장음표시 사용
231쪽
secundo, sed negant, illam esse, seu a Jossa, seu Jeremia, absconditam, ac proinde neque olim iteriura repertam, & Judaeis
restitutam, neque etiam unquam restituendam: Verum justo
Dei judicio in Israelitarum peccata, in primi Templi vastatione periisse, sive quod illa a Babyloniis tum capta, direpta, &tandem corrupta,sive quod capta a Nebucadiae zareHierosolyma, A siccenso Templo a. Reg. 2s. Arca quoque simul coni busta fuerit. De Direptione ejus intelligi potest,quod z. Reg.24. V. I'. legitur Nebucadnezar,ctim obsutione cingeretHierosolymam, Jehojachin ad illum egressus se ei dederet, extulisse illinc
omnes the uros domus Domihu, O concidi universa vasa aurea, qua fecerat Salomo Rex Israelis in templo Domini,scut dixerat Dominus ;nempe 2. Reg. 2O. vers. IT. per Esajam Prophetam; Dce dies veniunt, O deferetur quicquid eu in domo tua, o qua condiderunt Panes tui ad hanc ins diem, in sabel, non remanebit quicquam in ea,dixit Dominus. Sic a. Chron. 36. Verrente autem anno misit Rex Nebu-cadne ar, ct abduxit eum in Babel cum vasis concupiscibilibus do hDomini. Confirmat hanc sententiam. quod Hebraeorum multi, ut supra vidimus, haec de Arca quoque capta & in Babel abducia explicent, Sc in universum paene omnes concedant, Arcae praesentia Templum secundum destitutum fulisse. Causae, cur Deus noluerit sub Templo secundo Arcam cum adjuncta Gloria, & Praesentiae suae lignis, eis indulgere, reddi possunt variae. i. Peccata Israelitarum gravia, quibus meruerunt, ut VI
sibile hoc Habitationis Divinae inter ipsos symbolum eis aus
a. Quod Templum secundum illustrari debuerit majori gloria; praesentia nempe corporali Ejus, qui per Arcam fuit
adumbratus, Messae sic. 3. Ut hoc exemplo Deus ostenderet, paulatim Typos i los omnes esse abolendos, qui in se nihil habebant propriae sanctitatis, nec eam conserre poterant, quamvis ad tempus paedagogiae veteris populi inservirent. q. Quod Deus voluerit e Propitiatorio oracula tamdiu
232쪽
fundere, & populo suo in rebus dubiis respondere, donee eos per Prophetas suos abunde de omnibus necessariis instrutuisIet &c. Ex his omnibus sententiis ea quam ultimo loco produximus, nobis certe Videtur vero omnium simillima. Caetera, quae de Arcae absconsione, &restitutione futura, proseruntur, infirmioribus nituntur fundamentis, quam ut assensum nostrum illis largiri queamus.
