장음표시 사용
101쪽
PARS II. DE PROPRIETATIBUS MATRIMONII.
euiu remanens, velit Meros ordines suscipere, illud sum-eit , quando talis est eunditionis ut ei votum simplex pe mitteretur et si autem Sit adhuc juvenis, opportunum esset a Sede Apostolica dispensationem implorare. a. ouando pars rea adulterii, eriminis Sui paenitens, vult se in monasterium reeipere, non emitur altera para, quamvis aetate florens, religionem ingredi, Sed satis est ut simplex eastitatis votum in saeculo emittat. ' Potest vir, ex consensu uxoris, Sacris ordinibus initiari; sed tune i. absolute debet uxor in monasterio profiteri : ita statuitur in aure; unde ut possit, si sit provectae aetatis, Simplex votum emittere, requiritur dispensatio Sedis Apostolicae et dubium tamen an id vigeat in Galliis. 2. Uxor, licet ipsa non emiserit votum Solemne, viro e vivis erepto , ita ulteri nubere prohibetur, ut matrimonium ejus irritum esset. Ita statuit lex ecclesiastica, ob reverentiam habendam erga votum solemne, licet ab altero conjuge emiSSum. ioo. Tales sunt causae separationis in jure canonaeo admissae et de quibus duo obServ anda SuperSunt.1 ' Separationes illae fieri non debent regulariter privata auctoritate. Ita prudenter Statutum, tum ne detur lorus multis abusibus, tum ratione scandaIi vitandi. Dieitur tamen quia aliquando seri potest ut adsit perieulum in mors, v. g. in easu Saevitiae; vel ut eausa manifestari nequeat sine gravi alterius partis damno, etc. : tune vel scandalum vitari poterit, separationem obtegendo sub aliquo praetextu , vel aderit ratio sumesens illud permittendi. A fortiori poterunt aliquando conjuges Separari ex mutuo consensu, Si adsit rationabiliS EMSa , v. g. negintiorum gestio, iter aliquod suseipiendum, etc.
2' Dubium non est quin Ecelesia sudicium ferre possit de his causis canoni eis. Sed in praesenti rerum Statu apud nos, illius judieia nullam vim haberent in foro civili. Attamen eum Ecclesia sua auctoritate spoliari nequeat, poSSet adhue judicia ferre, et ea Saneire poenis spiritualibuS, Seueensuris. Sed de laeto vix ullibi erecta sunt tribunaliaeeclesiastica, ad quae hiuusmodi causae reserantur; unde
102쪽
CAP. III. DE DISSOL. MATRIM. QUOAD TORUR. 25
plerumque id tantum praestant sudiues eeelesiastici, quis pronuntient in foro conscientiae quid liceat, quid expedint. Sa. De ramis S strationis eae Dre caesii. sol. Ex lege 2o septembris i s 2, quae permittebat divortium , non admittebatur simplex Separatio : sed Codex civilis aliter statuit, utrumque admittens, ut omnium conscientiae prospiceretur, ut nempe ad Separationem po sent recurrere qui divortium judicant illicitum. Separatio autem illa de qua statuit, non est simplex separatio facti, quae fieret ex mutuo consensu, Sed separatio judiciaria. quae dieitur smaration de corys, et ex art. 3 ii semper inducit alteram separationem quae dicitur se rationis biens.1'. Ilvius separationis Codex et vilis, ari. Zosi, eas tantum causos admittit quae sumetebant ad divortium ex causa determinata, antequam saeuitas divortii abrogaretur per legem latam die S mali 1816; nempe juxta art.22s et seq., 1. adulterium, cum hoc discrimine inter virum et mulierem et u Le mari pourra demander is sepe ration Dur cause d'adultere de sa lamme. La lamme pourra demander la s arision pour cause d'adultere de, Son mari, I mu'il aura tenu sa concubine dans la mai-. Son commune; - 2. Saevitiam; a. ἀndempli tionem ad I 'MI euam infamantem. Sed ex art. do I non admittitur, si- cuti admittebatur pro divortio, consensus mutuus : timuit lex ne illae separationes frequentiores evaderent; et cum inde sequatur separatio bonorum , saepe eo medio mutarentur eonventiones matrimoniales, contra dispositionem articuli i325. Nullae etiam aliae causae admittuntur, nisi reduci possint ad unam ex tribus allatis. 2'. Ex ipsa separationis civilis notione facile intelligitur necessario recurrendum esse ad sententium sudieis
civilis. Unde concludi potest, ut jam innuimus, quanta prudentia opus sit in applicandis sanctionibus canonicis circa separationem, quando defuit haec sententia civilis :non solum enim sententia judicis ecclesiastici vim non haberet in foro civili, sed propter interventum magis-
103쪽
s6 PAEs II. DE PROPRIETATIBUS MATRIRONII.
