De Aristotele etiam in Arte Poetica componenda Platonis discipulo. Dissertatio inauguralis philologica

51쪽

Ηaec omnia de priore naturalium artis poeticae causarum exponebantur; jam Sequitur altera p. 1448, b 20-22: κατα *υσι, δη 0vτ0ς tDv τ0υ μι λῖισθαι καὶ τηο αρ'0υιας καὶ τ0υ ρυθμ. 0υ τα γαρ μ ὀτρα οπι μ 08ια T OVρυθμ ωv ἐστι Sαυερου) etc. Neque enim ad artem poeticam Satis est procreandam, quod homo natura imitatur, qua indole non minus artes pictorum et sculptorum gignuntur accedit igitur sensus quidam rhythmicus simulque metricus et harmonicus. Eadem sententia in Platonis libro de legibus secundo invenitur p. 653 D. Ε. 664 E. Omnia animalia moveri et voce uti aliqua; numeri Vero et concentus Sensum reliquis animalibus deesse, hominem eo praeditum et

Aristoteles in hac capitis parte exp0nit, elementa jam apud Plat0nem dispersa inveniri praeter id, quod naturali quadam indole hominem imitari Aristoteles de suo addidit; vel ex hoc autem summa judicii de artibus capiendi diversitas inter utrumque philosophum oritur. Aristoteles deinde, quum in pri0re capitis parte eX-Ρ0Suerit, quonam modo ars poetica omnino oreretur, in altera, qui factum sit, ut in diversa genera: carmen epicum et trag0ediam, iamb0s et c0m0ediam diStraheretur, enarrat. In quo ut antea naturam ducem Sequitur: quo enim

quisque suerit ingenio, ait, eo ad imitationem aut ho-

52쪽

nestorum aut pravorum h0minum eum e8Se ductum.

53쪽

id quod Aristoteles nominat τας καλας - minus libenter, si vel m0rbis Vel am0re Vel Vino Vincantur, id quod Aristoteles dicit τας τωv τοι0υτ ov. Quin Aristotelis sententia Ρlatonis verbis optime illustratur; quae quum Graesentianius ignoraret, Aristotelem Scripsisse putavit και τας To v τ0ι0υτωv- edit. pag. 45 commentariorum , ne bis idem ille diceret. Jam Plato

mutatur. Uterque igitur pro certo habet, qua quis indole sit praeditus, ea ad diversa m0Veri repraeSentanda. Quamquam enim apud Platonem de dramatica imitatione tantum agitur, tamen qua laxa noti0ne illa Platoni est in omnip0esis genere eam invenies cf. hujus dis8ert. p. 35, 36. . Hic quoque Vero ea diversitas rationis ac viae, qua uterque in Sententiis proserendis utitur, apparet, quam jam aliqu0ties vidimus. Ρlato enim ex notione imitandi, quid vir h0nestus facturus Sit, si quando in narratione quem imitari voluerit, concludit, Aristoteles ex eo, quod homini natura insitum esse intellegit, probabiliter disputans historiam ariis p0eticae sibi ipse componit. In sequentibus Aristo

que carmina exemplum praebui 88e dicit iis, qui p0stea tragoedia8 c0mponerent τα GL J.ατα, ut magiSter litteras a se scriptas diseipulo tradit, quae ille imitetur). Plato Homerum modo magistrum poetarum tragic0rum , modo ipsum poetam tragicum nominat. Cf. rep. X. p. b95 B, C: ὀ0ικῖ J V γαρ TU V κα

54쪽

λός τῖ καὶ 'IS' .v Izvῖσθαι. Ibid. p. 605 C: ακρ0ω 'avo ι Ομ.ηρου η yάλου τιv0ς τωv τραγωδιυπ0ιωv etc. Talia autem ne a Ρlatone quidem inventa esse, sed eo tempore communi quodam in usu fuisse, nemo est, qui nesciat; id Aristotelis proprium videtur eS8e, quod Homerum non solum tragoediae sed etiam comoediae formas posterioribus ostendisse affirmat. Quae deinde apud Aristotelem sequuntur historicae quaestiones, a Ρlatonis ingenio plane alienae erant, quare de earum nulla unquam verba facit.

