolvit o concludit historiam Philistaeorum, reditum Arcae, O Miracula arca circa omnes eos qui Usus causa morte afecti erunt. Sic proxum a In, in Cn a 'a'; ara ponitur pro Cum scur
equitibus ejus, Exod. I4. II. Sic Ephodein in Grammaticasua quos docet a aliquando pom pro g. Sic rao, dum Scriptura vit, Quinquaginta mille viros; perinde erit, ac dixisset , Et percussit una cum O. viris Betschemesch, qui inspexerant Arcam, summatim socioo. Tot enim percus fuerunt in universum propter arcam. Haec expositio clarissima ct planissima est, ad emergendum e variis dubiis supra commemoratis. Refert Emodum Scriptura, Viros Bethsche mesth luxisse, eo qubd percussisset Deus populum plaga magna; quasvit Mors isiorum 7o. virorum; eo quod resectu Pam illius loci hac plaga maxima fuerit. Sic illa.
194쪽
de sacerdotum genere; socco. ex Israelitis omnibus, quoi urri alii in stativis erant, ut suos snes a Philisteorum incursionibus d senderent, alii frequentia maxima confestim accurrerint, quum Bethschemeschitarum acclamationes, & famam dere- . versa arca audivissent. Vide notas D. Junii&Trem. Deodatum, Biblia Belgica,Petrum Martyrem &c. Lyranus Paraphra stem Chaldeum sequitur.
Circa Tertium quaeritur; quodnam fuerat peccatum Uetae proPter contactam
Arcae mortui 'Historia extata. Sam. cap. s. v. q. s. s. &7. l. Chron. I s. Cum David Arcam de domo Abinadab reduceret,&venissent ad aream Michon, quae in lib. Chronicorum dicitur, Area Cirin V etam,quiArcam comitatus erat, tuum boves declinarent,extendisse manum, & eam retinuisse, hujusque rei causa exarii 1le furorem Domini contra Uetam, & percussiti se ipsum ibi bNI , propter errorem vel imprudιntiam, ut mortuus ibi fuerit juxta Arcam &c. Causam hujus poenae vocat Scriptura is, quam voce naplerique deducunt a Radice nis , per ablationem tertiae radi calis Π, & reddunt, Errorem, Imp dentiam. Sic Paraphraltes Chaldaeus , E quod errarerit. R. Salomon; propter errorem ue ti, quia pruno interrogare debebat, oeconsulere Prophetam num sc. hoc ipsi
argumento a majori ad minim , Portante e portarit f. Arcaper Drd ne tu, quanto magis si ipsam hic portare is sustinere potuisti Ad hanc ipsius Glossam intelligendum, sciendum, illam desum- . plain elle ex Talmud sola sol. 3s.col. I. ubi legitur: Posteaquam. oendisset ultimui cx oraclitu e Di dene, reversae fuerant aquae in Io-ctim suum,sicut dicitur; Et suit cum ascendissent Sacerdotes, potia antes Arcam scederis Domini, h Jordane, ablatae suerunt plantae pedum Sacerdotum in siccum, & reverse sunt aquae Jψrdanis in locum suum,&fluxerunt sicut antea super omnes: O C s, Jos. 4, 3. 2 c latitur, dycam , O Portantes eam, Sacere Ita
195쪽
Sacerdotes en se ab una parte, smeritas s populum ) a parte altera,
ct per consequens N: a l) X portavit arca portantes se , chri avsimi, sicut dicitur 1, Quum autem finem transeundi secisset
universus populus, transivit arca, &Sacerdotes qui erant te populum &c. Et propter hoc mulctatus fuit Uet, a, si ut dicitur Et venerunt usque ad aream Cidon , & extendit Uza manum suam ad Arcam Deir i. Chron. - V INi nae fa H nxv μπ a Tum dixit ei Deus, Im a ; Portantes se portavit, quanto magis seipsam l Andreas Masus Comment. in Josuam ad cap. q. v. H. scribit, Videntur quidem ista in hanc sententiam di D,
Sacerdotes, cum arca juxta priorem ream ripam, e qua flumen primo attigerant,adhuc institisse in minis alveo, nanc rero demit m per trans versum evadere in Cananem. Unde natum ess Talniudicorum com
mentum , quod isto, quem nuper citabam, loco scriptam reliquerunt; cum jam universu popuIus transerissent in Canauram, Sacerdotes retulisse arcam in eam ipsam ripam, e qua primum in aqua mescenderant ;cum proxime ad am institisent: cunis subit., diffusa aquarum i a mole, quae adhuc fuerat arca praesentia cohibita, repletus fuisset aereus,ri in demum tranari se, per interlabentes aquas, Arcam in Canancam, spectante ex ad persa ripa populo, at' suos ba lossicum transvexisse, πηjam vise portaret eos, a quibus fuisset nuper portata. sed insulsunt hoc commentum etiam Lim. ιι exagitat. Nimirum isti homines qui vis