장음표시 사용
591쪽
detrudatur,& mictu erumpat. Verum haec perpauca sunt prae illis quae ex aric, atque ex medici vastituto. fiunt Atque ea ipsa fortuita sunt huic medico,potius quam pii medicinae, quia non sine naturali causa hut,
malius Grtasse medicus uitelligens, illud ipsum ruxilium direxisset,in id quod euenit. Nam ipsemet
Hipp.6. Epidem ad calculos retium nubet uti pharmaco expurganti,sciens certe illius via solere detrudi. minimus igitur locus supere 3rtunae in medicina, quo fit ut sit artificiosissima. Multo profecto maiorem cum habet in re bellica, in qua nonnunquam denit,
qui se parabant adfigam, videri inimicis velle prae lium inire illisque ob id fugientibus prius, vici, riam
sortuna manere, apud eos qui iam coeperant hi gam capere Artificiosior ergo multo est medica ars, quam militaris.Neque mirum haec enim usu non adeo tot
Eo comparatur mediocriteri,illa non sine philosophiae liudio, multis lucubrationibus, ac longo super V .sii. Haud dubie igitur est per se artificiosissima, nunc vero ab optimis auctoribus adeo elcgam methodo constituta,ut mihi videatur nulla artium cum illa pol se de methodo,& constitutione contendere. Iuris e Iini retenim peritia , quam hominum ambitio Onam e parte o. medicinae anteponit,aliis quidem causis Ortatic in fa ait, cit, ut mox explicabo, methodo vero longo spac: a medicina relinquitur Iam, cro medicis nullus labor corporalis,nis ex accidenti quia scilicet non possuntae roti ob debilitatem ad eos adduci, alioqui conuat eos non curare visendo, sed consulendi non aluerac eathedrae moderator, docere non potest nisi quo tidie abeat in lyceum, ius vero osticnim docere cit, non abire. neque peripatetici ossicium erat alean bulare, nisi per accidens, quia deambulans disputabat.
592쪽
Nobilitas vero artis non expectatur ab eo, quod per accidens, sed quod per se facit,aut patitur artifex: no bilissima enim est ars imperatoria, quia eius est impe rare,& si1 non possit id sine magnis laboribus exequi Iam vero elegantior medicinae pars, qua Chirurgia, plaarmacopaei separatur Icilii medetur victus 1nstitutione 4 ex syngrapha pharmacis, S sine omniserdicie tractari potest.Quinimo mundicies omnis,&ornatus splendidus, decet admodum medicos, ut licet videre apud Hipp.libello de medico, ubi consulit medicula vcstitu decoro,Munguentis odoratis uti Neque si quid, humanae necellitatis causa, admittit sor diciet,ut frequenter contemplari urina, ac, ubi necensitas poscit, etiam seces, haberi id debet iupitudini,aut ignobilitati,quin potius virtuti. Condonandumque id est sibiecti dignitati. Neque vero quod hiae opera mercedem accipiant, nobilitati detrahit nan milites mercnt, duces, S ipsi Imperatores Neque ad nobilitatcm interest mercedem recipias an non, sed ex qua arte recipias.Neque medicus lucratur qua medicus,sed cum idem sit medicus & paterfamilias, quia medicus. medetur, qua pater familias victum quaerit familiar, ex arte honesta e nobili. Nam cum victus quaerendi industria ad aeconomicam pertineat, sitque muneris patris familias, ea tribus constet, agricul-
inra mercatura,& arte vietum ex agricultura quaere re, nobile certe est, .maximesseeundum naturam, ex mercariira est praeternaturaia i , nisi accedat magna
opulentia quae tamen, raro Iusta est9 ignobile: ex arte verb, nunc nobile, nunc ignobile, ut ipsa est ars Me dicinam vero ex aliis indicatum est,esse nobilem quare victum ex ea comparare, ignobile non est Sed quo honoris loco sit habenda, superest explicemus, nequid' desi-
593쪽
desideretur in hac lucubratione. multis medicis
videtur,eisdem argumentis,stici, hanc artem honore magno esse dignam, esse omnium dignissimam, atque praeferendam Iuris peritiae, ali j omnibus disciplinis.Quorum sententia videtur seuere Arii totel. capite quinto,libri primi rhetoricorum , qu recensens omnes honoris causas primo loco ponit iacultatem beneficiendi,in iis quae pertinent ad fallitem,Vitimque tuendam Mihi vero videntur multis modistilli neque rem ad exactum ducere quod milii nunc agendum est, republ.in omnes suas partes distribHx ... . considerata singularum dignitate Tria mihi cite ibaa dentiar totius reipub. membra principalia V homi nis. Ea siunt in republica agricultu ia, res bellica, talitteraria in homine Iecur, in quo resulci facultas naturalis,ad cuiam spectat omnis nutritio Gor,in quo ficultas vitalis, irrascibilis:&cerebrum in quo mes, xtota cognitio.vides quae cui respondeat. Agricultura enim naturali, Pia alimenta suppeditat ciuitatu, bellica ars irascibili, quia repellit si quid inferatur violenti au impedimentis iterarii studium cogniti uae siculiati,quia spectat ad intelligentiam porro ut praeter tria membra, qua principalia vocantur sunt in homine alia multa minus principalia externaque Vimanus, Dcrii rarita in Repu.praeter dictas tres partes, sint aliae externae&minus nobiles, ut mercatura&artes mechanicae. Ex dictis haud dubie sit,ut primus honori cradus debeatur Republicae rei iterariae, secundu s bellicae.1nulue duae hae viae ad nobilitatem:
post has vero agricultura debeatii honor alitiqi Itatis,&naturae.ea enim sitit primam uiliars,&maxime naturalis, qua hoc nomine commendat Eccleti Cap.
