장음표시 사용
501쪽
tiora multo sunt, utpote quorum munus in actione,&corporis translatione consistit, non autem in passione,ut sentire.Hanc ob causam astirmat Galenus, et si eade facultas sit qua sentimus, de movemur, maiori tam opus esse ad mouendum.Nimirum pars quq mouet,apponit robur, quae sentit,patitur tantum. Atqui vel ex ipso hominum sermone constat, Dicimus enim
robusta este crura, alli brachia,aures vero aut nare Iac
mo dicit robustas, sed expeditas aut perspicaces,ita etiam oculosin alios sensus. Si quando enim dici mus fortes aut robustos sensus, translata loquutio est, aut non tam ob agendi vini,quam ob dispathia, quod scilicet fortia biecta sustineant, neque facile corrumpantur. 1Ouentia vero membra non ita, sed ob transferendi,aut p'rtandi vim Cum vero sortitudinis pi thetum partibus omnibus, quibus est vis mouedi co gruat, multo magis cruribus, quae tota vita totam corporis molem sustentant, Miransferunt. Haec vero senibus vacillant, qua de causa baculis utuntur. Porro his
ipsis sunt molares dentes perpauci, Mij ipsi qui supcr-
uint otiosi sunt, neque quaeunt suo munere recte fungi, cum ob maxillarum debilitatem, tum etia ob ean dem ipsorum raritatem.Incidens enim in spatia vacuacibus male coteritur.Hoc ergo i st quod dicit, Motio sae erunt molentes in minuto numero . Dentes soli inter omnes nostri corporis partes nunquam nobiscum nascuntur,sed innascuntur iam ortis, Graro usque ad naturalem interitum comitantur, sed excidunt prius.Il Cinith lud quidcm utilitate, hoc necessitate uenit.Non enim η'bis nascuntur nobiscum, ne lac e mammis fugere, alimen
tum utile ei stati adco,HTipediat,excidunt Vero non li-
ne hominis damno, sed ob radicis sccitatem,&alueolorum,quib. clauorum ritu infixi sunt amplitudinem,
502쪽
quam desectus au tritionis niaxillae lipsorum den tium affert. Diximus senibus custo ic domus com moueri, hoc est, sensus extingui.In his vcro oculi& aures solem noxam instinem pati, obtenebrescunt minaspicientes per oramin hoc est, ocudi, obsurdescunt filia carminis, hoc cit, aures. Vtriusque causa est debi Cis .etililitas facultatis, eius lusin cerebro residet de in utran ius iae Iuque partem Per neruos mittitur, S instrumentorii ita ' si ο
gestione crassesciit senibus succi oculorum, Minebra nae anteriores durescunt,& corrugantur.Vnde accedente praecipue, spirituum inopia fulgor amittitur. Nonnullis etiam obturantur nerui optici, Auribus si mile quiddam contingit,& tabcscit internus congenitus aer.Sed vidcamus quod interest. ClaudEt inquit)ostia in platea in humilitate vocis molentis.Vocatur pia FaΓὸstiatea, humani corporis ipsa facies, quia illic sunt omnes ιοψο- sensus, Momnis ad sentientcin aniniam pertinens ne gociatio.omnesque cordis affectus facies declarat, nati morem maestitiam, illaritate. Q o respicies Poeta ille dixit. O quam didicile est,crimen nou prodere,viatu. Salomo quoque quinto prouerbiorum inquit, Cor gaudens exhilarat faciem. Eccles Aluoque J.ait, Cor hominis immutat faciem eiu siue in bona siue in mala. Cer
te cum totum corpus anima teneat,in facie multo e
uidentius se prodit. Qu' sit, ut merito censeatur adeo contumeliosum in faciem cedi, quandoquidem in ip sos sensus atque adeo in ipsam animam videtur illata plaga. Qua eadem natura,cum quippiam irruit es-trinsecus,accurrunt partes omnes in faciei custodiam, seipsas periculis obiicientes. Senibus vox est humilis ob debilitatem facultatis quae thorace mouet, quia ad edendam vocem vehementi expiratione opus est.