III. aliquando, tempore videlicet Messiae uJudaeis resiluenda st IT a sentiunt Hebraei, & sic intelligunt, quod de Ab sconsione ejus tradunt ; illam sc. non periisse, sed adhuc a Deo asservari, & tempore Messiae ipsis restitutam iri. Hine scribit Abarbenet ad i. Sam. 4. 'm nyon imm Sy mno in ca I N, n, nyn Nan Et arca Ista singularueadem rerelabitur tempore Messia nostri, qui utinam cito adreniati Et ad Dan. cap. 9. Vasa sacra, quae fuerunt in Sancto Sanctorum, vid licet, Arca foederis Domini, Tabula digito Dei scripta, Liber I gis Mosis, qui repositus erat ad latus Arca, o Vasculum olei unctionis, quod juxta hanc fuit l, haec, inquam, vasa Sancta omnia, in vastatione Templi prima Ascondita fuerunt: i το- , harena π PN'aria un ripi en ruta ratae pn QP cum vero Deus reducet apriritarem D.uonis nos ex praesenti captivitate liberabit revertentur O restituentur omnia, ut Sanctum Sanctorum sit in domo Dominι cum omnibus vasis suis, Osanctitate sua. Huc tendit etiam quod legitur in Talmud Sota l. 3 col. I. De Uzalegitur a. Sam. 6. . t v mri Et mortuus est 1bι cum Arca Dei. Ad haec verba dicit R.Jochanan;
233쪽
P. In dbry, RI Ux a venit insaculum renturum vitam aeternam, fusti dicitur; Cum Arca Dei. Atqui arca Dei perstat,seu, permanet in saeculum. Ergo ct uca renit in vitam aremam; quia nimirum Ariaca non deperdita, sed abscondita est, ut ibi glossa R. Salomonis habet. Eadem fuit sententia authoris librorum Machabaeorum,&Iosephi Corionidis, ut ex supra adductis locis liquet. Paulo aliter sensisse videtur R. Bechaj, uti colligere est ex iis, quae eXJpso adducta sunt sub finem cap. 6. Sententia haec fundata est, I. In eo, quod de A Uione Arcae tradunt. Atqui, uti audivimus, sundamentum hoc nimis infirmis tubicinibus est subnixum. Deinde si hoc maxime detur,quod abscondita fuerit tempore Templi primi, dubium tamen s ciunt nonnulli,an post exstructum Templum secundum non iterum inventa,& in illud reposita; & post illud destructum demum & illa direpta &destructa fuerit. Et quiςsbi fingere, aut persuadere postit, eam a Templi primi excidio in hune
usque diem eo in loco Templi, quem hiagunt, fartam tectam delitescere, de post tantum annorum intervallum, aliquando revelandam ρ Templum secundum juxta Judaeorum cauculum stetit per 42o. annos: Ab ejus excidio & desolatione
ad hoc tempus praeterierunt Iscio. dc plures anni. Et quot
Iraeterlabentur adhuc, antequam id, quod Judaei exspectant, it futurum ea. In eo quod credunt Tertium Templum tempore
Messia se liberationis i orum exstructam iri.
Sed & hoe fundamentum ruinosum est. Frustra&Messiam, Sc talem Messiam, qualem illi describunt, & talem Liberationem, dc Templi reaedificationem, Legis & Cultus Mosaici instaurationem, dc alia quae his cohaerent exspectant,&somniant. Sic nempe,juxta Euripidem βόμουσιν φυγαδις
Sper pascunt exules Judaeos, sed spes fallaces, inanes, & incertae. Nimis presbam gigneret digressionem, si dehiscum Cc
234쪽
Judaeis hic congredi vellemus. Fieri id poterit, Deo vitam ravaletudinem prorogante , alia occasione. Quod ad Tertium Templum attinet, qui de eo tum Judaeorum argumenta, tum Cluistianorum ad ea exceptiones & responsiones, aliquid novisse cupit, adeat authores, qui contraJudaeos ex professo scripserunt ; inprimis, D.Chrysostomum Oratione tertia & quinta adversius Judaeos, Martinum Raymundum in Pugione fidei par. 2. cap. 2. s. I 4. s s. r6. Paulum Burgensem in Scrutinio Scripturarum Distulist. q. cap. q. Fortalitium Fides s cujus author floruit circa Annum Christi i42o. dc ulterius Dib. 3. mihi fol. ias. Sc seqq. Joh. Horiabech de Convincendis Sc converten dis Judaeis lib. 7. cap. a. pag. 2 s. & seqq. Joh. Mulierum in Judaismo detecto cap. 9. A. 6. Constantin. L'Empereur in Praefat. Codicis Mesdoth &c.
