Roberti Turneri Deuonij oratoris et philosophi Ingolstadiensis Orationes 14. Quarum indicem praefert pagina post praefationem. Commentationes in loca Scripturae, expressae ad imitationem antiquorum Ecclesiae doctorum. Panegyrici duo, ..

251쪽

gionem, terra duritiem, ceruo nimis multos, homini nimis paucos vita annos seposuerit. etiam leuiculum hoc videtur, cum in hac aetate eniateat tam prorupta audacia, ut prudentcs co temnant minutos animos simplicium , quasi catellorum, Usi bcci lacessant grandre 'iritin prudentum, quasi leunculorum; humilos figant. audaciam zelorum, quasi ex DEI donis coia ligentium rumusculos,'et et irrideant timorem humilium, quasi DEI talenta occultantium,ta in terra defodientium. DEvs bone, in quibus vers- .mur errtarum tenebris i secus debebant fieri omnia ab omnibus. nam I ex varia rerum deseriptione ad mundum pulcbritudo,'ex temperiei vicissitudine ad tempus a lutio, s ex elementorum conssctatione ad naturam dignitin, ta ex annorum diuersitate ad mentiam via, ta ex singulis

ad hominem utilitas, ta ex omnibus ad DE-VM prouidentia suprema laus mirabiliter redundat. atque cum omnium, qui naturae rationem insectantur, oratione violatur diuina maiestas,

tum illorum maxime, qui illam in Ecclesia 2 prudentom , ta simplicium, I humilium, ta delosorum perpulchram varietatem perstringunt. siquiadem hoc quid aliudea, quam quos mittit ad nos Daus & Prophetas,& Sapientes , & ScribaS, eos occidere & crucifigere ξ certum ea, debere

se in Ecclesia Prothain, G Sapientci, o Scriba idess,

252쪽

rum etiam e F, qui hanc varietate tollit tam graue

insesselm concipere, qua Petrum gat cruci. hocμbiiciamsecundum. sed hoc'illud expediam tam breuiter, ut virums videar tetigisse, non dixisse. Esilla in singulis,qua via inumbraui rebus

descriptio omni varietatis genere d picta plane o-sendat Ecclesia Aerarchia. aliis at s altis muniis esse discriminandam tamen si ratione moueamur magiAmouebit ista I suo lumine tam clare, oesia pondere tam neruose, ut qui contra sensierit,plane videatur vel caecim inperfficiendis claris, velmalitisin inperfngendis certis. siquidem cumscraelitera, harum g magistri e caelo docti Ecclesiam sepe appellant corpus, facile omnes intelligunt, m. non corporis,sic nec Ecclesia vllam posse constare. rationem,nisi'erivi eiu partes,munerein diuer-s, sed certa ordine; disius locis,sed consante

natura consensione: ut quas munerum diuersita poterat diuellere, illi ordinis certa ratio contineret qu.ω locorum interualla seiunxerant, illo. natura consiensio, tanquam lex constringeret. id quod in omnibuου corporibus, qua heterogenea vo

253쪽

ars ROB. TvRNERI cum, dignitate virtutem, tueatur G conseruent, siue quodea notio HFfore, ut di se concidant, e quod illa varia conformatio apto ordine constricta maximam illis voluptatem adferat, mutu-umi excitet amorem sivi quidem dumpedes ocutis motione ua ubministrant,o oculi cis pedibuου suum lumen praeferunt; dum manus ventrissam functionem impertit, ac venter manibuε