dicens on oderis laboriosa opera, ct rusιcationem
594쪽
creatam ab altissimo.Manet etium mechanicas artes suus honor.maximum enim dedecus in inertia. Constat vero rem literariam honorabiliorem esse bellica, quia bello nihil esset magis ferinum nisi compararetur ad tuendam pacem, ut vacent homines sapien-
tis,in qua es omnis veri,& boni contemplatio,d verus Dei cultus.ipsa igitur sapietia, intelligentia praestantior multo est quam bellum. quia propter numquodque tal est,illud magis tale est. Cum vero id dicimus, secundum genus, intelligimus.Habet enim traque pars Rei p. & bellica inquam, queraria,partes multas dignitate dispares. Neque omnes liter rias, bellicis omnibus anteponimus neque enim gra-maticum imperatori sed praecipuas praecipuis me- DiscipΓ diocres mediocribus, Minfimis infimas.Porr resti
'x Πῆx re habet disciplinas principes, quibus a-- ἡ; li inserioris nota minisi rant, hae sunt Theologra,Iu si rispetitia,& medicina. Ministrant his tres sermotionales, Grammatica, Rhetorica, Dialectica: duae philosophia naturae, moru: I mathematica vocatae scietis. In tribus primis, haud dubium est, primum ksummum honorem deberi Theologiae Milia ut Aristo teles Capite secundo primi metaphysicorum dicix, quae diuin ima eadem, honoraollissima est:ea vero est,
quam maxim/Deus habet, ein quae maxime diuinora est. Haec Aristot qua Theologiae congraiunt.Ea enim si scientia rerum liuinarum, quae quidem principia sua penes Deum habct,& mentes beatorum .Huic itaque non est quod ulla alia certet: tametsi audiui quosdam Theologia sciolos,volentes huic quoque ciuilem artem praeser , ὰὸisi x', hoc arguinento, quod, aliis omnibus artibus, ita bivisa. ij in Theologia videatur ars ciuilis uti. Non enimii, minus videtii cautum legibus,&ad ciuilem spectare,
595쪽
ae in Rep. sacra desint,quam ut iustae,& salubriter,
datur, de artium oramium minitierra coerceantur, ut
oportet.i igitur dicunt ciuilis Theologia,nitur,pr si Gilior quam illacit.hic vero optimc occurrit Aristotcles in calce capitis ultimi sexti Ethicorum, disserens dei centia, his verbis.
At ver nequeIapientia praen, que praenabilioris est partis cui neque ars medendi praejidet svilitati nouenim νtitur in sed idet, νt fiat .illius igiturgratia,non em illi iubet.Praetereasimila es, cy qui pam facusetatem ciuilem principium esse Deorum diu diuinorum dicat,propterea quod praecipit de omnibus quae aguntur in
ciuitatem is verbis, Aristoteles docet,eos qui prudentiam sapientiae praei erunt, aut ciuilem facultatem ei quae de diuinis,lt, perinde errare, ac si quis dicat medicinam esse potiorem sanitate quia ut medicina non utitur sanitate, sed medicamentis propter sanitatem, hancque piudentia sapientia,sed medias prudenter inuentis ad consequendam sapientiam. Et ars ciuilis non utitur peritia rerum diuinarum, sed legibus,' crebus diuinis ciuitas vacet. Itaque in diuinis est finis re rum omnium diuinarum, Pheologiarero est de rebus diuinis,ac proinde omnibus scientiis sine contentione praeferenda Solii igitur saperest agitatissima illa inter medicos, aurisconsultos controuersia, illis dicentibus, se non de fideiussione, stipulatione,&jure haereditaro, quae solum pertinent ad tuendam rem similiarem,agere,sed de propulsandis morbis quenda valet iidine ac denique s ruanda vita, qtia nihil ense mortalibus praetiosius .in contra respondentibus, se non singulorum hominum, sed totius reipub.Vitam - - . tueri, ac sanitatem, hoc est, Iustitiam. Quam ego con viro iis trouersiam citra inuidiam dirimam Satis enim mihi Up.ritia.
