장음표시 사용
481쪽
milos pene innumera philosophorum sectae, quae in tresphqri si primas differentias distributae sunt Dogmaticorum, / eademicorum, Scepticorum , in Dogmatici fuere Peripatetici,Stoici, Epicurei Pythagorei,
iij innumeri Academici, Socrates, Plato, Clitomachus,&Carneades.Sceptici,Pyrrho,&Zenocleates,&Anaxarches Abdcrita,& multo post, Sextus, in ea secta nobilissima us, qui eam etiam auxit Galenus addit duplices alios philosophos, Contentiosos,scilicet, Mixos. Contentiosos,dicit, fuisse eos, qui nihil aliud quam superiores esse cauillis contendebant: in his di cit filisse Euchlidem, Menedemum. Clitomacum. Mixtos eos, qui partim Sceptici, partim Dogmatici
suere,ut Xenophanes, qui solima asserens omnia esse unum,& Deum esse finitum immutabilem ratione praeditum,de aliis omnibus dubitauit:& emocri tum, qui nulla alia de re suam sententiam tulit, quam de atomis,vacuo,& in lanito. Caeterum Contentios , S,
satius est a num cro philosophorum reiicere,& sophistas appellare:Mistos vero intelligere cum prioribus. Cum itaque fuerint triplices philosophi, Dogmatici, Academici,& Sceptici.Soli dogmatici assirmare quς-dam ausi sunt, atque sua placita quas certa labilia
Academici,nihil certo sciri posse, sed ad verisimili tudinem quandam, probabilitatem posse procedere disputationcs.Sceptici. nihil de ulla re assirmantes, neque negates, de omnibus aeque dubitant. Atqui, ne illud quidem, an sciri posset quippiam,an non assirmabant,aut negabant, sed in ore semper habentes illa familiarissima verba, Nihil definio,& nihilo magis,&1 toel ., s,rtasse, meri potest, με ue, quasi subtraho iudi cium,atit utentes aphasia, Lacristia , hoc est , tacitur
482쪽
nitate, incertitudine, iudicare recusabant. Verum e Dimicro si quis consideret, quos illi vocabant modos cpochec, siue causas ob quas retineri semper debeat aliensius, facile intelliget, Scepticos, multo etiam magis quam Academicos, desperasse aliquid sciri posse.
Alodi .n. illi Epoches, sunt argumentorum genera, quibus indicatur,non solum nullius rei comparatam adhuc esse scietiam , sed ne fieri quidem posse deinceps.
Veterrimi Sceptici dece modos Epoche excogitauerunt,posteriores adiecerunt quinque intibus rursum alij,alios duos. Quos omnes licet vidcre in libro Pyrrhonicarum hypotheseon Sexti philosophi,& in Pyrrhonis vita apud Diogenem Laertium. Milii sitis sit eorum nonnullos proserre, quil, maxime quod pro positum est indicetur.Redigunt illi, omnes illos modos in tres, quos esse dicunt, a cognoscente in ab eo quod cognoscitur,4 ab utroque in modis a cognoscente est differentia organorii senseum, quae eorundem sensibilium facit adeo diuersis phantasias, ut nequaquam constare possit, quid rei insit vere,quid tan et tam appareat. Disterentia vero sensuum,cst in disse rentia multiplici animalium, A ipsorum hominum in ter se,& affectionum multiplicium , quibus eiusdem hominis eadem pars varie semper asscitur. Nam cum cxperiamur, mel videri mihi album dulce, icteri co flavum, lamarum, xcidem homini eundem ci bum , nunc esse suaucm, nunc ingratum, quod homo affectus morbosa dispositione sit, sed&sne omni praeter naturam asscistione, quod esuriat, aut satur sit: cumque eadem rcs appareat illi rotunda, huic oblon