suam refert , dum gula parata singulis, ac caput

omnibuου mutuam operam nauant, D E v s bone,' quanta exoritur Upropter varietatem pulchritudo,&propter pulchritudinem delectatio'cum con-rra Eomnespartes nullis locorum interuallis intem rupta ,sed una eadems forma, tanquam homog nea,perpetua ac continentes essent ; vel quod de deratur illa varietas, deestpulchritudo; vel quod deere pulchritudo, desideraretur illa delectatio, quam ex illarum ordine assuenter iam haurimuri quid ' m Ecclesia corpus ' ὐε, loquuntur sacra litera, ta patres explicant. debent ergo in ea, ut in corpore humano, esse partes; debet esse Propheta, qui tanquam oculinfuturas miserin Mam. Uribuspraeuideat; debet esse Martyr, qui tanquampos, ad harum miseriarum vel laureas vel meta concitato cursu contendat; debet esse Confessoriquiranquam dens di ciliores Scripturara cibos sensu sperreconditos praemansos porrigat populo ,δε-rit esse populus,qui tanquam venter hos cibos con-- e coquat,

254쪽

COMMENTATIO I. aII eoquat, et in Fuccum vita purioris conuertat debet esseprudens, qui tanquam caput, simplicibus legGindycat consilis deliberationi artis; debet esse simplex, qui prudentibus terat viam virtutis candoris , vitae. quid multa ' debent esse in Ecclesiaplanta ta manus, id e F, viri, qui totam vitam in mactionum sudoribus decurrant; debent esse nares aures, id e F, viri, qui in rerum diuinarum contemplatione, ausaltem odore auditiones totam aetatem suauiter defigant. debent, debent

esse virgines, mariti; doctores, dissipuli; domini,

serui; boni, non mali. non aperiam venulari notabo tantum corpus. nseluceat in Ecclesia varietas

illa, quam vellem vobis depingere, posset quidem Ecclesia esse corpus, sed corpus sine membrorum

ordine homogeneum; posset esse forma, sed forma eparatu distinctione siquastida;posset esse Respubliea,sed Re ublicasine descriptione muniorum faede confusa. quae omnia quam absint longe ab Ecclesiae nomine 2' notion acileperspiciet is, qui considerauerit cum Dyonisio , Ecclesiam esse coelestis Aerarchiae non primam lineam, sed expressionem ultimam. UDyonisius ille e caelo poliret nobis caelegem illam nerarchiam, ta Seraphinorum flammas diuini amoris captantium, Cherubinorum e fonte diuina sapientia haurientium, O Thronorum diuina aequitatis iussicia aequo Γ-brilipendentium, Et Dominationum, qui inferio-O s r

255쪽

Ron. TvRNERI res ordines tenent intra lineas, ta Potestatum, qui

aduersarum partium neruos elidunt, ne scutant

in Sanctossupra id quodpossunt, ta Virtutum,qua

illuminationum fulgores concipiunt e D Eo, ut transfundant in homines, ta Principatuum, quos

ornat reuerentia, ut reuerentiam. instillent abis, ta Archangelorum, quos magnarum rerum excolit cognitio , Ut magnarum rerum fungantur legataone, es Angelorum, qui in Der archia tota purganda ta perficienda omnium Darum virium contentionem adhibent. nam Angelisiubsunt aliis ordinibus, ut praesint omnibus hominibus; accipiunt ab illis, quod impertiant istis; aut melius,

horum 2 illorum aditionci omnes charitatu nonnunquam velo complicatin ad suum denuo referunt authorem, nonnunquam explicat in sim trasingulis pro munerum ratione dissescunt,ut alte nis vicibus dum vel complicata tiferuntur D E o, vel explicatae effunduntur in homines, cy D E v ssempiterna gloria, ta hominos in ita gratia continenter assciantur. Oh diuinus ille reopagitamobis se geret hunc ordinem, hanc designationem, hanc varietatem, annon videretis facile, ner archiae illius coelestis hanc terrenam esse umbram quandam, ne dicam formam ' nam in Apo- solis diuini amoris flamma consumptis adum rantur Seraphini, iuxta illud Luca, nonne cor rdens erat in Gobis λ in Doetoribus altorum

