Roberti Turneri Deuonij oratoris et philosophi Ingolstadiensis Orationes 14. Quarum indicem praefert pagina post praefationem. Commentationes in loca Scripturae, expressae ad imitationem antiquorum Ecclesiae doctorum. Panegyrici duo, ..

221쪽

ιυ Rov. TVRNERI vides beneficium, quod omnes agnoscimus xi

ad nos tam diuinum, ut si conemur amplificare. orationisi pigmento aliquo ornare,plurimum sane de illius laude ac magnificentia videamur δε- traxisse. pars iam facti sumus tua cura , parua quidem,sed tuo tamen beneficio pari aliqua fiumin: agellin sumus operarum Ignatij, angustud quidem, sed tamen tuo beneficio agellus Fumus. quid ergo 'tantum ut hane tuae curae partemsi inea patien-ur, atque hunc Ignatij tui agellum excolaae non inuite, no quaerimm lauta, non consectamur magna, rantum ut in dulcissimo tua charitatispectorsitan- am in portu, conquisamus. Inuolauimuritaquasi visasta, irrupimus in tuu num, ne exclud suauissime pater. quanquam quid rogo ne nos excludin ' rogat te sinatim tuμου, mimiam cura pari sumus; rogat te Anglia nostra, cuius terra BDumm; rogat te Gallia I Francia, cuivi pestis contagioμmin; rogat tesocietatis Christus, cuius orporis membra sumim. sed facio fortaste tua charitatiiniuriam, qui precibus veluti vi, exprimere nor, quod natura quadampropensione atque inclinatione praest, cumulate. Recepisti enim nos in tuam chentelam amici fuit: receptos fuci, patri H. at quo modo foues' tanta suauitate o charitatis dulcedine, ut non tam amem amorem tuum in nobis recipiendu, quam admirer charitatem in

I miri nam etsi nostra felicitatis cumulussit, te

no e

222쪽

ORATIO XIII. usno hodie inuisisse, tamenperpetuum id ea chariatatis tua innoisignum, quod eoisemper siubmisisti nostri excolendi authores, quos ta intimi sensi diligimus, quodlibisuauiter mi uerunt; G pe petuo venerabimur honore, quod nobis sincereρο- πω siunt. Dixi.

ORATI O DECIMA

tertia , de natali Diuae Virginis.

E R v N T Bonnasium in virtutiabus Constantini pradicandis cum

sensisset ει orationis sua sumen,

virtutum obiecta multitudine, interruptum haerere, ta mentis aciem, splendore undique incurrente, perstrictam hebescere: tam prouectam &perfectam aetatem, tanquam seopulum. declinasse, cit in infantia colligendispannis,cunis explicandis prudenter constitisse. qua consilijυ- iis fuit Auditoreo Bonna se occasiosumma iam dis colligendam causa di iis siue tuenda honoria fice, siue excludenda prudenter: illa mihi hodie

tantum abea, τι tutam aperiat viam, utpotius orationi meae apertum ingredienti oceanum obiiaciat tempestatum di ultates, atque adeo legenis frin, leniteriper litim fluenti cursum intercidat. M s nam

223쪽

νys Ron. TvRNERI nam si cuna Fpanni Constantiri poterant non 'o- Ium Auditoris amant6smisit acere cupiditati, sed Oratoris etiam longe disertissimi exhaurire sumen: nullius certe eloquentia calamistra possunt vel horum in audiendas Diue Uirginis laud/bus lenire desiderium, vel Diuae Virginis laudeι renuiter exprimere: Ut pro ferito si ego in his orationis Unebris ad id aggrediar, non solum videar velle τestra abuti humanitate, sed mea etiam tenuitatis pen tus esse oblitus. quid enim 'si in matura aetatis virtutibus, tanquam oceano, orationis

