Progymnasmata logices puriori sermone conscripta auctore Augustino Hunaeo ... Additus est libellus de disputatione inter disceptantes dialectice instituenda ab eodem auctore editus

발행: 1553년

분량: 114페이지

출처: archive.org

분류: 철학

31쪽

inir pro re prim ueter immediat se scata: hoc quisiviscatia quidem capitur, sed pro ruequae primi e proprie subiecita ess vocis signiscato, quomodo accipiuntur subiecta significatia accepta : dum dicimus , Homo es 'ecies. Homo est oviburminibus communis. Paulus est indiuiduum bumas mesteriei . In quibus propostionibussc aptantur subiectis predicata ue ut nee inferioribus illorum, nee superioribus aptari pusnt: se enim homo elis escies , Omnibus sparticularibus bominibus commus nis , ut nul interim defignari queat particularis Fomo , qui eiusmodisit . Sic quoque Paulum uolui

Individuum esse , ex e uularem speciei humsnae , ut interim neque homo se Indiuiduumst, sed speciei Neque animal eum si Genus. QiΡre occeptio bare propterea plex dicta ad per eam Terminus pro re smpli ac praecipia Agni ta ροηatur in Propositione. Aliud itaque es indefinite Terminum commnem aeripit aliud puriter, eaquM Teminus intia Dite acceptus, pro re aliqua particulari ueri aridebeat, raptus purite ec debet, nee potes.

Aebreuiter boerino cognoscimus communem

'Terminum pliciter accipi si ipsi ea,m θη- propositimi seruato , non podsi praeponi aliquod

Agη- luniuersis, uel particulares . A

Praeterea

32쪽

FUNDAMENTUM ibi Praetere i fessu eodem seruato in locum inisus nullum queat sub19tui Indiuiduum. Et simili modo Terminus singularis simpliciter aeripi censeadus eii , quendo in eius locum nequit ullum superisus collocari eodem seruato propositionis sequ . Haec fer) eontingunt subie tis pro re acceptis. quae in propositione subisciuntur huiusmodi praedis eatis , uniuersale, Genus species, superius, Insdividuum. aloque similibus D sata pluribus exems plis declarare nihil habet disseultatis.

De Personali acceptione.

Personalem bine dixerunt , quia Terminus pro personis gignificatis in Propositioηe ponatur , ut in boe pronunciato, homo pleruης ἐκ mini bess' tua eii , in quo illud bamο non pro uniuersa, minusi natura ponitur sed pro personii alieοt, quae in suae naturae confortes non secui, atque ferae, ae immanes bellua saeu nt. Nee tamen im seuesve uocabulum aeceps is personalis sumendum est, ut ad omnes ter nos laxari non debeat, qui personas non signiscant. Sunt enim permulti, qui re signiscant, quae nec personae esse possunt, nec in

personis esse, ut terra, lapis . mundus, aqua, ris, leo, quae tamen accipiuntur personaliter . Proinde disi sole;personaliter accipi Terminum omnem, su

33쪽

stas, in propositione ponitur: hoc modo acci tuo subiectum bomοὶ in bae Oratione, omnis homo eis iacilis , or in uniuersum omnis Terminus accis itur personaliter, qui aut pro suo inferiori rapi stur, aut pro denominato, ut dum dicimus, omne album potest denigrari. Subiectum album accipis tur pro re aliqua , quae ab inexissente albedine des nominatur alba , similiter eum dicimus , Genus praedic tur destine, accipitur 'dictio genus, perssonaliter pro animali, auisimili aliquo, cui ratio generis applicatur. Rursus personaliter accipitur, hoc assum in hae oratione, hoc album en cunus. Nam Osi accespita personalis pro inferioribus termino communi jolum competat, tamen prosubiecto uel denominito iam discreptus seusingularis Terminusinuam com munis personaliter accipitur. Dihinguunt itaque duplicem aeceptionem perstinalem, communerio discretam. ,

Acceptio person lis

Discreta est, eum Termmus singularis pro re Indiuidua,er singulari personaliter capitur, ut sacbiectum huius, Cicero fuit Romanorum eloquent

simus . Communis aeceptio est Termini tammunis inpropstione positio pro re particulari, Gai quam is, signandam ea impositus, ut in bae pransitime ;

34쪽

vinum non babet clauum , Subiectum uidelicet suis num cum sit Terminus communis , nec cohibeas tur aliqua particula , ut uocant ,singularietante . proculdubio accipitur communiter pro particulari σbus uini teneribus . Porro haec communis ulterius in tres diduci solet species, distributivam , confusam, determinatam.

