장음표시 사용
81쪽
Id PARs II. DE PROPRIETATIBUS MATRIMONII.
confirmat experientia, in locis ubi viget divortium adulterii causa, ut in Anglia. II. Eae traditione. Eam inspicere possumus tum quoad priora Melesiae Saecula, tum quoad poSteriora.s'. Ouoad Priora saecula, ne singulos textus sigillatim expendamus, rem consteiemus quibusdam observationibus. Itaque, comparatione instituta inter SS. Dοetores quos allegant adversarii, et eos qui nobis aperte favent, contendimus multiplici ratione anteponendum esse testimonium eorum qui nobiseum sentiunt. Nam s. si numerus speet tur, longe pauciores citant adversarii, qui non nisi quinque aut sex cum quidam verisimilitudine sibi vindieare possunt 2. Si auelaritas attendatur, pro nobis stant SS. Augustinus , Bieronymus, Ambrosius, Chrysostomus, Gregorius Nagiangenus, et alii celebriores, simul et antiquiores, ut IIermas, Athenagoras, S. Iustinus et ex parte adversariorum, Tertullianus, Laetantius, SS. Epiphanius, Asterius, et ad summum S. Basilius, cujus tamen mens valde incerta evadit, si varia illius testimonia invicem conferantur.3. Si rerum adjuncta perpendantur, animadverti potest, leges imperiales errandi causam iis praebuisse qui pro matrimonii dissolutione stare visi sunt; nil vero simile nostris
objici poSSE. Idem, proportione servata, diei potest de Coneiliis; de quihus illud addimus : quae adversariis favent, pleraque eodem fere tempore et iisdem in regionibus habita sunt, ne
proinde unum duntaxat traditionis ramum expandunt; quae autem nos afferimus, Tariis Saeculis congregata, variis te rarum tractibus, omnem traditionem quasi repraesentant; ergo, etc. Ergo etiam emeedentes adversariis auctoritates quas allegant, causa vincimus : ld unum exinde sequetur, non statim plansi eliquatam fuisse praesentem quaestionem ;quod in quibusdam aliis accidisse satis notum est.2'. Otiood potieri et uectilo, prorsus inconcussa emeitur nostra Sententia. Etenim ad summum ostendent adversarii dubiam esse priorum semulorum traditionem : in ea hypothesi, interroganda erit posteriorum Saeculorum
doctrina, et sides Ecclesiae, ad quam pertinet traditionem
82쪽
CAP. III. DE INDISSOL. MATR. QUOAD VJ NCULUM. Is
interpretari: porro de hae nulla moveri potest controversia ; indieare sufficiat Couellium Florentinum et Tridenti. num. Posterius sic loquitur, ean. : a Si quis dixerit Mele.. siam errare, cum docuit et doeet, juxta evangelieam et
v apostoli eam doctrinam, propter adulterium alterius conis jugum matrimonii viueulum non 3Me QSSolvi. . . . una, thema sit. v Ubi obServandum, Concilium non solum tradere nostram doctrinam, Sed duo addere maximi momenti,
nempe i. ita Eectraiam docere et docuius; ex quo sequitur doetrinam Ecclesiae non exhiberi in iis quae in sui gratiam allegant adversarii; 2. hane esse doctrinam evanse-lieam et apostolicam; ex quo dedueitur quam immerito renonem illum veluti merae disciplinae interpretari voluerit Lau ius. Ergo quaecumque dubia Superesse possent de priorum Saeculorum traditione, tolluntur per doctrinam saeculorum S Sequentium : ergo 2' ex parte traditionis non adest locus apponendae exeeptiouis. Solisntur ObjectiORO. St. Obj. I'. Eae Scristum. Textus S. Matthaei, praesedium xix, ct , debet intelligi in SenSu Graecorum. Nam responsio Christi convenire debet interrogationi dudaeorum ;isti autem interrogabant de divortio apud Iudaeos seri s lito, quod veram matrimonii dissolutionem importabat: ergo Christus non potuit loqui de mera dissolutione quoad torum; aliunde vi de hae lautum esSet locutus, non dixisset Solam cauSam Se adulterium, cum constet plures alias dari. Ergo, ete. Etiam admissi nostra interpretatione , interrogationi Iudaeorum convenit Christi reSponsio, cujus hic est sensus et series et interrogatus an liceat uxorem dimittere quaeumque ex enum, primum respondet promulgando
primaevam indissolubilitatis legem, quae est omnino generalis ; Pharisaei ipsi opponunt dispositionem legis Mosaicaede libello repudii; cumque duo ineluderet libellus repudii. perpetuam ab uxore diseeSSionem, et facultatem ducendi alteram, quoad priorem partem respondet Christus non lieere nisi ob sornicationem; quoad posteriorem, nunquam
