장음표시 사용
81쪽
in arca reponeretur: quia mim in eafuerunt Tabula foederis, quaesisit Thesaurus Iegu, comprehendentes generaliter omniapraecepta ejus, cenis veniebat utich ut Tabulu adhaereret O adjungeretur Lex Divina, quia
illa se ad inricem habebant, ut iam versale Oparticulare. Vide eundem affV. 2. Sic R. Levi ben Gerson, qui tamen vult, ad latus Arcae exterius, non intra arcam fuisse: sic enim scribit: amni : - ine =n ' π n n, n' a n X aen an Nz π PNrnn rnn nMi r Um 'cu DIXI N Ira v rn: Ua Praecepit, ut acciperent librum Iegis hujus, eumq, reponerent a latere Arca foederis Domini,ad docendum, tam Legem e se ex ore Dei omnipotentis, quemdmodum Deccm pracepta, qua in Arca fuerunt,ex ore Dei
R. Moses Majemonides in Praefatione libri Jad: Totum
sem contra filios Israel, si transgressi fuerint verba Legisim si fores
contingat, ut transgrediendo Legem, amittant volumina Legis, diprae
fit hoc exemplar custoditum sub cura Levitarum, in perpetuum, in testi monium ipsis. Hinc mandarit, ut eum reponerent ad latus arca foederis;
82쪽
quosc. ibi custodiretur,ct conservaretur. II ac Le causa vocantur Ierita Custodes Legis, sicut dicitur; Nam custodiunt eloquium tuum, nempe, Praecepta) & foedus tuum servant custodiendos. Volumen Legis) Deut. I. 2. In Devarim rabbasect. sol. mihi col. 3oo. col. 3. Rab- 'bini nostri dixerunt 1, Cum rescirisset Mostes,sibi moriendum esse, eo die quid fecit Z Rabbi Janna j dixit ; Scripsit tredecim exemplaria Legis. duodecim pro singula tribubus, iam a ri' an V c 'unum reposuit in
arca, qu),si quis restet aliquid depravare,recurrerepusciit ad illud exemis plar, quod in arca erat. Jonathan ben Uziel, Paraphrastes Chaldaeus, versum illum Deut. 3I. et g. ita exponit: lai pa .mri in NAM X sci re
Reponite librum Legis hanc, ct reponirecum in capsa, ad latus dexterum arca foederis Domini Dei vestri, Ost istic inter vos in Testimonium. Videtur ille per mῖ p intelligere scriniolum, vel capsellam aliam, ad latus Arcae atriam, vel adjectam. Sic isti omnes hoc mandatum de Toto Libro Legis acceperunt. Quam sententiam approbat&Franciscus Junius in notis scribens: Qui autem hoc libro Hum Deateronomium, id ess, νυ δἰ-έ -- τοῦ μου contιneri putant, ii angustiorem, quam par est, ad hunc locum interpretationem asserunt. Num iniquumforet re hanc κατιρώσιν, sive Canticum ipsus, ita commendari, omisia Iege ipsa, ct toto libro Mosiis: O certum ess, hoc demum a Mos Sacerdotibus imp vatum esse, quum exaravi et omnia, qua fuerunt opus in illa ipso libro foederis authentico, cujus saepe mentionem fecit, ut Exod. I. O aq. Oalibi passim. Author libri Cosri videtur statuisse, solas Tabulas fuisse
83쪽
O agnoverunt Scripturam Divinam, quemadmodum ex ore Dei ea at dixerunt. Moses dem, ex mandato Dei scit pro illa Arcam &c. Et pase ite a. . 28. z 'rua za Ν Π A a mann e in Radix seu fundamentum Sapientia depositum fuit in sua, quae habet rationem Cordis, h. e. Decem praecepta, mann zzm zn' - .
