장음표시 사용
411쪽
enim,estque re vera media actu diaphanum seu tras parens,cum illuminatu,atque hac causa transtucens e- . tiam vocatur quod transparens, quali de sit,actu tras parensi translucens: quod vero tenebrosum est dia-phanum potentia, pax enim lucis Mea carens. Hac causa Ariae dicit lumenin tenebras candem rem esse numero,puta ipsum diaphanu, ratione disterre, quod enim potentia diaphaiau,tenebrae:quod actu, lux est, itaQue quod prius erat tenebra,fit deinde lux. Quem loquendi modum ad spiritalem transferens lucc, Paulus, ad Ephesios dixit, eratis aliquando tenebrae, nunc autem lux in Domino.hoc etiam significax acceptum est tenebrarum nomen cap. io. odi,ubi dicit, Extemde manum tua in coelum, sint tenebraesuper terra/gypti tam densae,ν palpari queant Nimirum aer mi
minatus rarescit,quia hi me ignem conuocat, lumine priuatus crassescit excitis,igne,per summa ergo tenebras fieri poterat adeo desiis,ut palpari posset,lioc-que est tenebras palpari,hoc est acre lumine priuatu. Ita quoque fieri poterat tenebrarii catena, ut dicitur I7.Sapienti Verum in his omnibus locis,nc mentu cis heiacbrarum materialiter accipitur. Vt Aristotele. formaliter enim constat aliud quippiam elleutrumque ab ipso aere, seu ab ipso diaphano. Si enim quod erat potentia diaplianum sat actu diaphanum,ula ipsa Entelechia actu diaphani,seu forma, seu ratio, qua actu diaphanum sit, sit formaliter lumen itaque limaei sit Entelechi seu actus diaphani tenebra eius
Entelechiae vacuitas coniuncta cum potentia, i
tentia autem Mactus est diaphani, quare ut dictu est, si lumen affectio aut passio corporis cuiuspiam cso pacto igitur spargitur & recta producitur,& enectitur Nunquid haec accidunt lumini materiali, hoc est
412쪽
illuminato acre, an serinali, hoc est Entelechiae acta diaphani Certe huic,nam per aerem quiescentem spargitur, rectique producituri reflectitur lumen. Quomodo ergo iis vere dici possunt de patiione8n5sanc proprie, ut a verba lationem quanda significat, sed analogice .Quia ipsum illuminari,seu lucidum seri,phantasiam pisbet taliu lationum, re vera autem fieri videtur,ut nuc dicam.Illuminatur aer, cum iit ex
potentia diaphano actu diaphanuin sit vero tale blapraesentia corporis lucidi,vi Solis,aut ignis,itaque lux est facultas quaeda, seu virtus quod potentia diaphanu est efiiciendi actu tale, per solam suam praesentiam. Quoniam igitur corpus lucidum illuminare non potest, nisi illud medium inter quod ipsum nultu in tercedit oppacum quia hoc cum non sit potentia diaphanuni,non est capax luminis fit ut lumen fieri non possi,nisi in ea medij parte,ad qua ex corpore lucido duci potest linea recta nulli oppaco occurrens, ob id secundum lineas rectas serri dicitur lumen: ctiam si
retiera,non sit res quae seratur. Luae ibit Porro lux,ut maior aut minor est,ita maius aut mi
Dalty ius medium potest illustrare, atque illud ipsum illu-T strare, magis aut minus, nccluciqualiter quidem tot si pactu,sed proxima pars illustrior fit sensim anguen
cete lumine, ut alucido corpore receditur,tanto enituquaeuis pars minus asticitur,quant longius abest a facultate,ut serru tant,lentius trahitur, quant longius distat a magnete. Cum igitur lunae, antequa omninos exoluta facultas lucis incidit in opacia quae antrorsum per aerem erat alteratio producenda, retrorsum
producitur: idq; vocant reflecti lumen, tametsi non sit flexile quippiam, sed horsum aut illorsium acta alteratio. Eadem autem ratio est luminis,& visibiliuni specierum
413쪽
