장음표시 사용
51쪽
, , habetur.Et ciuitas non eget Sole neque Luna, illuceant m ea.nam clarita De iuumin auitasiam, lucerna eius nomη est agnusSed acque in hoc mundi orbe, qui subiaceti se inutuationibus,est onanis lux a Soloenam ignis etiam cisundit lucem, Manimalium etiam oculi piaecipue quorundam.hoc si ita est, constat lucem priorem.esse natura Sole.quia non potest esse Sol sine luce, potest tamen esse lux sine Sole, ut in sede icatorum,& ab igne. Si igitur Iux prior est Sole, di alterum ante alterum fieri oportuit,cossentaneum erat fieri luce ante Solem.oportuisse vero non fieri simul hinc rursum constabit.Consentaneum est rationi, idque ordo exigit,ut in omni structura, seu opificio, procedatur ab imperfectioribus ad perfeci lora non decuit igitur Solem praestantis imum huius corporei mobilis mundi membrum, ante alia creari quin potius, omnem corruptibilem partem,& coelum ipsum, fieri prius lucem vero in ipsa prima die oportuit. - quia, ut dictum antea est, haec tribuit rebus vitam i
gnem,generationum omnium parentem, per om
nia circunducendo. Si ergo melius fuit, ab ipse principio enerationis, incipere aquarum foecundi
tatem , ipsamque rerum naturam pullulare, quam
per tres dies esse omnia otiosa, tenebrosa, chaos, satius prosecto suit, in medio hebdomadae fieri Solem, in medio astrorum , ut omnium regem collocandum , ut lucem tueretur, impertireturque aliis omnibus corporibus lucem ver fieri a primo die, ut inundi vitam, dumque nondum erat Sol, ab ipso mulli parente pendere:non aliter ac in hominis cuiusq; ortu qui non haes tu in re, sed in multis aliis, similis est ortui totius in udi euenit,ante cor i
gni umbilicuri hepar, in illis ficultate esse vitale,
52쪽
pendentem a matre, tametii in animali iam integro, non aliunde quam a corde ea lacultas esse potest ita inquam,lux qua in mundo iam perfecto,a Sole pen det,in illo inchoato,pendebat a Parente. Vsque ad diem quartam,ita aetum est. Creatis iam in quatuor primis diebus , omnibus quae vita carenes dictum e minantea cit, platas esse Virentes,non' viventes procellum ei ad viuentia:natantia, volantia, die quin ta: sexta, serpentia,& progredientia quorum ultimus
iaetus est romo,ut omnium rector, dominus. nisi . ipse paulopost,veri Domini imperium detrectando, f., M.
e domino recisset seruum.Itaque duobus primis die bus fecit duas mundi partes, sphaeram hanc corporucorruptibilium, de illam incorruptibilium neutram
vero exornauit, neque persecit duobus sequentibus exornauit eas,eodem ordine quo secerat,corruptibi Iem,separando element vestiendόque terram omni fructicum genere:incorruptibilem,luminaribus, velut gemmis , exornando duobus vltimis creauit viventium omnia genera : aquatilia primum deinde
terrena atqui, quoniam primis duobus diebus, nihil secit perfectum & exornatum, cum in singulis se quentium quatuor dicat Moses, ct vidit Dems qu)desse bonum , primo Jecundo die id non dixit sci licet, quod sectum fuerat primo Iecundo d1e, non dum erat bonum , id est persectum, plene exornatum, sed impersectum Minchoatum. Quoniam vero primo die fecit lucem,quar,ut distum est, natura prior est Sole, ac proinde nulla creatura corporali posterior, sed suo genere persecta , hanc laudare o portuit.Proinde in primi dici narratione, Moses non
dixit vidit Deus qu)d esset bonum:sed vidit Deus lucem quod esset bona reliquum vero eius diei opificium
53쪽
non laudauit, nequc omnino quod factum est die se cundo Occiuiere pollit hic dubitatio, cur ut totius mundi fabricam ab imperfectioribus inchoauit, non ita singulorum, animalium de arborum, primum quidem semina creans, deinde ex illis ipsa nasci iubens.huius vero causa est, quod semen generationis est causa, ipsum vero generare animalium persectio xum eadem est ratio arborum cit quapropter naturalis ordo poscebat,ut semina post perfecta fierent
-- nimesia.est enim homo hominis causa ricipua Mentia hi sectrix, semen instrumentalis & materialis naturalis mina. aer ero prior est causa praecipua,quam instrumentu: Meffecitrix quam materia. Porro animal quodcun-quc,prius esse natura quam suum semen, docet Aristoteles cap.7.duodecim Metaphysicorum, his ver
bis.1perma namque ex aliis prioribui perfectis es, neqιιesperma primum est,sed quod perfectum est, eluti homι-nem dices priorem spermate esse, non illum qui ex eo generatur,sed alium ex quo ipsum sperma est hanc ipsam
D; .... ob causam, factus est vir ante mulierem,ut capite un- forminam decimo epistola primae Pauli ad Corinthios dicitur. 1 enim mi ex muliere est, sed mulier ex iro etenim non est creatu sνir propter mulierem, sed mulier propter virum ideri possint alicui, verba haec,
t iis it Isce considerant , improbabile aliquid, Gistirtim. qua secundum naturam eueniunt aduersum, conti
nere. . Siquidem non videtur rationi consonum,
idem csse , ex quo propter quod aliquid sat .