503쪽
Quapropter non temere centurio, qui ex aduerso stabat , ut dicitur Marci capite decimoquarto. videns quia sic clamans expirastet, dixit,Verebit Deι iste Nini 1 rum qui sunt morti proximi, ne edere quidem possunt vocem prae debilitate, nedum clamare voce ma- 4na.Praeter iacui alis autem debilitatem,sicit senibus
humilitatem vocis, dentium dcfectus. Quia is ipse spiritus qui expiratur,non repercussus, estiuit, quare mis ne curntis sonat.Cui malo Vt succurrant, comprimunt introreo rim is arn labia, quasi vacua dentium loca ita obturaturi.
Quare ostia plateae claudunt.Nimirum labia sunt oris ostia,Osit porta plateae. Claudunt ergo ostia in platea in humilitate vocis molentis,hoc est, ob humilitatem
vocis, quam saciunt rari molentes. Accidit quoque senibus peruigilium, ob cerebri siccitatem, non raro ob dolores assiduos, cum aliarum partium, tum vel maxime viarum urinae, Mob destilationes,& excrea tum Quo fit, ut nunquam totam noctem dormiant, sed plerunque surgant ad vocem volucris, hoc est, ad galli cantum expergiscuntur enim, atque si dolore urgentur, etiam surgunt noctu aliquoties atque adeo eorum plerique antelucano tempore,aut saltem summontane exurgunt.Nimirum eius aetatis est, cito ire cubitum diurno motu defatigatos, cito ctiam exstirgere non dormientes , neque minus defatigatos iacendo.
Adeo nulla illis requies cst , merito vita displicet. Hoc est quod dicit, ct confingent ad vocem volucri s. De cantu galli,ut ui ternis horis cantare soleat, quasi motus coeli rationem habeat,utqui quibusdam gentibus, Mi exercitibus maxime, ad excubias noctis pro horologio sit, di, iam antea est in hoc ipso opere. Ex celsa quoque ino vito timebunt in via. Hoc cst, mens quoque terrebitur, ubi se ire in mortem praecipitemh omo
504쪽
homo sentient Florebulamndalio, hoc est, canescet quoque caput barba,ut florescens amygdalus Ni Cani H, mirum haec arbor omnium citilliine candescit. Causa U caniciei est, redundantia pituitae in alimento proprio, partium circa cutem, ob debilitate naturalis caloris.
Addis,impinguabitur locιιua. Q ad de marina locusta intelligi debet, ea est in animalibus ostracodermis, hoc et testacea crusta tectis.Senibus ob siccitatem siccatur durescitque cutis, ac proinde locustis conferu-tur,perindeque est dicere,impinguabitur locusta ac si diceret, crescet calosa duricies in cute,quasi locustae crusta fiat.Addit,Et dissipabitur capparis. Quidam interprqtatur, capparis nomine intelligi generadi potetiam,& stimulos veneris atq; adeo ipsas venereas partes, quod ut audior est Avicenna secundi libri capite centesimo secundo, capari venerem instiget Intelli gunt itaque hoc quoque esse extremi seni in litium C n 'ηmarcescere genitalia sine generandi cupiditates pota 'tentia:fit vero id emoriente virtute in parte, vitalicitore, quoniam ibis homo in domum sternitatis sue, hoc
est, morietur,incipit vero mors a facultatu extinctio
ne, huius vero ante alias, quia pluri spiritu indiget,
ad propriam vitam tu edam minime est necessaria,sed ad prolem .Et circuibunt plangentes in platea Hoc dicunt significare lachrymas inuoluntarias, decurrentes ex oculis per faciem. Q iod signum in aegrotantibus acute est lethale, in senibus vero debilitatis naturalis oculorum , quod extremos iam senos bl et comitari. Non est parum congriiens haec enarratio. Mihi vero ob illa verba qua interiecta viii .ut ia ibit homo in domum aeternitatis suae, magis placet, illa verba Et di pabitur capparis, circuibunt pia entes in plantea, descriptione esse mortis ipsius,in funeralium, qua senii:
