Praelectionum theologicarum compendium ad museum theologiae alumnorum

161쪽

Prima, ut buthmvs Solemniter conferctfvr. s. In haptismo privato, ex Melesiae diseiplina satis generali, non debent adesse patrini. 2. Tune patrinus non vere stiseisit de fonte, nee proinde applicatur decretum Concilii Tridentini. g. Ita decidit S. Congregatio Concilii. Seeunda, tit tabeatur intentio, non quidem contrahendi impedimentum, quod a privatorum voluntate non pendet, sed obrandi munus yctfrini, quia illud munus ab invitis vel insciis non Suscipitur. Ex quo colligitur, non contrahi cognationem ab eo qui infantem non susciperet nisi materialiter, v. g. ad majorem commoditatem; nec ab illo qui rationis usum non haberet. Sed difficultas est, an requiratur ut suseipiens baptigatum physice tangat 2 - Id exigunt multi, imo forsan plerique, quia canones utuntur his verbis, SuSemit, occipit, tenet. kυαι , tunsit, etc. Attamen nobis satis dubium

videtur an haec adeo Stricte Sumenda sint: Sumeere videtur ut ea impleantur quae ex uSu impleri debent, ut vere obeatur munus patrini; hare autem Taria sunt pro variis I, eiis : illudque confirmari posset ex iis quae mox dieemuscirea caSum procuratoris.

Tertia conditio juxta multos, est, tit Derint desipnatisvse fores. Sed illud duplici sensu intelligi potest et s. si nulli sint designati, et quidam tangant, cum intentione agendi munus patrini, contrahunt impedimentum ex declaratione S. Congregationis Concilii. 2. Si quidam sint d, signati , et olli tiltra desi nolos hstylicolum letiqerint, evntilionem Virilticilem nulla sαcto contrahent, ex dispositione Concilii Tridentini, lac. cis. Ηine si, ut aliquando sit, civitas aliqua vel communitas munus patrini gerat, potest satis probabiliter diei impedimentum contrahi ab iis solis qui civitatem repraesentant, quales sunt praepositi municipales et vel debere unum ex illa communitate patrini munus actu exercere suo nomine et sussu communitatis , non tamen ut procuratorem; et tune illum solum contrahere cognationem.

Isine pariter quando aliquis patrini munus non exercet

162쪽

CAP. IV. DE IMPEDIM. coGNATIONIS SPIRITUALIs. Is Sper Seipsum, sed per proeuratorem, multoties S. Congregatio declaravit impedimentum contrahi a solo mandante, ut testatur BENEDICTUs XIV, q. 22 . 16d. III. Ouisnam sit ei retus cosnulionis viritualis, si motrimonio jam contriacis mPereeniat pAgitur de casu quo pater aut mater propriam, vel alter alterius prolem, baptigent aut suscipiant et porro exoriri tunc impedimentum, quo regulariter prohibetur usus matrimonii, docent, post S. TMmam, plerique theologi; et quamvis non pauci, praesertim inter reeentiores, eontradicant, in praxi praevaluit haec οpinio et et probatur tum ex hae ipsa auctoritate Doetorum, tum ex Bituali Romano, quod eam sententiam supponit, quam etiam di Serte exprimunt pleraque Rimalia. Sed excipiuntur tres easus. I' Coras necenitatis. Si tuitur in Iure et agnoscunt omnes, patrem qui prolem legitimam baptigat in casu necessitatis, non contrahere impedimentum ; quia quando agitur de matrimonio jam inito, impedimentum imponitur per modum poenae. 2' Custis Unorantiae. Illa exeeptio clare deducitur ex Jure eanonico, et eadem est ratio ac in easu praeeedenti. Si sit ignorantia laeti, tune, Si unquam, excusat ab impedimento : Si sit ignorantia suris, si nempe ignoretur prohibitio Ecclesiae, videtur excusare ab impedimento, cum excuset a culpa;Secus vero, Si ignoretur tantum annexum impedimentum 3' Casus fruticis, id est, easus quo eo animo confertur Baptismus, ut impediatur usus conjugii : qui ita egit debet reddere, sed non potest petere; quia est in casu impedimenti, et limen fraus illius non debet nocere alteri.

