장음표시 사용
111쪽
quod secundum Gregotium adhue videntur ibi A bere excellenter dona gratiae. Nota quod ad hoe
Diuina voluntate tam longo tempore vivere, ut
tempore Antiet risti testifieentur escae iter nomen Christi. Nee eorum vita longa est ei, asilictio se ut est in aliis hominibus multis: quia secundum animam sunt in iocunditate quietis internae scut vult Gresor.& etiam secundum corpus habent quietem, in fine tamen multa amarintima sustinebunt cum pridieabunt. Ad aliud videtur die endum quod ideo specialius isti mitteri . tur quam alij snt Zelantes pro veritate catholica tempore Antichristi equia scit unus est de tempore ante Legem, scilicet Enoch alius de tempore sub Lege, de pet hoc erit eorum testimonium selidum, quod nomines antiquorum tempo: um B seeundum diuersos temporum status , de quibus in Scriptura legitur , quod transati suerunt de
quorum vita per Scripturam commendatur , geChristo cum magna soliditate animi testis cabuntur:& ita homines cuiuslibet temporis 3 ab ut testimonium Christo, de eontradicent Antichri
sto, Enoch qui pertinet ad tempus ante Legem, Helias, qui est de tempore Legis, de Clitistiani
praedicat oces, qui erunt de tempore giatia, a
Di. hie agitur de adiunctis praedicationi eorum, per quae eorum praedicatio commendabilis reddetur. Extolluntur autem i, e quantum ad multa , quibus eorum praedicatio fulcietur. Primum quod aliquis sit idoneus testis, requisitur quod habeat veritatis notitiam. Item quod habeat fidelitatem de audae iam: quia si veritatem quam se iret dimidiaret vel caelaret, de non fideliter ω audacter diceret testimonium; bonus tes s non esset. Item quod non posset replicati contra eius vitam. Hoec tria ostenduntur, de his testibus, seil Helia de Enoch. Primum per hoc quod dicitur e Dabo, scilicet gratiam praedicandi & ea qua adactum praedicandi coneurrunt. Item etiam quae in notitia mentis diuinae. Secudum per hoc quod dicitur: Testibus meis i quia testis non est, qui in dicendo testimonium fidelis non est. Tertium perhoe quod dicitur: Amicti, de caetera quae sequun
tur, as candelabra, id est dantes aliis lumen, quasi apertum de publicum, scit. verbo de exemplo manifesto. se ut candelabrum manifeste lumen suum ostendit. Gregorius. Helias 5: Enoch, uterque pet Zachariam duae olivae, de per loai nem duo candelabra nominamur. Per hoe autem notatur lumen apertum docti indi de vitae, quod debet elle in praedicatoribus. Matth.3. Vos estis lux mundi. Item: Luceat lux vestra coram hominibus, monspectu Dra . hic ostenditur seruor
affectionis di tae. Vnde dicit per rectitu dinem ec promptitudinem affectionis, Ec eleua-
est, humilitas austerae poenitentiae. Secundum est e spectu Dei qui est dominator totius orbis terrarii, inunctio persectae gratiae, ii sunt duae olivae. Tertiu diffuso carita is publicae, Et duo candelabra.
Quartum senior assectionis deuotae, In conspectu. Quintum virtus inuictae constantiae. Et si quis voluerit nocere. Sextum pondus Diuinae beneuolentiae, Et si quis velit eos laedere, hae e prΣdicta
lorebunt in eis, agent enim in corpore ingentem poenitentiam, habebunt in anima persectam platiam dabunt aliis claritatem aperiam,verbo, scilleo de exemplo, habebunt ad Deum affectionε
intimam, tenebunt ad persecutores immobilem constantiam,& in his omnibus obtinebunt accoptabilitatem diuinam quod patebit in poena per-1ecutorum. Dicit igitur, quasi dicat piae- Ddicabunt ipsi. ὀico Amicti,id est coopertisue in .duti saetis, id in vilibus pannis. In praeconibus
ura seeundi aduentus, erit vilitas habitus exteriori, ingleium humilitatis &sanctitatis,sicut ii 2Iracone primi aduentus. De quo Marci i. Erat omnes vestitus pilis cameli, & rona pelliceae ire a lumbos eius. Praedicabunt enim Helia, de
Enoch,poenitentiam, S exemplo cana ostendent,seut dieit Glos. Item in hoc notatur quod vitimis temporibus Ecclesa reuertetur ad humilit tem primi status. Item per saecum intelligitur humiditas & austeritas poenitentiae, quae erit ui Helia &Enoch;& quae ulterius debent esse in vi- gro poenitente. Gregorius. si abiectio vilis itidu-mrarti virtus non enet, Etu angelista tam vigilanter non diceret de Ioanne Baptista: Erat indutus pilis eameli, hisem dua . a. id est duae arbores spirituales unctionem gratiae peisectae in se habentes & aliis mysterialiter dantes. Oliva est arbor in qua inuenitur olcu. Per Cl lana quod supernatat aliis liquoribus signatur gratia de vir tutes de dona, quia haec omnibus bonis temporalibux δc eorpo: libus supereminent dc animam inungunt de pinguem faciunt. Psal. Sicut adipede pinguedine, dec. Magna enim gratia eiit in eis
Zachariae . Quid sunt duae olivae ista 3 3 e. Perluc euam ostenditur quod praedicator debet ha- quas dicat: Prompti erunt implere beneplacitum uniuersalis dominatoris: ni eiu sua actione
intendent,nisi ut placeant diuino conspectui, vessecundum Ha, monem: sancti int di contem plationi conditoris inhaerent propter hac omnia dicitur quod stabunt in conspectu Dei. Item perhoe quod dicitur Domini tuiti consulatur error haereticorum , qui dicutit quod eorporalia non sint a Deo: sed a prine,pe tenebrarum,si hoc esset, non esset Deus Dominus terrae. Item per hoc sutatur superbia Antichristi , qui se dicet Domi
num terrae, cum solus Deus sit verus uniu.rs
Ium Dominus. Zachariae . . Isti iunt duo filii
olei qui assistunt domina toti unuicto terrae. Hicinni mala. pr dicator ut habeat rectam intemtionem.r. Cor. i. N on sumus sit plut uni ades terantes verbum Dei, ut si promptus ad diuinae voluntatis impletionem. Erbes. s. Faciuntes voluntatem Dei ex animo, vi sit etiam erictus insuritim percontemplationem. Philipp. 3. Nostra autem conuersatio in caelis est F qtiis, hau ostenditur eorum inuicta constantia in consessone veritatiq, quasi dicat: si qui velim eos per uertere per virtutem verbi Diuini confutabunt
ipsos, nee aliquatenus desistent a proposito. Vii.
de dieit ros Hi, de numero malorum, molia
rit morem incilieet spiritualiter, scilicet a proposito reuocare, C. . id est spiritualis virtus Diuini verbi, quae eomparatur igni . quia bonos accendit & impios quasi consumit dum eos retunia dit de refellit, multi deis eorum, ad consutandum peruersos, cς άerariam inimico, hesum, id est quandeuoratos redget. dum eos refellet ,& impotentes offendet ad res stendum. Lucae vigesino secundo. Dabo vobis os α sapientiam eui non poterunt res stere omnes aduersarii vcstii. Iere-iniae quinto. Dabo verba mea in ore tuo in
ignem, de populiam istum in ligna, de vorabie eos, vel a sim. id in spiritualis sententia deae.
terno ardore. Exiet, de ore eorum, comminando vel praedacendo eis poenam aeternam constant
112쪽
ter seut legitur de multis Martyribus. Et deuorabit eos,'id est damnabit, id est damnandos esse ostendet, quasi dicat; persuasonibus prauitatis
constanter comminabuntur, vel praedicent poe-Nam aeternam, nec aliquatenus acquiescent. Inhoe datur praedicatoribus exemplum constanti , ut propter metum non cedant. Vnde de Helia
dicitur Ecclesiast. 8. Verbum illius quasi saeu.la argebat, de sequitur: in diebus suis non pertimuit principem , nee superauit eum verbum aliquod. sic etiam erit impore antieesisti, oesquis molueris ras Iadere, scilicet morte corporali,
ut Anti elit istus quando inueniet eos inflexibiles, se, id est sine sententia, scilicet sententia mortis: licet illa quam inserunt sit corporalis, illa quam sustinebunt sit spiritualis de aeterna, vortet eum ac eid, se licet morte aeterna. Matthaei vigesimo sexto. Omnes qui acceperint gladium , gladio
peribunt. Dominus enim interiectotes electorum obstinatos damnabit, de hoc complebitur spiritualiter in Antichristo. 1. Thessal. 1. Quem Dominus resus interficiet, dec. In hoc autem manifestatur beneuolentia Diuini amoris ad electos a quia non sustinet eorum Ocelsonem tran-gre inultam. Hoc autem quod hic dicitur disseit ab eo quod dicitur ante immediat δ; quia ibi agitur de nocumento spirituali, hie vero de laesone corporali, hi labens, hie agitur de eorum potest
te,quae Ostenditur quantum ad tria. Primo quantum ad caeli clausonem. secundo quantum ad aquarum mutationem , Et potestatem. Tertio,
quantum ad plagarum immissionem, ibi, Et pediculere terram. Dicit igitur, hi, scilicet Helias de Enoch , haben . loquitur pro tempore Antichristi, id est habebunt , t salse e Ludenda talum, id
est aerem, ad litem stri Us ipsi noluerint, .ut proph tia iis, um, id est tempore eis dato ad praedicandum, scilicet tribus annis di sαὶ dimidio , hoe viAetur intelligendum ad literam; quia de hoe legitur secisse Helias. Vnde levitur. 3 .Reg,
3 . quod ad preces Heliae clausum ruerit caelumne daret rorem vel pluviam tribus annis de sex mensibus . lae ob. s. Helias erat homo similis nobis, dec .vel potest intelligi de elausione spirituali. ua seripturam absconcient pro tempore. Vnde ieitur: Hi habent potestatem claudengi caelum, id est ab se ondendi scripturam, quae ὀicitur caelum a caelando quia diuina arcana caelat. Napluat, id est ne sat pluuia doctrinae. Diebus Prophetiae, id est praegicationis, Ipsorum, quasi dicat : in potestate eorum de voluntate erit praedicare, quando erit opportunum de congruum, de non praedicare quaticio non erit congruum, haec autem pratia non ita datur aliis praedicatoribus,
ut possint de setant praedicare quando est congruum , de tacere quando non congruit praedica re. Ipsi autem vi dieit Glos non nasi congruo tempore Draedicabunt Eccles s. Omni negotio tempus eitaeonportunitas, pes sarem latini super
a Ral camera in eas in sanguinem, hoc etiam videtur
intelligendum ad literam, seut factum est per Mosen. Exod. p. vel spiritualiter. Habebunt potestatem super aquas doctrinae, quae irrigat fide.