in m mes a maX num naa ma ct proles s h. e. parti- cularia) illorum, quaesunt Iex, a Latere ejus, Aut dicitur , Et pones illum a latere Arcae Lederis Domini &c. Deut. 3l. 26. Ita sunt Hebraeorum hac de re sententiar, quas ipsis illorum verbis magna ex parte producere volui, ut videatur, quibus Authoribus, quibusque Rationibus, singulae nitantur. Res est obscura de ambigua, ita ut difficile sit instituere, dc certi aliquid pronuntiare. Controvertitur praecipue, non de Tabulis integris, de quibus nemo dubitat ; sed i. de Tabulis stactis, r.ede Libro Legis, 3. de Urna Mannae, ct Cirga AharonM , Utrum vel hac omnia, vel quadam illarum, etiam in ea fuerint ZI. Pro Tubulis stactis adducitur in Talnaud a Ras Josepho, I. Locus Deut. io. a. sed argute magis quam solide. Quod enim illi haec verba, Pa a Ma ita exponunt, Et infribam tabulis rerba γα ocrum tua abulis ni is, quas fregisti,&posuisti in Arca; violentum est, & praeter mentem auth vis. Rectius Verritur per futurum, Poetn Et pones eas s s c.Ta bulas has secundas, ubi illis Decalogum inscripsero) in arca. . Sic reddunt omnes, quotquot vidi, Interpretus & Commen-
r. Quia cum Moses prinab Montem conscendisset, Sc mandatum faciendi arcam accepisset, simul ipsi dictum fuit,
ut facta Arca in eam reponeret Tettimonium, seu Tabulas te . simonii, Exod. as Hoc vero mandatum non implevisse nisi illas eo reposuisset. Responderi autem potest, hoc praxeptum , inque reserri posse ad Tabulas secundas, quia Deus non igno-aavit Mosen primas fracturum. Vide sui'. in Aben Esra. - - 3. Dicit Abarbenes, decuisse ut quae sunt ejusdem spe- ciei,eodem loco collocentur. Id vero probabili tantum nititur ' conlectura, nullo evidenti loco Scripturae. Contia potius Vim
84쪽
Hetur esse quod 3. Reg. 8. dicitur, Nil in arca fuisse prater uasi non quatuor) Tabulas lapiden. . Hinc Nachmani des existimat, Tabulas has stactas, unaeum Arca temporaria a Mose facta, utile prirnbinTabernaculo asservatas, postmodum, facta Bezaleelis Arca, in gazophylacia
Sacra repositas. Communis tamen Talna udicorum sententia est, utrasque in Arca suisse. II. Pro Libro Legu, eo , integro, ut supra vidimus, intra arcam reposito, affertur locus , Deat. 31. 26. 6 iujam a Catus. Hic vero non diserte di
citur, quod fuerint justi Levitae reponere librum Legis ra In arcam, sed INO A' latere Arcae, scia, Ad latis Arcae , quod equidem posset etiam de latere Interiori accipi, sed magis ve- insimile videtur, accipiendum este de Exteriori, quod videtur etiam praepositio O indigitare. Neque dictitur, A' latere Testi-
momi, vel, Tabularum, in media se. arca repositarum, sed, A I tere Arcae, exterius E ad latus ejus. Sic I. Sam. 6.8. dicunt 'Philistari ad Sacerdotes & Divinos suos; Tollite arcam Do M IN I, ct imponite eam plaustro: ct vasa aurea, qua reddidistis etpro P expiatione pro peccato, ponetis in capsa rup a latere, ad latus ejus. Hic utique non de latere interiori, sed exteriori acci pitur.
Hinc R. Jehuda in Talnaud scripsi Tabulam seu Capsulam, aut Scrinium, prominu ille extra Arcam, et se. adhaerens,&huic impositum fuisse librum Legis. Hinc etiam Jonathan, Paraphrastes Chaldaeus vertit; Reponite librum Legis in capsa, ad latus dexterum suae foederis Domini. Quod exa. Reg. 22.8. assertur, ubi Hilhijas Sacerdos ma- .gnus dicit; Inreni librum Legis in domo Domini; illud nihil ad rem facit. Illis potius favet, qui senserunt, extra arcam, in capsa quadam fuisse asservatum,&a Chil hi jah Sacerdote, cum filii- ras Templi repararet, in loco quodam inusitato repertum, unde, quasi inventa praeda ex inopinato, tanta laetitia perfilsus fuit, ut exclamaret; Inveni &c. Dicit, In Domo Domini, non
Adhaec, cum Tabulis in Arcam repositis, Operculo cum
Cherubinis fuerit clausa, di, ea ita clausa Gloria Domini in
85쪽
nube Eam contexerit, non probabile est, remoto operculo &Cherubinis, eam reclusam, dc Librum Legis in eam intrusum esse. Quod Aben Esrae est argumentum . . Neque etiam probabile est, tantae Arcam fuisse capacitatis, quae nonnisi duos cubitos cum semis.,tam in longitudine, quam in latitudine continebat, .ut totum limul Volumen Legis, una cum Tabulis complecti potuerit.