cienim coloriam omnium, nam lumen nihil aliud est tu hiis piam lucis spccies per diaphanum effusa,per quam i lux videtur, Hipsum diaphanum actu fit, ut species colorum oninium per illud transmittat.Vt igitur a lucido corpore lumen, ita specic colorum a coloratis per inphanu, la praesentia producuntur, hoc in terest,quod lumen facit diaphanum actu, reliquisp cies id non valent facere, sed per diaphanu actu producuntur: nimirum indicatum mihi alibi eli, colores lucis participatione innasci corporibus,esseque stam mulas quas da lucis aemulas, sunt ergo genere similes nainus autem polsunt. Vt igitur lumen est Entelechia actu diaphani,ita reliquae omnes species actu diapha ni passiones quaedam.Mirabile igitur est, quod ei vi deantur per acrem spargi lumen coli: monanium species,nihil tamen spargitur,neque penetrat,aut pulsat aerem,ut Empedocli videbatur,sed aer ipse mira bilibus quibusdam alterationibus, induit omnium corporum quae adsunt formas. Haec quo pacto fiant, nullus hominum potest distincte eloqui, neque sitare,tametsi fieri quidem omnino probabiliter disia seruimus. Proinde humanam ignorantiam arguens Dominus, interrogat Iob , per quam iam stargitur lux3addit, diuiditur Ilussuper terram Aestum super sinterram fieri a coelestibus corporibus, notius est quam ut quispiam pos et dubitare, tamcn illius causam re- serre in motima, maximus atque appertissimus error est Aristotelis: non enim minus aut tardius mouetur Sol nodi quam interdiu, sed minus illuminat. Quare cum id quo praesente fit,4 quo absente cessat affecti causam esse omnes homines censeant,constat ad lumen debere reserri aestum , non ad motum tu men vero proprietate quadam esse cilecticium calo
414쪽
ris,in materia quae potest calefieri, etiam s Sol Malia
altra eius altionis expertia lint, vulgares philosophiallirmant: quod probabilius dicitur, quam celorum motu fieri, longe autem probabilius quod saepe iam diximus,igne qua per omnia permeat, sequi Solis iungorem, ob analogia tractunt,atque ideo quae a Sole illuminantur a subsequet igne calciteri. Diuiditur cr-go aestus super terram,ut ignis hanc aut illam partem magis occupat,hόcque euenit, ut hac aut illam magis spectatSol.Calefacit ergo magis partem quam magis illustrat,edi, quam rectius aspicit, quia ab ea parte reflectitur lumen, ut explicuimus: gemmata ergo illa palsione fit maior illustratio,& maior ignis conuocatio,& calefactio maior. Iuxta luminis igitur intensionem diuiditur aestus super terram: minimo quide existente in ea paric,quam Sol non intuetum maiori in ea quam oblique: inultd,in ea quam recta plurimum ad calcfactionem iuuante mora, quia cum lumine ignis quoque ilia moratur. Via autem aestus occulta crinimirum pori acris,quia rarescit penetratus a corpore tenuiori.
Haec de lumine,& comite illius aestu. Est quoddam aliud superius lumen hoc nostro quod consipicimus, corporale illud etiam, in sede beatorum , quo Solis facultas non pertingit, solius agni praesentia conseruatum, velut,& hic apud nos tribus primis geneseos diebus seruabaturniant praestantius hoc, quanto supremi illius coeli corpus,acris in quo vivimus corpore. Est aliud longe diuinissimum , minime corporale,quo non pascuntui beatorum oculi, sed illustra tur mentes, quod vocant lume loris hoc vero agnoscere non pertinet ad philosophum, se ipse Deus an nuntiat de eo amico suo , quod possessio eius sit, ut
415쪽
capite trigesimosexto dixit Eliud , quae verba valde consonant cum illis Platonis in dialogo de na- Superiora verbiis horia principia Deo nota sunt. atque ei cui Dei sit amicus usque adeo Ethnicus ille, hac certe causa sapiens,dissidebat scire se posse prima certissima rerum naturalium principia, mi Deo reuelante neque sine de humilibus di certis potie, nisi ad probabilitatem aliquid disputare. Vt liceat mirari quorundam Christianorum tenaci uatem ad credendum qui eorum quae opinantur, nihil non putant se cert1ssim scire,quo fit, ut ad credendum quae non intelligunt ni duriores,quia op:nione sapientiae liut stulti, cum tamen Deus ipse toto hoc capite hominibus indicet suam,rerum etiam quas vident,& quibus vivunt ignorationem. Mihi mea ignorantiae opinio praesto sit,& humilitas.Per hanc enim arbitror viam spargitur hix.Deo gratias.