potius counmnscuntur,quani ut patiant urse non ineptos videri. Rabbi David Nirnchi de pretecelenti Rabbinorustione scribit Jos . . v. tr. 67 Nn τ' u emn nrn pnta prum pr)X, Ego vero miror hanc ipsorum expositioneum, quid enim opus est his ad versuum horum explicationem dcc.Et ad 2.Sam .c. scri bit: Llia erravit, quando tenuit eam: nam hoc non concessum erat nisi iis Ieri, qui prae reliquis Ipraelitis sancti icat uerunt. Quod superiissescitur,qubd Eleazarum fratres ejus sanctili caverint,ut custod i x et Arcam Domini,i.Sam. G.id intelligendum es de cui odia domus, in qua Arca fuit,ad conservanda1nscii.eam mundam,everrendo, ct aqua, constergendo coram arca; non quod i permissam fuerit manum ad am: cam extendere, Oeam loco movcte. Hoc enim nulli poterant facere nisi Teritae. Et c Daxi falsus est hoc peccatum, cuti t. v s. s. dicitur,
Quia a principio non adluistis, rupturam fucit Dcub in nobis
196쪽
quia non requisivimus eum secundum ritum. Rabbini nostri νο lunt, minu peccassse in eo, quod existimans arcam lapsuram in terram, e o quod declinassent boves, eam tenuerit, ath tta detraxerit honori Osauciitati arca, quo seipsam non possit tenere sine b ulo, o hujus rei causa punitum esse c. Sic Rabbenu Ieschajali: Morte mulctatus fuit . um: na mn QI nae V V DIXI est π Ν i Π XI ni fidi, πιατ
propter errorem quem commisit, extendcndo manum ad arcam,non cogitans, arcam per seipsam vaccas in rectam viam directuram,sine rectere vel ductore. Abatbenci, more suo, accuratius Sc exactilis haec explicat: . 6 a Inp; αὶ nya rnninnet ima In actione hac, inquit, concurrerunt quatuor pravaricationes magna λ I. Quia, exprascriapta Leguaestatio Arca Levitis solis injuncta erat, ut illi humero portarent arcam, ut supra vidimus, ideo grave peccarum fuit commissum in eo, quod nunc Adam imposuerintplaustro novo. In semiebar rabba quos scribunt, hac in re peccatum fuisse s a Davide,) at o nomine schito- phelem increpuisse Davident,dicendo ei ; Discere debebas a Mose aeceptore tuo, Levitas nonnisi humero deberegestare Aream. Id quod verum est. Nam quamvis Phil ei idem quos fecerint, illi nullam Legis ct Praeceptorum habuerunt notitiam, ut qui adens erant O extranei: quod veris Israestita Philistaeorum exemplum hac in refunt sequuti, ct Legem Do- mini deseruerunt, suam non utipraeceptum erat adducendo, peccatum fuit grarissimum. a. quia ne quidem Levitis permissum fuit Arcam Dei attιngere, nes etiam ipsimet corpore suo eamgelarunt o contig runt, sed portarunt eam nee libus , Unde praevaricatio fuit, si Levitae A cam ipsem contigissent, nedum reliqui I rrieritae. I. praevaricatio fuit qia a propria, qui non fuit Levita, negi facultatem habuit tangendi Arcam Dei, sicut dicitur; Quicunque accesserit, qui,inquam,accesserit ad Tabernaculum Domini, morietur, Num. II. V. est. h. ex sententia Rabbinorum nostrorum peccavit ἐλιν. eia existimans
'arcam prolapsuram in terram, Ursicapudseipsum diminuit anctit tem Arca, quasi per se non posset subsisteresne baquis, unde Deus B. ei dia adit , Fabulos Aos b. ularit arca, seipsam quantὸ magis e quia itas
Deo nou consisti, nes credidit Providentiani ejus Arca adesse, ideo morio mulctata fuit. Hoc docet,quod legimus in l. libro Chromcor.cap.ls. V.2
197쪽
Tunc dixit David, non est fas ut quiquam portent arcam,nisi Levitae: illos enim elegit Dominus,ut portent Arcam Dei dcc. Item ; Et vocavit David Tetadbhum,& Abijatharem Sacerdotes, & Levitas, Urielem&c. Dixitque eis; Vos estis capita patrum Levitarum, sanctificate vos & fratres vestros, & insem :te Arcam Domini Dei Israelis in locum quem praeparavi illi: Quia a principio non adfuistis, pturam fecit Dominus Deus in nobis, quia non requisiVimus eum secundum ritum , h. e. Quia τοι Levita a principio non adfuistis, vectibus ex praescripto Legis eam portantes,ideo rupturam fecit Deus in nobis; quia non requiφνimus ct consuluimus, nes more O modo consueto eam adduximus. Sic itaque duo notantur praecipua peccata poenam hanc accersentia Uzae; qudd contra praeceptum Dei Arcam I. currui imposuerit de deportarit, a. eandem audactilis contigerit.