Distributivas

Confusa

De aeceptione distributiva.

D fribusue capitur Terminus,qui ad omnia sis In cata secundaria copulative accipienda laxatur . ita uidelicet, ut denotetur talis propositiis esse uera pro singulis rebus per extremum signi ficatis. Vesubiectum in hac oratione. Omnis homo mortis edicto en obnoxius, o homo, obsignum dinritas m n otionis protenditur adsignificandos omnes hominec omnes enim homines ea propositione intelliguntur copulatiuet, adeo ut nullus exceptus sit. Propterea uero Distributiug exi appellata huaiusmodi acceptio Termini, quod quicqvid demum Termino se assesto attribuatur , id omnibus, quae ille denominat cesetur ribe distributu, et comunicatu C ,

Acceptio personalis communis

35쪽

LOGICES Vim autem huius acceptionis scienJe habent praecipue igna uniuersalia, O negationes. Aduerte tamet, non eandem omnibus diitribuens di , id est, sciendae acceptionis distributet, ratis nem esse. ωιut facilius,ir exactrus persticias tur , aliquot obseruantur Regulae, quarum

Prima haec est

omnesignum uniuersale afrmativum distrisbuit suumsubitantivum quocunque locc aut ordine proferatur. Horatius: Procul omnis esto elamor. Interim ad unum substantiuum posito signo: relis qua eiusdem casus distribuit. Cicero: omnes Om snium generum,aetatum, ordinum,uiri ac mulieres.

Signa autem uniuersalia bifariam distingui pocsunt, ut Nomina alia, alia Aiaerbia appellentur. Nomina fere sunt haec, Singuli, Cun ti, Omanis , uterque unusquisque , 4sque, dicunque,

Adverbia sunt, Semper, ubique, ubicun 3,9quocunqν , quibus adverbi,s hoc peculiare est, quod non tam uniuersalia signa dicenda sunt, quam ut superius diximus) Termini mixti segna uniuersas Ita includentes, unde Terminum proximum non

distribuunt, sed Terminum signiscativum inclusdunt distributum. . Secunda Regula signum uniuersa te negativum, negatio ne

36쪽

sam distribuunt quemlibet Terminum communem sequentem, non proximum modo, sed etiam .dissi,

tum illae remotum.

Signa negativa sunt, Nemo , ηutas, neuter. nihil. Item NonPaminusquam , neutrobiis nesquo, necubi Negationes dicuntur adverbia nega , di, quae a Grammaticis petenda sunt. - Diximus, Terminum communem sequentem; quia nullumsignum potes exercere uim in Termis ηοi singulares. Distum eis praeterea in Regula, negatio negavvt ostenderetur, non de qualibet negatione intelligi hanc Regulam; sed de ea duntaxat , quae uocatur negans, hoc est,negato uerb*quessicit propositiosnem negatiuam. Nam negatio,qwam tonitantem vocant , negatiuam proposiιionem minime facit. Zius enim naturae est, ut in solum sibi propinquum, atque contiguum Terminum negandi uim exerat, atque tota in hoc ueluti incumbit, ut fnitam talis Ierminisgnifcationem tollat s ne amplius certi

quicquam,er de finiti inter ambitum suae signisca

tionis complediatur.

ιVnde re te dicuntur Termini infiniti, quos irinitans negatio licit , quis non admoti utent nessationi illi alioquifniti uocabantur.

. Exempli causa lapis es Terminus Ditus, sed addita negatione , dum Zico non lapia )st i , nitus.. Τοιο enim illa aggregatio non lapis

37쪽

indeffinitae significationis ql, eruere dicitur dem. nibus at s in ionitum excepto lapide ,se homo est non lapis, lignum es non lapis, metallum . vi Monlapis , Similiter non ens , pro omni eo, quia in rerum natura non subsimi, capitur. Μultos Terminos i nitos expressit Plato Foesuo tengmate: Homo non homo, percussi non percuissi, auem non auem , lapide non lapide , super

arborem non arborem.

Verum apud Latinos rarior huiusmodi nominam usurpatio eis, praesertim in subnantiuis. Cicero in prima Academica: Nec uer aut. quod esceret aliquid , aut quod e ficeretur poste esse non corpus.

Et aliust Poterat non uacca videri.