mea vela explicaro, illa in maiestatis illis scopulos Metur media spadolescetitia extremM OOKdιbionis mea quibusdam quasi remis tentaro, hi miraculorum ponderi cedent. cunaου euoluam pueritia 'sunt plena diuinitatis, ut Semosthenis r quirant cothurnos. panno colligam infantia ' san ctitatis siunt delibuti unguentis, ut Ciceronis

opus sit deliciis. panni Auditoreo ta cuna huius

renesiae aetatis tam dulcem essant odorem myrrhae, atque ita imitantur vel Cedri pulchristidinem, vel' Libanispeciem, ut quid in huim aetatispannis au odore detiniassentientes, aut lyecie assciar amanici, nudin omnium , qui artis nitatu ubsidiis, diacendo assequi possit. sed cum nitar ego hodie non arte, sed D Eo, exemplo Bonnosi aggrediar ad' Diuae Virginis natalem diem, id αε, prima aetatis cun- ω quiritaim inumbrandos. . in quo ider ν

224쪽

ORATIO XIII. ra decori, quod tenellam ta rudem aetatem, riae hoc meum horridum penicillum Uyngit. quin futurum sit idem virgini gratum, nihil dubito

nani cum Dea assendem in caeloviorum non con

tempserit tenuiores lauris, puella iam descendens in terras, atque in cunabulis adhuc vagiens non reouet hac sevi vel filioli crepundia rudia, vel clientuli pios conatus. attendite ergo, vestras beneuolentia quadam quasi auroauete audenti. ui reου gentium consuetudincit, variarum varim,uter usuis incidunt, arpseritati transimi tunt, multos scribunt esse populos, eos , ta doctrina reconditiori, ta morum urbanitate perpotitos, qui suorumprimam lucem lachrymis ac lamentis, intimum vero iritum laetitia excipiat o cachin-nu . vident est, nescio quo lumine, vident tamen , vitam hanc nostram tot obseeptam periculis, iam grauibus disscultatibus interclusam, atque adeo miseriis undique esse implicatam, ut qua nos huius corporis compagibus ta vinculis, seu verim huius vita extremis calamitatibus exoluit mors.

sit felicitatis, ut eam in ipso funere nisi ria se , mpho nia, aliis i istitia signis praes erant, naturae sieputent violasse authoritatem, sanguia nigrauissima iniuriam irrogἄsse. qaanquam aliis qui rem potius senstuum iudicio, quam rationis momento ponderant9 videtur hic horum homia aum mos iocularis G perui ulu : tamen quod ad Ec-

225쪽

M3 ROB. TvRNERI ad Ecclesia consuetudinem proxime accedit, mihi semper visivi e F non arreptus ex terra, haust meae coelo; non inani hominum consuetudine consimmatus sed certa natura praesicriptiosse conformatus; non opinione leuiter collectus,sed instinctu dia Minisusinstillatus. quippe si intueamur in ordinem e hominum, quos Ecclesia in Sanctorum num rum coopta rata, e temporum, qua in classum varietatem di pescuit, multos inueniemus dies,Mam rum sanguine, tanquam purpura insignitos, ac Confessorum Uirginumggloriosa morte, taquam

palma. onsecratos: at nulliu sane reperiemus diam natalem,cuivi aut purpura nominetur,aut palma praeferatur, aut triumphinpraedicetur, exceperis duas illas puritatu expressas e gies, Ioannemta Mariam. mortuorum profecto p unt laurus

tanquam coronae, viola tanquam aureolae, securta

tanquam trophaea a visis praeferri atque efferri, cum iam vita veragloriat empiternaeiax omnem sensum concretionem dissiparit, tenebram penitus dilluserit: at vivorum nonposunt, cumpro-d torsiensiusfalsas rerum *ecita inserens cogitati ni, cs cogitatio lena occultas insidias tendens voluntati, cs voluntas cacata densas rationi o n-dens tenebrari hanc nobis vitam reddant actiono

dubiam sine deuiam cs omni undiqueparteperiaculosam. unde haec nasiitur summa, siquiis ut Mortem excipiendam latitia dolore vitam, nisi