Quod si etiam liber Legis ideb fuit in Archivis Sacris in
Sancto Sanctorum asservatus in Arca, ut ibi sit in Testimoniam Israelitu, ut textus loquitur, hoc est,ut necessitate exigente eum inspicere dc consulere possent, si forte vel exemplarium de I ravatio contingeret, Vel prorsus deperderentur, uti supra al-egati Authores, R. Jannat in Devarim rabba, Abraham Seba in Teteror Hammor, Majemonides &. Abarbunet, Volunt i, tun hac occasione Se Sanctum Sanctorum, & Arca aperienda ac rein seranda fuerunt, quoties tale quid usu Venuet. Utrum vero extra temptu constetum, quod ιη die Expiationumerat, Pontisci summo licherit Sancta Sanctorum ingredi s res est incerta. Diximus de ea quaedam in Anticritica nostra par. a. cap. I . pag. 'o'. Illis adjiciatur, quod in Additionibus Tal-mudicis legitur in Bava bura soli . i. ubi in loco supra allegato Gemara dicit, TERM , O Columcn Legis, ita complevisse concavitatem sana, ut duo palmi ro rei essent,ne Liber Iegis, si vel inde deo promeretur, res in eam it errctur,comprimeretum, Ad haec verba seribunt Additiones, per modum objectionis; IXI Ν rrpn QR r ' a P , V X XII lamn in mari l xan 'ri Ν, tu in nra: Aur da in VN H Dan cuta Atqui nunquam cD-cebant eum ex Arca: prolabitum enim erat ingressi Sanctum Sanct rum : Et in die Expiationum, quo Sacerdos summus ingrediebatur, noulegimus, quod inde eum exprom sierit. Ad hoc autem respondent
86쪽
aliost. tempore) ad librum Legis conservandum, vel reparandum,
ne putre t res corrumpatur. Quin O ex quo vastarum fuit Tabernaculum Silo, ing, ad exstructionem domus Sanctuaru a Salomone potu
pturam his verbis non negare, garn in ea fuerit urna Manue, o Virga aburonis, cur habetur in bala,seu Traditione quadam Rabbinorum
nostrorum, quod resista, urna,inquam, Manna, ct Virga abaronis Iu rint in arca custodita pro filiis siue LMiror, cur in genere dicat, Interpretessirabunt Ego hactenus ex omnibus nonnisi unum R. Levi ben Gerson vidi, qui id scribat, cujus verba supra surri producta. Quod de Traditione quadam veterι Ramnorum addit,similiter nescio,unde id habeat. Mihi hactenus nulla talis Traditio, seu in I almud,seu in Me-draschim occurrit. Hoc equidem scribitur in Talnaude; Luando assiondita fuit Arca una mi ea absonita quoque fuisse, Urnam Manne, Lenticulam olei unctionis , ct Baculum Aharonti cum ejus
foribus cir amrgdalis ; sed tamen non dicitur, i sta in Arca fuisse. Procul dubio tamen, prout vir fuit multae lectionis & observationis, de tali aliqua traditione aIi quid ipsi innotuit.
R. Levi ben Gerson itaque ad duo loca Scripturae provo- eat, M. I 6. 3I. ubi urna Manna re, coram Domino jubetur referri, &v. 34. reposita dicitur coram Testimonio: &Numer. II. IC. Vel,juna aliOS ,2 s. ubi Virga Aharonu Is r stram Testimomo, jubetur referri & reponi;
Testimonium, inquit, hoc, sunt Tabulae lapideae, intra Arcam repositae. Haec jubentur referri & reponi coram Testimonio. Ergo intra Arcam reposita fuerunt: quia extra eam non
fuissent 'as, infacie ejus, ct coram eo. Et sic dicendum fuisset, Co- Iam arc non Voram Te imonis. I r
87쪽
Item; Iubentur reponi ηπτο in custodiam, se. diligentem 5e tutam. Atqui in meliori custodia fuerunt in Arca,quam
Sed alii respondent ad hoc ; Coram Domino, Sc Coram Testianionio, idem esse quod Coram Arca foederu, seu Testimonii, quae