Alitertioni huic ipsorum, de Restituenda Arca, opponunt quidam ex nostris scriptoribus locum ex Jeremia Cap. 3. V. I 6. ubi Propheta dicit; iann Uri n η π y mPR vv ακa mn zz pra ti
i Ny h. c. Et erit cum multiplicabimini, ct crescetis in te ra in diebus istas, ditum Domi i, non dicent amplius ; Arca foederis Domini, nega endrasuper Ur, nes recordabuntur Uusamptim nes vi tabunt eam ne et ultra. Nicol. Lyranus ad verba; Nec fiet ultra; scribit; Per dicta
etiam patet falptas Judaeorum, dicentium, quod in adventu Messia re detur eu Arca testamenti, Scc. Et Dan. 9. 24. ad haec verba; Et ad ungendum Sanctum Sanctorum, dicit, yudaeos hoc exponere de Arca foederis, is altu vas anctuarii, qua per Messiam debeant recuperari; eisque opponit praesentem locum Jeremiae, δί ex eo conci dit, non e ste recuperanda. Sic Galatinus de Arcanis Cathol.
s. . In Fortalitio fidei lib. s. in cap. ubi decimumquartum Judaeorum argumentum contra Adventum Christi refutat, de . non reaedificato Templo: inquit, in quo quaereia
235쪽
tur, staretur tertium Templum materiale, quid contineret 8 dicit Diadam, quod contineret Arcam, Tabulas, Virgam,st Manna. Sed contra hoc eIIJeremias in capitulo 3. Non dicent ultra, Arca Testamen ii &c. ubi e Iolosa Doctorum Judaeorum, quὸd, Pro tempore, Hierusalem, Si jon, Solium Domini, Juda, Israel, Sanctuarium Terra ; omnia haec pocabula significentgloriam Paradisi Petrus dela Cavalleria in lib. Zelus Christi I. s8.ex hoc loco similiter concludit, Legem Mosis in futurum cessaturam. Et fol. 6o. a. Sι Tabula digito Dei scripta quae in Arca erant) debebant tempore Messia redire ; dic mihi, Ddae, quomodo, cum fuerint peraditae, quia non apparuerunt tempore Esdra in domo secunda; quomodo, inquam, Prophetae tacuerunt posiJeremiam, ct nemo dixit, quὸd debent redire aliquo tempore e apparet ergo, quod Arca, O Tabula, ct Lex Mosis ipsus manu scripta, debebantperire. Ergo ct cessare. Ouia non erat credendum, quὸd tales reliquia perirent, s servara Lex Mosis in futurum debebat, aut quod de iis tam mirabilibus reliquiis, sicut erant Tubulae digito Dei scriptae, O Lex Mos ipsius manu scripta,nonfieret per Prophetas, post premiam, expressa mentio, ct de earum duratione, O inventione. Sed quia cessare debebat Lex Mosis, de Scripturis Originaliabus ipsius Legis non es I facta mentio poli illam Prubetiam premiae. Et mirabili secreto Dei sunt perdita tam mirabiles reliquis: sicut ipsa Lex cessure debebat, ita O ejus originalia deserunt. Sic alii plures ex recentioribus. Abarbenet autem contra excipit in IV: 'a'yn Dan. cap. 9. Non, ait, dicit Bremias in diebus istis non fore Arcam,sed dicit; Dum Israelitae habitabant in terrasua isse Sanctitatem omnem in Arca Dei; deinceps autem stempore Messae) quando in terra ipsorum
multiplicabuntur Gentes Mun ι, Penicvtes ad quaerendum Domιvum,' juxta istud , Et confluent ad eum omnes gentes; tum illas gentes non dicturas , Arca foederis Domini; Ratio , quιa Gradus ipsorum non eis usi ascendet, ut accedant ad arcam Dei, aut ut insticiant in locum habitaculi Judicii; sed eo tempore vocaturas esse Hierosolymam Thronum vel Solium Gloriae Domini, o ad illam congregatum
iri omnes gentes in nomine Donum. Sanctitatem enim, quam Viri Tem
236쪽
