Progymnasmata logices puriori sermone conscripta auctore Augustino Hunaeo ... Additus est libellus de disputatione inter disceptantes dialectice instituenda ab eodem auctore editus

발행: 1553년

분량: 114페이지

출처: archive.org

분류: 철학

41쪽

qa LOGICEs . ivolunt, .ut Propositia, cuius terminus aliquis detersmnati accipitur, aequivaleat hγροι beticae disiun sitiuae , in qua loco talis termini enumerantur om sntUingularia eiusdem , unde haec Proposito, Alis quis homo est niger, cum issa idem ualet, vel Ioan 'nes est nigeo uel Petrus en niger, vel P ulus en

niger , vel aliquis aliorum hominum en niger . 'Propositio uero cuius Terminus laccipitur consfuse semper aequivalet alteri Categoricae , in qua uel disiun tim uel copulatim enumerantur ea, pro quibus Terminus confuse capiebatur, ut hanc Pro, postione,cuius Praedicatum confuse capitur, Tans

tum quinque sunt sensus, explicat ilia Categoricqtantum quinque sunt uisus , auditus, olfactus, gusu M ta tus. Rursus bane 'mnia scientia esqualitas, aequivalere uolunt eum hac Categorica,

Omnis scientia eguel bee qualitas , ud, ira , vel ista, b sic deinceps. Sed baee fortassis duntaxat

infertur ex priore illa, ἐν non ' aequipo et ei, cum aliam longegignificatioἡem posterius Praedicatum , quom prius prae se ferre videatur , ut liquido cons nabit , si prius Praedicatum aduertas Jimpliciter magis accipi debere, ut quidam uriunt) quam ad singularia referri . Sed hoc quid contineat veritastis , penes alios iudici3 periculum eno. Quos duo sim uis significationem inquam uociso eruditorum

consuetudinem ) insticere Oportebit, si securius debi6bsimilibus iudicare , medioque tusismi ire

42쪽

Prolixius de acceptione Confus6b Determinsta agendum non putamus, quod bas facile discernesqusqui Propositiones ipsas intellexerit . -rsum enim attinet in rem maxime perstiscuam regularum, quas ali, addunt, tenebras inues here , perinde atque esset opus in sole meridiano ascendere lucernam. Ne dicam canones illos deors

ni; qui certo loco is ordine collati , semper uadiis placet confusa, aut aliter collocati semper terminata afficiuntur acceptione a probatissimis pasuum Observari. Qisi hanc profalsa scriptores sici habeant , anima es quiuis homo Lindisscrenter dicunt, caput omnis homo habet, Omnis homo habet caput. Ad equitandum requiritur equus i Equus requiritur ad equitandum. Sane Cices ro in oratore se loquutus, Acumen Dialecticorum requirendum hi, Regulas illas plane evertit. Siescriptura, Pauperes femper babebitis uobiscum: unt baefalsae Quis aliter loquitur, nec ipsi Sqqui regulas commenti sunt . Nemo igitur reli iis uulgaribus, O receptis ue borum sensii traditas hoc loco regulas tanquam g ai , uasam praeceptiones mordicus teneat. Neque rursus uolo damnet in 'diu uae ab alijs praecipiuntur sed quatenus communi redie loquenstium con uetudini consentaneasunt recipiat lubens

43쪽

Vt ueritas Propositionum apertius erueretur recte excogitarunt veteres Dialemcuescensur per quem acceptiones terminorum communium bacteenus tractata elarius innotescerent . - D ierunt autem ita Descensum .

Descensus est eorum omniun,pro quishus Temunus quispiam in Propositione aliqua accipiebatur enumeratio per bonam co equentiam , ut sub termino bomo) in bae Pros rostione, omnis homo uini,descenditur sie Oms. piis homo uiuit , ergo Petrus uiuit, Paulus viavit , Augustinus uiuit alapae ita de relis quia , pro quibus subie tum praedi tae Proposs tionis postum fuerat, quod non temere addo; Nam non licetun pr.edicto descensu inferre, Ergo Adam Protoplastes uiuit , ergo Iulius Caesar uiuit. Sie

Copulativus, QuadrupIex Copulatus, est descenti,M-- Disiumstiuus, Disiumst . CopuIatiuus Descensus est omnivi pro quibus Terminus in propositione accipies

enim enumeraretur aliqua pro quibus subiectum huius pronunciati, somnis homo uiuit non pos

nebatur

44쪽

FUNDAMENTUM AS ,

batur enumaratio, per hypotheticam copi, latium, idque in bona consequentia . Vt cum sub bum Propositionis praedicato,Tempus reuesat omnia ,sic descenditur, igitur tempus haec reuela er ista reuelat: eoque pasto de reliquit. Et sub huius subiecto, Quicunquόuitidum sustules rit, taurum to et dic , igitur biriqui uitulum susnulerit taurum tollet; Ac reliqua consimili modo . usus huius descensus est necessarius, suotiesscunque reminus accipitur distributive.

