Hieronymi Tartarotti Roboretani De versione Rufiniana historiae ecclesiasticae Eusebii Caesariensis dissertatio, in qua Valesianae interpretationis dignitas & praestantia vindicatur

발행: 1748년

분량: 130페이지

출처: archive.org

분류: 미분류

61쪽

tationibus eX Graeca lingua, quum Graecis litteris leviter imbutus fuerit vel ipso tesse, quili Confessionum Lib. I. Cap. XIV. ait se

Graecam Grammaticam odisse, eo quod ter. . roribus ac poenis ad eam percipiendam cogeretur. Instabant enim assidue, urgebantque praeceptores , a quibus interdum vapulabat, quod in caussa fuit, cur Homerus, qui ceteroquin iucundissimis narrationibus auditoris animum obieetat, eidem amarus videretur, quare orationem concludens ait: Manrem hiabere vim ad discenda ista Meram curiositatem, quam meticu am necessitatem.

Gennadius Cap. XVII. De Viris Illos, Lbus, & Honorius Lib. II. Cap. XVII. De Scriptoribus meissasticis, fatentur certe Rufinum .rn tranferendo de Graeco in Latinum elegans ingenium habui sse .' Victor vero Vitem

si Lib V. Cap. X v II l. Persecutionis inmdalicae, Graecae facundiae , Larinisqtie floribus

ruatum eundem appellat. At eam ipsi laudem recentiores minime denegant, immo quam maxime in eo agnoscunt, licet fidem in transferendo desiderent. Valesum de Rufino scribentem iam audivimus. mam. vis

sensem totius EUHii sequatur quam verba , rersus es tamen ac nitidus , nec legentibus in.

62쪽

6o DE VERSIONE

Jacundas. Audivimus etiam Duisum se de eo locutum: Sa version est pure, nette, reme me riser elegante; elle reud fori agreabo. ment se sens et les pen stes de son Auleur:& tamen primus de eo conqueritur, multa.

pro arbitris addidisse, multa detraxisse, multa mutasse ; ac plerisque in locis paraphrasiem potius esse , quam interpretem. Alter vero, Primum quidem eum fuisse asserit, qui Eusebianam Historiam verterit, sed id admo. dum Ileenter de more suo praestitisse. Ceterum Valesio, & Dupino per spieuitatem, & elegantiam in Eusebiana Rufini Versione laudantibus, addendi sunt inter re- .centiores Gaufridus mussardus Patisiensis Theologus, & Ianus Gebbardus , quorum primus in Praefatione Historiae Rufini ab se editae Parisis, commendat in Rufiniana Inter praetatione sermonis culturam , 'quae tam tu es , ut quum Graeca st Hisoria, miνumst tantam in vertendo venustatem servasse Rufinum. Alter vero in Crepundiis Hanoviae editis anno MDCXV. stilo terso , ct Deumaea in narrationibus perspicua usum fuisse imterpretem pronuntiat.

Restat Sidonius , qui Lib. II. Epist. IX. ad Donidium tam alte de Rufini versione

63쪽

' RUFINIANA. 6rsentit, ut asserere non dubitaverit: Nee

Apule, Phaedonem se Platonis, neque Tulliam Ctes Ontem fle Demosthenis in Uum , regulamque Romani sermonis exscripssse. At Sidonius non de Historia Eusebii a Rufino in Latinum eonversa, sed de libris orige. nis loquitur eo lom, cuius iudicio si quNdem de fide in transferendo intenigendus sit, non autem de sermonis elegantia ac nitore , quod verisimilius puto Hieronymi auctoritatem oppono, qui&Graecam linguam Ionge melius quam Sidonius callebat . &Latinam Rufini Interpretationem cum Grataeo Eusebii textu certissime contulerat; quod de Sidonio non ausim affirmare.

XU. Sed universa Latina Ecclesia per undecim & amplius saecula Rufini Versi

ne usa, eam auctoritate sua comprobavit.