les de ne eundat ad modum aquatum. Potestatem inouam conuertendi eas in sanguinem, id est ha, bebui potestatem praedicandi virtuose, eonstanter.& esseaciter, ita vi aqua doctrinae conuertatur in alis in sanguinem , id in in peccatum, quia ex hoe quod ipsi audacter 5e eonfidenter praedicabunt, mali fient peiores & in eos erunt cruda i liores ; de se ponitur consequens pro antecedente. De his aquis. Prou. is . A qua profunda ex ore
viri,&c. percu ne terram , id est habitatores terrae, mpta a. tiesumque luerint, sol stan ad ii
terani intelligitur scut legitur de Mose. Exod. . s. s. o. N. Spiritualiter potest hoc intelligi dem testate conuincendi & consutandi impios, licet non propter hoc respiscant. Dicit igitur, c μιρο sat is habeιικι percutere terram, id est impios terrenos, .mm plaga, id est omni genere confutationi, sue conuictionis, quod erit grauis plaga, quoties cun Me i. 'im , scilicet quoties eis videbitur Opportunu. M agna enim virtus doctrinae de praedicationis erit in eis, vel. Omni plaga, scilicet per comminationem grauem omnium panarum inferni. Vnde propter virtutem praedicationis, quae dabitur eis, dieitur supra eodem, Et dabo duobus testibus meis, o cum finierint, hic agit ut de morte sue passione ipsorum. Nam in tei ficientur ab Antichrist j. Primo autem describitur eorum mors, quantum ad tem ras congruitatem.
quia rostquam finierint testimonium suum de
Christo non antE, quia Deus suauiter disponit omnia, Secudo quantum ad mortis sue paruoim, actorem. Bestia, o c. Tertio quantum ad Didinem sue modum, Faciet aduersus. Quarto quantum ad humanum spectaculum sue opprobrium. Et corpora eorum. Quinto quantum ad malitiam gaudentium, Et inliditantes. Dicit igitur,o erim
ierim ren-ψώm si,m, scilicet praedicationis, cuius finitio in eis erit, post tres annos & dimidium ut dicit Glos L . , scilicet Antichristus. bestialiter vivens , de crudeliter contra fidele, saeuiens. Daniel. r. Aspiciebam & ecce bestia quarta terribilis atque mirabili, & sortis nimis. Eec. ju as redi , id est ascendet per superbiam ad regnum sue potestatem obtinendam , ad alas id est de Iudaeis, in infidelitate prosungis de tenebrosis, scilicet de tribu Dan. Genes. s. Fiat Dati coluber in via, cerasses in semita. Per hoc quoil dicitur Coluber notatur dolus Antichristi: per hoc quod dicitur Cerastes, notatur potentia, vel .
De ais sso. id est per ab1 ilum, id est per homines
tenebrosos de profundos erroribus& peccatis, secundum Glos. quia tales ipsum iuuabunt. Vnde
Gregorius. Quicqvid tune Antichristus superbὶ
extolletur, etiam cum virtute potentia secularis exesuetur, facit aduersus, hic ostenditur ordo de modus lassionis eorum. Primo enim erit stu8iuin subuertionis secundo elit ipse actus intersecti nis, Et vine ei. Dicit igitur, tri ei isti fui illis ML L . te ilicet disputationibus, miraculorum operationibus, perluasionibus. & promissionibus,&corporalibus tormentis. Haymon. Adhibebit dis ueri a genera tormentorum di quos non poterit vincere , conabitur doctrina superare t Dabit dona, promet verba suauia, adhibebit salsa miraeula, Gr misera illo, corporali violentia, non spirituali victoria; quia non succumbent, nec per erroris consensim, nec per desidium ratio num. Non enim deerit eis qui dicit: Ego dabo vobis os de sapientiam, die. Luc. 1a unde sequitur, O occidet eos,aA literam morte corporali, qua tamen libenter suscipient iuxta illud Matth. io. Nolite timere eos qui corpus oecidunt. GIegorius in Moralibus. Helias & Enoeli ad medium
reuocabuntur,5 cma delitatis eius saeuitiam insisadhuc mortali carne patientur, T covara, hic agitur de eorum morte, quatum ad subsequens spe
ctauditum, siue humanuis opprobrium. Primo
113쪽
ergo ostenditur spectaculi locuti secundo tem- Apus, scit. per tres dies de dimidium , Et videbunt. Tertio modus, quia, scilicet erunt corpora inhumata & per hoc erunt hominibus spectaculum siue opprobrium, Et corpora. Dicit igitur. corp/raem , scis. iam mortua, iacuunt, inhumata, iuplaetis ci haram n men platearu in plurali, accipiatur pro singulari, propter magnitudinem platea. Aut dicitur in plateis, quia in diuersis locis interficientur. Aut ab una platea deportabuntur,
ut plures videntes eos timeant imitari, cinitaras macra , id est Hierusalem , quae dicitur magna propter abundantiam malitiae. Ierem. 6. Hae e est ciuitas vistationis, omnis calumnia. dce. Ad osten3 24um civitatis nequitiam subdit: quis et . . Ac tu spiritualiter Sodoma, quia muta, scilicet a laude
Dei vel propter abominationes quae fient Hiem salem per quas sodomae in culpa assimulatur. Isa. i. Audite verbum Domini principes Sodomorum,&c,G rus, quia tenebrosa in infidelitate. Psalm. Nescierunt nequc intellexerunt in tenebris ambulant. Sodoma enim interpretatur muta. X gyptus tenebrae, ruti, id est in qua diuitate. stille et Hierusalem , Domi eortim, sciliiscet Heliae de Enoch, scilieri Christus , erue tuae si, corporali erucifixione, Ac ita erunt ei consormes , de morte δc mortis loco, o rutae vi, hie agitur de eorum morte quantum ad spectaculi tempus. γ τι ebunt de ρυ lii, quasi dicat, non
omnes, sed quidam de populi &c.Viaebunt inquam, quidam oculis, quidam sama. H.re autem
quatuor quae ponit possunt distingui secundum quadruplicem diuersitatem quae est in hominibun. Est enim in hominibus diuersias loci, M se sunt diuersi populi, unde dicit, Ap. lii, id est
quidam de diuersis multitudinibus hominum secundum lora diuersa distinctis. Diuersi enim populi sunt diuersae multitudines, eun quin diuersa Ioca, siue regionum siue ciuitatura ; vel particu latium habitationum distinctae. Item est diuerstas generis. Vnde dicit, Ouisti id in diuersa inultitudinibus hominum . secundum diuersa cognationes. Item isto iuersitas idiomatis. Vnde sequitur, er suditis, id est ex hominibus diuersa rum linguarum. Item est diuersitas ritus sue actionis in cultu numinis, siue viri, sue eisdem inati. Vnde subdit , O .emitus . scilicet diuellis, secundum diuersitatem rituum. Centes enim prosite gentiles , de diuersae gentes sunt diversi gentiles, diuersos ritus de cultus habetes. Diuris enim gentiles , diuersas sectas habent, per tres dira ditim, ad literam intelligitur. 3e exponitur hoc de Helia & Enoch, G corpora eo timmessiimis, id est non pei mittentur, et mi monum
si , ia est in sepulchii, ut scilicet hominibu , scit
spectaculum & opprobrium & ne eorum memoria habeatur, quia monumenta sunt ad memoriam eorum qui in ei humati sunt: & ut alii terreantur, ne eos imitentur & est probabile quod foetorem non dabunt i quia comedunt de fructibus paradis, qui sunt virtutis conseruatiuae . sed quare Dominus talia permittit de sit, esectis Respon. Est enim ex parte ina piorum,quia eorum peruersias exigit 3c meretur , ut permittantur implere luam malitiam; ut per consequens immergantur in maiorem damnatronis miseriam. Infra vltimo. Qui in sordita est sordescat adhue. Item ex parte bonorumi quia Deus ampliori eu-mulo gloriae. tam in corpore qum in anima suos
praemiabit. Quia dum pro honore Dei patiuntur,
vel viliter tractantur: Dominum honori se ant. i. Reg. r. i me honorificauerit, glorificabo cum Licet enim tune an inis in corpore non sit, de tamen anima existens in corpore similitei Deo ad haeret, quod propter hoc ipsu in eorpus ita viliter tractatum suit, iuue ita, es, hie agitur de mali cla gaudentium. Primo autem ostenditur gaudiuinanimo. secundo in signo Et iucundabuntur. Tertio in facto, Et munera. Quarto subditur huius gaudii ratio, Quoniam hi. Dieit igitur,s inha-tit res terram,& corpore dc animo, gaudiiunt, interius in mente μ ν illis , id est super mort ede opprobrici eorum. In hoe ostenditur malitia eorum. Providi . Cum ceciderit inimicus tuus negaudeas, iucundasti uin, exterius in signo, o muneram riens inuticem, id est unus alij, propter gaudium. tangit consuetudinem congaudentium a s ea Extrema gaudii luctus Oeeupat. Prou.i . Quemam Hd Aules scille et Helias de Enoch, erat aureunt eas,scilicet contradieendo, ae sine timore resue do eis, de corripiendo de cruciando, praedicando audacter. Prou.is. Non amat pingens eum qui se