ga, huic simplex, illi gemina quod pupillae figura mutata sit, aut quod altera ab altera pupilla destiue rit constat futurum , ut neque omnibus animanti-
483쪽
bus re appareant eaedem,sed quae aliis albae, aliis pali dae,aliis rubrae: quae aliis rotundae,aliis angulatae, ita e τῆ .,i , iam dulceS,amarae,salsae,aut acidae.Nimirum est commultisti, positi, temperies animalium multiplex, atque deo organum visus, qui putatur esse perspicacissimus sensus, ad consequendam certam rerum notitiana optimus, habet miram varietatem 'tiotuplices enim sunt colores oculorumΘSi igitur differentia organi sensus facit eiusdem rei diuertam phantasiam, animalia vero omnia differunt ab aliis omnibus, compositione temperie omnium organorum, singuli etiam homines ab aliis omnibus nonnihil, inguli bene' alentes ab aegrotantibus,&ipsim et bene valentes a seipsis nondum aegrotantibus, sed naturaliter mutatis, per aetates,per animi motus,per casu incidentes cogitationes, per corporales motus,vtyubd ambulauerit, aut sederit, comederit,aur biberit, aut abstinuerit, dormiuerit, aut vigilauerit, sine ullis autem mutationi
bus, ne minimum tempus potest homopersistere, certe nihil potest,uniusmod apparere, neque diuersis a nimantibus , neque hominibus multis, neque eidem
alio tempore, sed quod huic animali tale, illi alterum, huicque homini Milli,sed & huic hodieri cras,atque
adeo vesperi, mane.Vt autem hoc in externis sensi bus, ita habet in internis.Nam non minorem esse di serentiam iudiciorum quam sensuum constat, cumVix duobus hominibus eadem res placeat, sed quod alius probat,alius maxime detestetur,4 eadem de re alius laetetur,alius maereat,alius irascatur.'si in&ddem ho mo eisdem verbis nunc irascitur, quibus nuperrime placabatur.Atque adeo de eadem re interrogati,Vt annoc honestum sit, an turpe, vix duo homines eadem
respondeant,non solum e vulgo, sed & ex iis qui censentur
484쪽
censentur sapientis imi & quod magis mirere, idem homo nihilo factus doctior,aut indoctior, eadem de
re mutat sententiam, sine nouis nonnunquam argu-nientis,sed quod ipsi eadem prorsus, nunc displiceat, quae placebant anteae usque adeo videntur in nobis o
mnia continenter mutari ierum earyndem mutare
phantasias.Igitur a natura cognoscentis accepto argumento, videtur nullius rei certamin statutam haberi posse notitiam, sed censeri omnia qualia apparent, qualia autem sint vera,nos scire haud posse. Ab eo etiam quod agnoscitur,capitur simile argumentum Eadem enim res, secundum substantiam prorsus non mutata, sed quod alio modo obiiciatur, eidem hominiri eo dem tempore,videtur diuersa.Nam res quamplurim et alio colore esse videntur integrae,alio comminuta . Argenti certe frustum candidum videtur,eius vero ramenta nigra Aqua etiam quae nunc nigra, nunc decolor esse videtur, concreta in glaciem fit candidissiuna. Lapis. quoque Tenarcus est viridis,4 comminuti par Tenarcusticulae albae.Sed & citra comminutionem sunt quam .i p. plurima, quae huc aut illuc versata, alio Malio apparent colore,sed & saporem etiam mutant multa quod integra aut comminuta, hόcque in maiores aut minores partes, degustentur quaedam etiam, alium admota,alium affricata,alium comminuta odorem p rsse serunt, quamquam inde, neque substantiar, neque verarum qualitatum si quae sunt tales mutatio ulla sit.Ergo&ob id etiam quod agnoscitur,st,ut nullus possit tu dicare, quales re vera res snt, sed quales appareat. Ad utrumque, id inquam, quod agnoscit,4 quod agnoscitur pertinent mistiones, quae plurimum etiam detra hunt exacta agnitioni.Nam ob naturales mistiones rerum omnium cum exa tu simplexnulla sensibilium