256쪽

COMMENTATIO I. atqmseriorum cognitione imbutis exprim ur Cherubini, iuxta illud, loquimur isi pientiam in mysterio absconditam, quam nemo Principum huius mundi cognouit. in Monachis,qui diuinam iustitiam precum flamma leniunt, ef finguntur Throni, iuxta illud, Thronus eius flamma ignis. in Episcopis Sacerdotibi, qui animos hominum dominatione tenent S imperio, delineant Dominationes, iuxta illud, sedebit &dominabitur, & erit Sacerdos in solio suo. iu

Martyribus,qui omnci cruciatus si inenti Oin cunt, enitent ortuto,iuxta si ritu licut Angelus es D E i, qui nec maledictione, nec benedictione mouetur. in P selibus, qui suos regunt, vel vi malos, vel lenitate bonos, lucent Potestates iuxta illud, audiens sapiens sapientior erit, & intelligens gubernacuJa posse idcbit

in Subditis, qui altioripotestati ceruice: ubi ctant coacti, eminent Principatus, iuxta illud, cui honorem honorem, cui timorem timorem. in Subditu qui altiorispotesatis nutu sequutur liben G, parentArchangeli,iuxta illud. m b u la n s i ii, ia immaculata hic mihi milustrabat. in Ut ginibit, Confessoribus, Sanctis, Sacerdotibus, reliquisi Ecclesita ordinibus splendent Angeli. nam dum hauriunt ab Angelis motionci quas instillent hominibus, ta ab hominibvi vicissim captant qua- decerpunς actioncs, quin referant Angelis : -

257쪽

mo dum haου illin Christi sanguine pellueentes D E o Patri in orationibus μis oferunt,ses lotos

impertiunt vel D E o,dumseruiunt; vel hominia. biu, dum docent; vel utrisque, dum orante nonne videtis angelici muneris formam perinsignem' hinc exoritur illa Sanctorum in terris militantia um,cum iis, qui in coelo triumphan communio.na quantum tititia militantibus aufert gloriosius tria umphus, tantum gloria triumphantibin cumulat sancta militia: idi ea ratione, ut cum nec trium phantes militantium seudoribus minuant meritum, sed augeant; nec militanici inuideant coronis tria umphantium tintiamsedgratulentur: nonsium permanet ad utrami Aerarchiam fuctus ex

unius communionis tanta varietate sed etiam ad D a v M gloria ex tanta varietatis una communione. quaesta causafuit, cur diuessancti tanta pulchritudinis admiratione defixi, Ecclesia hanc diuersis nominibus pulchre expresserint. Dauid' illam appellat hortum conclusium.at depingite mihi animis vestris hortum no oris varietatepictum, sed unius gramin is sirisperpetuum, quid videbiatur turpius' Salomon appellat turrim Dauidicam. at informate vestris cogitationibus turrim,

in qua nihil sit eminens, nihil angulis inclusiumn hilartificio varium , unum aliquid eadem ratione idem, quid Oidebitur Auallidisti ' Igatthaeis

u disit simiam esseagro , caelo Lucas, at lustrate

258쪽

COMMrNTATIO Liam menti ου vestris agrum non graminis arborums diuersis generibus consitum, aut caelum non sellarum,tanquam coloriι diuersitatesplendidum:

sed hoc uniustis lumine pellucidum illumsilicum

horrore tantum interseptum, quid videbitissem didius ' quare cum quod ea horam sine fore vario,turris sine artificio vario, age laePramine vario sine Idere vario caelum, id ex Scripturis collia gatur esse Ecclesia sive 'Prophetarum, Martyrum, o eorum, prudentum, simplicium varia δε- scriptione, impia mihiplane videtur eorum oratis, qui, siublata hac varietate, nobis relinquunt nihil Ecclesia horridius, nihil siquallidius, nihil tum pius. nam ,pre omnes coelites, quid hoc ea aliud, quam Martyres, Prophetas, Leuitin e coelo ad nos

misi occidere ta cruci gere'id quod explico uno verbo. Ecce ego mitto ad vos Prophetas, &Sapientes, & Scribas, & vos ex illis occidetis& crucifigetis. es Prophetarum his, S

