장음표시 사용
571쪽
quae Ecclesiastici,quiuis videta' arcu enim esse,quid lud interpraeteris, quam citra saturitatem uti cibis esse velocem in suscipiendis laboribus,quid aliud,quacile impigrum ad labores8 Verum Ecclesiasticus, non contenta simpliciter praecipere,apponit etiam incomoda,quae temperanter iacientibus citentui, commoda quae temperantibus. Explicat vero utraque pernotas quasdam, signa affectionum, quae medici sinplomata appellant. 'ro inquit is ruriit accιdet 'igislia, chaera tortura. Somnus aure jam saluti hermine parco.Nihil magis Xycian ut cogntrum, quam heum qui se cibis impleuit usque ad suticratem , non Pisaia
posse dormir sed aut totam noctem vigilare, huc S illsic se iactantem,neque posta loco colittere:aiit dola mire somnum grauem, cum inultis horrcndisque in niuiis, neque eum longum,sed crebro intoruPtu Ima cum cholera noturim quam tortura, hoc cit, cum anxietate ventriculi Quomitibus cibi corrupti, aut
nautas, & ictibus nidoro . hic affectus vocatur Hippocr.cholera sicca 4 cum torminibus intestinose rumIllud quidem ob cibos corruptos, qui adhuc
ventriculo bae rent, hoc ob eos qui in intestina desce derunt:eum vero,qui parce aut citra saturitatem cetrauit, tormire usque in mare, Manimam eius cum pso delectari hoc est magnam cis inno voluptatem
capere, expergisci alacre in expeditum:quod quidemignum optimc per acta concoction:s,atque ad- eo bonae valet ditiis,est.Ob haec igitur iubet,parcum esse, Dpraeterea, in omnibus operibus esse veloceiv. Et mu infirmitas non occurret tria. Quod noli accipiendum est . ac si nullo, si morbo penitus corripi.sed quod nullis morbis cstc poterat valde obnoxius,sed raro,ac leuiter tentabitur ei casia da-
572쪽
tur a causis, quas medici vocant non necessarias, ut ense,aut igne,aut lapidis iacti, aut donnis ruina, aut x, ., ha)ontagio Nam praeter asc,& si parcum atque exerci iiois ii tatum homineri reliquae quatuor vietus partes laede iis, re possint,aut ira aut Sol,haec tamen ipsa raris magnopere sdent. Quanquam n nego posse etiam grauitor lintere aliquando,praecipue eorum qusdam,ut si sorte, qui parcus atque exercitatus sit, utatur multayene re, fortasse enim laedetur plusquam si viveret in otio. Superest igitur, ut illud, omnis insirimitas non occurret duit,intelligatur ita , ut explicui: Iaas,in quam , dice ret,raro grauiter aegrotabis, quia cilicet, praecipua,ac maxima pars rect e victus institutionis,cst hic, quamque Hippocrates antonomastice vocavit exerci a etionem ianitatis Verum expedit, eum qui nollit ex re te dii is ansam peccandi accipere, hoc loco scire. non ita esse utilem cibi parsimaoniam Mexercitatio nem,ut quat,minus quis accipiat plus se exerccat, tantis censeatur suae sanitati melius consulere non e
ni incita est, sed ambo fieri debent intra modum que a bilis dam, quia, in Aphorismo dicitur.Neq; satietas, neq;
in inni fames, neq; aliud quid da, quod naturae modum cxcc
bus acti dat, bonum est;habet certe uterque excessus,& cibi &ῆ 'ή- laborum,s as noxas, atque haud facile sit dicere uterr aiores nam ut cibus supramodum ingestus morbii facit ita, nimis tenuis dictum enim ab Hippocrate est. Morbos ex repletione, sanat inanitio, Mab inanitione repletio. Porro,ut otiti vituperatur,ita . desa
tigatio, qui interdicens Hippoc.scripsit, ubi lassaricae terit corpus, quiescerestatim remedium est. Curi igitur dices icclesiasticus tenuem victum 'abores com-
medat,ac non potius mediocritatem corum λ certe in
tra mediocritatcs fines intelligedum est, haec laudari.
