De Deo uno tractatus primus auctore Augustino Oregio, pontificijs eleemosynis generali praefecto, ...

251쪽

stantiata suiu rised quia eximi es tia diui na,quq viiii,stabilis,di participabiliiva exea m

plari idea est causa, cur possim concipi res creatae Veroconceptu , nec impliceti contradi Hionem; esse aliquid distinctum a Deo, & ex tra Deum: qui cum per essentiam existat, de non esin ad esse creaturas producendo transse se potest ; atque itat illis communicare ea stentiam, de esse simpliciter absque ullo subtantiet propriae decremento l. Ex eo enim, quod caula detesse esse ivelut exemplar, vel ut esta ciens ue non necessarib propriae substantiae par tem, aut totam illi communicat; nisi per v ram, & proprie iamptam generationem comis municet illi esset: secundum quem modum proprie: creaturae non procedunt a Deo : Et ideo ipsae formaliter in Deo non sunt vita, sed causaliter: quia earum exemplaris causa , quae est eswntia Dei, est vita.

ΙDea est forma rei faciendae in mente artifi

cis existens : res autem, quoad esse esse tiae, aut possibile tantum non sunt faciendae. Sed res faciendae sunt illae, quae habituraesent existentiam: non enim accipiunt res ab

artifice esientiam, vel esse possibile, sed exi

stentiam. π -

252쪽

Non debet igitur Idea poni in D eo ad hoe,

Vt.explicetur, quomodo etiam res creatae, si cundum esse possbile, & essentiam tantu recipiant esse. Quis enim unquam dixit, atatificem ad hoc tantum efformare rerum Ι-

deas, & exemplaria, ut possint res illae esset ;non autem ad hoc, ut actu det illis esseὸ N mo certe . Non enim efformat, verbi grati , Architectus modulum alicuius palatij, ut habeat esse possibile tantum; sed, ut suis temporibus, & locis fiat. Melius ergo pro exemplari causa,etiam in Deo posita fuisset, vel cognitio rei faciendae, vel aliquid aliud, per quod explicaretur, quomodo a Deo tanquam a primo, supremo artifice, & opifice rerum omnium, res haberent esse actu, & existentiam; non autem esse

postibile, & essentiam tantum: quod esse possibile,& quantum ad essentiam tantu absque existentia in re ipsa, aut nihil est, aut per denominationem solum extrinsecam a causa, aqua potest esse, vel cuius est apta esse imperfecta, &inadaequata expressio, imitatio, vesetiam similitudo. Respondetur, in artifice creato aptissime poni pro Idea formam rei faciendae in mente

eiusdem artificis existentem, non autem lam mam rei, secundum qua res ab artifice creato habeant esse essentiae, & postibile rantum.

Quia

253쪽

Quia ab artifice creato res habent existentia, .non autem essentiam: quinimo neque etiam

quoad substantiam rei artificiatae res ab artufice suscipiunt existentiam : sed accipiunt tum ordinem, modum, dispositionem, & Κguram . Non enim, verbi gratia, ab artifice palatium, aut minimam sirae existentiae partiaculam, aut substantiae partem suscepit; sed tantummodo illum ordinem , ac dispositione partium, ex qua sequitur palati, exterior sor-ma , & figura; secundum quam tantum artificis idea est exemplar, serma, m species extrinsecarei faciendae in mente artificis exustens; & ita, ut idem palatium, Verbi grati , possit esse a pluribus artificibus habentibus eandem ideam, & operandi artem; ut per se

patet.

At vero Deus, qui est ita per essentiam exustens, ut sit origo, radix, & fons totius esse .; est ita causa omnium rerum, ut nihil sit in recreata considerare, quod non sit dependens a Deo, & quoad essentiam, Squoad existe tiam, S quoad omnem existendi modum.

