Praelectionum theologicarum compendium ad museum theologiae alumnorum

271쪽

26d PAEs III. DE CONDITIONIBUS MATRIMONII.ctum matrimonii naturalem, sensu quo in praecedenti eapite (n' 12s) exposuimus; et quaeritur utrum possint principes ea jure proprio et suae auctoritatrinnato, Statuere. Porro quatuor proferuntur opiniones. Alii contendunt principes ex ipsa rei natura nee poSSe, nec unquam potuisse irritare matrimonium. 2' Alii concedunt principes id posse ex natura rei, Sed propugnant eos excidisse ab haepotestate quoad subditos christianos, ex quo Christus matrimonium evexit ad dignitatem meramenti. 3' Alii admittentes principem habere hanc potestatem ex natura rei, nec eam amisisse propter institutionem sacramenti, di eunt fuisse per reservationem Ecclesiae sublatam principibus christianis quoad subditos ehristianos. d' Alii demum existimant hane potestatem principibus competere ex natura rei, nec fuisse iis ablatam Sive per institutionem sacramenti, sive per reservationem Ecclesiae, proindeque est Semper ipsos gaudere. Ex hae brevi enuntiatione intelligitur quatuor opiniones fundamentis omnino diversis inniti, et tres priores in eo solum convenire quod quartam impugnent. Singularum momenta exponere satis erit: quod ut accurate praeStemus, earum argumenta ita proponemus, ut Simul non omittamus indicare quid afferri soleat ad eorum vim elidendam. Is i. E enditur I' οPINIO , quae scilicet citictoritatem principibus cenesal ATTENTA SONE ATRIM' S- NATURA.Ηane tenent quidam auctores, Sat numero pauei, qui contendunt matrimonium, etiam insidelium , seu in Sua tantum natura Speetatum, non subjacere auctoritati principum. i. Quia neeeSse foret prinei pem attingere ipsasmet contrahenti um Toluntates, et de eo m perSonis disponnere : atqui talem potestatem non habet uelaritas enim illius versatur quidem ei rea hona civium , sed non ei rea eorum voluntates. 2. Nil aliud potest prineeps quam quod exigit bonum pubi eum : atqui bonum publieum non eX- postulas i t leges illius attingant vinculum matrimonii; Sussieit ut attingant forum externum et effectus civiles. Ita BARRUEL, et quidam alii. g. Matrimonium dicendum est

272쪽

CAP. V. DE POTEST. PRINCIPUM UIReA IMPEDIM. 265eontractus divinusi eum lillhent Deu Is institii torsenn svnprn in' 25j; porro principes nihil possunt in ea quae sunt suris divini. Ita MuZZARELLI , LAMEN NAIS, etsi . MAI TIN. Ηuie primae opinioni adverSantur trium aliarum opinionum patroni, id est, non Solum theologi Galli, sed etiam plerique ex extraneis, his momentis innixi. i. Ut adstruatur prineipum auetoritas, Sumeit ostendere matrimonium, non solum quoad effectus ei viles, Sed in se spectatum

principum auctoritati Subjiei; siquidem, ut jam dictum est(n- 132j, potestas suprem et IndePenje ver- Iam in suo pro Mi ajius perumsti limites nisi justitiaest aequitatis, et nedum obstet sustitia, contra non am postulat ut matrimonium irritetur, prout jam pariter exposuimus et atqui revera, etc. Principi enim subjiciuntur quaecumque per se et ex natur Sua direct en t ad bonum temporale societatis et civium usomnic Aolion a Seere et atqui tale esse matrimonium per se videtur evidens, est miri sis et undamentum latius socie ex eo bene et vel male instituto praecipue pendet totius societatis status ut agnoverunt Semper legislatores et quicumque de honosocietatis Seripserunt. 2. Communiter admissum videtur principem I se irritare alidi contractus, v. g. donationis, venditionis, etc., non Solium quoad vinculum legale seu externum , sed etiam quoad vim naturalem et in foro eon-Seientiae et porro, nedum excipi debeat matrimonium eo quod sit sonti aerum loris excellentiqr, contra huic a for- otiori applicandum est idem principium ; siquidem ex una parte, mulli uagis influmin ex altera vero, cum id speciale habeat ille contractus, ut, Semel valide initus, sit Indiss*lubilis, minus emeneiter RPopiam suum attingeret legislator, si soli effectus ei viles irritarentur, nec ipse contractus attingi posSet. d. Nisi admittaturnaee opinio, dicendum erit matrimonia in delium, ad quos non extenditur Jurisdietio Ecelesiae, non aliis impedimentis dirimentibus subjici quam impedimentis juris naturalis et divini: atqui illud maximum est incommodum : ubique enam et Semper agnitum est moraliter neeessarium esse ut ipsummet vinculum matrimoniale subjiciatur impedimentis