Aristoteles in capitis quinti priore parte, materiem comoediae artius, quam in Secundo et quarto, definit et ex pravioribus, qui omnino, Si comoedia cum tragoedia comparatur, com0ediae a8Signantur, partem quandam elegit, quam πῖ γελ0lav nominat; qu0d quale sit exponit p. 1449,

αιο 0v τι καὶ διῖστραμ. Hv0υ αυευ 0δυυης. Quodsi Aristotelis librum integrum haberemus, accurati0rem eXpOSitionem et divisionem ejus, quod est ridiculum, p0SSeSSuros nos e88e, ex Aristotelis ipsius verbis scimus. In rhetoric0rum enim I. c. 11, pag. 1372, a 1 ad artis poeticae explicationem jam conscriptam provocat: δε πιρὶ Ιὀλ0ι ou ευ τ0ῖς περὶ ποιητικης et ibid. III. c. 18, p. 1419, b 2: περὶ δῖ πω, Izλ0ι6 v. . . Si ρηται, ποσα ξιδ 6 Iῖλ0 luvξστὶV, SV τ0ῖς περὶ π0ιητι κης. Cujus explicationis tanquam

55쪽

disjecta membra ex integris Aristotelis libris colligere conabor. Quaeritur autem, quid Sit ἁμαρτημα και ri γλ 0ς, quid ἁvωδυvov καὶ ου 7θαρτικ0v. Verbum autem, quodeSt ἀμαρτάvStu, de eo usurpatur, qui aliquid petens id non aSSequitur, vel cui aliud quid contingit, atque qu0dpetiit; ita eth. Nic. II. c. 5, p. 1106, b 28 Verbi8, quae Sunt ἀμαρτανει, et ἀπ0τυχεῖ, τυυ σκυπ0υ idem Significatur. Vario autem modo tale ἁ λάρτη λα committi potest; cf. eth. Nic. III. c. 10, p. 1115, b 17: γιγυῖται δῖ τυ v ἀμ αρτιῶvM-0τι ου δει, η δε υτι ος δεῖ, i δε οὐχ υτε, ἡ τι τωv T0ι0υτ ov. Quicunque igitur aliquid facit, qu0d non licet facere, vel ita lacit, ut non licet, vel eo tem p 0re, quo non licet, is ἀμάρτ ημα committit. Saepissime igitur tales errores ex recti ignorantia oriuntur; cf. est. Nic. V. c. 10, p. 1135, b 11: τρις, δη οὐσω, ἶλαβῶ, τωvΞυ ταις κοιV ovιαις τὰ γυῖv lλῖτ' ἀγυ0ιας ἁμαρτημ ατά ἐστι , οτα, ο v, ν ητε ι, ' τῖ G , μύετὀ 0υ SVS καυ ῖλαβῖ πράξη, quod exemplis illustratur: et γὰρ ου βαλε v

ουνῖβη 0υλ 0υ SVῖκα. ωήθη , 0ὶ0V 0υλ ιvae τρωσηὶ, Vακῖ τηση, M UM, R 0υλ ῶς. Ita Oedipus, dum Virum aliquem, quem plane alienum eSSe putaret necat, Te Vera autem patrem occidit, ἁ λάρτην α commilit; alium enim atque petivit percussit. Quod quoniam non pravitatis Sed erroris est, non scelus Sed ἀφλάρτη λα videtur, ita ut Oedipus tragoediae mirum quantum aptus Sit. CL Ρ0et. e. 13. pag. 1453, a 15, ubi Aristoteles exponit, ex rebus Secundis in adversas mutationem non pravitate Sed errore magno seri oportere. Itaque Tis ἁ λάρτημ α trajg0ediae non minus proprium est, quam comoediae, disserunt autem eo, quod in tragoedia honesti viri idque magnum et perniciosum esse debet Ρ0et. c. 13: δι' ἁ λαρτιαv

56쪽

c. 11 p. 1452, b 12: πραξις Cθαρτικη ' 0δυ-υηραὶ, in c0moedia Vero hominum Vilium, quod neque dolore neque pernicie quemquam afficiat αvωδυυο, καὶ ου *θαρτο κι,). Qui igitur, us exemplo utar, Sapientem Se ab aliis haberi velit, quum ipse Stolidus Sit, eamque ob causam laudem petitam non aSsequitur Sed ludibria movet, ille errorem committit comoediae aptum. Eo magis autem ridiculus videbitur, quo diutius, quamquam irridetur, sapientiae doctrinaeque opinionem retinuerit. Quod si quamquam denique irascatur, derisore S n0n ulciScatur, αγ αρτημα ejus non luctuoSum Sed ridiculum esse videbitur; Sin autem eum, qui irriSit, occidat, tantum abest, ut ridiculus videatur, ut praeter Stultitiae etiam immanitatis invidiam in se colligat. Itaque Thersites Homereus, qui Iaude Graecorum petita fuste donatur, ridiculuS e8t, qu0d

nemini nocet.