165. IID. DE COGNATIONE LEGALI.

Cognatio legalis ea est quae oritur ex ndoptione.1' Adoptio, qualis vigebat apud Romanos, communiter desinitur et assumptio personae retraneae in stium Bel nepotem. IIaee autem duplex distinguebatur : altera perfecta , quae dicebatur stili Oycilio, et per quam adrogatus transibat in potestatem et familiam adoptantis, fiebatque ejus haeres necessarius, tam ex pretamento quam Bb intestato; altera imperfecta, qua adoptatus non transibat

163쪽

156 PARS III. DE CONDITIONIBUS MATRIMONII.

in familiam et potestatem adoptantis, nee fiebat haeres

necessarius ex teStamento, Sed Solum ab intestato. 2' Leges Romanae irritas declaraverant nuptias, i. inter adoptantem et adoptatum, atque ab isto descendentes; 2. inter adoptatum et silios naturales adoptantis; d. inter adoptantem et u Xorem adoptati, et viciSSim inter adoptatum et uxorem adoptantis. Sed magna adest controversia, ii impedimentum oriretur etiam ex adoptione imperfecta, an ex sola adrogatione. Auetores in utramque partem at legat BENE Dicaeus XIV : Juxta quosdam recentiores, hodie apud plures receptior videtur Sententia quae tenet impedimentum oriri etiam ex adoptione imperfecta. IIaee legum civilium Statuta in universum recepit Nico- Lxus I, et approbavit Ecclesia : unde, ait BENEDIcaeus XI de Synod ., l. IX, e. X, n' si, Si quaeStio exoriatur an in hoc vel illo casu adsib impedimentum, ad legum civilium normam controversia erit decidenda.a' Cum ex legibus nostris hodie vigeat adoptio, existimamus eam vim habere impedimenti canonici. Etenim impedimentum canonicum adoptionis nulla lege, aut consuetudine apud nos abrogatum erat; solummodo olim lex non applicabatur ex defeetu materiae, Seu quia easus nonoecurrebat et hodie casus oecurrit; ergo vim Suam exercere debet impedimentum. In eo SenSu reSpondit S. Paenitentiaria si maii 1826.

Difficultas inde quidem moveri posset, quod adoptio nostra ab adrogatione essetitialiter disserat, cum adoptatus nec subtrahatur a propria familia, nec transeat in familiam adoptantis, ut observant jurisperiti, et i,atet ex legis discussionibus. Verum esto quod discrepet quoad successionem et jura familiarum, non differt tamen in eo quod spectat quaestion rui praesentem . nam impedimenti motivum, nempe periculum fornicationis i ii ter commorantes in eadem domo, perseverat in nostra adoptione, et illud ipsum est quod legislatorem impulit ut matrimo-uium prohiberet, ut videri potest in discussione. Insuper ex dictis non

eonstat ex sola adrogatione ortum fuisse impedimentum. Caelertim observari potest satis raro occurrere hujusmodi casus: tum quia satis rara est adoptio moribus nostris parum consentanea; tum

quia plerumque non adoptantur nisi filii illegitimi, quamvis non constet an illud fieri possit etiam ex ipsa lege. Disiliato by Cooste

164쪽

CAP. IV. DE IMPEDIMENTO AFFINITATIS..ior

S s. De in edimento AFFINITATIS. 166. Affinitas est propinquitas inter aliquam personam et consan ineos illiuS quaeum commercium carnale habuit, sive licitum, Sive illieitum; unde, ut alii dieunt, est cognatio quaedam communicata. Ex illa notione sequitur (quod sedulo advertendum , non adesse affinitatem inter duas personaS, niSi una commercium habuerit eum consanguineo alterius : unde si commercium habuit tantum eum illius amnibus, non adest amnitas, quia ex regula hodie recepta : Ionitas non sarit o nitatem.

Sequitur 2' duas personas quae earnaliter conjungunturnοn esse proprie inter Se amnes, sed eSSe principium amnitatis , et quasi stipitis locum tenere. Sequitur 3' in affinitate distinguendos eSSe gradus, Sicut in consanguinitate. Duplex etiam distinguenda est linea, directa et collateratis. IIaee autem est regula apud omnes recepta, ad computandos in qualibet linea affinitatis gradus : Oui seraonum cliquam cui noliter costnotiit, o Onis est illius consanctuineis, eodem frαdu quo PCrSORα CO- snim est illis eonsanquineo; et ratio est aperta ex dictis: eum amnitas sit quaedam cognatio communicata, communicatur in gradu in quo eSt. Sequitur d' posse simul concurrere plura amnitatis vin- eula, v. g. Si commercium habitum fuerit cum pluribus ejusdem personae eonSanguineis, vel si utrinque fuerit

commercium cum conSanguineis compartis.

