장음표시 사용
561쪽
eundare magis ob desectum caloris, ac proinde muliebria decedentibus mentibus potius heri. V de caput quintum de partibus animalium quarti, Necundum Quarti de generatione animalium. Itaque videtur consequens,ut iuxta priorem sententia,dicti morbi,crestente luna crescant, iuxta posteriorem vero,decrescente. Alij autem ovibus fortasse nihil horum placet,eensent lunaticos solum uisse quos Daemon prae- meret Diabollim ver lunaria seruarc tempora, ut creaturam intimet,in blasphemiam crcatoris. Omnia quae adiudiciariam,seu Chald Prum vanitate spectat, reilatata mihi seorsum sunt in hoc ipso opere, praecipue sacrorum autoritate .Quapropter licet tunc intacta, repellere quaecunque genethliaci dicunt neque minus ouae de temperamentis Astrorim leuissimi homines effutiunt cum nulla confirmentur monstratione. Certὰ Luna plena a vacua solo disteri lumine dia caetera eadem habet id vero lumen est solare, a Nole enim accipit.Solem vero ipsum no aliter quam lumine calfacere indicati mihi antea est Lumine quidem non per se sed ex accidenti quod scilicet hi minis comes est ignis ob analogiam. Lumini ergo,pr cipue lari, si per accidens, semper tamen accedit vis calfaciendi Quandoquidem vero per ignena qui se exi, bet comit ,constat quod siccandi. Constat ergo
haud dubi noctes plenilunii calidiores licciores esse quam interlunij, atque adeo Lunam eadem praestar que Sole,& s debilius, atque ut Sol per annum, ita Lunam perimensem suam aestatem accre hyemem .quod ri .affrmat. q.de generatione animalium cap. ' qtiod idem euidenter tanfirmatur verbis illis Psal. leto.Ter diem Sol iuret temel, una per noctem.
Vrit scilicet per noctem Luna, ut per diem Sol Ni-
562쪽
mirum est Solis vicaria, lumen ab illo accipiens,ut pro illo praesit nocti,ut ille diei.Luna ergo per lumen ha bet in calfaciendi siccandi,quare ea diminuta,aut
omnino deficiente, merito uenit augeri humiditates,
defectu scilicet ignis. Cum tamen ita sit, nihil prohibet, ipsam etiam plenam humidas palla ones augere, non quod frigida humida,ut vulgus putat, sed quod
reflexi luminis tepidus sit calor.Talis enim solet humiditates plus fundere quam resoluerc, atque ita augere, mouere, ut tepidam balneum,& vernus calor
fluxiones mouet. Hinc fit,ut qui destillationibus sunt opportuni, sentiant se laedi a Luna, quod scilicet tepidus eius calor humores fundat. Leduntur vero minus aliquando a Sole , quod hic calidior cum sit.non plus fundat quam absumat Qtiod quidem Plinius capit.9. lib.r.explicuit, de Luna diserens his verbis ideo mollior imperfecta vi soluere autum humorem , atque etiam augere, quem Solis radi absumant Esse igitur
morbos qui Luna crescente, aut decrescente augeantur, eos qui ita laborent, vocari lunaticos , nihil habet rationi distanum , idque sue daemone exagitantesat, siue aliter.Nam daemones ipsi utuntur ad torquendos homines succis eorundem obseruata natura, Vtiam antea indicatum est .Porrbiales praecipue esse epilepsias, Minsanias, rationi quoque est consonum, quia cerebrum est membrum redundans multa humidita te, qua aut in plenilunio sandi,aut in interlunio augeri possit. Vtro vero potius Lunae tempore patiantur lunatici Man utroque,an ali in alio res exigit ut expli
V -χlandoquidem duplex ratio est, qua Luna hu u-ai get,constat, neque omnes, neque eosdCm ii l. laecli Vtraque, sed quosdam hac quosdam illa Naioqui traq; ratione aequaliter ossicientur semper quod ad
563쪽
ad Lunam attinet aequaliter a giotabunt, qui altera assiciciatur grauius, ad alicrani videbuntur habere te ui .Quosciam autem ho quosdam illo tempore habere deterius,& melius consentaneum est Nuitarum quibus fusio humiditatis inexistentis fiet maior quam accellio nouae,laedentur plenilunio quibus contra gignetur potius noua,quam hindetur pristina, laedentur interlunio. Qii autem erit virorumque disterentis certe quae humorum.Horum enim quidam sunt concreti, frigidi adeo, ut nisi magno calore, qualis Lunae non est,non undanturni gore vero moderato maiori, magnopere augeantur, huiusmodi sunt pituitosi vitrei Alij sunt calidi adeo ut vel moderat ealore sindantur, frigore vero non augeantur, sed compescantur, ksedentur, huiusmodi sunt bilios Mexusti. Eos ergo qui huiusmodi succis abundant, verisimile est deterius habituros in plenilunio , qui vero illius modi in interlunio. Ergo Maniacis omnibus,& epile-pticis ex atra bile, crescet malum cum ipsa Lunae Epi 0 tur