573쪽
neque verba aliud sonant.Nam parcus 'n est qui fame se macerat,sed qui non cli mirumtus, hoc cit, utiliter cibos ingerens,aut vi reseram Hippocratis verba, qui non accipit ad satietatem Velox non qui praecipitatus,sed qui non piger. Itaque harum, V aliarum omnium causarum quae nos alierant, cile debet modus.quia omne nimium est naturae inimico: modus vero cibi Lexercitationis, desiniri primum debet ad ipsum hominem, seu ad eius facultatcm,deinde alteritas ad alterum,quia xercitatio esse debct pro modo cibi,& cibus pro modo exercitationis. Nam Hip pocrat.in Aphorismo dicit,ubi sanies, laborandum non est . Atque ita conuertenti licet dicere,ubi ab randum, fames sustinenda non est, sed capiendus cibus, atque cadem ratione colliges ubi otium,cibus capiendus non est nisi parciisime: ibi multum accipien dum sit cibi, non utcunque, sed multum exercendus est homo: quia ut ipsemet dicit libro primo de Die-ta,homo comedem. non laborans non poteri e esaaus. apposuit vero ibidem causam omnium eorum quae diximus, his verbis. Contrarias enim inter se vires habent cibi O labores.Verum inter se mixti conferunt a
sanitatem Labores enim ea quae insunt consumere olent,cibi autem&potus ea quae euacuata sum cxplet. Itaque modus est , ut uterque ad alterum accommodetur, quia contrari, cum habeant taculiatos, neu trum opportet alierum supra artanem cibum unquam neque laborem mutuo enim sole corrigunt,alterum cum repleat, alterum cum inaniat. Igitur si cui laborandum necessario plus solito est,adiiciendus cibui si vescendum phiribus, exercendus etiam pliis. Igitur ne nimio indigeas mota, consultius si arce uti cibo.Neque tamen semper,ubi solitam cibi copiam au- ius
574쪽
xeris,satis sit augere exercitationem, neque ubi fati ias magna berit, quia & si cibus4 labor contraria sunt, non tamen uterque post alterum commode ad hibetunsed,ut Hippocrat.inquit, labor cibum praecede
ri p)psa quani plano Ventre aut toto etiam corpore pleno auttietissem impuro vehementer exerceri, antequam magna pars copiae aut cacochymiae, manifesta uacuatione sit de potita. Quia exercitatio distrahit per corporis habitum , quae intra ventres ac cauitates recondita sunt cpleno igitn ventre cruda ditrati it in partes alias omnes: quare, capitis,&pulmonis, hepatis,4 viscerum omnium facit obstructiones,atq; fluxiones mutatas in ea ipsas partes, in vesicam, in articulos,& totum corpus, unde innumeri nascuntur morbi. Igi tu maxime ac primum curandum est, ne unquam cibum capias nisi parce, ut ab illo placide ac longum dormias, Ma somno alacriter experrectus impigre exercearis,ut omnem effligias infirmitatem. Si quando Vero coactus sis, ita ut fit in conuiuiis c tametsi id vir temperans, sortis, quique istico pudore non laboret, pati non debet in edendo nilium consultissi naum si, multitudinem cibi primum deponere, dein de dormitum ire,ut concoquatur reliquum,postea e
xercer ut extrudantur excrementa.Optima autem ra
tio ventriculi vacuandi in vomitione est, secunda ab hac in deiectione Vomitio enim eiicit ex ipso ventriculi ore,antequam descenderint cibi, succurritque citissimc, maxime, sine aliarum partium noxa Deie-Wom. u. tio ex intestinis, quae iam descenderiant. Vtendum ita . erg8, si modis facere id homo possit, vomitione statim si autem quispiam coriam si qui vomunt dissi cillime, tendum aliquanto post alui subductione;
575쪽
tunc scilicet, cum tormina, aut distentionem inferioris ventris coeperit sentire. Optime igiti r,ac secundum Hippocratis maleni praecepta, ut libro septimo methodi medendi, licet videre praecepit Eccle, a sticus.Si coactita fueris in edendo multum surge e medio his verbis significat statim id esse faciendum, ante quam cibi copia noxae aliquid afferacer ome frigerabit techioc est subleuabit te in non adduces
A PI T E trigesimooctauo Ecclesiasti. Honora medic m,propter necessitatem et D vim illum creauit Alii Simus a Deo et e ista omnis medela, a Rege acliptero Ni nationem Disciplina medici exaltabit caput ill , ct in conspectu magnatum collaudabit: . ti yimus creauit medicinam de terra, ct νι prudens nouebhorrebit illam. 'nne a ligno indulcata est aqua ama ra8M Initionem hominum virtus illorum, T dedit Do minibvsscietiam altiomus, honorari in mirabilibus suis. In his curans mitigabit dolorem, unguentari faciet piσmenta suauitatis, Ῥηctiones consciet famiatu non consumabuntur opera eiiu. Pax enim De si perfaciem terrae. Fili tua infirmitate ne despicinas plum, eora Dominum. ipsi curabit te. Adverte a detitio, dirie manus, ct ab omni delicto munda cor tuum. Da suauitarem , O memoriam similaginis, impigua oblationem, O da locum medico. Et erum illum Dominus creauit, non discedat a te, quia opera eius sunt,ece aria. Est enim tempus quando mamu illorum ircimar. Ipse
576쪽
νero Dominum deprecabuntur, t dirigat requiem eo rum, Psanitatem propter conuerjarionem illorum. Qui
delinquit in conspectu eius qui iecit eum, incidet tu manus medici. Hactentis Ecclesia1ticus.