corripit, eos qui inhia iam, vel, inhartas I, carne, δερ terram, mente tamen sub terra. Ex hoc quod
dicit Cruciaverant, patet quod quasi cruciatus est malis doctrina sapientiae Ee lesast. 6. Quam aspera est nimium sapientia indoctis hominibus
Et u dies tre , hie agitur de eorum retributione. Retributio autem ipsorum erit, quantum ad Ie surrectionem, qua corpora reformabuntur, de quantum ad gloriam, qua anima simul & eorpus sublimabuntur. Primo ergo ostenditur corum retributio quantum ad corporum resurre ctionem. Secundo quantum ad gloriae sublimationem, Et audierunt. Resurrectio autem Heliade Euoeli deseribitur. Primo quantum ad tempus. Secundo, quantum ad causam, spiritus vitatae. Tertio quantum ad signum, Et steterunti Quarto, quantum ad actectum, quia inde timor generabitur in aliis, qui videbunt, Et timor. Dicit igitur. Eι DI da s missium, quidam voluerunt hoc intelligi degenerali resurrectione ergo, Et post tres dies & dimidium, id est post illos tres annos & dimidium, α sumi: r dies pro anno. Iuxta illud Erechiel. . Diem pro anno dedi tib . Noe autem erit in iudicio. Dan. r. scis tempus de tempora & dimidium temporis iudiciuna sedit spmitis lina. id Pst anima aeternaliter 5: essentialiter in se vivens de vivificans corpus,
a Deo intrauit in res, id est operante Diuma virtute intrauit in corpora ipsorum. Erechiel. II. Ecce intromittam in vos spiritum de vivetis. D e-νumseper pege suo leuic et virtute ilia . id est sibii Deo data stabunt sancti incorruptibiles & im, mortales non indigentes humano auxilio; sed in se firmi. Et in hoc ostenditur stabilitas res irrectionis. Augustari in lib. ge Vera religione rCorpus stabilitatem habebit per animam stabilitam in Deo. quae non per se stabilitur, sed per
Deum, quo firmutur, G Iimor ma rvis ceci , idincia et iuper eas qui ii erunt . id est videbunt, eos
ita scilicet glorificatos. sapient. 1. V identes turbabuntur timore horribili, δe mirabuntur, dec. vel expone ag literam. Post tres dies & dimi dium , ad literam spiritus vitae, dcc. ut supra. Et steterum, dec. Et timor magnus, scilicet Dei
vel aeterni supplicii, Cecidit super eos, id est cadet vi pondus opprimens. Qui viderunt eos pilus
mortuos de post gloris catos. Iob. 3 i. semper quas tumentes, super me fluctus timui Dcum.
114쪽
sed quatitur virum Helias de Enoeli resurgant A ni et fructus electis r Et in illa hora. unde
glorificati in corpore, aut iterum morituri ut L ostenditur effectus sequens in reprobo. secundoetarus qui non iterum morituri videnturi quia ostenditur fructus ex illo essectu consequensiti martyrium sustinuerunt prius, non videtur conueniens, quod iterum transeant per mortis amictionem. Sed glorifieati, quomodo ergo videri poterunt oeulo mortali 3 Item quaeritur, unde erit quod resiargent ante corpora aliorum Respon. Dicunt quod resurgent non morituri, sed in codiporibus glorificatis; quia propter speciale testimonium Christo exhibitum, priuilegiati erunt. Ad obiectum respon letur, quod licet corpus glorificatum a mortalibus videri non possit,
quantum est ex parte mortalium: potestas tamen
est ex parte corporis gloris cati, quando vult, de eui vult se manifestate. & visibile exhibere. Ad aliud respondetur, quod hoc erit; quia nobilita
bit eos D mimus hoc priuilegio, vi ante alios r sui gant, propter praerogatiuam gratis di meritorum in speciali testimonio, in vita, doctrina, de martyrio; sub tempore tam acerbae persequutionis: sicut &ptiuilegiati fuerant prius in longitudine vi tu, & loco de modo uiuendi, o aia rimur, hie agitur de gloria sublimatione, quae fit Diuina virtute,& voluntate & sequentur ad eam motus hominum. Vnde Primo ostenditur gloriae consequens in electis, Et reliqui. Effectus autem sequutum siti reprobis ostenditur triplex, scilicet Motus, Caia ius, de Intellius. Motus est concitatio per mali
tiam. Casus est lapsus per culpam quae sequetur
ex illa eoneitatione. Interitus autem obstinatio
per impce nitentiam. Dicit igitur, O mide, tim, id in kidebunt, ras, scilicet Heliam de Enoeli as cendentes ad locum gloriae. Videbunt inquam vel oculo corporali, vel aspectu interno Der ali quod signum datum a Deo,ut miraculum vel ali quid aliud , minuti eor- , scalicet insiteles qui odio habent fidei es. Prouerb. I s. Abominantur impii eos qui in tecta sunt via, propter hoc dole bunt de eorum gloria, rocedent ad persequendam Ecelesam. Vnde sequitur, O in illa l. . id
est in illo tempore glorificationis istorum o Bis
es teriam. tis matutis , utrum ad literam ita fetnon satis certum videtur, spiritualiter fiet, scutdicit Glosa , sensus ergo es. Factus in terraemotus magnus , id est magna commotio tet renorum nominum quia occisis magistris Eeclesiae, concitabuntur per malitiam ad persequendum de subuertendum ipsam de ad hoe sequetur lapsus multorum. Vnde sequitur, τὐ- causa, quae est Diuina virtus, siue voluntas ; quae in illa voce intelligitur. Secundo ipsa gloria siue gma eari curiticiis. Haec ciuitas est tota numeros ra, Et ascenderunt. Tertio eius sequela, C tas, siue multitudo Angelorum Ac hominum. De cima pars huius ciuitatis est multitudo hominum , homines enim supra numerum nouem ordinum Angelorum sint quia decima pars ciuitatis. Vnde homo per drachmam signatur. Luc. s. sensus ergo est. Decima pars civitatis, scilicet homo qui est quas decima pars ciuitatis, id
est totius multitudinis Angelorum de hominum suora nouem ordines Angelorum, vel secundum Clos qui ad hoc constitutus est homo, ut decimus ordo qui ceciderat restauraretur, tectar. id
est eadet. Glos de Ecclesia, id cst de unitate Eeclesiae, vel quantum ad fidem, vel quantum ad gratiam lapsu culpae, vel erroris ves alterius pee-eati in illa ordimissa persequutione: quia multiri viderunt. Dicit igitur, e auditis, scilicet Helias de Enoch. id est audient, vocem magnam, id est magnae potestatis, is eati, id est de eel studine Diuinae maiestatis, vel . De caelo, id est de Christo procedente vel archangelo. Gemem in scilicet Heliae de Enoch Ase,inte, vos qui suistis
in valle humilitatis, as ena re huc, scilicet ad conia sortium sanctorum Luc. 13. Qui se humiliat exaltabitur. Forsitan sicut quaedam vox, scilicet vel
ipsu, Christi vel alietitus Archangeli suseitati
faciet corpora hominum generaliter: ita vocabit aliqua vox vel Christi vel Alchangeli Heliam Ze Enneli post suam resurrectionem specialem,
ut ase dant in eaelum ad gloriam sanctorum, V ra
vel per huius ψoeem fgitatui nutus vel reale im- D sundent ut licui plumbum in ignem. Lucae 8. Ad perrum diuinae voluntatis, euius voluntatis eIeaeia sue nutu, sublimabuntur ad gloriam .Quasi dicat, Peteipient sue cognoscent nutum diuinae voluntatis . de sui sublimatione ad eaelum, de
sic fiet quia ascendent.Vnde sequitur, Grasi δε-
ν-,idcit ascendent, inlatim,scilicet Empireum,
annas potest da nube materiali intellio. In hoe sint eonformes Christo de quo. Ach. r. Et nubes suscepit eum ab oeulis eorum., vel . In nube, id essin corpore subtili&agili. Potest etiam secundum Glos per Nubem intelligi, refrigerium gloriae. sic igitur ista vox aut erit ad literam, vox aliqua
eos vocaliter vocans ag perceptionem gloriae.