nam id ex quo, videtur pertinere ad materiam pro pter quod, ad finem in cuius gratia materia vero sinis in causis, videntur plurimum dissidere alterum enim est quid imperfectissimum puta materia: alterum quid persectissimum,optimum, latui ' nissimums
54쪽
nissimum,puta finis.quomodo igitur colligit Diuus
Paulus , vir ex muliere factus est, quia mulier facta ei proptet virum trimo ver videtur melius o lasse dicturus , vir factus est ex muliere, quia mulier propter virum ut scilicet ligna congelimus propter ignem, quia ignis ex lignis fit. 'uapropter videtur, neque hoc dici satis physice , neque secundum n
turae rerum conditionem effectum esse, quod cap. 2. Genes eos narratur, ut scilicet vir fieret ante foeminam sed oportuisse,ut demina velut imperti ctius quiddam, constaret prius,ac deinceps opificio crescente , de persectionem consequente, ex ea fieret vir ut scilicet , fit prius embrio, deinde ex illo Dasmi- homo haec certe fuit sententia Psthagoricorum,
Pseusippi, qui dictis argumentis, ut narrat Aristote 2 -'g'les duodecumo Metaphysicorum,cap. 7. censebant semen natura prius esse animali aut planta, quae ex illo
fieret quia,ut illis videbatur, quod optimum &jul cherrimunt, non potest esse infrincipio, sed potius
ex tenuibus principiis inchoatae, res perfectiores eua dimi.quapropter iuxta horum sententiam , neque arbores,arbusta,& herbas viretes,oportuit fieri in principio, sed eorum semina, atque ex eis illa deinceps: neque virum ante foeminam, sed foeminam primum, ex ea virum deinde nasci. si enim alterum ex altero scri oportebat, ac non ambos simul,vicem viri supplere cum foecundantem mulierem, ut nasceretur vir,erat magis consentaneum, quam foeminae, ut ex viro nasceretur foemina.hoc enim passionis Mimpersectionis est,illud ellicaciae, perfectionis. Videtur huic opinioni facere, opificium totius inlidi, quod ab inanimatis ad utcunque viuentia, Mab his ad sentetia, ab his ad rationalem processit creaturam, atque
55쪽
omnino ab imperihelioribus ad persectiora. Cur non igitur perinde ita singulis rerum generibus factivi sitλhaec videntur pro Pythagoricis xPseusippo nici posse, praescriptis verbis Diui Pauli obiici. Nihilominus Aristoteles loco citato cx Metaphysicis, contrariam latuit assertionem , scilicet , quid opti-r inritia. umn pulcherrimum eis rerum principium.quod rer q-id quidem primum in vitiuersitate manifestum est.quia v non ibit quam participatione boni, quod inest primo ficta este possiant reliqua omnia.nam, aut mundus hic totus ab aeterno extat qualis nunc est, aut aliquando factus est, cum antea non extiterit non post. esse ab aeterno luippiam, eorum, quae commutationis, aut utcunque motus alicuius sunt receptiua, monstratum antea est.superest ergo, aut omnino nihil ab aeterno esse,aut solum principium aliquod in patibile, atque immobile ut omnino nihil fuerit ab
aeterno,fieri non potest.quia nulla potentia, neque actitia neque passim praeexistente, Sintelligi quidem potest, effectum esse aliquid. Quando igitur mundus hic corporalis, quem conspicimus, est nunc, non est autem abiterno,ncccsse est aliqua activa,aut pas
sua, aut traque, ab aeterno xtiterint passiva si
i uc activa necesse quidem potest, quia fieri non potest, quod nulla res potest facere effectivam igitur virtutem Lisse ab aeterno 1accesse est, squidem si eius est mundus illi autem virtuti nihil potuit esse coaeternum extra ipsam, quia essent duo per se entia
diuersa natura:ita vero neque maneret mundi unitas neque persee tio, neque onmino mundus nusta ergo crat ab aeterno suturi mundi materia, alioqui esset his ihi: Qua Ut tis in principio, quod fieri non poterat qu1a
sistam. non potest esse dualitas, qua non sit prior aliqua m-
56쪽
tas omnium ergo primum fuit quod unum, idque fuit virtus omnium etaetrix, sine ulla materia nulla ergo ex re fecit, sed ex se ipso constat vero quod non ex se ut ex materia , siquidem nihil habebat passiuae potentiae, sed ut ex exemplari utraque ergo tione constat, illud principium esse quod sum mum Donum, quia secit omnia praecipue ex nulla materia; quia ex se ipso ut exemplari nam si fecit, habuit m sese actu bona omnia, quae reliqua pote xant recipere quod enim facit, facit qua actu habet id,quod accipit,id quod fit si vero ex nulla materia,