485쪽
sit) ipsum organoru, medij, quod utriusque gratia cognoscentis inqua cogniti)in iis quq per medium
aguntur est necessariu euenit, ut nihil occurrat sensuismaplex,Nam gustabile nihil est, quod non costet di
uersis, ac non etiam aliquando cotrariis partibus. Iam vero in ipsa lingua cum taliua miscentur,vnde,ut ex a liis omni b.condituris, saporem variare necesse est. Colores quoq; cum coloribus miscentur in medio. Quo fit ut aliae iuxta alias res posita colores mutent, cinumbratili loco in Sole.Sed & varitilli oculorum colores, qui secundum iridem, corneam conluctivam tunicam sunt, xinter se inuicem, cum extrinsecus
subeuntibus speciebus miscentur varie. Nilail ergo syncerum ad sensum enit ipsum, quare neque exacta rei cuiusquam notitia haberi possit. Si enim unicum idemque semper essot, knullam prorsus mutationem subius sensus qui agnosceret, puim vero sensibile mutationes subiret ex modo obiiciendi,aut etiam si ne i pssem quidem sensibile mutaretur, causa aute medii,
aut eorum qui necessario accedunt,smplex syncertimque no occurreret, nulla prorsus notitia posset esse e xacta, quanto magis cum organorum sit lata varietas, Meorundem tam multiplices flectiones, Lipsi sen sibilia nunquam non alio Malio modo mutentur, misceantur, omniaque &interna &externa,Mad sensum Mad sensibile spectantia, phantasiam permutent. Haec Malia multa huiusmodi sunt Scepticoria arguaneta:qua constat noneo tendere,ut indicent notitia certam rerum comparatam hactenus non esse, sed ne co-
parari quidem posse,ob naturam conditionem scia n. t j;ὶ; siduin sensibiliv.Igitur cum tres fuerint primae ac ca0ihibis , pitale sectς,Vnica causa est a stirmare, se quippia scire. Dus negat sciri aliquid posse inib.plurimum viden
486쪽
tur adstipulari praescripta verba Ecclesiastici.Atqui e ita statuo.Nullius stibitantiae habere possumus per
sese notitiam quam vocant intuitiuam, quia nulla via est ad intellectum nisi per sensus, sensus vero patibiles tantu percipiunt qualitates Accidentium haberi potnotitia per se,sed ob instabile sensuu4 sensibiliti nataturam, S sentiendi modu, nunquam exacta. Porro as sertiones,quidam sunt per se note, quaru assensus natura nobis insitus est,aliet vero sunt quaru ex primis mostratoriscolligutur.Primarum habetur scietia natura lis,aliarum vero ratiocinando conquisita Huiusmodi sunt pleraeq; mathematicarum theseon, quia de immaterialib.prorsus rebus enuntiantur. Eorum vero quae
in opinione versantur, cuiusmodi sunt omnia physica problemata, costat nullum prorsus sciri posse, quia si quodpiam illorum sciretur,accedete scietia tolleretur omnis opinio,sublata omi obscuritate,& incertitudine,quae non possunt abesse ab opinione.No solum aute non est hactenus coparata scientia physicarii asser P sicationii, sed ne comparari quid potest, quia physicus no S'ρ abstrahit a materia Materialium vero notitia cuier 'tineat ad sensus,nopotcstvltra opinionem procedere.