Aut s non erit vo, sensibitisti eorporalis . erit
vox realis, scilicet nutus diuinae voluntatis, de sanatur per voeem quam audiuit auditu interio ri in sua vis ,ne beatiis Ioannes, dicentem qui
busdam testibus Dei, af 2 s, , sinite in se. pra7. Clamauit quatuor Angelis quibus datum
est nocere,&e. uni dicit Glos Clamare Dei est sacere, c rum, hic ostenditur sequela gloriae ipsorum. quia cognita gloria Heliae,&Enoch, sequetur magnum malum in multis. Primo ciso ostenditur cognitionis aspectus , secundo se quens effectus , sei licet magnum malum quod sequetur in reprobis; ex quo tamen malo picue
tempus credunt & in tempore tentationis recedunt. Hoc autom intelligendum est de homine, non uniuersaliter . sed quantum ad reprobos,quisnalitet cadent scut postea sequetur occisi sunt, occisione spirituali & finali, quia scilicet non res ruerunt, se ut dieit Clos. Vnde oeciso
supra ea tum agdit obstinationem. sue impunitentiam finalem intem morti, scilicet praemisso,
id est in illa persecutione, stilicet per consensum
erroris, vel ad peccatum mortiferum, neminas
minu- Ilia, id est uniuers in malitia peruncti, solum nomen rem salutatis boni habentes.septenarius fgnat uniuersitatem. Millenarius persectionem, siue in bono de sc ste ueliter aecipitur, sue in malo, secundum quod aliquis dicitur bonus vel perfectus latro. unde per septem millia signatur lite multitudo malorum quae finaliter tune interibit morte sin aliter imp enitentiae, quandoque accipitur in bono iste numerus. 3. Reg. is. Reliqui mihi septem millia virorum Fui non curuauet ut genua ante. Baal. Dicit auter e eis sunt nomina, &e. quia mali nomen habent non rem nominis: supra 3. Nomen habes Sod vivas, & mortuus es. Hoc autem adiectiva
eeis.respicit substantiusi Nomina, non quanta ad e significatum vocis sed quantum ad constriatum
115쪽
signatum, quia sensus est. Nomina.tilest hominia
habentes nomina sola . ut cum dicitui Christi nus . vel fidelis. uel cultor Dei. di huiusmo si denseminatione similia de Datan ad Abyteri ques tetra absorbuit. Numera i 6. ubi dicitur quos per iam mina vocabant vel . Ceciderunt . scilicet in potisnam gehennae, quae nihil est aliud quam ges tina insoni. Et oecis sunt, id est omnino in initino detras. sed obiicit ut de hoc quod dicitui, Decima pars ciuitatis cecidit. Decima enim intelligi tui vel omnis homo vel elachi ut habetur ex Parabolis Lucat is. Aut quae mulier habens drachmas decem, sed nee omnis homo cadet spiritualiter &snaliter, nee electi. Item obiicitur de hoc quod dicitur in Glossa. Quod homo ad hoe eonstitutus est, vi decimus ordo oui ceciderat testitueretur . quia homo factus est ad si uendum Deo. ergo non propter suppletionem angelicae minae. Dieit enim Auselmus. 1. lib. Cui Deus homo, cap. . Fecit Deus rationalem naturam ad gaudendum de
se. Item sei et homo etiam si nen peccasset aliquis angelus, unde Auselmus primo lib. Cui Deus homo. Numana natura pro se ipsa sacta est, unde palam est. quod etiam si nullus angelus periisset. homines tamen in ciuitate ea lecti locum suum habuissetit. Item obiicitur de hoe quod dicit Glosa.de Decimo ordine angelorum, quia etiam si nullus angelus peccasset,
non essentiam nouem otilines, ut dicit Mati stetiti sententiis. Responde tui Homo dicitur tertia pati ci. uitatis, vi dichim est. quia poli nouem ordines ange
lotum est quas deeimus. etiam quia angeli sunt in nobilioli statu scilicet gloriae .lὀeo distineti sunt. Ee
secundum varios ordines dispostl. unde sunt quasi nouem partes cimitatis id est,numerositatis. quae est simul ex angelis de hominibus. Homo autem quia in satu vis est, non distinguitur ita cella gistinctione rvnde ponitur pro decuria patie ciuitati, : vel posset
poni ratio qua ponit Glos. quia scilicet homo iactus
est . vi numerus angelotum lapsotum per eum testituatur: qui numelus tantus est . quod de ipso posset constitui decimus ordo, tamen prima ratio piincipalim est , de eolligitur ex Glossa super Lucam. is. AJ aliud autem quod obiicitur : Notandum quod eum homo si decima pars civitatis , quia omnis homo quantum est ex parte Dei. ordinatui ad beati iuginem : possumus loqui de hac decima, sue de homine communitet quantum ad bonos &malos ; de se non est dicere, quod tota pars ciuitatis cadat, aut spccialiter quantum ad electos,& se pio rite accipitur Lucaeis. Et si qui, velit
illam Paliuolam de drachma deeima inuenta de omnibus hominibus accipere . intelligit ut illa inuentio seeundum susscientiam . quantum ad ele. Eos .etri , seeungum eis caciam . aut specialiter quantum ad reprobos , & sic aeeip tur hie. Di.cendum et go quod licet decima pars intelligaret
homo tamen non prorsus eodem modo per omnia accipitur hie diis. Lucae, quia inquantum ad electos qui sunt inuenti secundum emeaciam vel
quantum ad omnes communiter omnes enim inue .
nit quantum ad susscientiara, quia cπnes reparauit quantum fuit in se. Hie autem accipitur ovantum ad reprobo . Ad aliud dicendum, quod Deus est sint, sue eati a finalis hominis scilicethnis per se sue plineipali, seidie et diuina si uitio . sue Deus inquantum fiuibilis. item finis per aecidens sue seeundarius scilicet reparatio angelicae ruinae. Potest autem tes una habere duplicem finem quomodo,nus sit si incipalis de pet se, de secundo loquitur.
Glos non tamen excluditur primus . cum si principalis , de eoncedendum sicut dicit Anselmus . quod etiam si nullus cecidisset angelus, homo tamen conditus euet, & ex hoe non sequitur nisi quod homo non est factus propter angelicae ruinae reparationem principaliter . sed secundario per accidens. est enim illa causa nonnulla , quare sa- Etti, est homo. Ad aliud dicendum , quod etiams nullus angelus cicidisset, non essent ius nouem ordines angelorum, de hoc est proptet expressionem δe repta sititationem beatissimae Ti initatis per terras hierarchias , quare quilibet ternos ordines habet,
quod autem dicit Glos de decimo ordine pet homines reparando x prius lapso, potest diei fetit M gister dieit in sententii, , quod de hominibus testaui abitur decimus ordo qui cecidit, id est, reparabitur illud quod de anpelis lapsum est, de quibus
tot cori uetunt, unde posset fieri decimus ordo . errari sui, hie ostenditui stultias ex praemisso effecti', sequens in electis qui erit duplex scilicet Metus riose ipsis de Affectus in Deum qui manifestabitur in laude eius, Et dederunt gloriam. Dicit igitur ν liqui, a praemi s53. Reliqui inquam qui non cecidet unt , timne sunt misit, id est timuel uri ne caderent viso casu maloium , ex hoc patet . quod eum quis videt casum alterius debet alii compati, de pio seipso timere. a. Cor. 9. Qui se existimat state, videat ne eadat. Item debet Deum glorificare. cuius gratia stat , unde sequitur. Et L rum II. fiam iid est glorificabunt, hoc est laudabunt gratias agendo , quia eos non permittit cadere sicut alios, vel extollendo eius iustitiam, quae semper recte agit. Deuterono. 32. Date gloriam Deo nostro. Γυ eas, de si caeli. multo magis terrae , sed celum exprimitur quia dignius , de ideo dignius omnino a cunei is extolli. Actor. i . Deus qui secit eoelum& tetram. hic caeli& teri ae cum sit Do minus dee. Va scunilum , hic ponitur concluso huius pallis. Vae secundum, inter illa tria vae . de quibus iupta s. Vae vae vae. Noe autem v x. est damnatio antichtisti & si totum , quae descripta est pethoe quod ostensa est nequitia ipsorum , ratione cuius damnandi sunt. ι it, sellicet quantum ad narrationem , quas dicat. ostensum est se eundum vae, nota est certitudinis. tretium. ia est damnatio malorum communis in tu licio , quae est tertium vae inter tria vae praemissa. veni Ie D. 5e quantum ad narrationem de secundum rem
quia post mortem antichristi, instabit iudicium. Vet. Vae secundum est iii bulatio . quae hominibus inscitur , non tantum corporalis , sed etiam spirituali, ; quia de corporaliter a siligent ut stulti. de spirituabiet multi subuettentui. Abiit, id est ubibit. hoe est complebitnt tempus antichristi.