virtutis inlinitae erat omnis enim finita, certae cuius dam materiae dispositionis necessitate tenetur.Si igitur aliarum omnium rerum habuit persectiones m incs, xvirtute infinita est, certe nullam admittit ini
persectionem. luia imperfectio omnis perfectionem aliquam excludit.ubi ergo nulla persei hi deest,nul la est imperseectio.illud ergo ex quo ut exemplari,
ut este trice causa, acta est rerum uniuersitas, omniucst optimum si autem omnium optimium, necesse
est,& omnium csse finem, siquidem finis omnium in μερυς ε bono est,& ipsa bonitas est ratio finis,& cuius gratia. necesse est ergo illud ipsum exemplar ex quo facta sunt omnia, fecisse omnia propter seipsum, propter bonum scilicet quod capite. I6. Prouerbiorum a perte dicitur,liis verbis. Omnia propter seipsum opera tusest Deus. Siquidem igitur Ipse ex seipso ut ex exc-plari, propter seipsum secit, verissime dicitur cap. 22 Apocalypsis uosum ια principiκm finis. Itaque in univcrstate, constat principium csse quod optimum,atque inde reliqua derivari.Sed in quocum, saque rem genere perinde habet, estque, quod perse . t. s.ctius Mincitus,etiam prius.velut arbor, homo ea fio imi M.
57쪽
dem est ratio cuiuscunque viventis, seu virentis cuius est semen iuxta genus suum irior est semine semen vero posterius quiddam. nam illud es generationis instrumentum, generatio vero est persee tiseu allimalis, seu omnino vegetabilis,actio. Vt igitur nariira prius est quod utitur, quam id quo utitur,&artifex quam instrumentum , ita ipsum animal quam semen i hoc ver, ut posterius pii ldam, ex Maspεν illo deciditur ita etiam in sexu euenit mas enim vis ' ρ D persectior, ita prior natura est quam foemina nam cum eiusdem sint naturae, soloque discreta sexu,sit que sexus seemineus,ut Aristoteles docet. q. te generatione animalium , laesio quaedam, quoddam detrimentum,seu,ut quis dixerit, quaedam mutatio vi rilis sexus, constat scemina generationem esse velut mutilationem,& debilitationem viri. constat verbiaecessario, quod integriim persectili , prius esse quam debilevi mutilatum quia quod ni utilatum,sit integri mutilatione.ut ergo homo sanus natura prior est quam mancusesquialic sit, illo hoc modo laeso; ita secundam naturam effectum est, ut si quod filii totius generis initium,id esset a mare, illo verbior cui scemina fieret, ut debilius quiddam , nec ensarium tamen propter ipsum virum nimirum vir est quod firmum, proinde essicax, foemina quod debile ac proinde receptiuum, pati idoneum. sinis autem est in eo quis i melius.igitur sit,ut, vehit in re
quacunque natura constanti materia propter sor
ν,-- in, sor& ver,caussa esliciens dinis ita in quo f-is, linque genere cuius est sexus, mas sit causa praecipue 2 'in effectiva rinis, foemina verb, qua scemina sit, passi ua.dixi qua foemina: quia si qua illi vis est, efficacia, id masculinae persectionis inest participatione,ut sed
58쪽
i ae vero sola debilitas,patibilitas, S mutilatio nimirum masi foemina idem animal est, facit vero sceminam desectus, quare qua tali,nihil efficaciae,sed sola passio inest. Cum ightu causarum omniu, intentio-iae prima sistitiais,effectionis aute ordine, quae essicit, collat mare naturq ordine esse priorem scemina, quia cilicit, Mintentio ue, quia foemina propter virum. Si uni in solis viris posset constare humanum genus, neque indigeret sexu debiliori ad generatic nem,omnino nullae facite client mulieres nisi sorte perimpotentiam ut monstra quaedam illud enim nostri principium, quod summum bonu esse indicauimus bo
ni gratia semper operatur, bonaque omnia esse vult.sicrgo foemina facta est propter virum,ut propter Optimu sui generis oportet vero principium esse quod Optimum, constat appositissime atque admodum philosophice dictum esse a Diuo Paulo, mulierem facta
ex viro quia propter virum , maximeque con Sruere haec clim Aristotelica doctrina ex. Ir.Metaphysico .neque vero ex dictis dissicile sit respondere Pythagori- coriargumetis isseusippi.id enim qiiod dictit principium scilicet rerii esse quod imperfectissimum &minimum)de materiali principio solii in vere dicitur,