273쪽

PARS III. DE CONDITIONIBUS MATRIMONII.

dirimentibus positivis, quihus nempe juxta varias locorum et populorum ei reumstantias ordinetur. d. Demum a liuiev sententiae adhaeret in praxi S. Sedes, inquit D. PER a cuEAU, Theolos. ac ti8tim minion. Sulcsiensis, t. II, is p. ad 6, quae declaravit invalida esse insidelium matrio mynia quae legibus patriae irritetatibus adversantur, nisi is per eonsuetudinem abrogatae fuerint illae leges. , Quam quidem declarationem non satis aduretisse videtur P. PERBONE, D' Id 2 , ubi docet principem non posse attingere matrimonium subditorum, etiam infidelium, nisi in ordine ad effectus civiles, non autem in foro eonsciretiae et eorum

Dupliei sensu propugnari potest et reipsa propugnatur haec opinio : diei nempe poteSt Subtractionem matrimonii

ab auctoritate principum vel fuisse consectarium naturale ipsius elevationis adesse Sacramentale, vel ortum habuisse a speciali voluntate Christi ita statuentis. Sie autem ratiocinantur qui hanc sententiam tenent. Matrimonium, utpote elevatum ad diunitatem Sacramenti, laetum est aliquid sacrum, ae proinde soli notestati Spirituali subjectum Insuper, materia snera eo non est contraemolix alis, sed tantum contraetus naturatim B--Proinde Subsistere potest Saeramentum, licet princeps irritet contructum civilem. Ita PoNTILs, GALESIUS, Theolos. IVirceburs emis. SCEMAMGRUEBER , MOSER, SARDAGNA, D. BOUVIER, P. PERBONE, etc. IIuie opinioni adversantur auctores tertiae et quartae opinionis, de quibus modo; ideoque iterum non solum theologi Galli, sed et plures extranei, ut SANcura qui ita absque dubio pronuntiat, BECANUS , LAXMAN, SALMANTICEFSES,

nes qui adducunt reservationem Ecclesiae; haec enim inutilis suisset, si ex sola sacramenti institutione principes potestatem suam amisissent. Nituntur autem duplici praesertim momento. V Ex contractus natura. Lices matrimonium ad dignitatem sacramenti elevatum fuerit, non desiit eSse con-

274쪽

CAP. T. DE POTEST. PRINCIPuM' CIRCA EMPEDin. 2s

lis, utpore semper influens in bonum societatis ergo subrespectu semper ordinationi principis subjacet. 2' Ex alte rius sententiae eonsectariis. In ea dicendum foret prindig' - 'pes, quando fidem ampleetuntur aut quando religio insorum gegmshropilain, Mi quid amittere de a potestate V --- porro hoe diei nequit. Nam, ut Erelevia renit, Non moriolio, qui restria qui coeleStio et et quis non

quantum adversarioriam placita odiosam principibus red dere possent religionem 2 Ergo, ete. 2sa. Eaependitur III ' OPINIο, quae Scilicet auctoritarem prinemibus cenestat EX RESERVATIONE ECCLESIAE. Ηane οpinionem tenent multi extranei, inter quos S,N--gr, LEDESMA, VALEFTIA, LESSIUS, BECANUS, SALMANTI-cENfEs, LAVMAN, ΗENRIQUM, BONACINA, CONINCE, BOLEMANN, NUGLER, RοNCULIA, ete. , quibus plures alii addi possent, et quorum nonnulli MSerunt hanc esse eοmmunem sententiam, nonnulli eSSe mmmuniorem. Puta talem

reservationem farere potuerit Melesia, deducunt vel generatim ex potestate quam ipSi tribuunt Supra res temporales, vel specialim ex eo quod, attenia matrimonii natura,