Descensus Copulatus est per categorie

copulato extremo, constantem enumerastio omniun,pro quibus erat acceptio. Ut cum sic descenditur. Nemo mortalium bene sapuit omnibus boris. Igitur nemo mortalium sas puit hac bora,mira bora, caeteris omnibus.

Et sub subiecto butus, Omnes Aponali Chriss sue

duodecim , sic, Igitur Petrus, Paulus, Ioannes , Andreas, O deinceps reliqui Apostoli Christi sutduodecim is usus Copulati descensus en, Poties Terminus accipitur confuge eopulatim: Id autem interea insteres inter repulatiuum descensum, O copulatum Dod hic enumeratio stat per Categoricam, terum extremum es copulatum , Ibi per Hapotheaticam ex pluribus Categoricis consitutam, vadata prius exempla ostendunt.

45쪽

M . LOGICES

Descensus Disiunctivus est enumera io omniu pro quibus erat acceptri per hypotheticam disiunctivam, idque in cosequentia bona. ut subsubiecto huius Propositionis, Exercitastio potest omnia , sic descendunt, an recte ali, iux

dicent, E suel haec exercitatio poten omnia, uel baec ex ercitatio omnia potest, mita de reliquis. Rectius hie : Aliquis homo .en Imperator, ergo hic homo Imperator en, vel ille homo est Imperastor , Et ita de reliquis. Vsisi ea bic descensus

quoties acceptio Termini en determinata.

Disiunctus Descensus est per categos rica lisiuncto extrem geonstantem enus meratio omnium , pro quibus erat accepstio, idque in consequentia bona. vlsubsubiecto huius Propositionis, Sola vir stus nobilitat bominem , sic Zescendunt. Itaque sola haec , uel haec virtus nobilitat hominem. Et sub praedicato huius, Omnes frangimur mollicie , sic, igitur omnes frangimur uel hac, uel illa, b deteris smili modo. De quibus descensibus an omnino exacte sant,

uideant fudis .

. Vsus descensus disiuncti est, ad ostendendam acceptionem Termini confusam disiunt tam , cum videlicet Propostis in qua Terminus huiusmodi egeensetur idem pollere , cum .Categorica quapiam ex

46쪽

Asiuncto extremo. Dupliei uero nota descensus dii iunctivus' disiunctus dignoscuntum . In primis quod hic enumes ratio fat per Categoricam, cuius alterum extres inum digiunctum habet, ibi per Hypotheticam dissiunctivam , Praeterea quod disiunctivi pars aliqua vera en d reminate, disiuncti non ita ,sed suscit. rngenere , siue in communi terminu'm acceptum alteri coaptari .

nu; praedicta rectius intelligantur, fatque descensus commodior , haec fere Obseruanda tras

duntur.

. Primum es, ut ad Termini acceptionem descen sum attemperemus , oopulato uidelicet, aut disiuns' cto utentes ,si Terminus confuse accipiatur: disistinctiuos determinate: eopulativo, s fuerit dori, butus . Qsi s bee eonfundas, licet interim .sequentiafortassis non usquequaque si absurda ἰcerte nὸn apte: proposti Termini acceptionem des claraueris . . Caeterum quia ad copulatiuum descensum ala

tinet Obseruandum est , bifariam diaribui Termis

47쪽

rationem.

Aut enim distribuitur Terminus prosingulis Isnerum ut dicunt in hoc ea, pro quibuscunque sub genere aliquo contentis , nimirum pro omnibus speciebus, ac omnium 1 ecierum indiuiduis, ut ex Termino sie distributo non solum scies , sed omniasingularia copulativo descens, liceat collem Aut distribuitur Terminus pro generibus singulos

rum, id est, pro omnibus quidem 1yeciebus suis, sed

non pro omnibus harum hecierum Indiuiduis iste haec Propositis en uera , Omne eanimal e in arca Noe, cum multo maxima pars diluuio perierit extra arcam . Quare ex huiusmodi Termino Daceepto licebit quidem colligere omnes 1 ecies, non autem omnia indiuidua. Exempli gratia ex ista

oratione, Homo babet omnes sensus se co let, igi. tur babet uisum , θ babet auditum , er ita de res liquis fessuum s eciebus, ut mibi liceat usitatissimo more Scholae dicere steriebus' sterierum . En in alia diaributio, quae duorum. nuncupastur , idcirco quia pro duobus eopulatiue terminus aecipi notetur. Q modo aeripitur animal bis, utrunque animal est bipes, u*er iusta opus essplicatione, ut inferas, ergo er bre animal est bis

pes . er illud , uel istud animal est bipes, er istudae ita de reliquis ,μνula animalium paria, suus lis duobus disiunkue evulanti . sel