lepticis vero ex pituita crudis succis decrescente i 'ta
crescet,& urgebit niaxime in interlunio Natos vero esse homines in novilunio aut plenilunio meo iudicio, nihil refert. Refert fortasse potius, quo tempore utero essent concepti.Sed pro aliis rebus, Maliis sit
eis est distinc tio alia nimirum quidam succi sunt alimenta quidam excrementa. Alimenta semper auget Luna lumen moderatum enim calorem cum asserat rebus, nutritionem auget, quare Malimentis replet: excrementa ver,non semper.Nam que per incocti nem generantur decrescente potitas augentur. Hinc sit,ut planta omnes, natura illis proxima conchilia,
crescant magis in plenilunio, ea humiditate qua nu iuntur abundent:ac proinde periculosius putentur: i
564쪽
menstrua velis quae magna ex parte sanguis crudior est, plaerunque fiant circa interlunium. Neque tamen semper,ut enim de epileecticis dictum est,itas in hac euacuatione eueniet. Atrabiliariis scilicet sceminis,&quibus atrabiliarius crit sanguis, aut valde biliosus, si non ater,plenilunio potius irritabitur,4 fluet pituitos vero de quibus crudior, in coniunctione j v interlunio. omnium igitur quae eueniunt dicta est causa, Lunae nulla, neque Tigida, neque humida,neque maligna facultate imputata, sed ea per lumen, quod a Sole accipit calfaciente,atque,& sit nainus,Vrcte tamen per noctem, ut per diem urit Sol dictumq; qui, quotuplices sint lunatici, quo tempore qui que laedantur.Ad insanos ergo clunaticos potestEc-r,na o clesiasticus alluderes, dicens stulti s sicut Luna muta- qis tur. Quamquam alioqui Luna hydrogliphice gni- sicat stultos, Minconstantes homines, ob assiduas mu
A P.3o Ecclesiastici.AMultos occidit tri sitia, non est,tilitas in illa Zeliniracundia minuunt dies, ctante tempus nectam adducet cogitatus cap.etiam 23. Prouerbiorum Sicut tinea vestimenta vermis ligno ut tristitia viri nocet cordi. D. Lib. Medici in sex genera redigunt res omnes, quibus hiaba constat victias, seu dieta.Haec sunt,cibus,& potus Dinotus,& quies;somnus, vigilia aer in quo vivimus Dahimi perturbationes; quae excernuntur, aut retinentur. Ita bona enim horum moderatione consistit to
565쪽
ta,victus salubriter instituendi, ratio. Vocant vero has res, non naturales, quia neque naturales sunt &seinper tales, neque praeter naturam S semper noxiae, sed eaedem bonae,& malae pro viciaci modo It queliquis illis recte utatur,utiles fiunt si male, fiunt causae morborum, atquc etiam mortis.Sunt vero hae, quae vocantur causa externae seu procatharticae. Haec Cis. . migitur Ecclesiastici verba, quibus affectus animi mo eatia ιι-deratio consulitur, partim pertinent ad tractationem de causis morborum , partim ad tuendam valetudinem,priora illa, Multos occidit tristitia, O non est ν-tilitas in illa,ad morborum causas: vituperatur enim tristitia,ut quae morbosvi mortem inserat posterio Tri litia. ravero, ad tuendam valetudinem, quia viti peratur licitudo,ut'irae vitam contrahat,& canos ante tempus afferat. Perpendamus fragula, apponamus causas Videtur tristitia penitus vituperari, quali semper noxia, Min qua nulla unquam si utilitas rupe vero cita ira occidat.Si autem hoc ita est,primum qui dem male ponitur a medicis in causis non naturalibus, sed potius in iis quae praeter naturam , ac semper noxiae. Deinde gaudium semper esset utile. quan tumcunque At vero non est, quin potius, ut Gai nus docci primo de symptomatum causis, ex uigenti gaudio nonnulli pusillanimes perierunt, sintque nuit a.A. tae de ea re historiae Mantiquae jecentes. Non igi mortis. tur semper gaudium utile est, quare neque tristitia semper noxia, sed est huius quoque, ut Maliorum animi motitum quaedam moderatio salutaris. At tu profecto ego ita censeo. Consultum enim fuisset mulieri, quae vis filio quem mortuum crediderat exanimata est, aduentum fili , cum tristi aliqua narratione praenuntiasse,ut, scilicet,tristitia gaudium temperaret.