83쪽
6 PARS II. DE PROPRIETATIBUS MATRIMONII.
lieere. Ideo autem in priori parte, solam allegat fornieationem, i ' quia haec est Sola causa ex Se perpetua, utpote fidem eonjugalem solvens; porro de hujusmodi causa loquebantur Iudaei, quaelis nempe oriebatur ex libello repudii: 2' quia haec est uniea ratio peculiaris matrimonio ut tali; aliae enim conveniunt cuilibet societati, adeo ut propter illas possit filius a patre, frater a fratre, etc. diSCedere. Obj. 2' longum catalogum auctorum, sive Latinorum , Sive praeSertim Graecorum, quem texit Launotus, qui plus minusve expresse docuerunt matrimonium adulterii caussi dissolvi posse. N. Nostri non est propositi hune taediosum, ut vorat TOIIRNELY , catalogum pereurrere, et singula testimonia diseutere, de quibus videri possunt ToURNELE, COLLET, DBοUIN, etc. ouaedam indieare principia satis erit. i' Quidam textus fuerunt a Launoto adulterati s 2' quorumdam Suspecta est integritas seu authenticitas; a' multi SS. Patres intelligi possunt et debent de dissolutione quoad
torum, nee proinde nobis adversantur; ' quidam lo- equuntur de licentia secundi matrimonii, non ex Evangelio, sed ex lege eivili; sio quidam varias agnoverunt cauSas priorem deserendi conjugem et ad novas nuptias Gnvolandi; sed illae causae, in eorum mente, erant impedimenta dirimentia quae matrimonium praecesserant
6' quidam supponunt, aut saltem supponere dici possunt mortem prioris conjugis; T' tandem Si qui supersint, qui nullo ex indieatis principiis explicari possint, nihil exinde concludi potest, nisi quod quaestio foret eorum tempore adhuc obscura, et nondum plane eliquata : nihil autem inde contra nos, ut patet ex dictis in probatione. 82. PROPOSITIO II. - Indissolubilitas matrimonii. in cmu oculterii, non stiis a concilio Tridentino destillo tanquam de fide eotholim.
Antequam adstruamus illam propositionem, οpportunum erit quaedam praenotare. I' Notandum cum MONTAGNE, de vere Seae dierum,
Pendiae, distinguendum esse inter fidem divinam Seu
84쪽
CAP. III. DE INDISSOL. MATR. QUOAD VINCULUM. II
theologicam, et fidem catholicam : aliquid dieitur de fide divina, eo ipso quod revelatum est et continetur in Scriptura , quia eo ipso propter auctoritatem Dei eredendum est : dicitur vero de fide catholiea, quod non solum revelatum est, sed proponitur ab Ecclesia credendum ut in se et immediate revelatum. Qui prius negat, reuS eSt Sane , imo diei potest haereticus in foro Dei, si veritas illi satis innotescat; sed non est purh et simpliciter haereticus, seu in foro Ecclesiae, sed. tantum qui posterius. Igitur, ut aliqua propositio sit de fide catholiea, Seu ut illius contradictoria sit haeretica, tria requiruntur et s. ut Sit immediate et in se revelata; 2. ut sit ab Eeclesia desinita; 8. ut ab Ecelesia proponatur tanquam de fide divina, Seu tanquam immediate revelata. οt. 2' cum Theoloq. mncelanSi, p. 1 os, vocem illam error alio sensu sumi a philosophis, alio a theologis :
apud philosophos indicat quodlibet falsum judicium; apud
theologos vero, indieat propositionem quae sit revelationi clari: et certo opposita, et ut talis a Christo vel Ecclesia
reprobata. Isis praenotatis, ad ruimus nostram propositionem eum eodem theologo Naneeiensi. 1' Eae iis quae praecenerunt renonem Tridentinum. Iuxta PALLAVICINUM, Esset. Concit. Trid. I. XXII, c. Iv, ny IT, eanon fuerat ita adornatus, ut eum Maathemate percuteret qui diceret matrimonia comsummata ob adulterium dissolvi; deinde vero reformatus eSt, qualis nune exstat, postulantibus Venetis oratoribus, qui observarunt Graecos, licet matrimonia dissolverent, non fuisse anathemate damnatos : ergo in mente Concilii fuit, ut nota haereseos opinioni Graecorum non inureretur. 2' En ipsomet conone. Anathema inuritur tantum ei quidieeret Ecclesiam errare, cum docet. . . atqui exinde non deducitur propositionem esse de side catholica. Nam s.