Et ecce tertium vae : scilicet damnatio malorum communitet in iudicio. Veniet cito, quia post tem
pus & nroitem antichristi instabit iudicium . de damnatio im orum , vi diebam est, C septimus, hie agitur de cantu septi rei angeli, & smilueta itur hie de iudicio de sine mundi. Notandum i ii ut quod post mortem antichram, praedicabunt sandii praedicatores. ' fideles magnificabunt Deum cuiu, potestas in destructione antichristi, iam manifestata erit: te amplius apparebit in iudicio instanisti. primo ergo ostenditur praedicatio sanctorum , a septimuι angelus idest septimus ordo praedicatorum existentium in septimo statu ecelesae. scilieri post mortem antichristi, de dicitur septimus ordine narrationis de temporis. Tuba ιις-is, id est canet, hoc
116쪽
est praedieabit ; quia intret secto antichristo, praedica
butit fideles paedicatores. Secundo ostenditur Di uinae laudis piaeconium. Et primo ostenditur laus
Diuina in rustis communitet. Secundo in maiotibus specialiter Et viginti quatuot. Citea pomum tria tanguntur. Primo ostenditur Laudantium affectus.
secundo laudis locus, In caelo. Tertio laugandi modus . dicente, factum est. Dieit igit ut . Ei fas asum. idest fient. V tis mala. . idest deuotae laudes scilicet
de conseruatione suoium ae eonfusione impiorum. quos consuriget eum antichristum intersetet; vel de suorum saluatione, quae tune instabit. Per hoc autem quod dicitui Magitae, ostenditur affectus magnae deii Rionis, de alci desidem. Gregorius, Tanto quis maiorem vocem in auies incircunsetini spiti
tus exprimit quanto se in eius desdetiunt plenius sundit, In eis, id est in ecclesia pet caelestem eon. uariationem excelsi. Philipp. 3. Nostra conuersatio in caelis est, bene dicit. In caelo. quia in sola Helesia fidelium, est laus Deo aeceptabilis. ia sine fide impossibile est placere Deo. Hebr. io. unde Gregorius
loquens de eeeles a dieit: Hune omnes sancti summo studio locum quaerunt , quarentes inuemunt , inue mentes tenent. Dreentes &e. hie cistenditur Atma littemo qui laudangi. Est enim haee laus quantum ad duo
scilicet uniuersalitatem. Ae quantum ad eius sematernitatem. Et regnabunt Dicit intur. Dident sfissum.' νενηum . idest dominatio de impelium. Huius mundi, factum est inquam. Dri mnia, sellicit Patiis. qui Deus iustolum dicatui, per A euotam
dilectionem . de humilem subiectonem. ει eius. idest filii qui est Christus patris. quia Christus inquantum homo, nihil habet. Vel habuit misi quod
Patris est; quia diabolus nihil habet in eo, sed pater. Ioann. l . venit em n prineeps mundi huius. & in me non habet quicquam. Vel. Christus eius dieitur , idest unctus ab eo inquantum homo. Psal. Unxit te Deus Deus tuus oleo laetitiae, quas δicat Iam manifestatur in deiectione antichristi & suo tum,&exaltatione electo ium . quod ad patrem de filium pertinet dominatio viuuetialis omnium. Ex hoe enim a io 4 iusti post mortem antichristi videbunt Deum deiecisse impios, qui ante persequebantur eecles amquia iniet fietendo antichtinum , manifestabit eos varie in eos sperasse. Videbunt etiam Deum suos dei et secutione impioium liberasse de pacem ted digi se . iam in parte ostensum erit, quod unmersali, dominatio ad ipsum pertinet. Rursus quia spera ut iudicitum in breui saturum. recte dicunt. Fa- ct im est regnum &c. Haec autem dominatio uniuet.
salis semper du abit . unde sequitur. Et regiasit, scilicet patet & Filius. insecula. consequutiva. saeiarium hoe est in aeternum. Amen. id est uete fiet quod dictum est. vet. Amen. hoe est ita fiat. Pal.
Et dominatio tua in omni generatione & generatione, Et ideo sancta semper cum eo regnabunt. Danieli, suscipient tegnum Dei altissinu & obtinebunt usque in seculum. sed quid est quod dieitur rFactiim est regnum dee. eum ab initio mundi regnaret Deus uniuersalit et super omnia 3 item quate hie
non fit mentio de spiritu sancto 3 Respondetur. Adptimum dicendum qnia Deus secundum rem Do minus suit & Rex uniuet tum ab initio mundi e veruntamen quando impii dominati videbantur impediendo eius cultum, de persequendo cultores, non
manifestabatur plene plena dominatio Dei, scut manifestibiatur post destructionem antichrasti. quando etiam expectabitat maior manifestatio in breui petiudicium fututa,ut dictum est, Loquitat ergo hic quantum ad manifestationem. Ad aliud dicendum, quod ea quae di irtut de Patre de pilio,quantum ad
tegnum dominationis, aeque eonueniunt spatii uisancto, unde etiam de ipso sunt aequaliter intelligen/a, ubicunque enim nominatur una persona. in his quae sunt essentialia, non petaonalia vel vocationalia, in
tes liguntiit aliae persona : sicut dicit Augustinus, quia
est una itium es lentia, virtus, dominatio ,& male.
stas. In Patre ergo & Filio intelligitur Spiritus sanctus . scut nexus & unitas. de caritas amborum specialiter autem hie exprimitur pater, quia et appio. priatur potentia. Dominatio autem potentiam dicit,
item exprimitui Filius di non Spiritussanctus, quia Filius in passione visibilitet in carne sua fuit tracta tua Et tempore antichristi specialiter eius nomen & do minationem perimere intendebant impii , ct ideo dominatio exprimitur hie. Quando autem de bonita te agitur . quae attribuitur Spiritui sancto,tune nominatui specialitet si tiressanctus. vi Rom. s. ipse spiritu, testimonium reddit spiritui nostro, quod si niti; filii Dei. Et septat. Et aspii: tbus dee. Norandum quod mundus uno modo dicitur uniue: sit acteaturae, tam rationalis. sue sit in gratia sue non , quina irrationalis . loan. 3. in mundo erat, de mundux pet ipsum factus est. Quandoque dicitui mundus
numetositas electorum. Io. . sic Deus dilexit mutidum. Licet posset accipi tam pio bonis quam pro malis, quia pro omnibus est Christus passus, secundum susticientiam, pro electis autem tantLm secura. dum e seaciam. Quandoque numerosius malorum Ioan . I. Et mundus eum non cognouit, idem Ia Nufle princeps mungi huius ece. Omnibus his modis est Deus Dominus mundi, secundum vetitatem, tamen hoe, ut dictum ea fit tune magis manifestum. Primo mogo potest hae aecipi,maxime autem quantum ad omnes homines, sue boni sue mali sunt. G. Imr sua . Hie describitui laus in maioribus specialiter , quorum est Deum magnificare revetentet de deuote. Primo erga deseribitur hie magnifieatio quantum ad reuerentiam humiliationis. Secundo quantum ad deuotionem orationis. Terino quantum γ ad formam ipsus magnificationis. Dicentes agimus tibi. Dieit igitur. πιυ in qualuissemores , per hos intelliguntur pati es di lectores aliorum, qui auctoritate ossicii. maturitate vitae, de doctaina sapientia alios regunt. Hae omnia in nomine seniorum intelliguntur. possunt autem intelligi tam patres Veteri testamenti quam Noui, pei hunc numerum, quantum est de ipso numero ut habetur in Closa supra. tamen hie videtur propter illa quae sequuntur intelli gi tantum de patribus Novi testamenti. qui tune
erunt in eisne mortali, qui per hune numerum signantur. Duodenatio enim qui est numerus abundans . signatur misectio, sue persectio in paston iquae duplex est, scilicet vita quantum ad actu, si pere togationis. Item pastoralis cura in diligentia persecti regiminis, unde recte duplicatur numerus, ut dicantur viginti quatuor, scilicet propter pei sectionem vitae & pastoralis curae, cui in Despectu mi, id est eons derantes quod placet Deo. In e spectu enim Dei stat . oui eius voluntatem eonsiderat, promptus ad implendum, attendendo Deum ubique praesentem. Haymo. In conspectu Dei segetit qui in cunctis quae agunt, Deum sibi praesentem attendunt , s/2ιηι, id est prasident vel iudieant: quia sedete quandoque importat auctoritatem de iugi
rium. Int. i'. sedebitis de vos si per sedes. IMμι ides in ossetis seu gradibus dignitatum. Digmtas eram seu pastorale offerum, quali stati est esu, qui
117쪽
1N APO CALYPSI M. CAP. XI. ras
praesidet, quia sedes quandoque dignitatem fgnifi- Acat, sciat de Deo dicitur in Psal. Sedes tua Deess in seculum seculi. .el. In sedibus ses,. id est in sui, sub ditis, in quibus scut in sed:bus sedent, quando eis recte praesident &eos iudieant, id est disponunt de
regum conuenienter. Item in hoc quod dicit ut sedent. Nota quod boni passoles vigilantet incumbunt
ovibus tegendis: non ploptet terrena negotia propria vel aliena suum octicium negligunt. Tales eirim non sedent in sedibus suis. sed eas telinquunt Act. a . Attengite vobis & vniuerso gregi item nota
quod sunt oui sedent in sedibus suis, id est dignitatibus vel subgitis. quantum ad dominatum, non qua tum ad cuiae pastoralis actum.& de ipsa selenon curant, nisi ut in eis sublimes appareant, tales non sedent in sedibus in conspectu Dei. De hisdieit Grego- Vtius. Pleiunque qui piaesunt in dominam,sibi metum
a subditis existant. intus se tumore cordis extollunt,