596쪽
ese videriir, si mea ars sit in praeclaris quin sitim nium preliantilliina Iuris peritia duas habet partes, alteram ciuilem quae versatur ingerenda Repub alteram litigiosam quae in agendis causis, Prima hauddu bie medicinae praeiei cnda est.Nam Aristoteles 2.ethi corum Capite decim otertio,ita inquit, Facultas ciuilis honorabilior medicina est, atque praestabilior Causa vero est,qubd medicus de seruanda solius corporis valetudine agit,atque si quando de temperantia, χο hibendis animi asteotibus,id quoque refert in corporis valetudincm: ciuilis vero de formandis moribus, xcontincndis omnibus in ossicio. Quod quanto sit praestabilius quam bene valere, satis constat. Alteram etiam partem in litigiosam, praesert medicinae ho minum auaritia,& inscitia,tamen hane immerito sortasse.
Quia haec,non,ut ciuilis agit per se de Reipu constitutione,& bonis moribus, sed de singulorum Iure, ut neque medicus de hominis salute, sed huius, Mil lius.Eorum vero quae lite possunt detrahi, aut tribui, nihil est cum vita conserendum de eripiendis enim animi bonis quae sola recte vitae praeseruntur muri quam est inter homines orta lis.Prqstabilior igitur est
ea ars quae curat ne homo antefatale tempus intereat,
quam quae ne illi quipeiam suorum bonorum iniuria dctrahatur. Honore igitur dignam esse medicinam, α quo honoris gradu dictum est.
597쪽
. ri in Omma opera ii Imι duo contra duo, ' unum contra num V surpatissimum est peripateticis omnibus Axi ma illud Aristotelicum, numini est Contra contrarium unde sit,ut duo aut plura non pollini es P se contraria viai, quare neque nure duobus aut pluribus, sed necessario contra unum, duo contra duo,
plura contra plura. Qu9d euidenti monstratione videtur confirmari posse posita definitione contrariorum.Nam contraria sunt, quae sub eodem genere posita longissime distant: at veris ab uno non possunt in eodem genere plura aequaliter distares, necesse est igitur ut num sit, quod distet longissime, non posse autem duo distare aequaliter, constat. Nam aut illa duo distant loco,aut magnitudine, aut ratione aliqua. Si loco,aut secundum eandem lineam, aut secundum diuersas.Si secundum diuersas distant duo aequaliter ab uno,necesse est illud unum sit centrum duarum i nearum in illarum extremitatum , atque ita non potest illud unum csse quod longissime distet ab illis
duobus. Nam productis vltra centrum ambabus lineis erunt duae aliae extremitates longius distantes a duabus primis quam illud medium. igitur illud unum neutri est contrarium, nolum ambabus Si vero duo illa secundum diuersas lineas distant inaequaliter ab v no,non distant ambo longissime, sed alterum quare secundum diuersas lineas, non possunt esse contraria viii, duo aut plura Mulio autem minus secundum
598쪽
eandem lineam Nam aut versus eandem partem, aut versus oppositam: Secundum eandem lineam, te
sus eandem partem, non possunt duo ab uno aequaliter distarc.nam neque duo puncta eiusdem lineae, quet ducatur a centro ad peripheriam,possunt aequaliter distare a centro.Si autem non distant aequaliter, non distant ambo longi istine ab uno, sed alterum longius. Si vero ponis duo illa distare ab uno secundum can dem partem,tunc a neutro distat illud unum longissi me, quia longius distat alterum ab altero. Nullo igitur mono postunt secundum locum distare duo ab viano Iongissime, sed unum ab uno, ut supremum ab imo,& duo a duobus,ut supremum, dextrum ab i-- mo,& sinistro: magnitudii:is adcm omnino ratio est, quae noci. a ratione aliqua,aut natura, aut forma nihil enua refert distant,ea etiam necesi est esse tantum duo,ita ut ini unicum sit contrarium. Nam si duo distant ab uno aut secundum eandem rationem, aut secundum diuersas Secundum eandem non pota
sunt duo ab uno distare aequaliter nam si illa ratio di standi aequaliter participatur, secundum illam ratio
nem unica fit species non duae, velut acandore non