tratus aliquando oriri possent haud levia incommoda 3'. Quando pronuntiatur separatio, et adsunt silii ex matrimonio orti, eorum Sorti providet lex et vilis et ea nempe quae statuit Codex civilis pro casu divortii, sunt applicanda etiam separationi, art. do2 et Seq.d'. Etiam post latam sententiam, nil vetat quin conju-gra possint, propria auctoritate , ad se invicem reverti :imo Ritualia monent parochos et confessarios, ut conjuges separatos ad mutuam reconciliationem cohortentur :idem vulgo suadent theologi, nec indicant ad id requiri sententiam judicis. Attamen advertendum est ut disset
separatio bonorum, quae , ex dictis, separationem eo O-rum consequitur, requiri actum eorum notario: quo per-aeto, res reducuntur ad priorem statum, eodem modοac si non adfuisset separatio; nec poSSunt prioreS conventiones mutari. Ita statuit Cod. civ. art. 1 51. Io2. COROLLARIUM. - Ex his omnibus deduci potest quaenam esse debeat agendi ratio pastoris aut confessarii qui de separatione laetenda consulitur. Ante omnia, Sedulo causas expendat. Si insumetentes videantur, omnimode a separatione avertat. Si sufficiant, nee tamen Separationem neeessariam reddant, conjuges ad reconciliationem vehementer hortetur. Si necessaria videatur separatio, et causa admitti possit in foro civili, suadeat ordinarie ut exspectetur sententia. Si admitti non possit, maxime cautus sit ad vitandum scandalum, et episeopumeonsulat.
104쪽
so3. De conditionibus quae directe et Speciatim sacramentum respiciunt, jam data oceaSiοne diximus (n . 32, 33 3. Dicendum superest de illis quae ad ipsum matrimonii contractum referuntur. Porro treS Sunt quae matrimonium praeeedunt, nempe SponSalia , hannoriim denuntiatio , et consensus parentum : quarta autem et praecipua est quasi negativa, ut nempe nullum adSit impedimentum , sive ex lege ecclesiastica, sive ex lege civili. Istam igitur partem quinque capitibus absolvemus : i' de sponsalibus ; 2' de hannis; a' de conSensu parentum; ' de impedimentis canonicis; si' de impedimentis civilibus.
sod. ouae de sponsalibus dicenda habemus, quatuor quaestionibus complectemur : s' quid Sint, et quotuplicis speciei; 2' an necesSaria; a'. 'quinam illorum esseetus ; quaenam diSSolutionis causae. Pauca sumetent, quia ibi applicantur principia generalia de contractibus. I. Ouid et quoli licis speciei sint Vonsalia pSponsalia vulgo definiuntur : Promissio mitiva fultiri matrimonii. Requiritur ergo ut uterque alteri obligetur :unde quando unus promittit, Striete non sufficit ut alter promissionem neeeptet, Sed insuper requiritur ut ex illius parte accedat repromisSiο. Bine SponSalia ineunda sunt per verba de fultiro. Multiplex distingui potest species sponsalium. 1' Sunt oluta vel con tionata, quemadmodum alii contractus:
105쪽
s 8 PARS UI. DE CONDITIONIBUS MATRIMONII.
ex probabiliori sententia, sponsalibus conditionatis non applicantur decisiones speciales suris circa conditiones appositas matrimonio ( n' 1s j, sed principia quae respieiunt contractus generatim Spectatos 2' Dividuntur in ecclesia Stiae , seu solemnia, quae in facie Ecclesiae, coram tesimus et paroelio benedicente celebrantur; et civilia. quae sunt extra Ecclesiam et Sine ministerio sacerdotis et ista autem sunt vel publiea, vel occupta, prout contrahuntur coram vel sine testibus. - II. In nec6SSctria Sint sponsalia pQuamvis ex rei natura iniri possit matrimonium quin praecesserint sponsalia , eorum tamen usus est antiquissimus , et valde laudabilibus motivis innixus, nempe ut nupturi ad matrimonium Sese disponant, et maturius illud ineant, simulque ut interim faeilius impedimenta detegantur. Ηinc sponsalia, etiam solemnia, olim multis in locis erant in Ritualibus praescripta. Paulatim illorum usus in variis locis obsolevit: imo in quibusdem fuere expresse prohibita, eo quod Sic desponsati non raro tanquam
vere nuptos Se haberent, et interim maritaliter viverent IIodie vix ulli bi non desiere, aut saltem immediate ante matrimonium celebrantur. Sed Sicubi adhue praeseriberentur, non deberent omitti, et peeraret paroelius qui, iis οmissis, nuptiis benediceret. so6. III. Ouinam sint effectus sponsolium pTriplex distingui potest effectus. Irum' est obligatio Nilus Ad contrahenduin eum altero: unde, ut postea dicemus, ex sponsalibus oritur impedimentum prohibens nubendi cum qualibet alia persona.