Symbolum etiam crat Prasintra Donum. Sic V. 4. Repones'. Illas virgas in tabernaculo Ecclesia coram testimonio, V. 7. Et posuit Moses virgas coram Domino in tabernacula testimonis. An omnes duodecim virgas vel jubetur hic reponere, vel reposuit Moses in tra Arcanat Nequaquam: scd In tabernaculo Ecclesia coram T simomo, idem estquod 3 In ea parte Tabernaculi in qua erat Testim mum, hoc est, Arca cum Tabulis testimonii seu foederis. Sic exponit R.Salomon taram DB, Coram arca, Sc Aben Esra , ' u Coram Domin o, id es , coram Te timonio, ΠΣ nnia quod en si ca, qua sic vocatur propter tabulas foederis, quae fuerunt mea. Abarbanel addita, Non decuit se etiam, ut illa, quantumvis sa clis mares fuerint,coqungantur cum Tabulis: neg, enim aequalia fuisse, ut livo eod.m1 loco cum istis manere ct asserpari debuerint. Et sic communiter Hebraei Volunt; ante arcam, seia,Coram Arca, in scriniolo sorte aliquo Arcae annexosuisse reposita. Sic scribit R. Moses Majemonides, in 'rtan 'va π a,n cap.4. vis i m n p κn γ rn 'Sy: ra pna 'ae pri ae palm larii DIX a lari r Izaa h. e. L is fuit in Sancto Sanctorum, in parte ejus occidentati, cui imposita fuit Arca ante eam, tarna Mamns, ct Virga s baronis. Sic Moses Mi hom in Libro Praeceptorum magno sol.2IO. col. I. Hic vero contrarius videtur Apostolus qui in Epistola ad Hebraeos cap. v. de Tabernaculo loquens, scribit: Pori medium autem velum erat -- Scena Vel Tabernaculumὶ quam vocant
erat urna aurea habens manna, ct Virga Abaronis qua germinarit, ct Tabulae foederis &c. Quibus verbis aeque videtur inserere Arcete haec tria omnia. Lit hanc dissicultatem concilient, varios eXcogitarunt mo dos Interpretes. I. Sung
88쪽
I. Sunt qui ἔ reserunt, non ad proximam vocem νίa cita, sed ad remoti orem τίω Moia, ut d icat Apostolus; In Tabernaculo Secundo, quod vocant Sancta Sanctorum, fuisse etiam Urnam mannae, & Uirsam Aharonis, scit. ante arcam; Tabulas autem in arca. Hanc sententiam prolixe tuetur Franisciscus Junius in Parallelis Sacris. Huic verb sententiae aliis obstare videtur, quod non demis, fi . sed immediate subjungatur 1 -τῆς, Sapra hanc autem Cherubim glorios obumbrantes propitiatorium, unde &quae sequuntur ad Arcam referenda sunt. Itaque a. Alii hanc solutionem afferunt, quae commodior vi Eetur, ἐν se ab Apostolo non stricte sumi, pro In qua, vel Intra
quam, sed laxius, pro Cum, ex Hebraismo, in quo Praepositio a non solum fignificat In , sed& Cum, Ad, Prope, Juxta, ut Jof IO. V. II.Judic. I 8. I a. Sic respectu Urnae & Virgae Aharonis significabit, Cum qua, vel, Prope quam , Juxta quam S respectu Tab
In hac tamen Solutione nonnullis hoc videtur durum, neque admodum probabile, V. ωή in uno eodemq; loco in gemino significato adhiberi. Unde sicut intelligitur de Tab iis,ita quoque intelligendum esse de Urna,& Virga. 7. Alii tempora distinguum,de dicunt, Intra Arcam suis se haec omnia tempore illo, de quo loquitur Paulus, nempe quando primum exstructum fuit Tabernaculum Mosaicum,& quamdiu Arca illa cum Tabernaculo deserri debuit per de
surtuna. Tunc enim, clam locum commodum non haberent
ad ilia omnia collocanda, cum instabile & vagum esset Taber naculum, ea reposuisse in Arca cum Tabulis Legis: sed cum postea exstructum esset Tena plum Salomonis, stabile videlicet Tabernaculi & Arcae domicilium, idque amplum&spatiosum, tunc solam Legem mansisse' intra arcam, reliqua ante ilia
Iam ad latus ejus misse disposita & asservata. Apostolum itaque loqui de Statu Tabernaculi ambulatorio; In libro Re-Lum I. cap. g. sermonem ei se de Templo stabili, in quo omnia
in commodiorem ordinem fuerint redacta.