566쪽
Hauddubie procuranda nonnunquam quaedam tristitia est,non minus quam alij animi motus, velut certe ira,quae Hippocrate autore consulto est in frigidis naturii affectibus excitanda augendi feruoris gratia;&gaudiu, qubd tam multis machinamentis me
lancholicis procuratur: Mutetiam timori quem non
nulli in quibusdam pastionibus incus erunt,& furentibus saepe incutitur ad cohibendam ira.Nihil enim ira aeque Tagit, ac timor.No tame proinde magna tristiatia, quae si plus quam profusi gaudiit eperatio est,un quam pro dcit.Quinimo talis cmper nocet, potest
aliquando occidere.Non quidem repente,ut timor&gaudium)autor Galenus loco citato sed paulatim, multo tempore. Quia per gaudium affatim, ksine vi lo freno effunditur totum calidum,quare in pusillanis1ο,bi. mis totum exhalat In timore magno affatim accur tristitia res ad cor, suffocatur Motus similis est tristitia timori
non tamen vehemens,ut ille, sed natarra sua lentus, ac
proinde paulatim facit vitalem calorem marcescere, Mnutritionem partium minui, atque ita deducit ad tabem. Quod aperte significant illa verba Prouerb.l7. Spiritus tristis exsiccat olla. Itaque tristitia repente nullum fortasse occidit,ut timor gaudium, lente vero ac paulatim quamplurimos. Illa verba, non est,tilitaetas in ea, duplicem serunt sensum,naturalem, morolem.Naturali quidem significant,tristitiam nihil conferre, nam neque ad pellendos morbos,neque ad tuedam valetudinem id vero constat ex dictis,intelligi debere de magna tristitia, quae omnem exciti dii hilaritatem xmorali vero 'continent exhortatio iaci quandam ad pellendum ex animo tristitiam. Quasi dicatur,vita tristitia, quia multos occidit, sini
hirco fert ad recuperandia id cuius gratia doles Nemcnim
567쪽
eium lachrymis defunctum vita maricum suscitabis, neque lilium, neque amusam inuenies pecuniam, neque incendio coiisumptam reticies domum. Huc pertinent illa verba cap.trigesimi octaui, ubi de lament tione mortui agitur. Le dederis in tristitia cor tua, sed repella eam a te, e r mommit noui I Orum, noli obti-
ui Neque enim est couersio a morte scilicet ad vi tam)&huic nihil pr deris mortuo scilicet & teipsumnelsimabis. Hactenus de prima praescriptae orationis parte. Altera quam pertinere diximus ad tuenda valetudinem.vituperat zelum Liracundiam, Malliduucogitatum,quod milium dies, Mante tempus adducant senectam.Videntur autem mihi illa omnia, m-co solicitudinis nomine significari.Solicitos enim esse dicimus eos, qui plus satia curant, quid agatur,quod
siturum sit.Tales enim sunt Zelatores,ac proinde uacundi, cogitabundi Que omnia excludunt ab ani mo hilaritatem. lare si vere dictum est IT .cap.Prouerbiorum. emmis gaudenI aetatemfo ι 'mfacit,n' rito eueicit,ut,quae gaudium excludit solicitudo,aste irat in tein pestiuam senectutem. Verum autem illii s.lliata. esse constat,smuidem indicatum antea est, piritu tri vitanda. stem exsiccare ossa:exsiccat ergo ea passio cuius tristitia comes est puta solicitudo,& nimia cura ut vero exsiccat, ita refrigerat, qui aut nuper diximus,siccatinam inuta nutritione, per vitalis caloris & spirituum consumptionem Restigeratio vero naturalis cum sic
citate ipsum est senium. unde iscitur, ut solicitum esse ac proinde iracundum,& cogitabundum , adducat ante tempus senectivem. Neque res vlla experimento magis cognita est. Neque quidquam iis,qui
priuatam anunt vitam consultius, quam nulla de re
esse solicit A:iis vero qui Reipub tenent gubernacu
568쪽
la, qui id non possunt, tamen interponere gaudia curis, Manimum tantis solutum curis, crebro laxare, ac locum dare cibis & cxercitationi,ne semper animo ad cogitationem translato,corpus tabescat.