505쪽
quasi dicat, eo res veniet tandem per senium, ut dissipetur appari,hoc est,apperiatur sepulchrum, est circumeant plangentes in platei, hoc cli, circa domum plangant, qui lamentis sunt prosequuturi funeralia, Eligia: Eligiaci scilicet,aut Praeficae,ut erat antiquitus in mo- Pr ' re.Haec vero fient,quia ibit homo in dismum aeternis talis suae. me cappaci scribunt naturae historici, nasci solere in sepulchris , cum deerret scilicet pes cam pos,ubi quondam , tam Iudi eorum quam Gentium, erant sepulchra.Neccsse ergo erat, quo ea apperirentur, capparim ditii pari.Nam Aristot.sectio.vigesima, problem.duodecima interrogat quid causae sit, quod cappari locis cultis non gaudeat, sed inculta Minuta prosequatur,& maxime bpulchris adhaereat. His de obitu per praeocupationem dictis, red1t rursus ad se iiij noxas, dicens, antequam supte recordare creatoris tui rumpatur funiculus argeκlews, ct recurrat,ita
aurea. Funiculus argenteus Vocatur magna proprie- . .. tate spinalis medella, cum neruorum qui ex ea o-m duila rii Uatur distributione. meruis enim , ut quibusdam seniculis alligantur in firmantur omnes corporis
partes Est vero spinalis medella, ipsa neruo
rum substantia, colore argentea. . Vitta aurea vo- Mendinae catur menyn tenuis , siue cerebri inuolucrum. Ea enim, ut vitta quaedam, totum cerebrum ambit, constringit, .continet. Vocatur vero ea non
ob colorem aurea, sed ob utilitatem , quasi praeciosa. Est enim adeo , ut multi medicorum censeant, iton sine magnis argumeptis, ad illam potius quam ab cerebri substantiam pertinere sentiendi princi pium. Ea adhaeret adeo inditat ubi liter cerebro, ut
eo siccato atque imminuto,ut in senibus euenit,contrahatur ac corrugetur Qua causa fit , ut cerebrum
506쪽
brum,& menJnx recurrant a craneo, neque illud c6tingant.Hinc illud arescit, ira eius ariditate excidunt pili, ut herbae arefacta terra, fitque caluitIu.Porro ad neruos pertinet sciasus voluntarius, qui obitur per musculos, clini laxatur quali itines dirrupti,cuenit
membra, in quae subeunt resolui,ac paralysim pati,si
ue linguam, siue brachium,siue crus. Qua pallio seni ' ' 1'bus familiaris est ob neruorum debilitatem, redii dantiam succorum crudorum. Dicit ergo,aut equarurumpatur Iunkulus argenteius, hoc est, antequamulas paralyticus,& recurrat vitta Airca, hoc est,co trahatur men In cum cercbro,ac stat caluitium, O conteratur dria Iuper fontem,c confringatur rota supercuterna. Haec omnia pertinent ad urinam, qua primum quid uexit guttatim,quasi ex iupta hydria, cui senex laborat stranguria, deinde supprimitur omnino,quasi rota 5 fracta super cisternam sitque ischuria vocata, tunc nihil superest, nisi ut reuertatur puluis in terram suam, νnde erat, spiritus. Reuei latur in eu qui dedit illu, hoc est, homo moriatur. Qtu dii intelligas, scias re nes inccitanter trahere serum ex vena magna cae-pate, ut rotam quandam quae contine iter haut it cxcisterna hoc rursus, quod traxerunt mittere in vesicana,velut is hydriam quandam hancque mittere in colem, ut in fontemcx quo aqua manat. Itaq; fons est ipsa via per qua emanat aqua: hydria vesica quae illi superstat, rota ren, cisterna vena caua. S merito quidem quia ex caua hauritur.Re vero rota,quia inde extra
hii Vc sic potius hydria, quia non trahit, sed recipit quod in ca mittitur.Prim uirgo senibus accidit,stra guria debilitata retentrice vescae, quod st, elsely Miaηdriam ruptam.Deinde cessat penitus mictio,corrupta tractrice facultate renum , quod est, c γnstactam esse ἡ-ai.