Eme de subesse debeat in hae Iam ipsa poteMaasiZilis, ne

dotur loens ponilictui, cui alioquin nullum afferri posset remedium. Quod vero reipSa fecerit, deducunt tum ex variis textibus iuris canoniel, in quibus statuitur aut supponitur matrimonia nοn esse ordinanda nisi ex legibus Eeelesiae; tum ex praxi mnstanti Iam diu recepta, vi cujus cunctae eausae matrimoniales, etiam ipsorum principum, ad forum

ecclesiasticum referuntur.

Ηuie opinioni refragantur auctores quartae opinionis: auctores vero primae et Secundae non expenderunt, quia in eorum sententia quaeStioni locus non erat. Auctores igitur Galli libenter post PETRUM SOTo agnoseunt, jam a multisseeulis, principes, pro Sua erga Eeelesiam pietate, ipsi reliquisse curam eauSarum matrimonialium ; sed tamen juxta ipsos, non admittenda eSi reservatio. quae nec laeta est, nee fieri potuit. 1' Non facta est: unde enim faciam

fuisse eoneludere liceret 8 An ex agendi ratione prinei-

275쪽

268 PARS III. DE CONDITIONIBUS MATRIMONII.

pum 2 Sed quamvis christiani principes curam de connu- hiis Ecclesiae prorsus reliquerint, non ideo jus suum amiserunt : aliud est enim jure Suo non uti, aliud jus suum amittere, praesertim eum sus fundatur in ipsa rerum natura. Numquid ex lege Ecelesiae 3 Sed nullum affertur decretum per quod reservationem hanc Statuerit Melesia, ut ostendunt plures auctores. Ergo laeta non est reservatio. 2' Nec fieri potuit; eum enim Eeclesia in temporale regum potestatem non habeat, jure quod tenent ex ipsa rerum natura reges Spoliare non potuit: neque ipsi principes potuerunt penitus abdicare sus sibi innatum et intuitu solius boni publici sibi competens. Ita coram clero Gallicano disserebat episeopus Monspeliensis, in mussi matrimonii Ga-stonis ducis Aurelianensis, an . 16 35. Ita fusius auctores recentiores, inter alios GEDAIS, GIBERT, GoΗARD seu ejus editor, Collat. Andescivemis, qui non solum ita si tuunt, sed quoad ultimum punctum adversariorum opinionem tam dure arguunt, ut in eo nequaquam iis consentiamus , nec unquam eonSeuSerimus, nedum ulterius quhm

PRINCIPIBUS ETIAMNUM COMPETERE POTESTATEM Stolvendi

impedimento dirimentia. Ut accurata habeatur hujus opinionis notitia, simulque absolvatur totius controversiae expoSitio, expendenda sunt seorsim argumenta quibus propugnatur quarta haec opinio, deinde ea quibus impugnatur. I. E enduntur st umenta I opinionis. Ium Arptimentum coalescit ex iis quae jam allata sunt adversus priores opiniones et sic proponi potest. Ea potestas principibus competit, quam habent ex natura rei, nec amiserunt per institutionem Sacramenti, aut reservationem Eeelesiae : atqui talis est potestas statuendi impedimenta dirimentia, ut deducitur quoad singulas partes ex iis quae allata sunt exponendo argumenta eorum qui adversantur tribus singulis prioribus opinionibus; ergo, ete. Unde ob

276쪽

CAP. V. DE POTEST. PRINCIPUM CIRCA IMPEDIM. 26sservant sibi opus non esse argumenta sua depromere e

Protestantibus, Iansentanis, aut aliis hujusmodi scriptoribus, ut pluries innuit P. PERRONE, cum haec ad manum habeant apud theologos apprimh eatholicos qui jam indieati fuerunt.