aliud est dieere adulterio dirita matri nium, aliud Ee-elesiam errare eum doeet contrarium', ut conStat ex praenotatis : anathhma non incuberet qui qtrestionem haberet ut dubiam, et Suam Sententi m propugnaret ut opinionem. igitur, ut visum rat oratoribus Venetis, canon ille anathema
85쪽
8 Phus u. DE PROPRIETATIAUS MATRIMONII.
infligit tantum temerariis vituperatoribus Ecelesiae , quae optimis nixa fundamentis, eam doctrinam, tametsi non tanquam fidei dogma, tradit. 2. Licet asserat eanon Ecclesiam doeere emtiqelieom et vostolicam coctri-mm, non statim sequitur illud ad ipsam stdem de qua loquimur pertinere; ut enim aliqua propositio Juxta evangelicam
doetrinam doeeatur, minime necessum est ipsam in revelatione immediate contineri, sed satis est si ex revelatione, ο ratiocinii, per eonsequentiarum seriem deducatur: atqui
talis propositio non est propositio fidei catholieae. Ergo nihil est in canone, ete. 3'. Eae ostendi miione Ecclesiae Post Concilium. Si eredidisset hune artieulum esse de fide catholica, post Concilium Gradi eos sibi subjectos, tanquam haeretii os, e sinu suo ejecisset, nisi suam opinionem adi--rent : porro nihil tale egit, quamvis vehementer reprehenderit, praesertim in insulis Italiae adjacentibus. Ilinc BENEDicetus XIV in sua constitutione de mymalibus et ritibus ab Italo. Groeeis tenendis atque Semαndis, S VIII,3 ; Bullar. t. i, ConSt. LvII, non exigit ut opinionem suam adurent tanquam haeresim . . S 3. De matrimonio inter quos insiletes. qtionum alter ad silem ehristianam contierliltir. a. Si post matrimonium valido initum, uterque adsidem convertatur, certum est matrimonium non dissolvi, quia, ut ait INNOCENTitis III, cap. Gotidemus, VIII, de Disortiis, Per sacramentum B lismi non Solatinivrconstupia . sed crimina dimittuntur : sed quaestio respicit Sum quo unus tantum convertitur. IIuic locum dedit textus S. Pauli, i Cor. vii, i 2 et Seq.: Coeleris esto dico, non Dominiis e si quis frater uxorem habet inscelem, et hareconsentit habitare cum illo, non dimillat illam .... hodsi ins lis dis edit. diseetate non enim Semittili Sube res est frater uvi soror in hiotismoci ; in P e stulem vocatiit nos Deus. Bine quaestionem illam vocant multi canonis e Castim apostoli. Docuerunt communissime theologi et eanonistae, post INNOCENTIUM III, cap. Ouanto, v II, de Divortiis, et quos-
86쪽
CAP. III. DE INDISSOL. MATR. QUOAD VINCULUM. Isdam alios SS. Pontifices, matrimonium dissolvi posse, si
pars quae remanet in insidelitate nolit conversae parti Ohabitare, aut non nisi eum contumelia creatoris, vel pertrahendo ad pereatum. Cum autem illa quaestio maximo emimorum aestu agitata suisset an. 125S, Oeensione Iudaei eonversi, cui nomen Boraeli Levi, contra matrimonii dissolutionem pronuntiavit Senatus Parisiensis, Sed forsan , juxta quosdam auctores , ob rationes caSui peculiares. Et oecasione, plura prodierunt Scripta contra communem theologorum doctrinam,
pleraque auctoribus Jansentanis (v. P. M. 256): quorum multa damnata fuere Romae, in Indice librorum prohibitorum. Contra eos sit PROPOSITIO. - Consuae contieratis potest disgomere m-
trimonitim in inscelitate contimettim, si alter inscellariolit eum eo cohabiture, otii nonnisi erum constimella Creatoris. Bel sertrahendo ad secestitim mortαle. Prob. Illa sententia tenenda est, quae gravi Seripturae momento innixa, nee traditionis auctoritate omnino destituta , invicte adstruitur praxi Ecclesiae : atqui, etc. I. Gravi Seripturae momento nititur, nempe textu Jam allato S. Pauli. Nam 1' Apostolus ibi concedit facultatem matrimonium dissolvendi quoad vinculum, et non tantum quoad torum et cohabitationem : quod deducitur ex tota Serie