Sed duo quaeri possunt: s' An et quatenus ille qui renuit sponsalia implere sit ad id compellendus; 2' quid, si adjecta sit clausula poenalis.
Quoad Imm, si unus e sponsis renuat sponsalia adimplere, ALExA DER III, an. ligo, cap. Eae Litteris, x, de Sponsaligus et Matrimonio, decernit compellendum esse censuris ecclesiastieis; LUcius vero III, an . ii Si, cap. Aequisiuit, xvri, ibid. statuit monendum esse Potius quam cogendum, eo quod coactiones soleant dissiciles habere exitus. Varii auctores varias inierunt vias ut eas decisiones conciliarent: sed plerique extranei stant, saltem pro casibus ordinariis, dispositioni Alexan-
106쪽
dri III; in Gallia potius praevalebat decisio Lucii III. oli in in foro
ei vili non compellebantur sponsi ad sponsalia adimplenda , Sed lantum ad compensanda damna ex eorum dissolutione Sertatura . Hodie non concordani jurisperili nostri. Sed quidquid sit pro foro ei vili, in foro conscientiae hortari debent confessarii ad exsecutionem promissionum , et si eam non obtineant, liriecipere reparationem damni aut liberam utriusque partis compositionem, quod plerumque Satius est; sed non ultra tirogredi. Quoad IIR . communis est inter jurisperitos. eanonislas et theologos opinio, sponsalibus clausulam Inrnalem adjici non posse : nituntur quihusdam textibus juris Romani, et decisione juris canonici, cap. Gemmia, et xlx de Sponsa l. et Matrim. Permittuntur quidem arrhae in sponsalibus; sed inter arrhas et clausulam poenalem, ea affertur ratio diseri minis, quod homines soleant esse cautiores in dando quam in promittendo, ac proinde arthae sint ordinarie minoris momenti, minusque restringant matrimoniorum libertatem. Multi tamen, inter recentiores , contrarium opinantur, et merito quidem , ut videtur. Nam iv quae asseruntur ex jure Romano non tam respiciunt ipsum matrimonium, quam illius dissolutioncm, ideoque nullam vim habere possunt et et insuper Priora statuta statutis posterioribus emendata suere. 2' Decisio juris ea nonici non respicit nisi eastam peculiarem, de puella nondum Septenni, quam mater illius alteri desponsaverat, et de poena convenerat solvenda casu quo non iniretur matrimonium : et nulla ratione ostendi potest eam extendendam esse ad omnes ensus. ID Si clausula, ut Supponitur, non respi-Hat nisi injuste resilientem, inducit tantum ad actum honestum, imo ex justitia dehilum, ac proinde haberi nequit ut libertati nociva. Quid in foro ei vili hodie judieandum foret, non constat: ex utraque parte allegantur graves auctores, et varia tribunalium judicia.
IIv3 effectus est ius initiale unius m corpuS niteri USI : unde qui, initis sponsalibus , cum alio fornicatur, non modo eontra eaStitatem peccat, Sed et contri ustitiam. Ita communius theologi et canoni est, quia merito censetur et fidem datam frangere , et alteri Sponso injuriam inserre. Est proinde haec circumStantia, utpote peccati speciem mutans, neceSsario in confeSSione declaranda . III*' effectus est impedimentum dirimens honesiuiis Iu
blieae; de quo HSteu.sor. Sei quaeri potest, 1' an, ut locum habeant hi e
laetus , necessarium sit ut Sponsalia inita fuerint coram ecclesia; 2'un, Sub eo respeetu, Sponsalibus aequivaleat postulatio hannorum; Z' an saltem matrimonium civile. Quoad I - , haec observari inrisunt. 1' ure com-
107쪽
Ioo PARS III. DE CONDITIONIBUS MATRIMONII.