Et ideo in Deo pro Idea est ponedu aliquid,

a quo res sumant naturam, & speciem, non

solum quoad existendi modum, sed etiam quoad existentiam, substantiam, essentiam non tantum secundum rem, sed etiam secundum conceptum. Nihil autem est, quod melius

254쪽

melius ratione nostri modi concipiendi in Deo praestare id possit, quam essentia Dei, ut est diuerso modo imitabilis, vi participabilis

a creaturis; quas si nolit Deus producere, habet Ideam, quae est persectissimo modo i praesentativa intella i diuino res, quae potest fieri ; & rei faciendae etiam repraesentatiuua, quando Deus iam decreuit dare existe tiam his, vel illis rebus. Hoc enim modo si diuinae explicentur Ideae; & totum id, quod

de Ideis creatorum artificum dicitur, comis inode explicatur; & satis bene intelligimus, quomodo essentia Dei sit omnium rerum creatarum exemplaris causa , quoad egentiam, & existentiam, & omnem existendi m

dum.

OBIICIES III. IIN Deo uniuscuiusque rei debet esse propria Idea. At vero essentia Dei, quae est maximὰ una,dissicilὸ videtur posse intelligi, quomodost uniuscuiusque rei propria Idea.

Ergo essentia Dei non est dicenda Idea retiam ut est diuersis modis imitabilis, ac participabilis a creaturis, & ut talis etiam cogniata ab intellectu diuino. Respondetur. Essentia Dei, quatenus est

tali modo participabilis, atque imitabilis, est Idea

255쪽

Idea huius, vel illius rei creatae; & essentia Dei ita est repraesentati v omnjun reatuΡ'rum, &singularum, ac si unius tantum esset repraesentativa; quin imo ςtiam infinite persectius repraesentat: sicut eius cognitio ita est omnium rerum expressiua, ac si esset singularum rerum propria. Et ob id ab Angelico Doctore dicitur singularum rerum esse propria cognitio in Deo: quia cognitio Dei est singularum reru persectissimo m0do repraesentativa. Neque est multiplex Dei cogntiti sicut nec etiam essentia Dei, quae est idem cum cognitione : quae enim formaliter sentaini Deo, cum sint actus purus per essentiat existens; sunt Deus ipse. Qui, ut est tali, vel tali modo participabirilis, & imitabilis a creaturis, est Idea harum, , vel illarum rerum: quae res cum sint distinetiam Ideae rerum, quatenus repraesentant hanc, vel illam rem, ratione nostri moφconcipiendi, ut distinctae concipiuntur.

256쪽

tionem earum reru,

quae dictae sunt dec gnitione, qua Deus cognoscit, ec intuetur omnia; necesse erat agere de Ideis, secundum quasi It res existunt in mente primi artificis, ut ab illo secundum omne recte, modo supraexplic to dependeant: quod capite superiori praestitimus.

Nunc de Veritate, qua Deus in omni sit cognitione tam prat,ica, quam speculativa Verus est, agendum erii;xt, quantum fieri po- test, quae de diuina cognitione dicuntur, intelligamus. Animaduertendum autem est, ex Sancto Thoma ', veritatem in intelle,stu intellia gente reperiri, & in re ipsa intellecta, secundum quam rationem duplex ponitur veritas; sermalis una, quae est in intellectu intelligente, quando ita cognoscit res, quemadmodum

E e sunt

257쪽

sunt in se ipsis: obiectiva altera in re ipsa, vae cognostitur: quatenus

conceptu, & apta est esse terminus verae cognitionis. r I

prie, & prius dicitur de eo, quod est formalia ter tale, quIm de eo, quod est aut causaliter, aut alio modo tale: verbi gratia, esso sanu , magis proprie, & prius dicitur de homine soliis, quam de ijs, quae sunt causa sanitatis, ut medicina, & alijs: Ita deveritas prius dicitur de intellectu, qui est formaliter verus , quθtii, de re intellecta, quae est causaliter , de obiectu

uetantum vera.