507쪽
rotam,tuncque citissime moriuntur. Quendam via di per eam affectionem attigisse diem undocimum,alium nonum,alium septimum tantum, quatuordecimum memini attingere nullum. Neque mirum,di stribuitur enim serum cum sanguine per totum corpus , quod calorem naturalem partium extinguit&impedit nutritionem, quia adeo dillutum alimentum
non assigitur.abit ergo puluis in terram suam, ex qua
P.7.Ecclesiastis. Doli esse usus muse
tum. ἰon videtur facile intelligere, quis iustus multum possit vocari,aut qui iustitia possit vituperari.Nait ab Aristo Me tele accepimus, libro quinto Ethicoru, ad Nicomachum , iustitiae nomen dici potest, de eo quod legitimum est,in quo omnes virtutes continetur, quia in repub persecta omne bonum erit sancitum lege, omne vitiosum ac turpe prohibitum aut de eo quod aequum, siue aequale, quo significa
ta est iustitia virtus quaedam peculiaris'. quae versaturiti quaerenda aequalitate , ubi inter aliquos iniquitas
quaepiam intercessat,sive in commutationibus faciendis, siue iniuriis inserendis. Sunt vero huius iustitiae, partes tres. . Distributilia,commutativa, punitiva. Trei μ' Nulla harum videtur posse esse nimia, neque vitupe V p ab l s. maii primum omnium , ut tota virtus est, non sit nimia. Nam ipsi virtutis rationi repugnat quod nimium, cum in eius esse sit, in mediocritate consistere. Multo autem minus , ut est virtus quaedam pe
508쪽
dam peculiaris. Omnis cnim eius pars versatur in quaerenda a qualitate Equalitas vero eli res impar Arim 'tibilis, quare in ea non pollit cis nimium. Quod si quam maxime velimus intelligere, per abusum dari nomen virtutis, vitio quod consilit in excelsu velut dicimus aliquando nimis liberalem este eum qui est prodigus, Missimis temperantem eum qui est insensi bilis: tamen id cum in aliis virtutibus fieri possit, in ea iustitia nullatenus videtur polle. Quia tAril .inquit, cap. . lib. citati, iustitia non consistit in medio ut aliae Virtutes, sed modo quodani alio, quia non ut illae, est
inter contraria vitia consstituta,ssed versatur inter duo inaequalia, inter lucrum, scilicet,& damnum, seu inter iniuriam facere S pati Quaeritque inter laec aequalitatem, de medium, rivo propius accedit ad exactu, eo meliorcst, quare per iustitiam nunquam itur ad excessum. nulla igitur iustitia vituperanda, neque quisquam si potest nimis iustus. Atqui profecto ita est. Nullus re vera est nimis iustus, sed neque nimis
temperans,aut prudens, aut fortis, quia virtutes nullam recipiunt viti admistionem. Nihilominus cum 'nimis adiicitur, significantia nomin a non virtutes ipsas, sed vitia quae fiunt per excessirin. Velut calor ut conseramus playsica cum Ethicis est ea virtus quale
neramur, Viuimus, nutrimur, S augescimus, si tamen
dicas, calor nimius, brem significabis ita nimis io tis dicitur audax, seu temerarius, nimis tempcrans in 'sens bilis nimis prudens callidus Nimis iusto no vi deo quod nonae datum sit.Est fortasse anonimum, ut multa alia in mortina scientia est tamen cliam qui nimis iustus vocari poli it deficiatqtie hac ratione a vera iustitia, sitque vitiosus in hoc morum genere. Id quod
indicare me posse exemplis spero per singulas iustitiae
509쪽