AP.triges m odiauo,Iob, In similitu din lapidis aquae durantur, superficies abysii constringitur. De grandine viden itur dici illa verba priora. In Iimilitud:iae
lapidis aquae durantur de de Elacie clitae apud nos sit , posteriora illa, Etsuperficies a si cor
licet prae frigore costricta.Figures bina differt, quod scilicet, grando orbiculares quidam lapilli sint, g pluuiet cadentis guttulis geniti,glacies vero sit excO
416쪽
tinuata aqua,siue in luna inibus,sule mari, siue sontis bus,siue in stagnis, aut vasis quibusvis concrescente, Mipsius aqua quae concreta eli figurana retinet, tametsi sphaerula illa: nomen peculiare habet, dicitiirque Latinis grando, Graecis, M. αξ tamen communi nummine dicitur utraquc glacies, &Graecis ηρυταλλος.
Atque ita de grandine dicitur in silmo centesimo quadragesimo septimo Mittit Inalium suam sicut buccellas,ante faciemsistoris eius, quis sustinebit de glaciei vero generatione dicit, Conserιngitur facies a-bὶsii, quia concretio aquae semper incipitur a superficie, procedit versus imum atque adeo superuehitur in aqua, atque si violentia demergatur in pros in dum, sponte stertur,itaque semper occupat abyssi superficiem cuius ei causa pendet ex ipsius glacie generatione. Dictum enim mihi iam est non semel,aquam suo naturali Digore concrescere,per Stais,& calidarum exhalationum absentiam .Quia si allectionem ullam frigidam praeter naturam suam pati possct esset aliud quippiam natura frigidius cum vero necesse sit quod est prim b,esse etiam summe tales, necesse est
aut aquam non esse prinuim frigidorum, aut nullum frigus esse illi priaeter naturam. Cum igitur quando recedente Sole, ignis cius assecla ex propinquo aere figit vapores si igidi eius loco in acrem te emin dant, ct exhalationes calida in prohindum terrae se condant, necesse est Masi perficie abys recedant prius quam ab aqua prosiindiori,atque ita inde incipiat glacies. Qua etiam causa sese s igidis teporibus pis es in
profando recondunt,quo ad vitam indiget calore potituri vitaturique mortifici iam frigus. Glacies itaque
hac causa gigni incipit a supersci abyssi. Grando quoque videtur quibusda scri ex nubibus,primu quidem
417쪽
dem in glaciem duiatis,deinde ventorii stigore comminutis in frustula,autitiam calore Solis. Itaque esse orandinem frustula dcciis glaciei, ea vero fieri in plodescensu rotunda, longo illo praecipitio velut conuo tuta. Fuit haec sententia inter anti luos philosophos Epicuri, inter Christianos Diui Isidori Hispalentis, cui videntur suifiagari illa verba capitis q3. Eccles Iumagnitudinesua posuit nuoes , ct confrati sunt lapides prandinis. Haec enim aperte videntur innuere, conti actis lapidibus ex glacie scilicet hictam se grandine. Ceterum ArdLeuidenter satis refutauit hanc sententiam, capite duodecimo primi Meteororum his verbis, absurdum praeterea suspicariisquamsuperiorιιn co conges cere, quandoquidem ferι non potest ut idio sequa ur antequam reddatur aqua, neque Nilo tempore aquas pensa permanere potes. Haec Aristo Ex quibus palam fit,ex nube aquae guttas heri prius, his deinde seorsum cadentibus. gelascentibus , cri grandinem,& ipsarum guttarum figuram retinere. Illud vero Eccles i. ita intelliges, confi actos esse lapides grandinis, hoc cst,decisos ex nube,non quide clata prius, sed per particulas in guttas abeunte vertim enim ita
etiam est lapides grandinis ex nube esse decisos, linon sint decisi saeti iam lapides, sed post decilionem
AP. 98.Iob ulus posuit in visceribus ho minis sapidi iam vel qui dedit gallo intelis Digentiu/quis enarrauit caeloru rationem, et concelitum coeli quis dormire fucaete
418쪽
Quando fundabatur puluis in terra glabae compingebanture' unquid capies leaenae praedam ct animam catulorum eluis implebis, quando cubant in antris, O in Jecubus insidiantur Quis praeparat corvo escamyuam, quando pulli elns clama ad Deu agates, eo qu)dno habeant cibos'& cap. 39. Miquid nosti tempus partus Ibi cum
inpetris, vel parturientes ceruas obseruasti Dinumerasti menses conceptus earum, ρο scisti tempus partus earue Incurvantur ad ortum, pariunt πιtu emittunt. Separantur illi earum, pergunt ad pisum. Egrediuntur,er non reuertentur ad eas,aut dimisit onagrum liberum, vincula eius quis soluit'Cui dedi in solitudine
Domum, tabernacula eius in terras alsuginis. Contem mi mullitudinem ciuitatis, clamorem exactoris non au
est. Circuns icit montes pascuae suae, O irentia quaeque perquirit. Umquid νolet rhinoceros seruire tibi, aut morabitur ad praesepe tuum Pnquid alligabis rhinocerota ad aradum loco tuo,aut costingetglebas vastium pos te' T snquid fiduciam habebis in magnasortitudine eius, derelinques ei labores tuose N quid credes illi quoniam sementem reddat tibi, aream tuam congregeti Penna struthionis semilis est pennis Herodii, occipitris. Quando derelinquit oua sua in terra,ru forsitan in puluere calefacies ea'obliuiscitur quod pes conculcet ea, aut bestia agri cbcerat. Duratur adsilios suos,quasi non isui.Frustra laborauit nullo timore cogente, priuauit eam Deus Iapientia, neque dedit illi lintelligentiam.