muni. nulla requiritur peculiaris Solemnitas; sussiciunt conditiones quae aia contraetus Aeneratim requiruntur. 2' Olim ex jure Galli eo sponsalia fieri debebant scripto : sed illud requirebatur tantum ad probationem , non vero ad Solemnitatem, seu ad ipsam promissionis SMbstantiam, ut testatur PoTRIER, Conlr. de marictye, D' do. Ex jure autem ecclesiastico, varia erat disciplina : in quibusdam dioecesibus ut irrita habebantur sponsalia non Solemnia, et proinde nullum producebant effectum ; in aliis, habebantur ut valida, sed non sufficiebant ad producendum impedimentum honestatis publicae ; in plerisque demum, habebantur ut prorsus valida. Porro, quando certa erat unius dioecesis disciplina , huic standum erat; in dubio , standum communi suri. Ηodie Codex civilis ne verbum quidem habet de sponsalibus et exinde concludunt surisperiti ea apud nos vim habere posse , modo serventur omnes eonditiones generatim pro contractibus praescriptae, quia ex melite legislat
ris vim habent omnes conventiones quae non reprobantura lege, nee adversantur bonis moribus. Ratione autem habita diseiplinae olim in variis dioecesibus vigentis, interrogandus episeopus, ad quem pertinet interpretari et moderari consuetudines suae disiecesi peculiares. Quoad IIR , semel admisso quod in sponsalibus nulla requiratur specialis solemnitas , satis verisimile videtur Sponsalium instar haheri pompostulationem bivnorum a nupturis porrectata sive par fio, sive ossiciario civili. Saltem, quando antea initae sunt coram notario conventiones matrimoniales, ad senSum articuli 13sd Cod. civilis, a fortiori si detur a notario testimonium Scriptum de promissione, quod simul cum bannis in eccleSia promulgetur, ut sit in pluribus dioecesibus, nullum videtur moveri posSedubium quin hujusmodi contractus vim habeat sponsalium.
Quoad IIIR , quaestio respicere nequit nisi tertium elilaetum, id est, impedimentum honestatis publieae. Porro, supponendo non requiri ad validitatem ullam solemnitatem ecelesiasticam, salvo meliori jussieto, sic distinguen-
108쪽
CAP. I. DE SPONSALIBUS. 1oidum videretur. Vel partes contrahentes intentionem habent recurrendi postea ad Ecclesiam, ita ut in eorum mente exterius manifestatu, nunc matrimonium non persiciant , sed tantum legis civilis praescripto satisfaciant; vel non. In primo caSu, non potest diei matrimonium clandestinum, cum partes non vere attentaverint matrimonium illegitimum; est potius legitimi matrimonii inchoatio : porro exinde oriri videntur vera sponsalia; cum enim non possint ad aliud matrimonium convolare, censentur sibi invicem promittere quod inchoatum persieient, ae proinde adest promissio saltem implicita matrimonii. In Seeundo eaSu, adest Vere matrimonium clandestinum, seu aliter quam praesente parocho et testibus initum et porro matrimonium clandestinum non habet vim sponsalium :ita decidit S. Congregatio Concilii, et ita docent auctores; ergo diei nequeunt in eo casu adeSSe vera sponsalia. Utrum autem adsit impedimentum publicae honestatis expende
mus , ubi de illo impedimento (n' 1 Ii .
Io 8. IV. ouibusnam eae causis dissolui possint sponsalia p
Quatuor causae praecipuae assignari possunt. t o Communis consensus, expressus vel tacitus, quia otice consensia conretarentiar, cora triario consensti
dissoluuntur. Adest autem ille consensus iacitus, Si v. g. Partes tempus Praesi xiim elabi sinant, si concurrant ad ponendum matrimonio impedimentum , ut si sponsus viduae silium ejus post humum de sacro fonte, ea rogante, suscipiat. 2'Violatio fidei datae, v. g. per fornicationem: quia ex regula juris Frustra quis sibi filem Postulat ab eo semori, evisdem ci se Proestitiam seruore rectiscit. Quod si fornicatio ex utraque parte locum habuerit, quamvis satis communis videatur opinio quae ait tunc posse Sponsum resilire, non Sponsam, quia longe gravius est crimen Sponsae; attamen satis probabile est jus utrique competere, quia utrinque adest saltem molix um sufficiens dubitandi de fide in posterum servandi. Si autem non per loralicationem , sed per matrimonium cum alia persona initum sides frangultir, liber est prolecto ille erga quem sic violata est fides : sed qui fregit, ita adstrictus remanet, ut, soluto priori matrimonio, non possit ad aliud convolare; non enim debet ex malitia sua fructum consequi, et nulla est ratio asserendi extinctam fuisse illius obligationem: fuit tantum suspensa. 3 Mutatio notabilis superveniens in alterutrius sponsi Persona, talis nimirum , ut, si illam praevidisset sponsus alter, nuptias Spondere noluisset. IIaec autem mutatio alterius contingere potest, vel in ejus mente, si v. g. incidat in amentiam, in haeresim; et In corpore, si in parat disim: vel infamasi fiat infamis jure aut facto; vel in fortuna: item, si alter ordines suscipiat, vel religionem prosileatur. Non sussicit tamen Disitiped by Cooste
109쪽
lo2 PARs III. DE CONDITIONIBUS MATRIMONII. Simplex eastitatis votum, quia volum non potest derogare juri acquisito alteri . .' Coguilio defeelus aut vitii tempore sponsalium iguorati, et talis naturae ut si,onsalia fuissent exinde impedienda.