Adie tiua uero nomina, etsi frequentius apta Latinos infinita inueniantur, non tamen ita prorssus, quin ex contrario certariniscatio intelligatur, ut mons non magnus, paruus ut mediocris intela lligitur, homo non improbus, forma non mala, cerstum babent signiscantiam ex contrario,bm deT' mino ininito paucis addere placuit , ut negationisio nitantis, que hoc loco a negante dicti uenda crat, melius natura persticeretur , nunc ad C lnea prius assgnatas redeamus .

Ambae,quas dedimus,Regulae intelligendae sunt defigulis uniuersalibus negationibus , quae sbi mutuo non sunt obstaculo . Nam a se inuicem pribibita ui ιam uniuersalem non retinebunt. l

38쪽

. Probibentur autem quoties pari numero in GK dem Terminum cadunt i ut eum dieit Cicero tertio de Natura Deorum: Nonnunquam bonos exitus habent boni . Si uero impari numero eundem distris buunt , ut a Diales isis sobseruatum. Porrὸ ea .dere signa in eommunem aliquem Terminum itamum censentur si unumquodque per se,VJia .iosumptum eundem Terminumdiaribuere pupit Exempligratisn hae oratione, nonnunquam boni

In aecus riuum exitu tria eadunt sim p uodlibet enimsingulatiliber perse acceptum potests eum accusativum disseibuere . Quia si non posseisignorum unumquodque per se pro m commi,

nem Terminum distribuere, tum sane neutiquam dicentur omnia in illum Terminum cadere, ut eum dicit Cicero , non omnia quaecunos loquimur , ad Artem sunt reuocanda In praedicatum , reuocans

da ad Artem , non cadit Anum omnia) Nam se dixeris , Omnia quaecunque loquimursunt ad arte reuocanda ,signum omnia) disribuit tantunisusum subiectum , ac proinde negatio, quam non potuit in vicinum Terminum communem Qxerere vim

prohibita a gno somnia γ eam in remotum exeris in quo non patitur obstsculum . - Quod bie monere solent, Signa negativa resto prolationis ordine uocibus negandis praeponi debere, friuolum arbitramur , b autoribus tam anxie non

C iiii

39쪽

U LOGICES

receptum, ut contra facere non liceat. Quas do u , i uel sensu sequatur vox neganda non roert, vi si dica'Nonnunquam bonos exitus non habet. t boni. Meque boni tribuitur , quamuis terstum sequatur ordine prolationis negationem , ne ηοη dybribuitur exitus quod non sequatur tersi

: Praetet ea posterior R egula intelligenda est de Putarier signo negatiuo , quia non includitur inter partes alterius extremi ,2 si in bac oratione: uoms qui mecum non ', Asterit. Negatio duntaxat iὸ diitribuit. qu i intrasnes subiecti contentum sequitur: in Terminum extra subiectum Etum, uim 'm adeo non exercet, ut etiam Prosystio issa mantat iliterim lmativa. . Advertat blasiue Literarum diue Philosophiae studiosus usum negationis, quamui sequenter, non semper tamen praelistis regulis conformem essse, sed aliquando rem aliter longe se habere : Patet enim latius me, tum apud Graecos, tum apud Latinos I ut nemo en ex aliqua parte non faelix, quid illud eri , ex nulla parte ti In praedicinentis praeterea Determinatoru nuis Ium nulli s contrarium, an, Determinatorum Juo libet allaui esse contrarium fgniscatur Certe ibi non plus duae negationes, quam una efficiunt , niis quia Graeeo magis, quam Latino more fortius nes

40쪽

. In omni en m lingua due nega fonti fortius nesIant, praeterquam in Latina , Demosthene alis quaneo quatuor posuit pro una. Interimbr Cices rosic loquitur, nolo ne haec quidem humana ignosm, Prae terea idem μηt. γ' Non reueretur neque deos neque bomines,

. CAPUT VII.

Confuse decipitur Terminus dum capitur pro aliquot suissigniscatis, sed indeterminatis ac incertis, ut praeditatum in baee Propossione, Omne brutum es animal, qua oratione non iunificatur, unum aliquod determinatum esse animal, quia sit

omne brutum . Determinate iaccipitur Terminua , cum pro re

aliqua certa capituro adeo ut pro unosingulari des terminato psibit Proposito reddi uerra, ut huius subiectum , aliquis homo est niger. Oeιerum bas Meeptiones ita ab inuicem dissere

SEARCH

MENU NAVIGATION