chaosque subgito,in sui eomparatione despiciunt. C eiaerunt, id est cadent. In faeis savi, id est intus in corda sua. quasi dicat, boni pastores humiliabunt se in cotis ebi Dei. Hoeest enim eadere in faciem . id est in ipsum cor. quod dicitur iacies, quia scut homo per faciem cognoscitur: se pet Voluntatem co-inoscitur cor ; vitum sit homo de ovibus Dei. tem quia eor hominis debet respicere ea quae sunt ante se, non quae tetro, scut facies habet alnei mad ea quae sunt ante. N ota Glos in sacies dec. Ee-elesiastici 1. Quinto magnus es humilia te in omnibus. Et agoaurium Deum, cui debetur sola adora- Ctio lati iae. Matth. . Dominum Deum tuum adorabis. Dis in oratias, dee. hie ostenditur forma sue modus magnificationis. Dupliciter autem habet magnificare creatura lationalia Deum, scille ei. Et pio beneficiis tegratiando. de eius magnificentiam extollendo ut qui est Dominus omnium, de Deus
vetus. de est omnipotens de bonus. Primo ergo ponitui scit ma magnificationis quantum ad gratiarum actionem pro beneseus Die M. gratias agimus risivam ne D in m momnipotens. quia nos altis cadentibus seruasti. quos inimicos fidei eon disti.& tuos exaltas i. de pacem eis desisti. Erunt enim in magna quiete post mortem antichristi, supta 7. Factum est
silentium dec. Hic gocemur gratias agere Deo dedonia suis. i. Thessalon. vltimo. sine initimissione Dotate, in omnibus gratias agite, haee est enim de e. s eundo quantum ad piaeconium magni ficentiae ipsus beneficii ne si nuda gratiarem actio. Primo autem ponitur magnificatio Diuinae magni ficentiae succincte, & quasi in generali, Secundo dis se de in speciali , Qui es. Citea primum tria tangit, quae sunt
. unum omnino in Deo scilicet praes dentiam, naturam , potentiam. Plae sidentiam qua dominatur. Naturam qua est Deus. potentiam, qua potest operaii quie quid uult. Domine. praesidentia Hestet 11. Dominus omnium es&e. Deus. Natuta. Haee est laus . soli Deo conueniens, de nulli eommunicabilis scilicet quod habeat diuinitatis naturam. Isaiae s. Non est gDeus vitta absque me. Omnipotens, infinita potentia. Exod. i s. Omnipotens nomen eius. Quia vero ex natui a diu nitatis praeest omnibus. & omnes
de omnia ei subit ei debent: Dicitiat Deus noster quia tibi sebiicimur. Noli et . quia te super omnia diliget
res colimus. Hre tria valde sunt honoranda, Uniuei salitati laesidentiae. sublimitat naturae. Infinitas potentiae. lns ais. Et audiui quasi vocem de e. Q. es, m qu eras. Hie diffuse & ita speciali poniturpi eonium diuinae magnificentiae, & Primo quantum ad naturam. Secundo quantum ga potentiam
Et accepisti. Tettio quantum ad praesidentiam, Et iegnasti. Quatio quantu iustitiam, si aduenit,
Lieet autem ὀe iustitia ante explesse gictum notistit, tamen insta expetiuntur, quia tunc erit pios ite iussitiae tempus. Natura e uinitatis magnificatur . Tum quantum ad immutabilitatem in essendo. una es, immutabiliter. lacob. i. Apod quem non est transmutatio vel vicissitudinis obumbratio. Exod. . Ego sum qui sum, Tum quantum ad aeternitatem in durando, quia caret in principio, per consequens fine, Et qui rein , quando adhue mundus non erat. I. Ioan. l. In principio erat V cibum. Aliqui libri habent : Et qui ventulus es, tamen multi
non habent, quia sequitur: Et aduenit dec. Quia a rapi Disturem tiram, id est mamsen asi potesta tem tuam in dissipar do hoste, sdei, qui prius fidele, premebant. Multum enim manifestabit ut potesta, Christi. quando iniei sciet impium antichribstum, de fidelibus dabit magnam tranquillitatem qui prius valde ptessi fuerunt,dicitur autem Deus
accipere virtutem suam quando eam manifestat :suas enim eam deposuisse videtur, quando cultum suum impediti . de impios tegnate permi:tit. Sapientiae ii. Virtutem ostendis dec. Miserram, quia incomparabilem. Psalm. Domine Deus virtutum
qui, smilis tibi Z Ur Nissi, id est te regnate, hoe est dominaii ostendisti . supra impios , qui ant persequebantur fideles , di supta iustos: quia per
operationem diuinae potentiae, mani sectatur seminatio eius. i. Paralip. vltimo. Tuum Domine iegnum, tu es super omnes principes. vet. Accepisti virtutem, a Patre secuudum humanitatem scilicet tesugendo . suam nunc manifestasti, de per hoe regnasti . idest te ieenate ostendisti, ut pilus. De dominatione autem Christi dolebunt trepit, videntes suum principem vitilites intei sectum : de eius dominatum , quem sequebantur , petiisse, unde sequitur . Et irata suurgenter. id est gentiliter viventes, scilicet de tuo regno id est de tua dominatione, per quam tuam an is et it , qua quas tegnabant sub antichi isto. psal. Dominus regnabit irascor ut populi, cor aΔ nit, hie magnificatui diuina magnis.
centia , quantum ad iustitiam in retributione meritorum , ae primo ostenditur specialiter iustitia quantum ad malos. Secungo communiter quantum ad
malos oe bonos, Et tempus, ubi Primo agit indistincte, de simul de retributis ne omnaum. secundo separatim de distincte. Et reddete, ubi Piimo agi- tui distincte de praemiatione bonorum. secundo de damnatione malorum, de exterminandi. Dicit igitur, G ail, nis ira tua, id est instat vindicta tua . quae est signum ita, contra eos qui de tuo regno irati sunt. Eecte fastidi s. Subito veniet ita illius die. quia autem tune quasi praesens reputabitur iudicium quia instabit, ideo dicitur. Aduenit, iam praesitis actum est. id est cito veniet. Noe dactum est
quantum ad malos specialiter , quantum velo ad omines communiter subdatur. Et temp- mremiarum, quia tunc ei unt mortui tam boni quὲ ni mali . vel omnes vel maior pars antequam fiat iudi-eium, Tempus inquam; scilicet opportunitas. vel tempus a te praeordinatum, taciti nil Lahari , id est , t iudicent ut, iudieio diseretionis. stilicet ut separentur mali a bonis I de ius icio rettibutionis, ut quilibet iudicetur ad poenam vel gloriam secundum metita. vel , indicium alia litet a id est ut iudices eos scilicet omnes. Psal. lu/icabit orbem terrae
in aequitate 3ce. Et ν adcre. hic agitur distincte quan tum ad bonos.It aguenit tempus redderea est ut redagas. Mere a/m. se ilicet aetetnam de infinitam de ities
sibilem. De qua Mat. 1 Gaudete re exultate quoi
118쪽
iis, EXPOSITIO AVREA s. THOMAE
merces vestra copiosa est in caelis. Pet hoe autem quod dicitur Reddete, nota metitum ex parte iustorum , &iustitia rettiduens , ex parte Dei, et. Tiamoth. . in reliquo reposita est mihi colona iustitiae quam reddet milii iustus iudex 3 sesias tuis, idest eis qui tibi seruierunt. Matili. 13. Euge serue bone detidelis. Deinde tangit quaedam in quibus seruit Deo, quae sunt annuntiatio veritatis, unde dicitui. Iraphcis, idest qui aliis veritatem annunclauetunt. Et potest nomen prophetae hic accipi, tam pro eo in praedieit futura. quam pro eo qui annunciat ea quae sunt salutis praedie do, supra io. Oportet te
iterum prophetare, quia nomen Prophetae quandoque utile accipitur. Item imitatio bonitatis. Et Iariatu, in actibus vita bonae Ac sancta. Levitici. 19. 5ancti estote; quia ego sanctus sum. Item reueren . tia potestatis. Ξι timendum mora tuum, quod est
magnum Ee potestativum psit. Dedisti haereditatem timentibus nomen tuum. Primum scilicet Piophetia est speetale, scilitet in praedicentibus sutura de praedicautibus diuina. Et quod dictum est seruis
tuis, posset specialiter reserti ad prophetas. vel generaliter ad omnes rustos, ut supta talium est, Sancti. tas veto large dacta seeungum quod ponit statum gratiae, S: timor Dei, sunt communia ad omnes iustos .el aliter. De iustis est loqui triplicitet. Aut quantum ad docti nam, ac sic sunt prophetae, exIone ut prius, di est intelligendum de eis. qui Deo seruierunt, ita
cut ante dieitur seruis tuis. Aut quantum ad vitam,
sicut illis quibui non est datum ossicium piae die di aliis vel praedicendi sutura; & tales considerantur aut quantum ad specialem statum scilicet pei sectionis & se sunt propheta saneti, aut secundum generat φ . qui est in omnibus iustis ocilicet statum gratris uerant persecti siue non, de se sunt timetues
Dominum. Vt autem intelligatur iustos esse premiandos'. sine aeceptione personae, tam paruo aquam magnos, subditur. Pusillis, id est patuis. quantum ad ea quς sunt mundi. Et magnu . id est qui in his quae mundi sunt videntur magni, ut in nobilitata vel digni. tate vel diuitiis, de explanatur hoe quod praecedit Τιmentibus dee. Sapient. s. pusillum de magnum ipse
secit, de aequaliter &e. Motorminaria. e.r, hie agitur de mena malorum , Et aauoit, id est, imminet tempus. Extreminanili , id est extra terminum ponendi, sellieet eliciendo em eonsortio sanctor nna .
vi in perpetuum sotia priuentur , de a vanitate
mundanorum quae dilexerent, ut in aeternum crucientur. Matth. I. Omnis arbor quae non. Acit Ductum bonum, excidetur. 8e in ignem mittetur. Eos fuit.'uperunt ferram id est homines habitantes in
terra. Corruperent, anquam, per documenta, petexempla, sicut illi qui per hareses corrumpebant
alios, tempore antic ni tui. Ieremiae si . Eece ego ad te mons pestiset, qui cotrumpis uniuet sim tetram.