pientum, Ot Scribarum notione, infinita illa ordianum, qui in Ecclesia sunt, varietas comprehend rur: Martyrum tamen perhonorifica mentio vir

mo locosubiectae E, ex illis occidetis & crucifigetis. cuiret' ut quodgrauissimum crimen simbirent Iudaei, eius memoria ultimo locoposita, Geos vehementius afficeret , ta in eorum animis mxius hareret. quasi diceret, mitto ad vos Prophe- 'μου, mitto Sapienteu, mitto Scribasinin Prophetis mitto

259쪽

mitto Apostolos, in Sapientibim Doctores, is Sembis Confessores, retiquosi ordinas, & ex his occidetis, i PE Jacietis Martyrω. Martyro non na-Dutur una nocte tanquam ex putredine fungi, aut ex overmiculised nassutur tempore,nasiuntur vita nitore, nasiuntur ex Mnctis, ex his occidetis . nam et rospicere Iudaeis in futurum cum Elia U Apostolatin obirefunctione adgentes cum Paulo,. orculentos Philosophos imbuerepuritate doctrinae cum Dyonisio Pharisiorum tenebras sapientia luce dissipare cum Stephano ni munera non aetatis, sed aeternitatus: tamen Martyrij laus cs m tales sequatur non anteuertat e Iprofecto tare illustrior duplici corona ornatior. quare quo Martyrum mors esΙ praeclarior, eo isti in se conciapiunt graui flagitium, qui hanc inferunt mortem. quippe vrgloriosumsitfieri Martyrem, tamen

per te usat eLI id quidem tibi longe periculosi mmum. tu Ecclesiaesiue tanquam horto florem, siae

tanquam agro arborem ,siue tanquam militiae pugilem aliquem inseris Martyrem, nostrami temrenam Aerarchiam reddis distinctiorem, Mart ris quidem siummo bono, tuo tamen siummo malo. quippe facis Martyrem, quod cupis Ecclesiae varietatem hoc Martyris flore non tam distinguere, , quam prauare. quo id modo' videte.ac nequis pu- tet rem mihi hic esse cum faece haeretica, non pungam Hareticum, informabo Catholicum. quotieri tho-

260쪽

COMMENTATIO I. ars Catholice, alienos mores, vitam, ingenium tuis meriris moribres, Disa, ingenio, quotita contemnis aut

uel prudentem, aut prudens simplicem, quotus lacesss hunc nimis aperte, illum nimis tecte pium, quotici fers iudicium de et elo huim, de illus summissione deprauate corruptum, toties Ecclesiam conaris spoliare varietatis, quam descripsi,pulchritudine. quanquam Ecclesiam dum sponaS,ornas. spoliariquo ummissos no pateris latere ed quantum in te e FP exterminas ex Ecclesia Anibus; ornas, quod occidis ta crucifigis ex iis, reliquae varietati hunc Martyri orem appingis inuitud, pingis tamen. non hic explico tuum damnum, satis viris te, I dum spoliaι esse, malum; ta iam ornas, pessinum. nam crucifigis ex illis. clarius.

Amplex es 'si omn&lacessu, qui simplicitatis laude non foret, crucifigis ex illis,quia Ecclesia agrum

vi riuare prudentia arbore. prudens es 'somnes contemnas, qui prudentia laude non excellunt, crucifigis ex illis , quia Ecclesia hortum vispriauare plicitatis rosit. dominaris in concionibus'

si occi iscimPhilosophum crucifigis ex illis,quia Ecclesiam dominam conaris spoliare Philosophia famulatu. nomen habes insichola 'si conrionatorem irrideaου, crucifigis ex illis, quia Ecclestam

pugilem conaris orbare concionum firmamento.

quid multa's Confessor exterminasset Martyrem, cinuisset Ecclesia Stephanis, Petris, Paul; de quia bis