ris gentibin evenerunt ; nominatim
Philisteis ; quidem tum in Deoi orum Dagone, tum in Populo ipso.
ATque haec hactenus consideranda nobis venerunt circa Poenas & judicia Dei, quae propter Arcam Istaelitis evenerunt. Sed & ea sunt notabilia miracula, quae Exteris Gen-ribus ex praesentia Arcae acciderunt, Philistaeis nominatim, quae historia extat I. Samuel. cap. 6. Primo memoratur illic, quod posteaquam Arcam ceperunt ab Israelitis, eam tulerint Podam, introduxerint in domum Dagonis Dei sui, ea fatuerint sex a
198쪽
Dareon: crasino vero die quum surrexissent, repertum Gemronem dejectum in faciem siuam coram Arca Domini
et cropostero die mane redirent, denuostrostratu ius Dareonem infactem suam coram arca Domini,caput es amba, palmas manuum ejus in limine ab rassas jacusse, nec qui quam de eo nisi corpuss, seu truncum, reman se, se hac de
causa Sacerdotes Dagonis, neg. quosvis alios, In redientes
domum Dagonis iuger timen Dagonis in viridcalcasse. Quaerunt hic Hebraei; i. Δυι ne Phili et Arcam in fanum De ui una
Dagonem reposeuerint 'Alii volunt Honoris, alii, Ludibrii causa hoc ab illis esse factum. Extat ea de re locus in Medrasti, Samuelis, mihi fol. R. col. 3. Unκ Ima nκ ram p, Ω nundi 'n um ii ' ra pyno SN ,xκ 'itan nym N Υ m,κ nn π Θω nim ab Dym mn XU' mra nn rana m rizae ἐκ nis runt v IUNR. Dchanan ct R. Simeon de hac re dissutarnnt. R. Dchanan dixit ', Philistet dixerunt, Hic e I Deus nempe Dagon ) ct hic est Deus s nempe Arca:) veniat igitur Deus unus, ct habitet juxta Deum aia
rerum. R. Simeon benLae ista autem dixi a res ita haberet, rum me
cerem o premum non poenam merui fuissent: sed dixerunt, Hic Dagon HI Victor, Obic Arca est in IM: veniat igitur Vι-ctus, Oserrus sit Victoris. Atque haec posterior sententia videtur esse magis vero similis, quod voluerint Arcam Dagoni suo, tanquam Deo suo tutelari, & victoriae datori, spolia opima offerre, atque ita de parta victoria non solum contra Istaelitas, sed Sc de ipsorum Deo,triumphum agere. R. Samuel Laniado in ra existimat, ideo in textu non dici Et posuerunt eam, sed που' Et statuerunt; in qubd hoc verbum Servitutem impor tet, sicut illic, ' που En l* M mPκ Statuam, vel, arefaciam de populo qM mec m est, Genes. 33. s. Ead ministrandum,
ec servitia ipsius Jacobi: Pariter hic dici, uva Et tuerant ἔut sc. Arca ibi staret ad serviendum Deo suo Dagoni.