Sed quare non agitur de laude Dei in praedicatoribus qui sign1ntur per quatuor animalia supra, η. sicut in pastoribus, qui signantur per viginti quaturit seniores. Respondetur secundum aliquos Non tantum pastores, sed etiam praedicatores intelliguntiat hoe in loco per vigintiquatuor seniores. vel potest diei, quod laus praedicatorum . illius tem- potis intelligaret in eorum praedicatione eum dicitur. Et septimus angelus. secundo obiicitui , quod exterminate est actus Diaboli, supra 9. Cui nomen Debraice dic. ergo non pertinet ad Deum. Respond. Dicendum quod Exterminate eo modo quo est actus diaboli, non est actus Dei. Diabolus enim exterminat, quantum est de se iusto, de iniustos, Deus Alum iniustos. Diabolus eaterminat a gratia surgeten-A dopeccatum, di i gloria ne obtineatur per hoc quod
in peccatum inducit. Deus auaena nunquam e teim:
nat a gratia, nee suadet malum, sed vocat ad gratiam. Et dat ipsam gratiam, de suadet bonum. Nee quantum est de se extetminat et ab ingressu elo a. sed hane extetminationem sacat, non impiarendo hominem a piosectu metiri , cum omnino metira quaerat, sed ulciscendo de puniendo peccata hominis qui hoe meretur. Item diabolus extetminat homi
nem sitibun qui de ex in idia. Deus autem quas eoa.ctus de ex iustitia: quoniam iustus Dominus de iussi lias dilexit dee. Tettio ob ieetur de hoe quod dicit :Qui cor luperunt teriam, quia non solum illi dam nabuntur qui alios documento vel exemplo , aut corpora sua, quae terrea sunt, peccato carnali cor rupetunt i sed etiam alii qui occulte peccatis spiritu libus peccauerunt: Quomodo et go fit solum sermo ἁe ipsis 3 Respondetur. Dicendum videtur, quod de istis loquitur antonom,stice qui alios corrupei sit petexemplum vitae, vel eriore ni Doctrini, sicut sactum est ante aduentum Christi, de fiet maxime sub antichristo, unde de maior eis sana cibetur,non tamen propter hoc a /amnatione excluduntur esit eum dicatur etiam de eis qui bona omittunt Matis . s. Omnis albor quae non facit fructum bonum excide tur. M aput iam est. H:e deserabitur quarta viso . quae est ὀe pugna mulieris de Draconis: Nota igitur de differentia Septiniae visionis: quod quatuor primae te spiciunt uniuersalem statum eccies x. Ties vero ultimae, sinalem. In primis iterum est differeti tia. Prima enim continet correptionem septemee-clesarum, de est eoi rectoria, unde sequenter ramnet ad pomitentiam , de saepe dicitur Age poenitentiam supra a. de 3. de se excitat ad effectum doloris. Secunda est consolatoria per reuelationem mysteariorum: Ee se allicit ad enectum amoris. Tettia est coae natoria per angelos elongantes rebas osten dens damnationem maloiu. de Ite trahit ad Hectura timoris. Quartaque hie describitur . est exhortare a ad constantiam in pugna exemplo mul et is, ides .ee-U clesie, de erigit ad affectum spei de aduersario Dei.
di sie quatuor visones quatuor tenerant iii nobis oris
dinata, de salubres affection es. prima, affectum eo. lotis de peccatis. Secunda, assectum amotis vel Ian. dii . de diuini, beneficiis. Tertia, affectum timoris, de supplietis. Quarta, affectum spei, de tentationi bus superandis. l in hae igitur visione, fgitur de pugna milierit cum dracone, de eius victoria, δe prosectum eriti: hoe est de pugna ecclesae contra hoste, ,&eius victolia,& piosectu. Materia ergo huius visioni, est mulier bene ornata, bona auxilia habent in bello spirituali Ec vincens ,& vincendo proficiens, de me hoc fideles armantur ad constantiam in tentationi bus & aduerss. & eliguntur ad fiduciam de auxilio Dei. sie autem proceditur. Primo ponit quaedam
praeambula ad principale visionis. Secundo deserabit ipsam visionem, videlicet quantum ad illud, quoq. principaliter intendit in ea. Licet enim a principio expituli totum st Je hae visione: tamen illud quod sequitur in psincipale in visone , unde sequitur:
Et signum magnum. Praeambula autem ad principale visionis ponuntur duo Primum templi apertio. secundum , multiplex mutatio Et picta sunt. Primum fgilat occulto tum reserationem, Secundum
piaedicationi, diffusioneni. Et ab his dependet viso. ouae post deseribitur vi cicit Glossa. Dicit igitur, Et M'ν m. quas dieat. Ita . vidi praemissa , de adhue vidi amplius, de hoc est quod dicit. rt aperitim stiden mavisinatum de reseratum,cum prius eiret clam
sum. 'mplam Dei,id est occultum sue misteri si Dei dianum
119쪽
ἁignum & venerandum, in qeo consstit vitius Di. Acini cultus . In eati, id est in ecclesa, quae caelum est per virtutum de vitae claritatem de meritorum sublidi vatem: stipi 1 post hae vidi, de ecce ostium
apertum iii calo. Templum dicitur illud, quod est sectetum siue occultum de Deo, de sacramentum veneiabile ac dignum, sicut templum clausum secreta continet. saeta mentum est venerabile quoqueae ἡignum, unde sicut Glos. innuit Templum Dei dicit ut hie occultum sue mr stelium Dei dignum aevenerandum , quod ante aduentum c litisti e Lusum erat in se inuta ; quia nondure manifestatum. Tune autem hoe templum Dei apertum fuit in coelo. quando secreta diuinotum mystetiolum in seriptura clau- Bsorum , manifestata suerunt per Christum carnem assumentem.quia tune crepit aperite templum, id est mystella. Item per ipsum Christum praedicantem,
patientem, ac molientem. Tunc enim apertum est
quod primo in scriptura etat occultum. Item per ip-hum Christum post tesurrectionem aperientem diccipuli, seu lum vi intelligerent scripturas. Item peripium dantem spiritum sanetiam discipulis de isti fidelibus, per quem intelliguntur , quae pirus Hausa erant ut tangit Closa. Ezechieli, 43. Fili hominis ostende templum domus thaei, Et confundantur ab iniquitatibus suis Quid autem ex apettione templi visum suetit ostenditur, cum sequitur: ει ι O , cid est hominibus mani stata in carne visbali, rea, id est Christus qui est arca , quae continet omnes thesauios sapientiae. Cologens 1. In quo sunt om res thesauri sapientiae de scientiae absconditi. Item gratiae. Ioan. I. Plenum gratiae de vetitatis. Item fit hie mentio de Area testamenti, quae sitit sub lege.
Hoc enim indetur tanget e haec vilio. Haec autem Rie, Christus est, ut dictum est , dc conti et vlnam auteam continentem Manna ut est habet in s.
humanitatem putissimam, cui est unita diuinitas .euius est dulcedo super mel de savum. De vina . Exodi i 6. Item continet virgam Aaron, plenatiae potestatis, cuius est dominati in praesidendo, Psit. Virgam virtutis tuae , emittet Dominus ex sion. Matth. vltimo. Data est mihi omnis potestas Ece. Datem regete in informando. scilicet documenti, di exemplis de deducendo donis, psal. Virta directioni, virga tegni tui, i tem cottigere flagellando. psa. vir ga tua de baculus tuus ipsa me consolata sunt. Hebr. ia. Quia enim filius, quem non corripiat patet . Rursus , continet tabulas testamenti ; quia ipse habet plenam notitiam Veteris ac Noui testamenti de do cet nos, sicut magistei certi ssimus. Matth. 1 3. Magister, esset unus est Christus, Dicit ut autem Aica testamenti eius . scilicet Dei, quia continet in se vetus testamentum de etiam Nouum id est . vltius que habet notitiam, quam etiam dat fidelibu, Ee Vetus in se compleuit, de Nouum instituit. Tangitur historia de Arca testamenti, quae scilicet contanebat
Testamentum vetus , qudi erat in secundo taberna- α culo, quod dicebatur sancta sanctoium, ut habe tut Hebr. s. Post uelamentum autem secundum tabernaculum quod dicitur sancta sainctorum. Illud secvngum tabel naculum, quod hic secundum Clo videtur vocati templum fgnat mysteria Dei de hu reana redemptione, scut inoi H G:os. in quibus mysteriis, erat lixe area, id est Chostiis latens in eis ruta de ipso ei ant illa myaelia Legis , quae erant sub gutis de prophetiis velata Haec igitur Alea visa est, quia Christit, qui prius et mn sua diuinitate inuisbilis, de in mysteriis scripturae occultus. factus est vi-sbilis, de manifestus in carne assumpta, per hoc
quod templum est aptitum, id est, o stella, ut suu
pra est expositum, reserata, unde sequitur, in templa. - , stilicet aperto, id est in mysteriis reuelatis. Quas dieit aperto templo, id est, reuelatis stysteriis quae in Diuina pirordinatione de in sciiptui a late bant : visus est Chiasus, id est eognitus eculo sdei de amoris. Psalm. Notum fecit Dominus salutates tum, viderunt omnes fines teriae . salutate Dei no
stii. pulcheltima est arca lire de delect bilis ad Videndum. Canticor. I. Et totus desdeiabilis. Pulcher autem oculus est necessatius, scilicet oculus amotis. Bernardus. Caritas est oculus, quo videtve
Deus. Et facta sent, hae ponitur secvxdum prae- ambulum , scilicet multiplex immutatio , scilicet fulgura dec. Hac enim viderat in visone, ter quae
s gnatur diffuso praedicationis per Apostolos de
alios, pest quam Chiastus templum a iuerat de se cognosci secerat: scut superius est expositum. Primo autem tangitur id quod fuit ex parte piadicat nim. Secundo , id quod fuit ex parte auditorum , Et terr motus. Ex parte pia dicatorum fuerunt tria, scilicet, os eratio miraculorum, unde dicitur, Et δε-cta sunt, per piaedicatotes , quos misi Dominus post dationem spiiitussancti, cum templum iam
apertum esset. Fuixura, id est mi iacusa, quae in primitiua ecclesia ei unt necessaria. Et dicuntur Pulgura , quia illuminabant ad fidem. Item tertiebant inducendo Dei potentis timorem. Item utebant, accendendo ad amorem, rindebant ad contritionem. Icelere faciebant peccata ad detectutiorem, cor sessorem, de satisfactionem. Psal. Alluxerunt Ligura eius &c. Item lenitas admonitionum , unde
sequitui. Et ιιι, idest exhortationes cum mansuetus ire prope sitae. Canticorum 2. vox tua dulcis. Item tetroi conaminationum , unde subditur. τικὴν ua , idest cominationes deteri entes, supra . Et de thro ro procedunt fulguia εe voces le tonatiua, o Ioram tus. hic tangitui illi ἡ quo/ suit ex parte audientium de Piimo agit ut de obstinat:s & p rivientibu commvn:ter , quia utraque moti sunt licet disiei
tes quia quidam ad bonum, quidam ad malum unde dicitur Et tetiaemotus. supple factus est, idest terreani moti sunt, quidam ad fidem . quidam aδ iram. De virisque Act. 13. clica finem , su pra. s. Facta sunt tonitiva die secundo agitur de obstinatis sneei aliter unde dicitur , rurana. . supple facta est, hoc dicitur quantum ad obis natos, Laec enim praedieatio insia de bonis suauis. visa est quibusdam contundenude intolerabilis, vel . prando, id est contumelia de et aurias verborona εἰ persecutionum, supra. g. Et laeta est grundo &ignis &e. De hoe Act. s. Facta est persecutio magna in ecUesa. Aliqui codices non scibent hic Tonitiva. tamen secundum Harmonem ponuntur hic quinque praedicta , scilicet.