dirimens 'Apud omnes constat ex amnitate oriri impedimentum dirimens et et quidem 1' in linea rectu, matrimonium irritatur in quocumque amnitatis, non secus ac conSanguinitatis: gradu. 2' In linea collateruli, affinitas eae commercio licito matrimonium irritat usque ad quartum gradum inclusive. Olim latius extendebatur. illud impedimentum; sed intra illos limites coarctatum est a Convilio Later

nesisi IV. Quoad amnitatem eae commercio illicito, statuit

165쪽

Coneilium Tridentinum, Sera. XXIV, cap. IV, ut non extenderetur ultra Secundum gradum et unde in tertio et quarto gradu matrimonium non solum non est irritum, sed nec

prohibitum, ut expresso declaravit S. Pius V. Si agatur de matrimonio consummato, sed invalido, sive mala, sive boni etiam fide inito, videtur assimilam dum commercio illieito. Sed tune insuper ratio habenda erit honestatis publicae quae extenditur usque ad Ire gradum; quamvis enim contradicat BENEDICTUs XIV, de Synod. . I. IX, c. XIII, D' d, valde probabile est impedimentum lio nestatis publieae concurrere cum impedimento affinitatis; et favet deelaratio S. Congregationis, quam citat ipse Benedictus XIV, quaeSt. Is i.

168. II. Otio 're inductum Sit impedimentum amnifalis ps' In linea eolliserati, impedimentum non est ex jure naturali; constat apud Omnes, tum exemplo Jacob, tum ex lege quae praeeipiebat ut frater duceret uxorem fratris sui defuneti absque liberis, Drate R., Xxv, 5. Nee etiam ex Jure divino. Multum olim ea de re disceptatum fuit, easione dispensationis IIenrico VIII a dulio II eoneessae. Quaestio tandem fuit solemniter decisa et linde causa finita esse debet 2' In linea reolo, major adest difficultas. Triplex adest opinio. Alii impedimentum referunt ad jus naturale et sed mmmunius restringunt ad primum gradum. Alii non referunt impedimentum nisi ad Jus ecclesiasticum. Alii demum referentes ad ius naturale impedimentum ex em-mereio matrimoniali, aliter sentiunt de commercio fornicario:

Quidquid sit, Sedes Apostolim, quando agitur de af

nitate ex commercio fornicario, non raro dispensat, saltem ut vir dueat illam emus matrem cognovit: Si vero agatur de amnitate ex eommereio conjugali, lieet pluries rogata, nunquam dispensavit, teste BENEDICTO XIV, de Spnod. . I. IX, E. XIII, n* d; idem asserit in Const. aetas anni. S id, lieae ibi diserte pronuntiet impedimentum non esse nisi de jure humano.

166쪽

CAP. IV. DE IMPEDIM. RONESTATIs PUBLICAE. 15si 6s. III. Ovisnam sit effectus Q nitalis matrimonio

iniis set erueenientis 'Certe non dissolvit matrimonium et sed si sit in primo aut secundo gradu, privat jure petendi debitum; ita sus antiquum, cui non derogavit in hoc puneto Concilium Tridentinum. Lex illa, quae obligat sub gravi, lata est per

modum poenae r unde violentia et ignorantia, quae eXeuSunt delinquentem a peceato incestus, excusant quoque ab hac

poena; dubium est solummodo pro easu quo delinquens

ignorat tantum commercium eum consanguineis Sui mn-Jugis esse specialiter prohibitum per legem ecclesiastieam ratione affinitatis.

S 1 o. noNESTATIS PUBLICAE.s Io. Quando quis sponsalia vel matrimonium init eum aliqua persona, propinquitatem quamdam contrahit cum ipsius consanguineis et ratione habith illius propinquitatis, indecorum judicavit Ecclesia ut matrimoniο jungi posset cum illis consanguineis. Iline ortum est impedimentum honesta lis stibilem, quo attingi eonsanguineos, etiam illegitim , est certissimum, Bit SANCREZ.

Ex his intelligitur impedimentum honestialis Publicae

provenire posse vel a Spοnsalibus, vel a matrimonio : qui voce communiter intelligitur matrimonium ratum: si enim Sit consummatum, exinde oritur impedimentum Q nitalis, de quo modo. I. De in edimento honestalis publieae eae VonSolibus. Ex Jure veteri impedimentum usque ad quartum gradum oriebatur ex sponsalibus, sive validis, Sive invalidis. Ex eipiebantur duo tantum easus, ex decisione BONIFACII VIII, Eap. unie. DevORSol. et Matrim. i' Quando nullitas orie-hatur ex defectu consensus, non aderat impedimentum, quia tune omnino deseit substantia contraetus. 2' Cum SponSalia posteriora non possint dermare prioribus, quando quis post sponsalia inita eum aliqua perSona, nova inie-hat eum uno ex istius eonsanguineis, non obStahat publica honestas quin remaneret obligatus ad contrahendum eum prima.