textus. S. Paulus Scribens ad Corinthios mox con- verSos e gentilibus apud quos permittebatur divortium, nee vigebat simplex separatio, pure et simpliciter dicit, loquendo de insideli. Si discedit, ciscedat. dum ubi Io-quitur de sideli, ait, Ouoc si ciscesserit, mαnere innumism; nullam quoque restrictionem apponit his verbis, Non est subjectus sere illitie porro haee omnia naturaliter debuerunt intelligi de dissolutione matrimonii quoad vinculum. Etenim ex his, et ex toto contextu clare patet Apostolum velle insideli converso aliquod prixilegium con-eedere, et quidem quod non concedit nuptis post baptismum : atqui nisi ageretur de diSSolutione vinculi, privilegium non emeederet: tum quia Apostoli declaratione opus
87쪽
BO PARS II. DE PROPRIETATIBUS MATRIMONII.
non erat, ut agnosceretur eum liberari a cohabitatione quaesit ipsi impossibilis; tum quia, in adversariorum Sententia, graviSsimo potius oneri subjaceret, cum cogeretur vel invitus ac immeritus ab usu conjugii abstinere. Pariter nihil peculiare concederet neophyto: nam profecto apud fideles, quando unus e conjugibus non vult cohabitare, alter non tenetur ad cohabitationem. Ergo. ete. 2' Isane fa- euitatem concedit Apostolus pro triplici casu assignato et ita S. Paulum explieant INNocENTIUs III, BENEDICTUS XIV, et omnes theologi, et merito quidem : nam duo ultimi ea-sus includuntur in primo; in his enim pars infidelis di cedit moraliter, si non physice, cum optimsi sciat aut Seire debeat fidelem non posse cohabitare eum tanto eonScientiae crueiatu. Ergo, etc. Consi mari potest nostra expositio Apo,toli, ex Sententia omnium fere interpretum et theologorum, qui Sic intellexerunt.
II. Nostra propositio traditionis auctoritate omnino non destituitur. ouamvis enim agnoscendum Sit non re ure monumenta, quibus constet prioribus Ecclesiae temporibus dissoluta fuisse matrimonia de quibus nunc agimus; quiun- vis fatendum sit etiam de eo casu siluisse pleroSque ex
Patribus (quod quomodo factum sit explicabimus, ubi de solvendis objectionibus); attamen non desunt omnino testimonia; suppetunt enim textus SS. Ambrosii, Chrysostomi, Theophylaeti, incumenii et quorumdam aliorum, qui vix aliter intelligi possunt, quique sumetunt ad explicandum quomodo INNocENTius III, BENED1cTus XIV et alii SS. Pontifices, item plerique theologi reliqui deducti sint ad agnoscendum privilegium de quo nunc agimuS : eo magis quod inniti etiam potuerunt traditioni orali. Ergo, etc. lv. P. M. 25S . III. Nostra propositio invicte adstruitur imaei Ecclesiae
recentioribus temporibus. Etenim praxis plurium inti Mnium eccleSiarum, eum dogmate et moribus conneXn, a pluribus SS. Pontificibus approbata, tacente imo et approbante universa Eeelesia, invictum est veritatis argumentum : illud principium sacrae Scripturae et S. Augustini
88쪽
CAP. III. DE INDISSOL. MATR. QUOAD VINCULUM. Si
auctoritati innixum fusius exponitur in Tr. de Ecelesiae atqui pro matrimonii dissolutione in nostro casu militat praxis hujusmodi. 1' Talis est praxis multarum ecclesiarum : ita omnes ecclesiae institutae apud gentes recens minversas , apud IndoS, SinenSeS, AmericanoS, etc. 2' Ea praxis connectitur cum dogmate, nempe eum quaestione de indissolubilitate matrimonii; et eum boniS moribus, quia , si non inuitatur veritati, adulterina fovet remugia. a' Approbata est a SS. Pontifieibus, qui, poSt Innocentium III, iton solum docent matrimonium in eo easu dissolvi, sed regulas tradidere missionariis observandas et ita praeseriimGregorius XIII, S. Pius V, et praeeipue Benedictus XIV, in