Sud dc haec Sententia suas habet dulicultat . Nam pri-
89쪽
m , nescio quae haec siliquae fingitur,necessitas,tempore Taberianaculi per desertum vagantis, ut sine expresso mandato intra Arcam eas reponere quasi coactus suerit Moses. An adeo dissi cile fuisIet ipsi scriniolum aliquod conficere, in quod repone rentur ' Deinde mutatio tempore Salomonis facta, nullo nititur fundamento. Scriptura de hac re nihil habet. Nulli bi jubentur haec, seu hoc, leu illo tempore, intra Arcam reponi, sed Coram ea, vel Ante eam ad latus ejus. Ex histribus sententiis, duae priores videntur maxime probabiles; & inter has Secunda non displicet, neque ejus dis- ficultas allata tanta, quin commoda explicatione leniri possit. Scriptura nimirum dicit, Urnam ct Irirgam Abaram referenda essὶ coram Testimonio. Per Testimonium hoc alii Hebraeorum jam olim intellexerunt Tabulas, alii Arcam, de quibus variae cim cum serebantur Traditiones, uti supra ex Talmudicis vidimus. Si Tabula intelligantur, res est extra controversam, ista suisse in Arca. Si arca vocatur Thinno nurn, attendendum,quo modo, ex illorum sententia, illa coram Arct reposita sucrint. Communis tum habebatur Traditio, quae, uti vidimus, utriq; Talmud est inserta, tum Hierosolymitano, tum Babylonico, seu MI Tabulam,seu rapvim γλωσσόκυι- capselum adjectamfuisse
arca foederis a Mose videlicet) instar appendicis alicujus in hunc usum, & sortassis etiam ut liber Legis ei in datur. Hoc jam sieposito, recte dici potest haec omnia suisse in Arca: quod enim in hac capsella Arcae adjecta sitit, incensu habebatur eorum,
quae in Arca erant, licet non omnia eodem modo, & uno in Ioco. Sicut in Aula Regis dicuntur esse etiam ii qui juxta eam suum domicilium habent, ad aulam tamen pertinent: ita,quia haec duo singulariter jubebantur reponi coram Arca, connumerabantur inter ea quae ad Arcam pertinebant, & in ea erant.
Sic itaque dici potest, Apostolum, qui aliud spectavit,neque sibi propositum habuit, accurate Τabernaculum & Vasa ejus describere, sed summari eduntaxat quaedam ex praecipuis re censere, haec, siVe uno, sive altero modo, dicere In arcafuisse, ex communi aliqua, quam tum habebant, hac de re Traditione,
quarum ille peritus fuit. Sic quod de Dus O Jumbre, Magis miat ius,
90쪽
Pharaonis, dicit a. ad Timoth. 3. 8. sane nomina illa non habuit ex Scriptui a , in qua non leguntur, sed ex Traditionibus Judaeorum illa reseri, in quibus crebro memorantur, ut videre est in Lexico Chald. Τal m. pag. 94s 946. Et plura elus rei exempla produci possent, in quibus ex communi opinione
saepe quaedam reserunt,& supponunt Scriptores Sacri. Neque male dixit de his . , Α In qua erant, pro, In ct cum qua quia, ut Scriptura loquitur, coram Testimonio erant; h. e. vel contigue& proxime juxta arcam posita, vel continue per adjectam arcae
appendiculam ei adhaerebant. Ut tam id, quod in Arcae appendice,quam quod intra Arcam ipsam erat, ἰ, μῆ illa suis. te, dici possit, maxime ab eo, qui non accuratam alicujus rei descriptionem instituit. Sic Praepositio a In apud Hebraeos denotat quandoque Inhaesionem, quandoque et 'ALhasionem, o Contactum; ut Iobi 19. 2o. 'Πpai mo a
In cute mea ct in carne mea basit os meum, pro,Cuti & carni meae adhaeserunt ossa mea, prae amictione sc. & macie. Drus in Pane altera Annotat. in Novum Test. scribit ad hunc Iocum; In urbe natus esse dicitur O qui natus ad eam, hoc est, in ejus territorio : Sic, in IerichoJos. IO. Io. valit, adJericho: In Gabaon, h.e. prope Gabaon: In Hirjathflebim,Jud. i8. I a. Sic forte , In qua Urna aurea &c. ut dicat, innam auream manna fuisse prope ameam, O tabulas foederis in arca, proprie loquendo. Sic quod Urnam
Manna Vocat Xρυσῆ Auream, non ex Mosis ipsius textu, sed authoritate LXX. Graecorum dixit, qui Hebraeorum reddiderunt iam .. -ση. In textu Hebraeo Nuspiam materia
exprimitur,ex qua illa urna fuerit. Et vetus est apud Hebraeos Traditio, illam Testaceam suisse. Ea legitur in Mechilla, libro
antiquistimo in Exod. l.2o. I. & in Tanchumali sol. 2'. col. 4. Quocunque igitur fundamento ista nitantur, potuit Apostolus ita loqui, seu ex rei veritate, seu ex fama,&Traditione recepta. Caeterum eodem loco dicit Apostolus quoque, quod Sanctum Sanctorum habuerit χρυσῆ, Aureum Thuribulum. Hu
jus etiam nullam mentionem facit Moses. Unde quomodo id vel intelligendum sit, vel conciliandum, laborant InterpreteS. Miram per ει α in aureum intelligunt altare aureum '