Quam ridiculi explicati0nem Aristotelicam esse optime apparebit, Si quae Aristoteles ridicula nominat, ea taliaeSSe demonstravero, qualia deScripsi. In meteor. p. 357, a 24 haec leguntur: γελ0ι0υ, καὶ εἴ τις ει ζωου ἱδρωτα τ ης

ὀIρηκῖv ιKχνοος in γαρ FVῖτα*0ρα ποιητικ0vj, πρυς δε τογVωVαι TRV ΘυσιV 0υχ ἱκα, δέ. Empedoclem, Aristoteles ait, in animo habuisse, de natura maris clari aliquid proferre, obscuri vero quid protulisse; quod si nihilominus se clare

locutum esse putet, ridiculum eum eSSe; αμ.ae8TMF in autem

commisit, qu0d poeticam figuram in naturae descriptioneuSurpaVit ἀμ αρτια, 0τι 0τῖ. cf. huj. diSS. p. 5 l). Simile quid in rhet. III. c. 3, p. 1406, a 17 ss. invenieS: Alcidamantem in oratione pedestri epithetis uti n0n ute0ndimento, Sed ut cibo Vulgari. Talem autem Serm0nem

57쪽

ridiculum videri. Cf. p. 1406, a 32: διυ π0ιητικως λέIovetzc τηαπρεπεια τὸ γελ0ι0V καὶ τ0 x υ 0, Sy π0ι0υσιυ. Qui ita sermonem pede8trem in Stituant, e08 errare αμ αρτια, υτι DULGος δει); quem err0rem, qu0niam periculo SuS n0n sit, ridi- eulum e SSe. Quae denique si agmenta expositionis de ridiculi notione Bernaysius Aristoteli ex anonymi, qui nominatur, de comoedia tractatu in mus. Rhen. VIII. p. 561 ff. restituit, in ea optime illa norma quadrat; eX quibuS para- graphum eligam Sextam, qua illud maxime pr0betur: ἡ θη

rideant; qu0d eo efficit, ut ipse alios illudat; maxime autem is illudit, qui ostendit, aliquem α λαρτηαό τι committere qu0d quidem in ejusdem tractatus V. sic exprimitur: 6

Gω ματυ c. Auditores igitur aut eum deridebunt, quem Scurra illuserit, aut Si Scurra minuS Sstite egerit, Scurram

ip8um. Deinde facile apparet . in hominem, quem Graeci ειρωυα Vocant, illam formam cadere; qui quamquam ipse in errorem non incidit, tamen efficit, ut qu0 cum l0quatur,i8 c0mmittat errorem putetque se laudari, dum Vituperatur. Quem denique αλαζ0vα, id est hominem glorio8um appellet, in eth. Nic. IV. c. 13, p. 1127, a 21 Aristoteles exponit: δοκεῖ δη o λῖ, αλαζ uv πρ0ς τοτητικῖς πω, ξυδ0ξω, Hvαι καὶ 3 Rυπαρχ0vτω, καὶ μαιζ0v 0V, ὐπάρχῖι. Rus errorem eX- ponere opuS non videtur eSse. Qui omnes tum demum ridiculi aut ipsi erunt aut ali08 reddent, Si neque ipS0S,

58쪽

neque alios tanto damno affecerint, ut tristitia audientium commoveatur. Quae modo adscripsi anonymi verba, Helgius in libr0, qui inscribitur , die vertorenen Schristen des Aristoteles p. 96. Aristoteli abjudicat: ἡ In g 6 deuten die