199쪽
a. Suomodo Deus hanc injuriam ct contumeliam. vindicarat 'Lenis gradu ad vindictam sui Divina procedit ira, ct tarditatem supplicii gravitate compensat, scribit Valer. Max. Primo reperiunt mane Dagonem Isi a prostratum in terram coram Arca Domini ; ilhesum tamen & integrum. Quod hic dicitur ambiguum est : relativum enim pronomen in vas' potest referri vel ad Dagonem, vel ad A cam, de significare, Prolapsum in vel super faciem suam: vel, Ad faciem ejus, h. e. ante arcam. Quamvis juxta literam probabistius sit, reserendum esse ad Dagotam, quia de Arca posteas quitur; non desimi tamen ex Horaeis, qui posteriori sensu accipiunt. Versu secundo dicitur, illos statuisse Arcam SYRtra quod est, yuxta Dagonem, Ad latra ejus. Dicunt itaque,illum, cum caderet in faciem, debuisse jacere juxta Arcam, non ante Arcam: indicari ergo m Pa Ila n 'nta quὸd hi uerit Mirac tum in Miraculo. Quamvis enim Dagon staret juxta Arcam, ad
latus ejus in eodem pariete, tamen cum ruentem,conversumst. & e loco suo collaterali egressum, ita cecidisse,ut ante faciem Arcae ex adverso ejus jaceret. Ad hoc innuendum subjici postea , ad faciem, vel, ante Arcam Domini. Meminit hujus ante productus Samuel Laniado. Idem notat in eo quoque occulti aliquid,quod non dicatur in Praeterito, ,sa l ar Dagon cecidit, sed Cadentem: ideo enim ita loqui Scripturam, ut indicet, quod illa forma de ratio Cadendi non fortuita & per accidens
fuerit, sed ex certa intentione, sicu cum quis, instar servi, sponte procidit coram Domino suo. Sic Lyra: Pronus jacebat, quasi faciens ei re Kntiam. Secundo commemoratur, istos his non ob antibus reposuisse D Isiem in locum suum, existimantes se. illum accidentaliter & c
se quodam cecidisse: quum vero postero mane redirent; illas non tantum, uti antea, reperi oe Dagonem dejectum in terram, ante faciem arca, sed o caput ejus ars ambas manus abscissas veluti, ad vel in limine Templi, nec quicquam remansisse praeter Dagonem, h. e. est corpus & truncum ejus,ut Jonathan exponit. ', ' Nempe ne, ut prius, sibi fingerent fortuito haec evenire, in A. Y a
200쪽
miraculo Actum, ut caput & manus ejus abscissae sueKnt Q.& ad limen domus inventae. . Quod dicitur ; rb X; a rio p Tantum Dagon remansit in eo; Hebraei ita intelligunt. Quidam ajunt, Corpus Det is totum retulisse formam Piscim, Caput oe Manus, formam humanam. Sic R. D. Kimchi. Alii: Ia's , o tvnx : nc par m ur VXa: R I n aetra Pan X pa Dagonem inde ab umbilico ct intra habuisse formam Piscis, ais hac de causa nominatum fuisse inar nam ar Dag est Piscis:) ab umbilico sursum, fommam habuisse hominis, scar dicitur ; Et duae volae manuum ejus abscissae. Hinc ita' dici, Tantum Dagon remansit in eo , eas.pars ipsius, quae formam Dag sive 'scis referebat; ignominiae sc.causa. Alii ' ν reddunt; Juxta eam,sc. arcam. Quod porro dicitur v. s. Ideo nec Sacerdotes Dagon, nec alii omnes, quι ingrediuntur domum Dagon, calcant si per limen Dagon in As Lus1 ad diem hanc; hunc morem illos ideo observasse,qubdexistimarint, locum illum esse sanctum,qubdin eo repererint Caput & Manus Dagonis, ut Abarbenet scribit. Superstitiose sic. & idololatrice hunc morem introduxerunt in honorem Dagonis Dei sui. Hinc in Jali ut Sam. fol.66. col. a. scribitur ; san re a P t irrum: Naz Hinc probatur qu od derelicto Dag e coluerint lamen. Ibide addituri Rabbi Bremias,nomine R.Samielis filii Ras fauci docuit; 'Un . n,M TX Uzn ,κ E
iman Sy aism 8ς Israeliis exacerbarunt Deum suum magis quam Gentiles. Nam de Gentibus mundi Fribitur , Ideo non calcant Sacerdotes Dagonis dec. At de Israelitis sicriptum eis; Et visitabo transilientem super limen, Soph. i. V. Semia est, quod isti Sacerdotes, &caeteri, domum Dagonis ingredientes, nihil aliud egerint, nisi quod non calcarint super limen ejus, sed transii verint super illud per viam, quae ibi erat, sine transiliti ne vel insilitione : Israelitae autem protervius egerint, ins liendo in Templum sine reverentia Sc honore.
mia noluit De vi Benedictus, ut Baal esset juxta arcam sanct misi R.Levita