los. Mnnviri vox est germanica, quae idem est ne publiea deelaratio; hic sumitur pro denuntiatione futuri inter tales personas matrimonii eoram frequenti populo faciendi. Duplex hodie distinguitur. Clini scilicet lex civilis praeceptu eccleSiasti ea non attendat, praescripsit ipSa quamdam denuntiationem, quae bis fieri debet coram domo, ut dieitur, communi, art. 63 et seq. Codicis civilis. meo omnino dixerSa est, ut patet, a /denuntiatione eccleSim-uea ; de illa proinde direete agendum non habemuS. Quaedam tamen, dati oceasione, prοpter materiae connexionem , dicemus. Agemus 1' de necessitate bannorum; 2' de modo promulgandi ; a' de dispensatione a promulgatione bannorum; si' et 5' de obligationibus quae ex bannis naScuntur, Sive Pro fidelibus, Sive pro pastoribuS.
11 o. Banna, quoad Substantiam, vel ipsis primaevis Ecelesiae saeculis fuerunt probabiliter in usu. Quo enim tempore statuta fuere impedimenta, necesse fuit ut quaedam de illis inquisitio ante matrimonium seret, et ideo VeriSimile est, per analogiam ex antiqua Ecclesiae disciplina desumptam, interrogatum esse populum. Aliunde multis in locis celebrabantur sponsalia eorum plebe; quod aequivalebat bannis. ouoad formam hodiernam, juxta BENEDICTUM XIV, ex statuto ODONIS DE SOLIAco, Parisiensis antistitis, qui vixit
sub initium speculi xIII, denuntiationum manavit exordium , quae tum bannum nuncupatae fuerunt. Eam denuntiationem pro tota Ecclesia praescripsit Coneilium LateranenSe quartum, an . 1216. Cumque hujus decretum non
110쪽
Satis οbservaretur, illud renovavit Concilium Tridentinum. ad petitionem praesertim episeoporum et theologorum Gal-lοrum, his verbis, Sess. xx Iv, c. I, O ROOrm. mαtrim.' Sancta synodus sacri Lateranensis Concilii, sub Inno-- centio III celebrati, vestigiis inhaerens, praeeipit ut in pos-- rerum, antequam matrimonium contrahatur, ter a pro- prio contrahentium parocho, tribus eontinuis diebus fes- tivis in Ecclesia inter missarum solemnia publice denum tietur, inter quos matrimonium sit contrahendum. Inserta est lex illa omnibus Bitualibus, et longo usu con
timus legis motiva sunt, i ' ut praecaveantur matrimonia clandestina: 2' ut detegantur matrimonii, Si qua sint, impedimenta; 3' ut qui jam uni est desponsatus, alteri nubere non possit; ne filii familias, inconsultis parentibus, matrimonium eontrahant: huie rationi multum olim insist bant edicta regia; si' ut fideles praemoniti Dei benedictionem in sponsos implorent.
Binc intelligitur l. legem illam sub gravi obligare; dis-eiplina enim generalis, gravibus motivis innixu, gravem utique parit obligationem : 2. legem ad οmnes Spectare; ex uSu tamen excipiuntur supremi principeS, quia eorum genus satis notum est, et ordinarie satis publica connubia: d. non tamen requiri hane promulgationem sub poena nullitatis. Olim aderat dissicultas, ex edictis regiis, pro quodam emu peculiari, de quo agit POTRIER, ny 266, et quem eXpeu- demus ubi de Clancestinitate: Sed nulla potest hodie adesis dissicultas : non enim subsistunt illa edicta regia. Codex eivilis non agit nisi de proclamatione protrius diverSa, nee eam praecipit sub poena nullitatis, saltem ordinario, ut explicabimus ubi de Impedimentis eluellibus ( n- 323 3.
ART. 2. De modo Promul lionis horino m. iii. Ille expendemus i ' quo tempore; 2' quo loco;a' a quo; d' quinam forma promulganda Sint banna. I. DE TEMPouE. Indicatur in Supra allatis Coueilii Tridentini verbis. V. Antequum motrimonium contrahatur. Satis patet ex