Scientia enim est uniuersalium Mintelligibiliu Itaq;
physicus,quantumuis laboret, no potest suarum the seon scientiam comparare non tamen proinde debet more Pyrrhonicorum dubitare de omnibus, sed
probabilioribus assentiri, Magna enim stupiditas est,
putare omnium orationum contrariarum csse parem
vim,etiamsibi probabilis est contradictio, neutri licet citra dubitationem assentiri. Sed dices, si non potest homo rerum naturalium scientiam assequi, quorsum uappetitu Deus illi insaeuit an tantum ut cupiditate, cum desperatione torqueretur non quidem,
487쪽
sed primu sane ut in praescriptis oraculis legimus
in ut occuparentur inea,vi scilicet honesta, laboriosa occupatione detenti, minus vacarent criminibus.De
inde oc ob aliam quoque longe potiorem utilitate, scilicet ut non inueniat homo opus quod operatus est Deus ab initio usque ad finem. Itaque datus est homini staturalis appetitus, mundusque in disputatione, ut semper quaerens, nunquam inueniat causas operum p silebra Dei.Sed quq hinc vitilitasὸ maxima.Ex nulla enim c5- utilita . templatione potius quam hac,venire possit homo incognitionem Dei,& ruturorum bonorum,neque aliucla capitur melius argumentum. Cum enim homini sit scientiae de natura appetitus naturalis talis vero ap
petitus non possit esse impossibilium quia omnis a lis nascitur ex priuatione & potentia constat eum talem scientiam consequi posse omnino.Qtiare si in hac vita,ac sensuum horum ministerio,no potest fit ut illumaneat vita alia beatior,in qua, a perpetua qua in hac torquetur siti,sit satiandus cu scilicet apparuerit lo Ha Dei.Simile etiam argumentum accipitur a beatitudinis naturali appetitu,&viis huius necessaria miseria.s Eadem enim ratione sit,ut seculum aliud beatius de ρ beat expectari.Plurimum itaque confert physica 6- templatio ad cognitione ut disertissime dixit Diuus Paulus inuisibilium Dei,idque duobus maxime modis.Namo per ipsarum rerum natura constantiu pulchritudinem, Lob causarum quibus constant ignorationem, a Nicolao de Cusi doctam ignorantiam appellatam, cum scientisappetitu coniunctam .Quorum illud vocat nos in cognitionem Dei, hoc futurae vitae, in qua optatam tranquillitatem, scientiam, Deo
concedente, consequemur. Ar mentum a pulchritu
dine rerum coeperui ctiam philosophi.Nam Galenus capite
488쪽
vigesimos exto de historia philosephica, inquit, Dei
vero cognitionem habuimrus,ex pulchritudine quam caelo inessespectauimus.Nihil enim temere aut casu pulchruoritur, sed artificis alicuius opera Plato quoque pulchritudinem mundi huius quem sispicimus,pulchritudinis causae exemplaris, quae est ipse Deus, argumetum esse assirmat. Sed in sacris eloquiis occurrit pas
sim hoc argumentum. Quid enim aliud est illud Psal-mLCoeli enarrant gloriam Dei. opera manuleius annuntiat firmam tintum de illud Catici, Benedicite Sol, C si Luna Dominum, benedicite sellae coeli Dominum, benedi '' 'μ' cite imber ros Dominum3 de iterum illud Psalmi Laudate eum Solis Luna. Et iterum laudate Dominum de terra dracones omnes absit,ignis,grando, uix,glacies, spiritu procellarum, quae faciunt cibum eiu .ubtes, omnes colles, ligna studiiseri omnes cedri. Quorsum enim inuitantur ad Dei laudem irrationalia, Minani mi aut quo pacto possunt laudares certe non aliter quam suo factori arte stantia,atque potentiae, bonitatis, sapientiae, illi testimoniuna perbibetia Eo liod suo quodque genere, valde bona, pulchra sunt persccta, ita ut non possimus quid qua addere aut de
trahere iis quae fecit cui, ut timeatur capite tertio
Ecclesiast. Innumera alia huiusmodi acstimonia sunt in sacris scripturis,pro nostro autem instituto satis sit