167쪽

16o PARs III. DE CONDITIONIBUS MATRIMONII.

Sed ex Coneilio Tridentino, Sess. XXIV, De Resom. matrim. cap. III, impedimentum non excedit primum gradum, nec oritur ex SponSalibus quacumque ratione invalidis. Isine i ' quamvis sponsalia apparenter Sint valida, et eorum nullitas sit occulta, non ideo producitur impedimentum et quia verba Concilii Tridentini sunt omnino generalia. Insuper impedimentum fundatur in propinquitate quae oritur ex SponSalibus : non Suffieit ut homines eam exortam credant, Sed requiritur ut revera orta sit. Cavendum tamen a scandalo, et providendum Securitati matrimonii, quod aliquando irritari poSSet a judice, qui, non a tendens nisi ad apparentiam externam, existimaret valida fuisse sponsalia, ne proinde exortum eSSe impedimentum. Iine 2' Si sponsalia sint occulta, quamvis jam non videatur matrimonium laedere honestatem publicam, attamen, teste BENEDICTO XIV, INSt. LXxxvII, D' T, auctores fere unanimes sentiunt adesse impedimentum ex jure communi : solummodo habetur ut occultum, ideoque non spectat ad Datariam, ut testatur idem auctor. Dicitur eae ureeommuni, quia alicubi iuvalida Sunt sponsalia occulta, ut diximus (ir' io I , nee proinde producunt impedimentum. Iline a ' lieet sponsalia fuerint dissoluta, etiam ex mutuo consensu, non ideo eeSSat impedimentum, Semel contractum: ita pro certo hodie tenent auctores ex de-elaratione ALExANDRI VII.

I i. II. De impedimento honestatis stiblicae re matrimonio rato.

Quamvis nullus forte suris textus expresse loquatur dehonestate publica quae oritur ex matrimonio, agnOSeunt omnes ad matrimonium extendi ea quae leguntur in jure de impedimento orto ex sponsalibus. Concilium autem Tridentinum, Statuendo de sponsalibus, nihil statuit circa m trimonium ratum: unde circa illud res sunt in eodem Statuae erant ante Concilium. Igitur ex quoeumque matrimonio, sive valido, Sive invalido, oritur impedimentum usque ad Iu gradum. Exeipiuntur tantum duo easus modo memorati ubi de Sponsalibus. I ' Si matrimonium irritum sit ex defeetu comenius

168쪽

CAP. Iv. DE IMPEDIM. HONEST TIS PUBLIE E. 161

v. g. ex errore, Vel metu, vel eum consensu siem; item si matrimonium ineatur ab impubere, quia tale matrimonium irritatur ex praesumpto defectu eonsensus Suffieientis : Si tamen cum multis agnoscatur tale matrimonium habere vim sponsalium, aderit impedimentum usque ad primum gradum. Sed non putandum exceptionem appli-eandam eSSe matrimonio clandestino; non enim magis tune nullitas refundenda est in defectum consensus, quam ubi ex aliis impedimentis oritur. 2' Quando nullitas oritur ex sponsalibus praecedentibus, quia nempe PetruS v. g. post Sponsalia inita eum Bertha, matrimonium init eum ejus Sorore, non exSurgit, ex communi sententia, impedimentum respeetu Berthae, nee dirimuntur sponsalia.

Iline concludi potest quatenus impedimentum honest iis publicae oriatur eae matrimonio mere ciuelli' - Solutio hujus quaestionis, quae non respicit nisi loca ubi valida esse poSSunt Sponsalia mere civilia, pendet ab alia, quomodo nempe habendum sit tale matrimonium, an ut matrimonium clandestinum, an ut sponsalia et in primo eam, producet impedimentum usque ad quartum gradum; in seeundo autem, non nisi unque ad primum. Porro quid ea dore Sentiamus jam exposuimus ubi de honsalitas m' so ).122. III. Ovo jure indvelum sit illud impedimentum. Agnoscunt omnes referendum non esse nisi ad sus ec-elesiaSticum, nec ex Jure naturali aut divino deduci posse. Ηine Ecelesia in eo dispensare potest : vix aliud est impedimentum in quo faeilius dispenset Sedes Apostoli ea,

praesertim si oriatur tantum ex SponSalibUS. S 1 s. De impedimento DISPARITATIS CULTUS.IT 3. Adesse potest cultus disparitas, vel inter sdelem et infidelem, vel inter catholicum et haereticum et in prioriemu, eSt impedimentum dirimens, in posteriori prohibens tantum; de utroque hic dieemus ob materiae connexionem. PUNCT. i. De matrimoniis scelitim eum inscelibus. I aee breviter statui possunt. - T. Matrimonia scelium eum insiletibus, quamuela mEltis incommodis obnoaelo,