ὀλῖυθερι0,τῖρ0V, o μὰ, γαρ αυπ0υ SVῖκα π0ιE TOIῖλοιο v, o δε-ετερου. Aristoteles ipse igitur et Scurram et hominem ironicum ridicul0s esse affirmat, ridi- eul0S autem homines comoediae esse aptos Saepius in libro de arte poetica contendit; non minus autem eum hominis glorio Si naturam novisse, ex ethicorum Verbis intellegitur. Jam unum Superest, quod exponam. ΑriSt0teleS enim ad sententiam demonstrandam persona comica utitur Ρoet. l. l: 0ὶ0v ῖὐθυς τὀ γελ0χυ πρ0ςωπ0, αισLρ0υ τι κῶ διῖστρα λ- F SV0V αυῖυ 0δυvηc. Quaeritur igitur, ubi hic illud αν ἀρ- τηνια inveniatur, et quid sit τυ ο ἶσχος. Ad eam difficultatem tollendam fragmentum Aristotelis inservit excerptum ex J0. Philoponi in Aristotelis de anima libros c0mmentariis cf. ed. Acad. t0m. V, p. 1482, a 12. segm. 4 l): αξJ 0V χ,

59쪽

γαρ ὀ ῖ καὶ 6 Θερσιτης αισχιστ0ς ω v. Habes igitur et notionem verbi, quod est o χ0ς, et exemplum ejus, qui αἰσχρυς nominatur: αἰσχ0ς enim eSt ασυ I. λεπρια πω 0ργανικων; quae parteS organicae quale S Sint, optime videas ex libro Aristotelis de partibus animalium; instrumenta autem homini omnes corporis partes Sunt, quibu8 et ad Vitam Servandam et ad ea, quae animus jubet, impetranda utitur, ut omneS SenSUS, Oculorum, aurium, narium etc., ut sedeS, ut manus. Quarum Si natura persecta e St, ordine qu0dam pulchro c0mpositae inter Se respondent; Si minus, τεξατα 0riuntur, quae quidem α μαρτηαατα naturae Videntur eSSe. Cf. phyS. ausc. II, c. 8, p. 199, b 1 I : ει ει εστι,

optimum exemplum praebet; ridiculuS enim Videtur, antequam quidquam dixerit, neque tamen ip8e, Sed natura commi- Sit errorem. Sin autem illa delarinitas deformem dol0ribus afficit, n0n amplius ridicula sed miserabilis videtur. Suo jure igitur Aristoteles persona comica exemplo utitur natura enim boni aliquid creare voluit, protulit aliquid pravi et perversi, ita tamen ut homo deformis d0lore

careat.

60쪽

γως παρακοπη τις απατη. Is igitur tantum

ridebit, qui aliquid vel viderit vel audierit, quod alitereVenturum eSSe expectaverat. Quare ea tantum ridicula videbuntur, quae de uSu vitaque communi aliquantum deseXerint. Haec autem α λαρτ η λατα quomodo ab aliis erroribus disserant, eXp0Sui.

γραμ. λατ0ς α, SI M. Ridiculum igitur, Si genus Spectaveris, pravitas quaedam est, cujus pr0prium id dicitur esse, qu0d qui ridiculus videatur, is se ipsum non noverit. Deinde tria ridiculorum hominum genera enumerantur: qui maj0reS divitias, qui maj0rem pulchritudinem, qui maj0rem virtutem sibi esse credant, quam habeant. Qui omnes in errorem incidunt; omnes enim dum laudem sectantur mOVent ri Sum. IIabes igitur id, qu0d Arist0teles ἀμαρτημα nominat; quod autem Plato dicit, ridiculum esse π0υηρια, τιVὰ τ0 κῖ λά- λαιου, ὀξεως τιV0ς ὀπικληυ λῖI0'Svηυ, id ipsum Aristoteles verbis modo mutatis affirmat, quum dicit com0ediam esse

Ridiculum enim, qu0d comoediae proprium Sit, partem tantum esse turpitudinis. Itaque ex omni pravitate uterque phil0s0phus partem quandam ad ridiculi naturam desniendam Segregat, quae quidem errore continetur. Deinde Plato ibid. p. 49 B, C. eam notionem addit, qua c0moediae errores a tragicis disserunt: Σω. Ταυτη τ0ιvυ, διῖλῖ, καὶ OG0ι J SV αυτω, τω, - εἰσι μυῖτ' ἀσθεvῖιας τοι-