pluribus constitutionibus. Vid. U6 NOV. I. VI, C. Iv, et t. XIII, c. XXI. Ita eonStanter reSpondit S. Congregatio Concilii Tridentini interpres, videntibus et approbantibus SS. Pontificibus. Addi posset damnatos fuisse in Indice librorum prohibitorum plures libros, eo quod doctrinam
nostram impugnarent. ' Nedum reclamaverit Ecclesia, mntra satis aperte approbat. Nam i. ita statuitur in pluribus libris ritualibus variarum ecclesiarum. Occasione litis supra memoratae, ut legata Sunt Ritualia Suessionense, Metense, Bononiense, et Ebroicense, quibus plura alia facile addi possent. 2. Talis est usus in regionibus ubi degunt Iudaei, v. g. in Alsatia et eadem occasione producta sunt testimonia quae id probant pro dioecesibus Argentinensi, Virdunensi, Metensi, Tullensi. g. Ita docent omnes theologi et canonistae, qui id tanquam certum habent, ita ut ab aliqua temeritate non excusent paucos illos auctores qui editer sentiunt; ac proinde ita observari debuit, ubi rasus occurrit. Ergo, etc. Tertium illud argumentum ex Pr i Ecclesiae deductum, ad quod non satis attenderunt qui in praefata lite causas dixerunt, et cui non satis insistunt multi theologi , invictum puteunus. Unde mirum non e , quod BENEDIcrus XIV, cujus tanta eruditio et prudentia in ponderandis theologorum opinionibus, aperte pronuntiet certum esse matrimonium tunc dissolvi, ROd. l. VI, c. Iv, n' d. 8d. Dixi autem in propositione, i ' Consuae contieram,
89쪽
82 'PARS II. DE PRοPRIETATIBUS MATRiMONII.
quia apud οmnes non conStat an insidelis possit quoque
novum inire matrimonium : res adhuc in dubio est, ait BENEDI'Us XIV, mustr. t. II, CORSt. XXVIII 58, et Const. xxxVIII. Affirmandum tamen videtur, quia matrimonium reipSa est disSolutum.
Dixi 2', Potest dissolnere, quia, eum privilegium sit in
gratiam conversi, non tenetur eο uti: neque ipso diem matrimonium dissolvitur, Sed tantum quandο converSus novum matrimonium init, juxta probabiliorem sententiam, ut infra dicemus (n' 86 j. Dixi 3', Matrimonium in ins elisole contra tum, quia si fidelis nupsisset cum insideli, licet textus S. Pauli sit
omnino generalis, attamen nec Innocentius III, nec the logi de eo casu agunt; et non applientur motivum privile-sgii: qui enim nuptii eum insideli, tali periculo se sponte exposuit, nee proinde potest conqueri.
85. O . D. Lex in dissolubilitatis est absoluta; ergo non asserenda exceptio. Saltem lex a Deo lata est; ergo S. Paulus non potuit exceptionem apponere propria auctoritate, ex qua tamen sola loquitur eoloeo. Ego dico, non Dominias et ergo intelligendus est tantum de separatione quoad torum et habitationem , de qua statuit disciplinam suo
R. ad I. Non tollitur lex generalis , etiamsi quaedam admittatur exceptio, modo non admittatur absque probatione sufficienti: porro satis probatam reputamus eam quae a nobis affertur. Ad II. S. Paulus vult solum dicere Christum nihil expresse statuisse de hoc casu; sed tamen ipse, statuens auctoritate apostolica, loquitur nomine Christi : unde ait in sine ejusdem capitis, Ptitis cutem quod et ego spiritum Dei habeam. O . 2'. Eae silentio traditionis. Apostolus tale privilegium conoessisset aut promulgasset, certe hujus aliquod vestigium Superesset prioribus Ecclesiae saeculis, et SS. Doctores de eo mentionem fecissent; atqui lamen nullum citatur exemi tum ante x qui xi speculum; nihil fere occurrit apud antiquos Doctores, imo non pauci vel illud privilerium rejiciunt, vel saltem generatim dicunt matrimonium esse indissolubile absque ulla. restrietione. Ergo, ete. R. i Quoad defectum eaemplorum in prioribus saeculis, nihil inde eoni ludi pol est. Nam l. in rebus practicis consuetudo traditione orati suffieienter eonservatur. Hinc laetum est ut plurima constanter fuerint observata in Ecclesia, quae tamen non nisi serius Scriptis mandata sunt.