Fui uta, voces, Tonitiva, Terraemotus, de Gran-ὰo. Aperie tamen non videtur tangere illud nomen
Tonitiva. Ex his autem praeambulis duobus piae-misss . sequutum est illud, quod in visone insta deleribitur. Ex his enim que Dominus docuit ecit,
pertulit.& dedit, aperiens per hoc templum,nec nondi ex goeumeesti, S miraculis Apostolorum, secta est eeelesa sponsa diuina, sacta est potens ad piofi, cienJum & ti iumphandum & ex his iisdem, ineitatus est diabolus ad pet sequendu, unde subdit ut visio.
ET signum magnum apparuit in caelo I
120쪽
eius, te in capite eius corona stellarum duo. decim, dc in utero habens, A clamat parturiens , dc cruciatur ut pariat. Et visum est aliud signum in caelo , dc ecce draco magnus rusus, habens capita septem, dc cornua decem , dein capitibus eius diademata septem,& cauda eius trahebat tertiam partem stellarum coeli, &misit eas in terram, dc draco it ante mulierem, quae erat paritura, Vt cum peperisset, filium eius deuoraret, Et peperit filium masculum, qui recturus erat omnes gentes in virga ferrea, Sc raptus est filius eius ad Deum .dc ad thronum eius ,
Ac mulier fugit in solitudinem, ubi habebat locum paratum a Deo , ut ibi pascat eam diebus mille ducentis sexaginta. Et factum est praelium magnum in caelo: Michael, de angeli eius praeliabantur cum dracone , 5c draco pugnabat, de angeli eius: dc non valuerunt, neque locus inuentus est eorum amplius in caelo , Ic proiectus est draco ille magnus, serpens antiquus, qui vocatur Diabolus de Satanas , qui seducit uniuersum orbem, de proiectus est in ter iram, SI angeli eius cum illo missi sunt. Et audivi vocem magnam in caelo dicentem, Nune facta est salus, de virtus, de regnum
Dei nostri, de potestas Christi eius : quia
proiectus est accusator fratrum nostrorum qui accusabat illos ante conspectum Dei nostri die ac nocte. Et ipsi vicerant eum propter sanguinem agni, dc propter verbum testimot. ii sui , 8c non dilexerunt animas suas usque ad mortem : propterea laetamini caeli, de qui habitatis in eis. Vae terrae Zc mari, quia descendit diabolus ad vos habens
iram magnam, sciens quod modicum tem
pus habet Et postquam vidit draco, quod
proiectus esset in terram, persecutus est mulierem , quae peperit masculum : dc datae sunt mulieri alae duae aquilae magnae, ut volaret in desertum , in locum suum, ubi alitur per tempus ; εc tempora, de dimidium temporis a facie serpentis. Et misit serpens ex ore suo post mulierem aquam, tanquam sumen, ut eam faceret trahi a flumine. Et
adiuuit terra mulierem , dc aperuit terra ossuum, di absorbuit flumen, quod misit draco de ore suo. Et iratus est draco in mulierem , de abiit facere prael ium cum reliquis de semine eius, qui custodiunt mandata Dei, de
habent testimonium Iesu Christi. Et stetit
T senum. Notandum quod quandoque si id
unum de idem particulare videbat in diuelsis vi- A sonibus; quia iaciebat ad diuersa : in aliis tamen
erat differentia visionum. Primum ergo p ambulum tactum fuit supra secundum partem. . capite
in visione secunda. Secundum vero supra. s. ut tane t
G L. in hac igitur quarta visione. agitur do pudor mulielis de draeonis, de victoria de profectu mulieris id eli ecclassiae in persecutione. sic autem proceditur. Primo, agitur de prosectu ecclesiae in persecutione. Secundo de finali retributione , scilicet bonorum sustinentiumri malorum inserentium persequutionem. Infra. r . Et vidi , di cece nubem. persecutionem autem sectinet eccles diabolo, sustinebit de ab antichristo, unde Primo agitur de prosectu ele saeua persecutione diaboli. secundo de piosectu B eius in persecutione antichristi i3. capite Et vidi demati bestiam. Rursus circa primum. Primo agitur de prosectu ecclesiae sub per sequutione diaboli occulta. Secunὀo de eius prosectu sub mani sectatione secundum Glos hie de inferius. De manifesta perse quutione habetur ibi: Et postquam vidit draco. In prima parte Primo de set ibuntur pugnantes, scilicet mulier de draco Secundo. ostenditur auiditas hostis repugnatoris. Et draco stetit. Terti' auxilium im pugnatae mulieris , Et peperit masculum. Quarto deiectio ipsius draconis . dc proiectus est draco Quinto, sanctorum iubilus de te: umpho de: ectionis siue adiutoris, scilicet Dei, Et audivi vocem. Citea primum Primo describitur mulier bellum sustinens. Secundo draco bellum inserens, Et visum est aliud. Mulier autem describitur quantum ad quatuor quae decent eam quae Regi ἐesponsatur. Primo autem describitur implicite, de in generali. Secundo ex oli. cite de in speciali, Mulier anucta, ubi deserib tutquantum ad figulas desgnantes ecclesiae laudem. Primo, quantum ad omatum speciositatis. Secundo quantum a d dominationem potestatis, Et Luna Tettio quantum ad indicium sue insigne dignitaris. In capite. Qtrario quantum ad vi autem secunditatis Eon utero. Dicit igitur, Et mum . quasi ita vidi piaemisia: de praeter illa vidi aliud Lilicet magnum signum, scilicet quaedam mulier apparuit
amicta Sole. dc se de aliis, A: hoc eli quod dicit, musem, scilicet figura quiddam cita num signans, paruit in cati, id est in ecclesia militante quasi dieat, Vidi per visonem quas in caelo quandam figuram magnam, significantem aliquid. Hoesignum siue haec figura fuit illud quod sequitur scilicet de muliere amicta Sole. dc habente Lunam sub pedibus & lic ulterius. Appatuit autem hoe signum in coelo: quia illud signum sue haec figura, eth de e desesa significata per calum. Signum autem dicit apparuilla ; quia haec de alia videbat sub figuris siue signis; sicut supra in Prologo dictum est, ut ea sub
congruit similitudidibus seriberet, de traderet nobis Hoc autem signum Magnum dicitur; quia magna tignat de ecclesia : stilicet Amabilem speciositatem Dominati uana potestatem , Regiam dignitatem
Sobolis fecunditatem. Haec autem quatuor maeni ponderis suit apud Deum de magnae utilitatis in ecclesia ipsa, de haec per huiusmodi is a signantur Augustinus. i. de Doctrina Cliristiana. Nemo ambigit per sim: litudinem libentius quaelibet cognosti. Sed cum haec signa obseuram fgnificationem hi
beant, nec sit certum quis intellectus sit accipiendurvi deici fuisse utilius; si aperte sine signis nobis vetitas exprimemur. item unus intelligis uno modo .
alius alio: & videtur quod saltem unus deviet ab intellectu recto. Res ondetur Dicendum quod hae via hones sub sulis obscuri, seraptae sunt conuenientini maratione, ret eli ad hoc ut alias plurimas scriptu-