Qui naedicinam duia sani sunt vilipendunt, neque pauci sunt,neque guis iles , imprudentes tamen sunt haud dubie, ut hoc loco tellatur Ecclesiasticus. Nam inllit. Vir prudens non abhorrebit illam neque de spirituali hic agit huc enim confugiunt medicina, sed de ea quam creauit Altillimus de terra, tribuens
H. Lia istilicci Virtute salutares herbis, lapidibus, succis,ac - terrae generibus,& mctallis.Eorum igitur qui medici visibis., oti abunt, qx: idam ipsas medicamentorum facultates negant, quod nihil possint insigne, sed opinione
magis constent medicorum, quam reipsa Quidam es se quidem re veta, hominibus vero non haberi certam de iis scientia , atque adeo neque ipsam medicina scientiam crescsse, sed incertas Minstabilcs opinio nes, coniecturas non satis firmas argumento, quod multae fiterint, nascanturque quotidie medicorum sectae,3 abeant, S rcdcant semper per quasdam vicissi tudines, quasi nihil certum in eis sit, fallanturq; quotidie medici,quasi nihil habentes sciciatificum. Quidam etiani calumniantur, defecisse iampridem , temporis
diuturnitate, medicamentorum vires,neque esse qualia antiquitus, sed elaguise omnia. Alia stulta quadam
religione assirmant, medicinae opera necessaria non esse,qubd sanitas, Linorbus, vita mors, penes Dei voluntatem sint, ita ut nulla arte possit vitare homo, quod de eo Deus Opt.Max.decrcuerit, I apud sese habuerit stat ut uni. Haec omnia sigillatim relutat Ecclesiasticus, praecipitque honorem haberi medico, duplici de causa, quod necessaria snt eius opera, quod
577쪽
ouod creatus sit ab altissimo .Explicat vero quem ho M. norem illi haberi praecipiat dicens,i ere accipiet do Mim , in conspectu magnatum collaudabιtur. 1 minim his duabus rebus constare debet honor medici,copiosa gonation hoc est,ampla mercede atque laudibus.Nam his duobus euadet honoratior. Cum enim ex Peripateticorum sentcntia, clitae a noliris etiaTheologis receptillima, rei familiaris amplitudo sit in bonis onorabilibus, haec ipsa accedens ex arte eniciet artificem honoratiorem Laudibus vero compa ratur bonum nomen,quod inclius etiam est quam divitiae multae. Cum vero duo haec honorare adeo pol- sint medicum,tuc maxime, cum a regibus, i agna' tibus praestantur.Nam cum honor, teste Arittotele, sit in honorante, is maxime honorare potest, qui elihonoratissimus.Proinde Ecclesiasticus,tum omnibus in ommune mortalibus,praecipit honorem medico habere tum maxime Regibus S magnatibus. Atqui prosecto ipsa natura,cuius medicus minister est,id omnes gentes docuit.Nulla enim tam barbara aut fera est, aut unquam extitit, ut nullaicnitus uteretur medicina eque sane solum natura quae est hominibus omnibus communis, aqua natural ius fluit, sed castia quae est illis comunis cum belluis qua naturae impetum , ius vero vocari non vellem' medicinae sum ingerit cum ab irrationalibus putentur medici multa,
neque ea qui de pars utilia, didicisse.QVa Ver gentς 4, ι humanioribus vis sunt legibus omnes quid c publice . .
decretae rut medicis multos honores,immunitates,ac miri
priuilegia Mintcr eos quidem,Regiis, longe ampli ui
mos praestantissimis veris medicis etiam ni inos honores tribitebat antiquitas.Romani Imperatores certatim largiebatur medicis ipsam arte ac medicame
578쪽
torum asiluentiam, magnis sumptibus augendam procurabant. Nulla potius ratione mortalibus utiles se esse posse iudicantes. Quod,ut alia omnia,quae ad Regia pertinent officia,omnium optime nunc Philippus
secundus Dominus meus exequitur, multam pecu niam impendens medicamentis convehendiS, CX America,& undique terrarum,& medicinalibus virida rus excolendis,4 de naturali historia rerum Americarum commentariis componendis: quo studio haud dubie, letota hominum posteritate optime merebi tur,ut de nobis merita eli antiquitas quae hanc artem maximi secit. Quua,ut ego existimo, in magna illa an liquitat c, medici requirebantur , ut reliquis homini bus imperarent, ac Rege, fierent. Quod non obscure
indicant illa verba Esaia capite tertio Apprehendet enim virfratrem suum,dom euicum patris sui, O dicet, vestimentum tibi Π,princeps eIlo noIler Ruina autem haecsub manu tua Resipondebitque in die illa dicens , nousum medicus, in domo mea non eu panis, neque enimentum, nolite conseituere me principem populi. Haec Isaias, constat verb illa verba,non sum medicu ,excusentis sese esse, quod non posset esse princeps populi.Nuc
vero eo res deuenit,tanta st hominiana imprudentia,
tam praeposterumque fertur de rebus honorabilibus iudicium,ut licet nobis aliud dignitatis artis huius argumentum accipere, quod hoc seculo vilipenditur. Sed quia locum hunc multi iurisperiti tractauerunt disertissime,& meus sortasse aflectus suspectus habe bitur, continendus mihi in Ipetus orationis est con doliandaque inscitiae Pljni sua grammaticalis garrulitas, mendaciis plena:& Catonis pulchra magis procax, quam grauis sententia dimittenda:&igillatim enarrandae ungula praescripta dictionis partes. Ab at timi
579쪽
tillimo dicit creatam medicinam ob necessitatem.