ro de principio fictivo intelligimus exemplari, quod idem indicatu est esse finem cuius gratia.homo ergo factus cst ex vilissimo principio ut materia,
ex limo inqua terrae tame ut esses tuo ex diuino exe-plari,per quod, secutus gaatia facta sunt omnia. eminaver,ex Viro propter quem etiam Dicta est: quia noerat bonum esse eum solum, utpote periturum nisi per debilitatem mulieris facta conceptione similium cooseruaretur est enim, ut loco citato Diuus Pau-
59쪽
Ius dicit,mulier ex viro,vu tamen iron sine muliere, sed per mulierem.omnino enim d principio, emi' na ex viro,deinceps autem per suagulos,Viri per mulieres seruantur.itaque hominis ortus ita autem S liarum rerum omnium natura constatium ex vilissi
mo principio materiali hacepit, Meffectivo vero optimo &sui generis prςstatistimo, quo propter quod
factus est.ita &tota reru niuersitas ab aperrectis i amis suis partibus ut reliquoru omni u futura materia inchoata est,effecta aute est per optimu illud aeternu diuinissimum principium ex quo etiam Ut exemplari, proe te quod facta sunt omnia. Neque vero ut obiiciebatur si secit Deus alteium ex alter, ut sceminam ex viro, necesi est alterius vicem supple-Mulier uisse ineque enim ex viri persedit semine fieri mulie- se voluit,vtpote quam non oportuit esse filiam viri '' ne deinde ex turpi congrcssu inciperet generationaturalis sed ex latere decisam,ut sociam, Malteram hominis partem,quasi vir ωfoemina eadem caro sutura esset, Malter idem utrunque itaque secit ipse
Deus,nsi tamen aequc primis, sed alteru ex altero, ut
exquoda principio perfecitiori. excplari .nimirum. v fecit virum ad imaginem .similitudinem suam, ita mulierem ad imagine rimilitudinem viri, atq; proinde ut caput viri est Deus per Christum,ita caput mulieris est viriatque quoniam vir ex Deo,& foemina ex viro sua accepit perseetione, merito vir glo- V. est ria Dei est, xscemina gloria viri,ut scilicet filius patris,& discipulus magistri; optinatim quodq; opi scium artis;& cuiusque imaginis pulchritudo, sui excplaris.cur igitur arborcs, fruetus, herbae saeia sint antequa uia semina, vir ante muliere, curq; mulier ex viri latere decisa, dicita utcuq est naturalis ausa non
60쪽
si non enim spero me, vel minima ex parte consequi posse, qtiae in nis Maliis sacrae scripturae locis latent, vel quae ad solam naturam spectant arcana, de quibus solis est haec commentatio altiora enim quae hic sunt sacramenta,perquirent Theologi, quorum altillimus contemplationibus humiliores has nostras seruire volumus,ut viro foeminam.Succedit vero mox dieitis dubitatio, cur si quidem monstratum est, sexum masculinuin natura priorem esse foeminino, quod hic velut ex illo mutilato fiat,non perinde Deus in aliis anima tibus essiciendis se gessit, atquc in homine, masculos scilicet efficiens prius, S ex illis eminas, sed nulla sexus distinetione,aquis terraeque imperauit dicens,Pro D ducant aquae reptile animae viventis, O natatileo πο- latilesuper terram sub firmamento coeli. Se rursum, Pro-
ducat terra atrimam viventem in genere1uo, umenta, ct
D reptibilia, bestias terrae secundum species1uas'cei cnon in uno aut altero, sed in omni genere viventium, quibus est sexus differentia, mas, ut perfecti ordia stnatura prior quam scemina nimirum ut singulorum animalium sunt duo latera,dextruri sinistrum, quorii
dextrum & persectius, prius est quam sinistru, de
finitur.n. dextrum mouendi principio, sinistrtim sine D/xirille ita cuius m generis talis est duplex exus, masculinusq; sin persectior est natura prior neq; ceri exeni phim est valde dissimile nam ut 1 dextro incipit animalis progressa o, ksinistro finitur, ita generatio a mare in choatur.& perscitur in muliere.itaq; ut dextrum ni stro,ita malaulinum foeminino prius est.tam saris fuito id in unius, eiusq; pr statisssimi animatis ortu indicare, 'in aliis multo magis praestitit materiale sgnificari a turam,nihilq; in illis esse Diuinum,& supra corporale essentialem separabile,&immortale, ut in homine,