Sed haec ipsius expositio, utut eam Valde commen det alisque extollat, cum verbis Prophetae non congruit. Nulla enim illic Gentium exterarum mentio, sed alloisquitur Judaeos filios rebelles, illos ad poenitentiam invitat, promissionem iis facit. Et de his illum hoc in versu loqui, docet particula Ny ulterius, amplius , In illo tempore non dicent Ity Ulterius, Amplius ; sicut sic. hactenus secerunt. Num antea Gentes a Deo & ejus foedere aljenaei jactarunt Arcam,& de ejus sanctitate gloriabantur ' Nequaquam, sed Judaei. De Gentibus postea demum facit mentionem v. i . ubi dicit ; Eo tempore quo Gloriatio Ecclesia non ampliu futurast de Arca Dei ct ejus sanctitate , sed tota sancta, O solium phoraefutura, omnes gentes ad eam acce suras in nomine Domini, o non amplius ambulaturas pon duritiam cordis sui mali. Hoc est quod dicit Gentes facturas, posteaquam ea fuerit Ecclesiae facies, qualem in praecedd. verbis descripsit: non autem quod Abarben et dicit. Si hoc voluisset Propheta, dicere debuisset: Et erit cum multiplicati fueritis o creperitis Da terra, congregabunt se ad Hierosol)mam omnes gentes, ctia o non dicent G. Illi, de quibus Propheta dicit; Non dicent ultra, non cogitabunI ultra de ea, non recordabuntur ejus ultra, non visitabunt eam
ultra nam particula Ny ultra ius omnibus verbis subservit sunt ii, qui antea ita dixerunt&c. Atqui hi non fuerunt Gentes exterae dc a Rep. Israclis aljenae, sed Judaei ipsi. Ergo his aliam Ecclesiae faciem depingit & ob oculos ponit, & de alia
sanctitate vaticinatur. Violenter haec ad Gentes solas torqueri S trahi, quis non videt' An illi de ea cogitarunt, de ea sunt loquuti, eam visitarunt rIdem Comment. in Jeremiam cap. 3. prolixius hanc suam sententiam confirmat & deducit. Tempore, inquit, Templi priami, quo Istrael sequebatur libidinem cordis sui,omnis ipsorum Sanctitas consistebat in Domo Sanctuarii, O in arca Dei, qua ibi erat; las pamtim propterea, quod perta repraesentiam custodiebantur , ct certi erant de gratiosa Dei prori coli , siquidem justi essent Oc. partim quod per arcam, quae Tabula3 Deserta continebat, retraherentur a peccato,ct ι vitarentur, ad remissionem peccatorum a Deo petendam , partim quὸ ad eam juramc a scri solerent; O denis, quod coram ea orarent,s- caelum
237쪽
estium occlusum esset, ct pluria non desien cret, re pestis, bellam, vel
alia calamitates publicae ingruerent. Itaq, dicere Prophetam, tempore redemptionis ct co ectioni utura per Mesam, tantam fore inter fra titas Sanctitatem, ut non tantum, dum pauci adhuc, unus ὶ civitate, O
duo ex familia, congregati erunt, justioli, probim uturi,sed etiam pseaquam multiplicati fuerint 2 creperint ιη terra; quod alias coimmuniter fieri non soleat, cum crescente populo Sanctitas plerumq, δε- erescat; adeo ut eo tempore homines non dicturiora, Arca sceleris Domini; sanctitatem scilicet in arca, ct foedere Dei in eo comprelum se, collocando, imo ne quidem de ea cogitaturi aut locuturi , vel ejus mentionem facturi sint, sc. in Juramentis praestandis coram ea; cum Sanctitatem inse sessint habitu ri, O secum circumloruri, alch utis incessim Deo gratum oblaturi, Malach.I.H. non etiam amplius eam visitaturi; ad orandum pro publicis necestatibus 9 calamitatibus Ecclesia; non denique facturi ,stamentionei arderis, quod olim Deus cum istu pepigit; neque Deus novum foedus cum illis pacturus; is quod unirer IIierosolyma in eo gradu Sanctitatisci gloriae sit futura, quo olim fuit arca, ita ut non tantum Israelitae eum Sanctitatem illi sint delaturi, sed universe gentes ctc. Huc redit summa eorum, quae ille pluribus verbis eXponit, Quae a nucleum videre potest qui volet.