169쪽

ii 62 PAEs III. DE CONDITIONIBUS MATRIMONII.

non sunt lamen jure diuino aut naturali ai Olule proh

hira Proh. i' pars, scilicet esse mullis incommodis Obnoma. Praecipua ex his incommodis Sunt, i ' perversionis periculum in fide, vel in exteriori cultu; 2' summa prolis christiane instituendae diffleuitas; a' diseordiae in religionis negotio, aut illius oreasione exoriturae; ' obiees qui ne-eessario parti sideli ore rere debent in piis exereitiis persolvendi S. Prob. 2 ra, sive ex eo quod nullum proferri possit vistidum hujus absolutae prohibitionis argumentum, cum incommoda memorata possint in quibusdam casibus peculiaribus vel praecaveri, vel per maxima commoda compensari; sive ex iis quae mox dieturi sumus. II. meo matrimonia. qmming Ecclesiae miniis pro-δαια, non erant tamen Olim jure eccleSiastico irrita, imoneo absoluth prohibita. Prob. I ra, ex testimoniis plurium Patrum et oinciliorum, a quibus satis graviter reprehenduntur haec mala monta, imo et variis poenis subjiciuntur. Validissimis autem rationibus movetur Ecclesia ud ita Sentiendum, ut patet ex modo dictis. Prob. 2 Fara, tum nescities, quia nulla lex generalis et absoluta proferri potest et tum Positive, exemplo piarum mulierum, quae profecto abstinuissent ab hujusmodi matrimoniis, si fuissent omnino prohibita. Citare sufficiat Eunicen Timothei matrem, S. Caeciliam, S. Monicam Augustini matrem, S. Cloti idem. Et revera primis illis temporibus valde durum suisset, si Christiani non nisi eum Christi

nis nubere potuisSent. III. Iam a lonso tempore haec magrimonici resolute reprobanstir, et irrita declarantur ab Ecclesio. Prob. a Omnes Sentiunt, inquit BENEDImus XIV, Diu Slol. cita cardinal. Eboraceimem, S 1s, ob cultus dispa-- ritatem irrita matrimonia esse, non quidem Jure saero rum rum renonum, sed generali Ecclesiae more, qui pluribus h abhinc saeculis viget, ne vim legis obtinet.

Ita autem intelligitur illud impedimentum, ut irritum sit

170쪽

matrimonium eo ipso quo initur inter baptigatum et non haptiχatum, adeo ut non valeat matrimonium baptigati eum eatechumena, licht jam fidem teneat, imh et in statu gratiae esse possit: illud rempertum esse expresse asserit BENEDICTus XIV, ibid. Non valet etiam matrimonium initum eum ficte baptigato, id est, cum eo cujus baptismus fuit invalidus. Sed contra valeret matrimonium, Iiesit unus e conjugibus reSet npostata. Pu Noe. 2. De Matrimoniis catholicoram eum haereticis.1 d. IIaee vocantur apud auemres eeelesiasticos matrimonia mixta et de quibus haec statui poSSunt. I. Matrimonia misis, licet steneratim improbetis, non sunt tamen de se obsoluto prohibilo jure naturali me diueino. Est contra quosdam theologos. Prob. Psors, quia in eis eadem, imo et Saepe majora reperiuntur pericula et inremmoda, quam in matrimoniis eum infidelibus Prob. 2 ra. I' I claritiae, et quidem multipliei: s. plurium Sanctorum, quos legimus matrimonia continxisse eum haereticis; 2. Conciliorum, quorum plura permittunt hujusmodi matrimonia ob peculiae es rerum ei cumstantias , et modo pars haeretica conversionem promi tat : porro promissio illa tollit quidem varia perieula, sed non tollit profanationem Sacramenti, si praecipue innituntur adversarii; d. SS. Pontificum, qui limusmodi dispensationes pluries concesSerunt; d. theologorum, qui sunt fere unanimes pro nostra Sententia. 2' Eae ratione. Si matrimonia hujusmodi essent abs lute illicita, vel propter communicationem in divinis cum haeretico, vel propter Sacramenti profanationem et atqui neutrum ex his duobus sumeit. 1. Non propter communieationem in divinis et quia haec communicatio, Seelusis periculo et seandalo quae removeri poSSunt, prohibita non est

nisi jure ecclesiastico, juxta probabilem multorum opini nem de qua alibi, ac proinde Ecelesta gravi de causa eam permittere potest. 2. Non ob profanationem meramenti. Quod dupli ei argumento ostendi potest. 1' Ut ratioci-