appus fuerit in altu alas erigit derides equu asce- fore eius' quid praebebis equo fortitudine aut circundabis collo eius binnitiis Nuquid suscitabis ea quas locustas'Gloria narin eius terror,terra ungulafodit, exultat audacter, in occursum pergit armatis Contemnit pa
419쪽
'munt Pulli eius lambuntsanguinem, 'bicunque V corporearaim substantiarum praestantissimae sunt,quae vocamus animalia,ita ex naturae corvii ematione,maxime erigitur humanamcns inestist - Dei eontemplationem.Nimirum
quo a reliquis corporibus differt puta cognitio Π ς mirabili, tanta distentia , alia sint stupidis ii, sapieissim, alia audacissima, alia prolis amantissima,alia negligentissima. Porro
mirabilis est compositi ixi P '
tium omnium ad mores acco minodata stim iura bilis luc,riindam animi vigor postri Π moles. Quae omnia attestantur quam maxin e samen- m potentiam, monitatem Dei qum loq ut seri non potest ut animantaa,vx singi' si ς 'ν. p tia plus aut minus Participcnto prima nium causa quae ipsa secit non sit intelligens sapies.
420쪽
Ad hoc argumentum spectant verba illa Psalmi nonagesimiteriij, intelligue in ipientes, jiulti aliquo do 1Viιe.uui lamauit aurem, non audiet,aut tu sinxit oculum non consulerati Quod quidem argumcntum firnatisimum eli, si semel Θncedatur, hominem vidi quodcunoue aliud animal Dei esse opificium. Non enim posset Deus audiendi aut videndi organum formare, ipsam audire aut videre non agnoscens,Neque cum adhuc nihil esset extra ipsum,poterat nisi in se iapso agnoscere, quare necesse est ipsi prael tantiori nio do elle ea omnia,cognoscere videlicet siperc. N que aliter possit clinspiam id negare,quamneganshq a Deo quopiam esse iacta, sed sponte constitiste talia, vid ipse Deus per sese est. Hoc igitur resutans D minus exorsus est hane disputationem ab illis verbis. Vbi eras quando ponebam fundamenta terrae Z paulis insta in hoc ipso cap. licit ciebas tunc quod nascitur esses, numerum dierum tuorum nouerans quasi dicat, tu ipse tibi conscius es,te nullibi tunc fuisse, ac ne tuisse quidem omnino,nihil igitur habes ex te ipse, ne i psam quide esse,sed ab alio es factus a quo necesse est
acceperis quaecunq; tibi naturaliter insunt. Neque sane sit satis dicere, paresitibus,nam illi etiam paulo ante te facti sunt quapropter eadem est dubitati, cundumque in infinitum , aut postremo consistendum in aliquo qui nunquam non fiterit, a nullo factus, a quo facta sint omnia, cuius sint per se bona omnia,quae reliquis omnibus communicauerit. Si igitur non seni
perfuimus,ut nos ipsi nobis cstes sumus, neque secimus ipsi nos ipse proseci socii nos, qui semper, ac per se est quapropter quidquid in nobis,aut aliis vllis rebus est boni,in illo necesse est sit eminentius. Ad hoc argumentum etiam pertinent prima illa verba