Quid huic argumento reponant priorum opinionum p troni , facile deduci potest ex dictis. 2s5. II*M I timentum. Eae praxi princis m. Illa pο-

testas principibus competit, quam per plura Semla mn- stanter exercuerunt, tanquam sibi innatam et propriam , absque ulla reclamatione, imo cum approbatione Ecelesiae : atqui talis est potestas de qua agimus. i. Eαm eaeercuerunt. Faetum illud fuse adstruunt GIBERT, et GEBBAIS. Et revera pereurrenti sive Jus Romanum, Sive variorum pulorum leges , multa statim occurrent de matrimonio Sancita, in quibus elueet exercitium auctoritatis de qua agimus. Nam ibi plura statuuntur impedimenta dirimentia , ut agnoscit BENEDimus XIV, de 'nod. l. IX, c. X et XI; qui tamen propugnat ea vim non habuisse nisi ex Ecetratae auctoritate. 2. Eam exercuerunt tanquam Sibi innα- tam et propriam. Nihil enim in eorum legibus occurrit quod innuat ipsos uti potestate aliunde aecepta; nullibi videtur quod eam ab Ecelesia aeceperint: sequuntur eX- empla Suorum praedecessorum, qui multa de matrimonio Statuerant, antequam religionem christianam amplecterentur, et certe parum verisimile est principes plurium populorum qui, licet ad sidem conversi, inter barbaros diu nec prorsus immerito computati sunt, ab Ecclesia accepisse potestatem ferendi leges quae in eorum eodicibus de matrimonio leguntur. Ergo dicendum est principes voluisse uti Jure sibi proprio. 3. Eam auctoritatem exercuerunt abSqtie reclamatione, imo eum approbatione Ecclesiae. Nul-

tibi videmus quod Ecelesia primaevis temporibus contra hujusmodi leges reclamaverit vel iis derogaverit, nisi tamen quando aliquo modo suri divino aut naturali repugnabant, sprout sus ipsi eompetere constat in qualibet sententia . Imo legimus SS. Patres, SS. Pontifices et Concilia leges illas laudasse, earum vim agnovisse, et ad earum

277쪽

2TO PAEs III. DE CONDITI reus M TRIMONII.

auctoritatem reeurrisse, ut fideles ab illicitis conjugiis averterent, et majorem vim legibus ecclesiastieis reneiliarent. Ergo, ete.

A oriunt alii, ex illa praxi adstrui forsan poteStatem qua ante Christum potiebantur principes, et qua nune poetiuntur erga insideles, vel ad summum qua potiebantur

tintequam eis adimeretur per reservationem Eeelesiae; sed

nihil amplius : nam optimh dici potest haec impedimenta

tune tantum valere coepisse ad irritandum matrimonium, quando necessit Ecclesiae consensus; ut satis patet ex eo quod Eeelesia litis leges correxerit, imo et abrogaverit, prout ipsi opportunum visum eSt. 226. II. Penduntur mpumenta fontra Opse