2. Praxis hodierna invicte probat existentiam privilegii, quia alioqiiiii
90쪽
CAP. III. DE IN DISSOL. MATE. QUOAD VINCULUM. 8a Ecclesia debuisset in eam praxim animadvertere et quamvis autem nemo usus suisset privilegio, non inde sequeretur illud non existere, quia non ideo reclamare debuit Ecclesia. a. Exemplorum vestigia potuerunt temporum injuria deperire. Nec mirum quod prior ibus saeculis haec
rariora fuerint : siquidem saepe timere potuerunt recens conversine, novum matrimonium ineundo, insidelium animos offenderent, atque a fide christiana magis avocarent; et insuper ipsi sorsan leges ab Ecclesia contra bigamos latas incurrissent. 2'. quoad M. Patrum silentium; ut aliquid probaret, ostendendum esset postulavisse rerum adjuncta ut de praesenti casu loquerentur: porro nihil tale obtenditur; plerique enim scribebant contra haereticos, pauci Scripturam uno lenore exponebant: jam vero prioribus non sedabat occasio disserendi de praesenti privilegio; inter posteriores vero non desunt qui de eo verba secerunt. 3 v. ouoad testimonia quae opponi possent, pleraque non sunt ad rem : alii dicunt non dirimi vel impediri matrimonium propter infidelitatem ; quod fatemur, cum sola non sufficiat infidelitas : alii dicunt fornicationem sive carnalem, sive spiritualem, seu insidelitatem, non .dissolvere matrimonium ; quod intelligi potest de insidelitate quae subsequitur matrimonium , seu apostasia: alii dicunt adulteram esse partem infidelem, si nubat; quod verum esse potest, Si nubat antequam
pars conversa ad novum matrimonium transierit: alia demum testimonia sunt generalia, . nec desinunt esse vera in nostra opinione. Caeterum, licet admittatur traditionem priorum saeculorum esse dubiam, explicatur per praxim et doctrinam Saeculorum posteriorum, et praesertim Ecclesiae Romanae: illud sane rationi et veris principiis est valde consentaneum, et a nemine vere catholico rejici potest. SCEOLIUM. - De variis quaestionibus qiabus laetim dedit praecedens
86. Pauca de iis dicemus, nempe ut intelligatur theologorum doe-triua, et perspiciatur Sensus variarum decisionum Sedis Apostolicae.. I. De tempore quo dissoluitur prius matrimonium. Aliquando evenit ut, Parte converaa ad novas nuptias non transeuute, pars insidelis novum ineat matrimonium : si haec idostea convertatur, ut judicium feratur de secundo isto matrimonio, judicandum est an prius fuerit dissolutum, et quandonam, ut exponit BENEDicaeus XIV, qui testatur ita evenisse Florentiae anno I 26, de 'nod. l. v 1, c. Iv, ny q. Triplex adest sententia et alii volunt dissolvi per ipsum conversi baptismum , modo constet alterum nolle converti; alii tunc, quando constat infidelem nolle cohabitare; alii tandem tunc Solum quando conversus novum init matrimonium. IIaec tertia opinio Sola admittenda est. 1' Ita aperte supponit In NOCENTIUs III, cap. lidemias, viii, de Diuortiis. 2y IIaec est communis et communissima hodie theologorum et mnonistarum opinio, ait idem BENEDicaeus XIV, q. Sq6, ny 6. Ita decidit S. Congregatio Concilii an . t 68o, ibid. M io, et an . i 26 , in easu mox, iudicato ; et ita decidere etiam debent episcopi tu suis fruο-