Cclesiastici cap.3LVigilia, cholera, O tortura, viro infrunito somnus sanitatis in homine parco Dormiet 0que in mane, anima illius cum ipso delectabitur.Etsi coactus fueris in edendo mustum surge ἐmedio O Ome refrigerabit te, non adduces corpori tuo insimitatem.&udi me thoene spernas me: in noui imo inueniesverba mea. in omnibus operibus tuis est velox, ct omnis infirmitas non occurret tibi &jur sus cap.37.In multi Wcis erit infirmitas, auiditas, lapropinquabit que adiboleram.Propter crapula musti obierunt,qui autem abriinens est,adiiciet vitam Pluri Dietam rimu gloriatus est Hippocrates primo libro de Dieta Di si modo eius estis liber xiii initio libri de Ratione
Victus in acutis, serationem vicitus instituendi inue nisse, quam antiquiores, aut omnino non attigissent, aut tractassent,iuligentius, quam tame artis partem 'magnopere laudat,& merito quidem.Si quidem reli lqua medicina,tam quae pharmacis utitur, quam quae adhibet manuum opera mihis enim tribus tota medi icina continetur ad praesentes tantum,aut iam iamini minentes morbos est utilis,quae vero victum instituit etiam ante omne n morbi suspicionem, ne unquam
fiant. Sed Mia multos morbos prςsentes facit no mi inu victus, quam pharmaca, chyrurgia, Mad quos r
569쪽
dam multo plus , atque actio ad nonnullos sola suti est,cum ad nullos sit satis reliqua medicina , sine ulla
victus cura multis itaque rationibus praeitat reliquis medicina partibiis, haec cuius inuentione gloriatur Hippocrates.Est proiecto tanti momenti, ut ad animi aeque ac corporis medicinam spectet.nullus enim error invictu committitur, qui non aeque utranque
panem hominis laedat Ebrietas enim ut caput gra
uat,ita mentem laedit;cibi lotus ingestio nimia, ut replet succis corpus,ita facit hominem libidinosum. Otium facit corpus exciementosum, S animum mollem ac desidem Cibi abstinentia nimia, extenuat ac debilitat corpora,animii facit meticulosum Vini potus cui aqua erat ex re fluxiones multas ciet, ira cundiam alteri: potus aquae cui vino erat opus)cruditates parit, ktristitiam.Si igitur, ut ad tuendam cor-ὲporis valetudinem humores oportet esse compositos ita ad valetudinem animi, affectus Mutrosque modo aliquo turbat,quicunqtie error in victu:constat idoneam victus institutioneni ad totius hominis valetu dincne,corporis inquam Manimi esse necessariam.Cupraecipue non solum talis error utrosque persetur bet, sed, alterutro per alieros. utcunque nimturbentur succi, ei lenit turbari afficctus , dc utcunque turbentur affectus, humores quoque. Quapropter veritis me dictum est a Galeno , medicinae partem se philosophiam morum, non solum quae ad Reipub pertinet constitutionem, sed Quae singu- .a
lorum moribus compone dis se accommodata sede-is. nim ait ei ius temperat quae una quidem pars est ne Eiblia. que ea maxima )totius vidius cum hic,ut medicis omnibus conuenit, sex constet rebus,cibo sotu; motu&quiete somno , ilia: aere animi affectibus:&
570쪽
cxcretione,autictentione quorunda.Haud dubie igitur,ea philosophia quae allectus temperat, medicinae pars eit, non minus quam quae modum ponit cibo dc potui.Neque abs re salenus,aut extra chorum s lias, scripsit, de cognoscendis. curandis animi morbis, neque Plutarchus de sanitate tuenda,iaeque igitur sine causa in sacris,ac prςcipue in moralibus cuiusmodi sunt liber hic Ecclesialtes,4 omnes libri qui extat Salomonis,aut Salomoni attributi praeter Cantica taui ulta scripta sunt medicinalia,&ad vici us institutio nem pertinentia. Cum veris multa sint, prascripta oratio continet praecipua totius victus capita, iturinarum congruit cum Hippocratis praeceptis. Nam tametsi victus dictis sex constat rcru generibus, modus cibi, exercitationis, primum ac summum rei caput est, adis reseruiu alia omnia.Omnes nim morbi,teste Hippocrate, additione aut detractione conflant. Atqui praecipua additio & detractio, repletio ripis. Hianiti cst. Repletio em facit cibus, inanitionem ex m. iiiiii ercitatio Constat Ver quod repletionem natum est t.M. facere,inanitionem tollere, quod inanitionem facit, tollere repletionem.Cibus igitur1 exercitatio, non ut expedit suscepta, morbos omnes nata sunt facere; ,Vt expedit,tollcre .Reliquae vcrd omnes causae, his
sese adiungunt socias, quia aut replent, aut inaniunt. Proinde maxima pars dietica partis est, modii ponerei cibo exercitationi Modus autem quem ponit Ec-l clesiasticus est,ne quis sit infrunitus, hoc est, intem- perans in capiendo cibo, sed parcus 4 ut in suscipie dis laboribus sit velox, quioadem sententia scripta est
Hippocrate lib. 6.Epid. sectione quartalisverbis. Ex ercitatio sanitatis est, citra satietatem cibum capere,