ratis

226쪽

ORATIO XIII. νυ ratio gratia lumineperfusa, mensium, ne sit cuserationi proditor ; ta cogitationi, nesit sena voluntati; ta voluntatem, ne rationem abripiat transiuersis, in imperis sevi gyrum ducar, ac viriutum ci septis coerceat2 praeclari corine M. qua gula cum fuerint inafaria,non ut inplerisquor cta, nec ut in Ioanne summa, sed ut in nullo uiui nar illius diei, qua eam prima vidit,pama ab Ecclesia praefertur, miraculum effertur, trium Fpraedicatur. nam in Ioannis natali ale et tot tamia emineant gratia dona, ut cum reliquoru- Diuorum natalibus si conferantur, videantursisne ista V vere sint quadam insignia ta lumina quasi in pulchro ordine di osita : tamen si cum Disa Virginis natali die i hac comparamin, via deantur profecto illa ta vere sint quadam quas in

coelostellula solum altera parte collocata,ac densa undiquenube obducta. anno uerat magnum I

annis beneficium,quod Angelum habuerat suin talis indicem' fuit id quidem magnum d cum

Diua rgo Archangelum habuerat Fui nuntium, nonfuit illud Ioannis maximu-. Annon fuerat mirabile, quod Ebet,abetha apopuli communione segregata intemplo Ioannis natalis aperiebatur' fuit iacerte mirabile, sed cum m sterj ratio, qua in Maria delituit natali, Sina Anna euo&er . tur in monte, non fuis illud Ioannissingulare. A

son fureai Aintilla distina gratia non obscura.

227쪽

υs ROB. TvRNERI quod Ioannes materni adhuc uteri cancestae in uasus, abstersa natura labe, prius senseratgratiae lucem, quam lucis usiuram 8 fuit veroscintilla, sed

cum D E V s Pater omnes undique angulos in- res erit, ne natura labre in Mariam aut occuste irreperet, aut aperte irrumperet, eo vlpri quam Annae matris senserit calorem, D E I Patris

hauserit spiritum, non fuit illa Ioannis flamma Spiritus sncti. annon fuit illud miraculum in

Ioanne, quod a matre exhausto iam calore naturali moribunda, quadam Spiritu anctivi, essem sus erat in lucem 2 fuit id plane miraculum, sed cum Diu a Uirgo a matre, cui ta DEvs claustra uterisi erat, ', natura caloremstene consum rat,ta lex Assaicasterilitatis nota inusserat,edita fuerat in lucem, quasi DEo aperiente claustra, Unatura restituente calorem, 2 lege abstergente noram, non fuit illud Ioannis miraculum Ammum

fuit fuit Auditores magntim Ioannis beneficiaum habuisse Angerim sui natalis nuncium ,fuit maximum Mariam habuisse Archangelum: fuit .

magnum Ioannis natalem indicatum in templo,

fuit singulare Mariae natalem fuisse expressum in monter fuit scintilla diuinaegratia Spiritum sanctum, quasi terni uterireuulsisseeptis, Dannem pur,sse a labe, fuitflamma Spiritu ancti, quod

Mariam aeterna diuina mentis praescriptio priuioonceperit integram a labe, quam conceptu humand

228쪽

mano facta homo meri materni angustita contis retur. fuit miraculum, Ioannem fuisses ceptum ab ofoeta matre,fuit miraculumsummu,DIuam virginem fuisse aditam a clausa, efforta, acsteriumntre. imo qua duae macu uerunt Iudaeis inustae, decreto Mosaica legis; illas ego contenderim fuisse in Anna ad Mariae illustrandum natalem miracula siumma, clausium uterum cistera bratem. ais qui ex clarissimis certissma eliciam,illud ens extra disputationem iampositum, ut nullus ne ex iis quiadem, qui Iudaicis hodie commentis addicuntari ide ocetiis controuersiam, sterilitatem, qua ex natura non mentis deprauationesiuit, tam longe abesse

a culpa. ut ei opprobrij maculam impresserit AG ses, non quod mala esset naturasiua, sed ut populus