nunc unum aut alterum protulisse. In secundo etiam argumento, quod ab ignoratione causarum natura
lium accipi diximus, versitur maxima pars eius disputationis quae habetur in libr. Iob.Nihil enim aliud in-nuunt illa,ciba cap.trigesimi sexti, quibus Eliud ita affatur ipsum Iob,ut suo loco explicatum est, Memetoquὸd ignores opκ Dei, de quo cecinerunt viri. Omnes homines,ident eum. Vnusquisque intuetur procul. Ecce
489쪽
Deus magnus vincens nostram scientiam. Alia etiam multa sunt huius inodi, quesum pleraque propria habent disputationem in hoc libro Illudicro in commune pro quam Lirimis sciri oportet, non sine ma gno sacranacto nos passim sacris loquiis admoneri, nunc nostrae improbitatis,nunc debilitatis, nunc in scitiae , quia ex horum cognitione nascitur firmisssimuargumentum infinita bonitatis,potentiaevi sapientiae Dei.Quicunque enim concedet, homine neque posse velle, neque facere, neque scire omnia quae amari, fieriri sciri possunt, sed quaedam velle, quaedam inuidere, quaedam posse, quaedam no posse, quaedam scire, quaedam ignorare cogetur necessario concedere, isse aliquam in rebus praestantissimam naturam, quq velit,
possit, sciat, qua cunque amari fieri sciri postant. Na quod simpliciter est possibile aut scibila huic autem non est, necesse est sit alacri Alioqui esset scibile, Ma nullo scibile, quod quidem repugnantiam continet, quia passiva potentia refertur ad activam. Ergo quod scibila est Mab homine sciri,5 potest, sciri potcst ab alio.Porro ab illo alio,au omnia sciri possunt, aut quaedam etiam necessario ignorantur.Si primum, id est quod quaerimus, sin secundum , crit rursus alius cui illa patere possvat, atq; ita in infinitum ibitur , aut peruenietur tandem in naturam praestatissimam,&4mnisciam,ita vero Momnipotentem, lonitatis in finitae.Igitur agnitio nostrae improbitatis , debilitatis M.ἡὸ ignoranti , naturalis via est ad agnitionem Dei. lediyputa lito ergo Deus Optimus Maximus tradidit ira undum itum da disputationi hominum,ita tamen, ut non possi inue
nixe homo opus quod operatus est Deus ab initio viaque ad finem. Vnde constat non ipsam philosophia, sedilitio ibi his pressumptionem,&inanem fallaciam
490쪽
esse qtiae decipiat, Ma veritate seducat eos qui se opi nantur esse sapientes. Quod optime insinuauit Paulus ad Colocenses capite secundo dicens, I dete ne quis
το decipiat per philosopbiam, inauemfallaciam.
CCLESIASTES cap. .dicit,Diadici quod omnia opera quae iecit Deus perseuerent in aeter uv3. Quae verba optrincvidentur congruere cum Platonis en tentia, statuentis, nihil eoru qui a sum mo Deo per sese, neque interueniete vlla naturalium causarum cstecta sunt, interitum ullum liabitura. In cerata ducit vero ille in dialogo de natura summum Deum, ei una ita alloquentem Deos ni inores Di Deorum quorum
opifex ego: pater i ,bire attendite. Vae a me rcta sunt me ita olente in i sol '. 'ia sunt. Omne siquidem quod vineium est solui potest, sed mali est, q sod utibi ἡcompositum est , seque . uel bene belle dissoluere quapropter, quia generati ectis , immortales quidem indissolubiles omnino non Ris, neque tamen uti quam dissolvemini , neque mortis fatum si bibitis,
nam voluntas mea praenantiusque iuculum ad vitae custodiam , quam exuta illi , quibus edistunc, cum gignebamini, colligati. Sed nunc iam quid iubeam cognoscite. Tria adb:ιcgenera mortalirem nobisgeneranda reflant.Ab qice horum generatione coelum imperfectam erit. Omnia enim animantium genera ambitu suo non o utinebit, contineat autem oportet, si en mundus perfectis omnino futurus. Haec Nero