Ex quo habes, denominationem , de so mana veri priris teperiri in cognitione, qua in re cognita , li et res cognita sit obiectum, cognitionis, de causa veritatis formalis. Ex et enim quoi res est, aut non est, intellectus est verus, vel falsus. Et in Deo perfectissimo modo reperiti miram que veritatem, tam sormalem, quam ob lectivam; patet: quia, cum sit ens per essen. tiam existens, & actus purus; est maximε intelligibilis, de verus veritate obiectiva, quaestiquitur esse uniuscuiusque rei. Quinimo ex eo, quod Deus siceiis pes es sentia, de omnia alia sint dependenter a Deo; sequitur, omnia esse vera dependenter a vertitate

258쪽

tate diuina. Et sic diuina veritas est causta omnis veritatis : sicut eius ectest causa, cur sint, vel esse possint quaecunque sint, vel esse

possunt. Esse autem in Deo veritatem formalem, qua per intellectionem suam intelligit o nia,quemadmodum sunt;satis constat ex quae superioribus capitibus dicta sunt. . Cum enim cognitio Dei sit eius essentia ssicut Deo conuenit persectissimo modo esse ;ita &perfectissimo modo intelligere: quod absque summa veritate esse non potest. cibae etiam de Deo abstractd sumpta prae- dicatur: dicit enim de se Christus.' ED. alaami

sum via, veritas , α vita. Veritatem autem esse, conuenire Christo

Domino, quatenus est Deus, nulla potest es se difficultas: cum solus Deus sit per essentia verus; & veritas ; sive loquamur de veritate formali; sue de obiectiva; quarum utraque in

Deo cum super essentiam existens,est Deus ipse, continens in se rerum omnium pers ctiones persectissimo modo; atque ita sine dustinctione, de multiplisitate. Et per constaquens est una, &eadem in Deo veritas serumalis, drobie,iua; quae est eausa, fons, radix omnis participatae veritatis .

259쪽

sim.

salius praedicatum sit, quamintelligere;prius tamen de intellectu, ac diuina scientiactum est, quam de ipsa vita in genere; tu in quia nulla alia vita vi-uit Deus, quam intelle tua , quae est perseo ctissima, in suo conceptu nullam inuoluens persectionem, scutimpersectionem inuo- uoluitsentiens , ac vegetans vita, quae sine corpore esse non potest, quod repugnat Deo peressentiam existenti, avulprobarum est 'cum asseruimus ' Deo remouendum . esse , quicquid secum impersestionem assert tus etiam quia, cum vivere,& vita quatenus: de Deo, te creaturis dicitur, sit analogum pra dicatum imperfecte praestindens ab analog tis ; non persecte cognostiitur, nisi cognitis ipserioribus analogatis, &praesertim principali analogato, per attributionem ad quod, dependenter a auo simi secundaria analo

260쪽

Cum ergo vivere principaliter dicatur vita intellectiva, quae est Dei essentia, in suo conceptu inuoluens existentiam; cognito modo, quo Deus intelligit & vivit, non sbius cognoscitur Dei vita, quae es later uiuentia incipale analogatum; sed paratur etiam nobis via ad cognoscendum vitam creatorum via uentium, quae per tarticipationem est vita. Cognita enim causa, disjaonitur intellectus ad periectὰ cognoscendose etias. ii Quamobrem ex eo, quod intelligatur, quomodo Deus vivit, do intelligit; non sbium in telligitur Dei vita quae est per essentiam , sed etiam omnium viventium creatorum vita,qui est per participationem, & dependenter vita . R qe igitur cum Sancto Thoma prius acta est de scientia, quae Dei est intellectio, & vita, quam de vita in communi , ob rationes tuam

diate antea adductas .

Neque hoc alienum est ab eo , quod Philo sophus habet in Metaphysicis ';ubi ex eo, quod Deus intelligat perlaetissimo modo, deduxit Deum vivere per usima vita : quia intellesinus eius est perfectissimus, & seniper in actu ; ω ita, ut etiam substantia eius actiost. hQuare cum eius substantia actio sit, a nullo extrinseco principio moueri potest : & per comserans non indiget ab alio moueri , & ab evius co; sicut ea, quae vita carent. Cuius enim