Sed quis non videt,quam violenta & detorta sit expositiori. Admittimus quod ait, in verbis his agi de Temporibus Messiae, sed tempora illa male definit, de Corporali Hierosolyma, & liberatione ipsorum e praesenti captivitate. Vati cinatur Propheta de Statu Ecclesiae tempore Messae. Ecclesia autem illa non sunt Israelitae secundum Urnem, sed secundum spiritum: Collectio etiam de qua agit V. Iq. non est colin lectio corporalis, sed spiritualis; non ad Legem & cultum Mosaicum iterum instaurandum, sed ad fidem in Messanti a. Male definit causam propter quam Propheta dicat;
in illis diebus nullam amplius mentionem factum iri Arca sec. quia scitanta Israelitarum collectorum omnium sit futura Sanctitas, dcc. Aliud Propheta respexit, & intellexit. 3. In recensendis Arcete Finibus eum, qui non postremus
est omittit, quod sc. ea suerit Typus &Figura Christi: in ap-
238쪽
plicandis illis ad Prophetae scopum Sc montem, vim illi facit; quia de illis ne gry quidem in contextu. Et hinc
4. etiam male & explicat totum illum locum, & nominatim versum illum, in quo Arcae mentio, quasi versus Ig. tantum reserendus esset ad Gentes, de quibus postea demum agit, V. II. non ad Israelitas.
R. David Kimchi ita: Etiamst multiplicemini oracundi m-rum terra, tamen non inridebunt vobis Gentes, ut veniunt o bellum vobis inferant, ath sc necesse habeatis in bellum exire ct Arcam Dei vobiscum ducere, prout mors istorum fuit, ut in bellam egredientes Arcam scum deducerent: In diebus enim illis ista re nihil erit opus, Nullum quippe amplius erit bellum. Hinc dicit; Non dicent &c. Non ascendet super cor, neque recordabuntur ejus, non visitabunt eam, neque fiet ultra; s. ista res, ut educant Arcam in bellum.
R. Salomon; Non dicent amplius, Arca foederis ) quia
unirersa congregatio vestra erit sancta, ac si ista esset ipsa arca. Neque fiet amplius ) id β. quod olim factum est in Silo, quando eam, tempore Eli, eduxerunt in bestum cum Philisteis. Hanc vero expositionem Abarben et ipse rejicit, inquiens; ma l'A 'a ri 6N SI: iNT in UVven zzy I uera rim H N, Aet I κ, ori mr V γ,X n dia in 'n zy Tu, lictor, vides, haec omnia esse ἀπιοσδι-αοῦ nihil quicquam enim Textra habet vel debella, vel de caeteris: unde non possum assensum praebere huic expositioni, quamvis Jonathan etiam ad eam inclinet. Ita est: Usque ad illum versum nihil ibi extat de Gentibus, nihil ibi dicitur de bello, neque de Arca educenda. Et, si nullum bellum amplius futurum, quid opus verbis istis omnibus ' Ubi vero dicitur in Scriptura, post adventum Mes- sue, nulla amplius fore bella' Non etiam moris suit ut Arcam secum 1n bellum unquam educerent, sine speciali mandato Divino, ut supra visum; ac proinde hic usius non inter fines Arcae reserendus, qui alii fuerunt. Eductio ejus in bellum, res
fuit extraordinaria. Adde quod jam sub Templo secundo nonam plius fuit Arca, ut supra visum. Itaq; hactenus in Judaeorum expositionibus nihil solidi, neq; mens dc sensus verborum horum sulficienter Ottensus.