D EI id temporis rarior matrimonij lege deuinctus adsiui propagationem numerosiorem inuisa

returivam tantum ab Lut steriistri a natura alia

quid habeat implicitum viiij, ut ausim assismarcplussemper attulisse beneficiorum Rebustus steria blatis, quam for nditatis partus; ut si non contemnendasse 'cunditas, quod est numeros ; eo

ris, quam foecunditatis partud. non credatu' excutite excutite intelligentivi vestrin, o in tota totius

orbis fecunditate unum mihi explicate Is acum Pntium propagatarum dono cumulatum, unum

229쪽

rpa ROB. TVRNE RiIsephum totius in Iptipraefectura diuinitus o natum. unum Samsonem, qui insita fortitudinismi tot gentium eliserit neruos; unum Samuelem. qui prophetia olei cri aqua laude insignis, proiectae audacia gentem imperio tamfacile deuinx rit. fuerunt hi hominos miracula, sed miracula. quia nata ex sterilitate. si quidem non alia quam Sara potuit edere mundo Isaacum, ta Sara sex

ginta annorum confecto curriculo exanguis', nec

alia quam Rachelpotuit e gypto parere Iosephsties Rachel multis iam intermissparem annis e hausta inec alia quam Mannue Elchanepotus runt populo DEI Samsonem est undere a b Samuelem, cs Mannue Elchanes matricibus vel consumpto fotu naturali arefactis, vescaelesti numine compressis, emeta iam cs imbecill&e utintelligamus non aliam potuisse nobis edere Mariam quam e nnam aetate confessitam, sterilitatissignominia publice iam notatam. omnium, quaε sterilitatis clausit uteri maculis assest lex M saica ,postrema fuit Ann , ut qua primis Aubnent returpostrema,Mariam tande ederet aetatepostr mam, donis primam: id hqua aetatem illam Mostea seruitute astrictam clauderet ultima, ac legis Euangelica, qua hominον assererentur in libe ratem, viam aperiret prima. praterunt atate δε- Ieph, Isaac, Sampyon, Samuel sterilium matrum

Mundi filis Fubsequitur Hau Maisasterilis mo

ui n

230쪽

l si

tris virgosilia praeierunt illim umbrasubsequitur haec vis mar praeierunt illi singulis virtuti ου -- Agnes, utquisingularum aetatum veldissiparent em rores, vel mores informarenta subsequitur haec omnium virtutumstipata choro, ut qua omnes setates, si haerean tanquam'Samueliscitet verbo os desiciant, tanquam Isaac reducat exemplo; siprematur,tanquam Ioseph,exoluattvors efferantur. tanquam Sampson, lege deuinciat ta aut horitate coerceat. habet hanc laudem 'cunditas, ut e fundat multos, S in multis multa vitiorum po tenta . hanc habetsterilitas, ut uno seculo vix e cludat et um, ta in uno multa virtutum miracu- L. nam 'cunditauri tanquam monstri alicuius ex mustis ac discrepantibus naturis consati, nec protervia iustitiae no, nec audacia modestias plo,necgula temperantia cancelli nec reliqua viaria reliquis ossici epuscoerceri possimi, nisi steril ια aliquos aedat us, quasi miracula, qui virtutumpraesidio instruriti, borum vitiorum vel expriamant saniem, vel sentinam exhauriant. quaeris causam' nata eLF ad seruiendum'cunditas, ad dominandumsterilitas, ut parumpis, opernicio- sumsit, e raptum esse numerosiam,velis hami

progeniem multam, IIudaeorum clerum late manantem, vel virumpopulum 'cundum, ni eri-kMου impertiat aut Sampsonem, qui multitudinem efficio contineatiam Iosephum, qui confisio e gy-