partes, Punitivam inqua, Dist ributatiuam, S Comu-N taliuam.Nam iudex, qui scelerum, Miniuriarum est 'r' vindex,deficere podia Iultitia, minus aut plus puniendo: minus quidem, quia cum iustitia nouit virtus ad seipsum sed ad alios, non it initus potestate situm, alterius iniuriam condonare, neque si sit crimen alio in genere non enim omnia crimina iniuria sunt est ille aliud quippiam, quam minister legu.quar ne sic quidem potest poenam renaittere ut lubet, non minus tamen peccare potest, si nullam unquam equitatem adhibeat, sed semper iudicet ex Scripto. Nam etsi iustulegitimum sit, quod lege statutum est, quia tamcnde ges non possimi esse de singularibus,ut neque scientia vlla, neq; ars, quia haec sunt infinita, quotidieque asia
cuntur, Mintereut,uniuersale vero non potest 5 de
ficere in naultis singulariti, neces e est, ut iudex inqua multis adhibeat aequitate qua nihil est aliud, teste Arist. qua emendatio legis in eo quod deficit ob uniuersale, hoc est, detrahere aliquod ei quod lege sancitum cst ob circunstantiam aliquam quam legislator non praevidit. Qui igitur nullam unqua aequitate adhibet, praetextu iusti legitimi exequedi incidit in vitiu, quod est in excessu. Iam vero distributiva iustitia cosistit hi tribucdo cuique pro sua dignitate, sique hoc modo iustus, qui in bonorii distributione aequalitate seruat. ia aequalitatem dicit Arist.deberetae no arythme- tica, sed geometrica, quia no debet tantunde tribuere Q,, is is omnibus, sed habita ratione dignitatis cuiusque, ut, Apris verbi gratia, Achyllia. Aiaci .Pcccare igitur contingit in hoc genere duobus modis.NO enim solum peccabit iri tribuit minus digniori, seda qui tribuetit' indigniori, si si materia iustitia inam ubi locu habet gratia, non pertinet ad iustitiam velut fritiis tribuit utrique
510쪽
buit minus,si utrique . quia Aiaci tribuit plus.utroq; autem modo deficit ab aequalitate, peccitque, etsi nocodem modo Quia qui tribuit plus iniuriam non facit,ut qui minus, ei scilicet cui tribuit, est tamenihil ominus vitiosa Miniqua actio. clut satius enim sit appertioribus uti exemplis ci suifiagiis serendis pro consequenda dignitate, aut auctoritate in Repub. non solum peccat qui .lcnegat digno aliquandocti a multo magis qui tribuit titiligno.Tametsi non uterque iniuriam facit, quia qui' no denogat tribuens minus boni aut plus mali, quam meretur, iniuria eum assicit, qui tribuit indigno non ita, quin potius in cotrarium incidit vitium, quia tribuit boni plus,aut mali minus.
est tamen hoc quoqlierem inustam facere. Iam vero iniustitia commutatilia, iustus est qui ibi Maliis tri buit aequale. Aequale vero non geometricum, ut in distributiva, sed arithmecum vi centum pro centum, decem pro decem. Nulla enim in commutationibus
haberi debet ratio dignitatu, sed rerti. Igitur' cccare quis possit in hoc genere duobus modis Miribues si bi plusqua alterivi tribues alterii liis tu sibi. Inique
enim csi mutat, qui pro re qua valet cctu, tribuit quinquaginta, inique etia si tribuit bis cetu, ubi non habet locum liberalita Vbi vero liberalitate id agitur, non liabet rationem commutationis, sed largitionis, qua
commutatio autem,vitiosa crit. Non tamen eodem
modo peccat, ut hic S ille Quia qui tribuit minus, iniuria allicit vendentem, qui plus nullam iniuriam facies nisi forte reipublicae vitiose tamen comittat.Sut igitur hic quoquc duo vitia, alterum in desectu alteruin excessu atque utroq; modo agitur res iniusta, etsi non utroque inscrtur iniuria. His argumentis no pos-