239쪽
Locus videtur notatu & consideratu dignissimus,qui Judaeos vehementer torquet, unde parci sunt in eo tum allegando,tum explicando ; In Talmuddc Mediasthim nihil ad rem faciens hactenus deprehendi. Nostri Interpretes in eo eXplicando etiam variant. Quidam, reserente Lyrano, totam hanc capitis hujus partem inde a v. I 4. explicant de reditu populi ex Captivitate Babylonica, Sc eorum post reditum statu. Quia enim plures eorum remanserunt in Babylone, detenti amore prolis quam ibi genuerant, &pos essionum quas acquisiverant, ideb dici V. I . Et assumam vos, unum de civitate, ct duos de familia, ct introia ducam vos in lainon. Quod ver. I s. subditur; Et dabo vobis Passus juxta cor meum sepascent Posscientιa ct intestigentia ; exponunt de Zorobabele, Esra, Nehemia, Haggeo,& Zacharia,qui gubemnaverunt populum in temporalibus & spiritualibus, v. is. Nonduent ultra; Arca foederis Domini,ctc. de eo, quod in Templo ab eis reaedificato non fuerit Arca, ut supra visum; Et sic reliqua, prout possunt, adaptant ad istud propositum. Huic sententiae recte obviare seu obstare dicit Lyranus I. quod . II. subditur; In tempore illo vocabunt Hierusalem Solium Domin M co quod non legamus, Hierosolymam, post tempus captivitatis Babylonics,fuisse in tanta solenitate dc reverentia;
sed semper, vel quasi semper, subjecta servituti; primo Persarum; postea Graecorum 3 dc ultimo Romanorum: z. quod porro dicitur ; Et congregabuntur ad eam omnes gentes in nomine Donum; eo quod iterum non legamus, de Gentilibus tum, nisi paucos quosdam, ad Judaismum coli versos esse. 3.iaddatuc&hoc; quamvis in secundo Templo Arca non fuerit, tamen ejus memoria, cultus, locus, a Judaeis fuit conservatus,& in ve neratione habitus, perinde ac si ipsa Arca ibi adhuc praesens adfuisset,uti itidem supra vidimus. Ut hae phrasis multiplices, quas Propheta adhibet, non omnes illi tempori accommodari queant.
alii ergo haec incommoda animadvertentes, totum
240쪽
non contemnenda, r. qubd plura alia,eaque illustria, vaticinia in Prophetis extent, hoc sensu cum praesenti Prophetia convenientia: a. qubdJudari liberali manu hoc ultrb concedant Sc largiantur, unde illos, consessione hac constrictos,ulterius urgere possumus. Ne autem totius illius Capitis analysin prolixam instituamus, & per ambages multas rem aggrediamur, notandum, inter Christianos plerosque, & Judaeos omnes, conVenire
I. Quod indu a v. l ad 13. Propheta agat det potibus Messiae; quia enim talia ibi extant, quae nec olim, nec hodie impleta dicere possunt, necessario fateri coguntur, ea impleta iri tempore Messiae. II. Quod vaticinium lite contineatur de nova Ecclesiae sacie sutura tempore Messiae. III. Conditionem Sc faciem hanc Ecclesiae depingi r.
κῶ αρ- per negationem & remotionem quarundam rerum, quibus antea insignis erat. a. , per positionem, dcassirmationem aliarum reru,quibus illa tiim sit illustris sutura. In hoc tertio Capite jam est Dissensus inter nos, & quidem tum de his quae negantur, tum de iis quae ponuntur, & a 'mantur. De iis quae negantur, agit versus Ig. Et erit,quum multiplicat ueritis, ct creperitis in terra iii diebus istis, dixit Dominus; non d cent ultra, Arca Dderis Domini, nec ascendet super cor, nessi record buntur ictus,nes vistabunt, vel, recensebunt, vel, desiderabunt ram, negaset ultra.
In his verbis duo sunt observanda; r. Circumstantia temporis,quando id,quod praedicit,sit suturum, a. Res ipsa,
I. Temporis circumstantia his Verbis notatur; Et erit, cum multiplicati fueritis, ct creveritis in terra.
Ut hoc intelligatur,&Verba haec cum praecedentibus &sequentibus apth concilientur squod Abarbeneli dissicile videtur necessario qu*dam eorum quae praecedunt, summariter sunt videnda.