48쪽

. sed bac de re plura libro primo Peribermenias ubi ratiosolet reddi , quamobrem bae non sunt constrariae, uterque homo sedebneuιer bo sedet. Et primo , libro Prior ubi Oneditur, bies, Hismus debilis esse, utrunque animal est quadrupes, atques uter , homo es animal, igitur uterque homo 'quadrupes est. 4, Secundum hic obseruandum est quod nullus ques

auteri descensus'sub termino sugulari, nes sub

termino materialiter, aut simpliciter; sed duntaxat sub termino communi personaliter accepto, quod is solus plura complectatur signiscatione, quae enus erando colligi possint. Tertio obseruandum , ut quotiei de census 'sub subiecto, Praedicatum maneat inuariatum, seseus enim exfalso colligeretur unum. Nam se enus meres una opera sub utraque extremitate huius Prodistionis: omnis homo es omnis homo , verum eo ires in hunc modum,itaque bic homo est hie bo,

mο, se affirmando desuuiis, cum tamen falsast Propositie,sub qua descenditur.

. Proinde se enumerare oportet, igitur bis bomae' Omnis homo , O ille homo es omnis homo, ero unde patebit prius enunciatumfalsumfuisse. Quarto , enumerando sub Praedicato, toties iteretursubiectum eum hae parmula cum hoe tacto, homo in omne animal , itaque homo enhoe animat: er idem homo en illud animal, ac rearinde de ceteris .

49쪽

Vim autem butus acceptionis scienda habent praecipuesigna uniuersalia, em negationes. Aduerte tamen, non eandem omnibus diffribuens

di oldest, efficiendae acceptionis distributae, ratignem esse. facilius' exactius perhicias tur , aliquot obseruantur Regulae, quarum

Prima haec est

omnesignum uniuersale assirmativum disrisbuit suum subitantivum quocunque loc*aut ordine proferatur . Horatius : Procul omnis esto elamor. Interim ad unum substantiuum posito signo: relis qua ejusdem casus distribuit. Cicero: omnes om snium generum,aetatum, ordinum,uiri ac mulieres.

Signa autem uniuersalia bifariam distingui possunt , ut Nomina alia, alia Adaerbia appellentur . Nomina fere sunt haec, Singuli, Cuncti, Omanis, uterque Unusquisque , Quisque ,

Adverbia sunt, semper, ubi is , quocunp , quibus adverbi3s hoc peculiare est, quod non tam uniuersalia signa dicenda sunt, quam ut superius diximus) Termini mixti signa uniuersas Ita includentes , unde Terminum proximum non distribuunt , sed Terminum signiscativum inclusdunt dij tributum.. Secunda Regula signum uniuersale negativum, γ negatio

50쪽

FUNDAMENTUM 3

Ians distribuunt quemlibet Terminum communem sequentant, non proximum modo, sed etiam .dissi,

turn ille remotum.

Signa negativa sunt, Nemo , ηutas, neuter. nihil. Item Nunquam ; nubquim , neutrobis,nesquo, necubi . 'Negati es dicuntur adverbia nega di, quae a Grammaticis petenda sunt. I Diximus , Terminum communem sequentem; quia nullumsignum potes exercere uim in Termis nos singulares. Distum eis praeterea in Regula, negatio negasuvi Venderetur, non de qualibet negatione intelligi hanc Regulam ue sed de ca duntaxat , quae uocatur negans, hoc est,negato uerb*qus sicit propositios Rem negatiuam . Nam negatro,quam ionitantem vocant , negatiuam propositionem minime facit. yius enim naturae est, ut in solum sibi propinquum, atque contiguum Terminum negandi uim exerat, atque tota in hoc veluti incumbit, vi fnitam talis Xerminisgniscationem torat s ne amplius certi

quicquam,er defniti inter ambitum suae signisca

tionis complectatur . .

i. Νnde rege dicuntur Termini infrid , quos ines nitans negatio asscit, quis non admoti essent nessationi illi alioquifniti uocabantur. Exempli causa lapis es Terminus snitus,sed addita negatione , dum dico non lapii )ff in nitus.. Τοιο enim illa aggregatio non lapis

SEARCH

MENU NAVIGATION