posunt distare duo calores aequaliter, sed quaecunque a candido recedunt aequaliter eodem calore sunt,quia colorum differentia, solo maiori aut minori recessu constat. Igitur quod summae recedit unicum est.Si vero duo illa ab unico recedunt aequaliter secundum diauersas rationes , iam non sub eodem genere sunt, sed .sub diuersis.nam illa ratio secundum quam distant cotraria, genus illorima est.Velut color est genus quo,&conueniunt distant candida,& nigra Si vero diuer
sis encribus communicant duo uni illud unum ad duo pertinet genera,qua autem assiduo genera pertI
599쪽
tinet, non virum, sed duo cit,ut lac,album in dulce. Neque enim quia dulce, candidum sunt in eodem lacte,non sint duo,& duobus contraria,pnt nigrori amaro. Vnum igitur viii, duobus duo statuere co-traria, recesse est.Neque dictis obstat,videri auaritia esse contraria duo,puta liberalitatem, & prodigalita tem:ita,ero,&in aliis virtutibus, xvitiis.Cum enim autore Aristo.virtus in mediocritate,atque inter duo vitia statuatur, videbitur virtus contraria esse utrique ilia vitio,& vitia ipsa inter se.Quare &virtuti,& vitiorum , ni Vtrique erunt contraria bina. Nam virtuti duo vitia, πι- ωvitiorum utrique virtus.& vitium alterum No in- - quam,hoc dictis obstat.Non enim libςralitas contraria est auaritiae neque prodigalitati, si exacte loqui volumus, sed liberalitas illiberalitati,atque sub illibera litatis genere, auaritia prodigalitati itaque liberalitas Milliberalitas sunt species, sitrariae,sub eode genere, puta sub habitu animet pertinenti ad largitionem, hic Prodia
enim habitus liberalitas , aut illiberalitas est haec rur sum auaritia, aut prodigalitas. Atq; ita eso non coce derem virtute vllam in medio vitioru cile, quia quod in medio est participat utroque extremo,nihil autem distat magis avitio quam virtus. Neque sanc prodi Dus tantum distat ab avaro, qua liberalis,quia bicha- Det cum Iustitia coniundiam liberalitatem. Illorum uterque ubest a iustiti quare facile uterque i iratur, conueniuntque anabo in uno genere illiberalitatis, quo liberalis differt, ab utroque Potius dixerim virtutem omnem contrariam csse certo cuidam generi vitiorum, idque gorius diuidi in duo contraxia vitia,
quorum vir unque moderatur virtus, non ut medium
illorum, sed ut contrarium eorum generi. Itaque illa duo sunt uni virtuti contraria, non qua duo, sed qua
600쪽
unum genus.Mox vero ac duo fiunt,cit esterum alte ri contrarium.itaque in eis quoque euenit,ut sit unum Saporac viai contrarium. Videtur dictis repugnare saporum tro ς μ= genus, quandaquidem Aristoteles dulce,& amarum, dicit cilc contraria Galenus acerbum,&amaru Quae si vera sunt,constat amaro esse duo contraria,dulce acerbum. Verum haec non eadem ratione, neque secundum eandem considerationcm dicuntur: nam revera , qua sapores, dulce, amarum contraria sunt,
quia longe diuersas passiones inserunt gustandi potentiae,alterum voluptatem, alterum magnam molestiam. Verum clua alterationem aliquam nostris cox-poribus afferunt, quae talibus qualitatibus sunt assecta quod ad considerationem medicam magis spectat
acerba, Mamara statuuntur contraria,quia illa astringunt, refrigerant, haec calefaciunt & distatuunt, ac dilaccra at constat ver has esse considerationes di uersis Vtcunque vero considerentur res uno modo, est unum uni contrarium. Sed quoniam Ecclesiasti cus iubet intueri in omnia opera altissimi sermonem ulterius producamus. Non solum quod diximus e tum est in iis, quae proprie vocantur contraria, sed in uti naturalibus etiam rerum antipatiis Nimirum animap t nd lia non omnia cum omnibus exercent inimicitias,at 'i Τ eum multa alicui videantur aduersari,non tamen aeque omnia illa,sed est quod aduersetur praecipue cuicunque quoddam certum. Velut leporem Canis in sectatur, non ita Lupus, aut Leo,neque ita selem,aut murem .selis murem, non ita aliud quodpiam animal. In inanimis quoque rebus pirinde uenit cum enim sint quaedam Matidota,& simplicia, composita, quaener ilia censentur pluribus venenis aduersari,ut lapis beχahar&Theriaca tamen sunt singulis venenis singula anti dota