Hauddubie ab altillimo, si necessiria est Deus enim: I
non deficit in necessariis: necellariam vero esse medi .acinam constat, ii modo sunt morbi maxime si sunt morbi quos non pollit ipsa perses natura superare,poisit vero accedente artis ministerio Hoc quidem si esse indicetur, nemo neget eam artem cile necessariam.Omnino enim salute opus est ad vitam retinendam:esse vero ita, facit monstrari potest. Nam esse morbos quosdam,& alios aliis maiores, ac maligniores,cuiuis libenter concedet. Porro minores ac benigniores facilius, maiores maligniores difficilios vinci quis Rcges Porro nos admotione, aut ingestione rerum quariindam posse laedi, cfiigcratos aut exustos, aut aliter affectos si quis negat, admoue illi niuem aut glaciem, aut ignitum terrum,aut nudum hyeme sub dio dormire,aut diem totum per aestatem transigere in Sole coge Quod i laedere possunt haec alia huiusmodi,possunt etiam prodeste: non enim omnia codem modo laedunt, sed per contrarias alteratio nes .Quare quibus alia nocent, alia erunt utilia, atque, quia non omnes homines eodem modo affectistitit,
eadem aliis noxia S aliis erunt utilia.Haec solum si receperis, necesse est concedas reliqua. Si enim ad Quascunque intemperies sunt res aliquae utiles, qua iussi
cet induciant contrarias alterationes:constat, naturam idoneo adhibito medicamento, morbum quemcunque facilius superaturam , quam nullo. Si igitur sunt morbi alij aliis soluti faciliores, alij difficiliores,ne .cesse est sint aliqui adeo dissiciles, ut omnino vinci non possint, Mali adeo siciles, ut sine ullo medicamento vincantur.Haec duo ficile dabis.Nam si neges, fiet ut nullus morbus possJ sne medicamento solui,
580쪽
aut ut omnis possit cum medicamento, atquestrumuis lacrum nat, erit ars longe magis necessaria. Si vero
sunt ilia duo,necesse cit sit etiam inter illa mediu morbi scilicet, qui medicamento solui potitat, sine illo nopolitiit, ob quo collat, medicinam elle simpliciter necessariam Dico autem impliciter: nam ob quosdam etiam aliorum erit utilis in illo enim genere morborum, qui sine medicamento solii pollunt sunt qui fa-
cile,& qui disticile ob eos vero, qui etsi a sola natura vinci possint dissicile autem soluuntur, utilis est medicina, ut interim natura minus laboret, S minus in posterum relinquatur noxae ob alios vero qui nullate nus suae eius ope solutitur, in Omnino necessaria.Rursus, sunt nonnulli morbi,qui errore ipsius naturae constant, Maugentur: quique proinde non nis solius artis opera,etiam natura rep'agnante curationi, solui posta
sunt si solui ad tuendam vitam necessarium esh est proseet aliquando constat medicinam esse sim
pliciter necessariam.Nam pone, carnem ita ut sit quo tidie rescere in urinae meatu nisi dissoluatur, non magis vivere possis , quam ne mictu. Non est autem quod expectes naturae medellam, quia ipsemet natu ries quae auget, estq; ille morbus, iraeter naturam auctae, si bstantiae verb naturalis incrementum Solai gitur arte curari potest, serro scilicet,aut excedete medicamento.Est igitur tunc solius artis curare id, quo non curato, vivere non possis omnino. Igitur ars es h, ab; a simpliciter necessaria. Ad multa itaque utilis est, Mad. ais r quaecam necessaria. Vtilitatis adscripsi Ecclesias'eus
midia. duo exempla, dicens. Curans mitigabit dolorem. Ῥuguentariu faciet pigmenta fuauitatis Nam haec duo pertinent ad meliorem tolerantiam morbi, S quan dam facultatis resectionem,ut scilicet per a nodias un