Cum quarta opinio tria simul adstruenda habeat w' Isd ,

dum mntra iis qui eam impugnant satis sit unum e tribusndstruere, huc redire possent quae diximus expendendo tres priores οpiniones et essentque argumenta eontra hunc opinionem specialia. Verum ista Jam satis fuerunt exposita. Addere sufficiat, juxta patronos quartae opinionis, di melle esse ut in iis argumentis specialibus aliquid Meurrat omnino deerelarium, eum nullum sit quod a plurimis gravissimisque theologis non impugnetur, ut patet ex iis quae attulimus. Expendenda nune ergo tantum argumenta tribus priοribus opinionibus communia, id est, quae eo diris guntur ut ostendant potestatem non rempetere principibus, ex quacumque causa id oriatur. I*- Avvmentum. Eae metoritate S. Thomae, Sum m. LVII, art. II, ad Iu, ubi loquens de cognatione legali, ait: u Dicendum quod prohibitio legis humanae non sum-- eeret ad impedimentum matrimonii, nisi interveniretrum Ecclesiae auctoritas, quae idem etiam interdicit. Reponunt patroni quartae sententiae, S. Doctorem intelligi posse, attento rerum statu, seu consuetudine qualis Suo tempore vigebat, vi cujus principes totum matrimonii regimen Ecelesiae relinquebant. Et ex sua parte asserunt testimonium aliud S. Thomae, quod ipsis videtur Satis apertum, in quo varios matrimonii respectus exponem,

278쪽

ait: a In quantum ordinatur ad bonum politicum ( seu, v ut antea exposuit, ad perpetuitatem alicujus boni politiei, puta populi in alim eivitate j, subjaret ordinationiis lis legis. In quantum autem ordinatur ad bonum Ecclei, siae, oportet quod subjaceat regimini reelesiastieo. Summ. eo ira Gentit, i. Iv, c. LXXVII, et S Plem. q. L,

2s . II in arsumentumfra Conetigio Tridentino, quod non solum desinit enu. XII, modo omnino generali et a soluto, trimoniales' metare ad pudices ecclesiasticos, Sed insuper cap. 1. de Res. matrim. declarat, et quidem sub paensi anathematis, matrimonia clandestina ruta et vero eu matrimonia, quandiu Eeclesia m irrim non fecit; atqui illud deelarare non potuisset, si alia exi- Steret potestas quae posset pariter ea irrita efficere. Etenim illa declaratio non respicit tantum tempus quod praeeessit Concilium, siquidem non dicit fuisse, sed esse: igitur in locis in quibus, ob defeetum promulgationis, non viget dincretum Coneilii contra lituusmodi matrimonia, si priueeps ea irrita decerneret, falsa laret haec Concilii declaratio; quod admitti nequit.

Respondent alii: i' Canonem xii non esse ne Saris exelutivum, et insuper in sua etiam sententia veriueari, cum omnes causae matrimoniales pertineant ad solam Eeclesiam, saltem sub respectu sacramenti et obligationum conscientiae. Ilinc agnoscit P. PERRONE, n' 253, cum quae tione de impedimentis permisceri non debere quaestionem de judicio causarum matrimonialium; quamvis enim muXimam hae inter se habeant affinitatem, idtera tamen ab altera sejungi debet. 2' In deerem de matrimoniis clandestinis omnino abstridii a praesenti controversia et scilicet diu disputatum est in Concilio an aliquando ea irrita fuissent; de sola Ecclesiet movebatur quaestio . quia nemo tune extera stimabat legem eivilem ea e liquando irritasset et quia jam. a longo Empore sola Melesia de laeto decernebat de ma- . . . . . trimoniis; ideo Concilium, controversiam circa factum historicum nolens dirimere, sed declarare tantum ea

279쪽

PARS III. DE CONDITIONIBUS MATRIMONII.

trimonia non esse ex natura sua irrita, nisi lege positiva irritentur, de sola Ecclesia locutum est.2s8. II lv a timentum. Eae avetorita se M. Ponti/cum et nempe i' BENEDICTI XIV, qui denegat hanc potesta, tem principibus, non solum in opere de Synod. dioecra. l. VIII, e. XII, D' 6, et t. Ix, c. Ix , n' 3, sed etiam in De-eretali, ut eam vocant, directa ad cardin. Eboracensem(d'York , s februar. iras, Bullar. t. III, ConSt. II, S VII. 2' Pii VI, qui in Brevi ad episcopum Motulensem diei id Septembris II 8S, tam aperte loquitur, ut nihil magis expressum desiderari queat: non solum enim asserit hane Potestatem Soli Ecelesiae competere, sed illud adstruit ex Concilio Tridentino, et varias adversariorum interpretatio- iam aut allegationes refellit. 3' Pn VIII, et GREGORII XVI, in suis litteris Eneyelicis, quorum prior ait matrimonium Non humanu tantum eae lepe, 8ed eae divina repi debere,

ideoque Ecelesiae subjici et posterior vero, Socris illud rebus acnumerari, et ex praestitutarum de ipso E etratae tuum eaesecutione oviri Nopendere ejusdem connubii Bim, robur, ae justam consociationem. Porro quamvis Pontifices Romani noluerint quaestionem definire, ait P. PERRONE, ny 235 , note se , ostendunt saltem quae ipsis mens sit, et quinam sensus et praxis Ecelesiae: unde,

inquiunt alii, praesertim post Breve Pii VI ad episcopum Motulensem . nullum superest dubium, nulla diffl- cultaS.MPonunt alii, ' generatim, noluisse SS. Pontifices quid-s quam de ea quaestione destinire. Illa enim quae opponuntur j vel non sunt ad rem . vel saltem non sunt objectum directum judicii per eos lati , sed vel dicta obiter, vel per mοdum discussionis illi Judicio praeviae et porro ea quae non Sunt jectum immediatum decreti, non habent proprid juxtas theologos vim decisionis pontinetae, sed tantum sententiae privati, licet maxime commendabilis, doctoris. Respondent 2' speetatim variis documentis in medium allatis : i. quoad BENEDicaeuM XIV, ipsum in opere de

280쪽

CAP. V. DE POTEST. PRINCIPUM CIRCA IMPEDIR. Ira

nod. ilio eos. noluisse quidquam definire: ut ipse proseu, latur, et omnes agnoscunt: in Decretali autem citata ipsum loqui, et quidem modo incidenti tantum, de potestate prin-eipis quoad insideles tamen admittunt plerique ex adversariis. 2. Quoad PIUM VI, ipsum potestatem in his quae spectant matrimonii valorem non tantum soli Ecclesiae . adseribere, sed ideo adscribere, quia matrimonium elevatum est ad dignitatem sacramenti, imo non uliα riatione adseribendam pronuntiare; unde sequeretur damnatos diei debere quicumque non tenent secundam opinionem, id eSt, praestantissimos omnis gentis theologos, ut patet ex dictis n- 2s 2 , 2sa ). Adui posset eumdem Pontificem in Epistola ad archiepiscopum Mechliniensem, io deeembris i Ad, expresse dicere :u Nos non damnamus absolute eos doctorum reS catholicos qui asseruerunt principem posse adjungere, 'rum impedimenta ad reddendam inefficacem et tollendam' i ' materiam aptam sacramento, quamvis alii magis meritorum illud negent; is nee ullatenus credibile esse interim sa tam fuisse tantam mutationem in statu controversiae. Re- ipsa quie opponuntur nullatenus sunt objectum directumis,fJudicii pontificii, sed omnino pertinent ad illius necessoria Substantia est condemnatio agendi rationis episeopi Motu lani, qui pronuntiaverat de caussi matrimonii jam sudieata per archiepiseopum Neapolitanum, quae scilicet versabatur circa impedimentum impotentiae : illa autem agendi ratio, in omni opinione, multiplici vitio laborabat, ut ex ipso Brevi manifestum est. Stat ergo sudicium S. Pontificis in-mneussum, independenter a discussionibus quae in praesentiοpponuntur, quae nοn Sunt nisi pecessoria. nec proinde diei possunt decisio pontificia. a. Quoad PiuM VIII et GREGORIUM XVI, eorum verba contra illos tantum dirigi quid Eeelesiae auctoritatem circa matrimonium non BgnOSeentes, aut a potestate civili pendere propugnantes, ejus legeS eontemnunt aut parvi pendunt. Is s. IVRM A timentum. Eae uestriis revomis Constre- potiontim Romanorum. S. Poenitentiaria, pluries interrogata de matrimoniis apud nos cum impiaimento eivili initis, Semper respondit, iis Suam quoad maritalem nexum