Recte id quidem. At cur, quaeso, Eeci

sia Rufini Versione non uteretur, quam quam ad Graeeum exemplar minus diligenister exacta , quum ea ad res gestas cogno. scendas , Episcoporum ac Martyrum praeclara facinora detegenda, haurienda ver exempla praestantissimorum virorum , quatum scriptis, tum vitae sanctitate Dei E esesam illustrarunt, etiam ita interpolara, satis

64쪽

61 DE VERSIONE

satiet usui esse posset ρ Sed quid dico usu tesse posset Immo ad, scopum, quo specta.

bat Ecclesia, eo magi, conducere videbatur; quum Rufini Additamenta, quorum ope Eusebius ditescit , res plerumque enucleatius eXplicent, ac commentaris Ioeo esse possint. Non est igitur mirum si Fecsesia, minime sollicita de religiosa illa in trans serendo diligentia ac fide, a Criticis tantopere commendata quam ad ea quae diximus. ad haereses confutandas , ad morum discipIinam eruendam, non omnino necet

sariam esse noverat Rufini Uersionem amplexa est , auctoritateque sua roboravit rquum praesertim nulla alia suppeteret intem pretatio; ea vero nihil prorsus ab orthodo. Ta fide alienum icontineret. At, posterior taSν, non Uno eventu edbela, quam sepissime cum Ecclesiae se tum Reipubblicae erapediat veterum monumenta integritati: suae restituere, cuncta secernere ac separare , &sua cuique tribuere:. quam etiam iucundum nativam scriptorum faciem, & primigenium candorem intueri; quum in Rufini Uersio. nem diligentius inquirere coepisset, eamque a Graeco textu non raro longe recedere animadvertisset, conquesta est, auctorem

65쪽

M RUFINIANA . H

maxima in vertendo libertate usuri fuisse Haec est o ran in m criminationum summa, quae in Rufinum afleruntur. Delictum ei praeterea imputatur nullum. , Sed hac de re audire .praestat doctissimum virum Ioannem Christo orso m, quit in ele. gantissimo Prooemio in suam Eusebianae Historiae versionem, argumenta haec, quae pro Rufino aliquo modo facere videntur, ian praevider l, dilueratque . At Rufinus ait ipse I in hoc longo aevi curriculo lectus a mutilis , a plerisque probrius, laudatus etiam fori rase a quibus m. Sit ita sane. In eodem fortasse. erroris nibi , quod ad doctrinam alti. ner .i 1 quidem . non de ejus 1ide in religionec quamquam ea etiam a D. Hieroumo reprobenituρὰ sed de, fidelitate in hujus Historiae

conversone Aquimur. Sis rectum quod recte credita rit, atque optarem quidem e sed quod quctores summos interpretiando nonnihil depravaverit , non ita rectum. Si qui sunt, qui illum probarint , qui pauci sunt , aut Graecumsexemplar illis 'on suppetebat , aut s suppetebar .

vel non legerant , Dei saltem non intellexerunt , I tantum Mei tribuere Rono, at Graeca rvolare minime opus 6se arbitrarentur. At accis interea temporis ex hac ejus explica.

66쪽

M DE VERSIONE

thne frinus oe utilitatis percepit plurimum. Νω inficior equidem. Et f ex ea , set es, non parum Ixist emolumenti , multo plus, spero, capiet, cum jam tandem vere expressa sit. Ut enim cum quis alicujus illustris viri enim colorum varietate non satis eleganter oe arti isse δε-

pictam inmeatur, is ejus memoriam ita revo. catus aliqua jucunditate perfunditur, non tamen ea, quam ex imagine ad visum expre1Dδauriret; sc cum Lectiν Eusebii in seribendo formam o tamquam characterem per Eu i conversonem Fas ser transennam aspiciat, fructum capit ille quidem o oblectationem. non tamen eam quam ex auctoris sententia oesiliter oe latine satis explanaea posset reumra colligere. Quod R ufini Versio in uno vel altero accusatore acerbior mus interdum verbis exagitetur, condonandum id scriptoribus, quibus fides in transferendo nec sane immerito quam maxime cordi erit, atque id unire spectabant. Si enim Ecclesia, si veteres P tres, seposita tantisper cogitatione emolumenti, quod ex Rufini versione, qualisi cumque demum ea sit, in Ecclesiastieam

Historiam promanabat quod unum sane ob oculos habebant ejus in trafferendo fidem

67쪽

RUFINIANA. 6s

fidem ad trutinam revocare coepissent, atque in id dumtaxat animum intendissent, quod saeculis eriticis factitatum est, multum pro- feeto S ipsi habuissent, quod in Rufiniana Versione reprehenderent. Quare mirandum minime est, iterum dico, si Ecclesia, si veteres Patres de Rufini labore profecerunt, nemoque de nova elucubranda Eusebianae Historiae interpretatione cogitavit: quibus ex rebus frustra sane laborat P. Cacciar us, ut aliquod Rufino suo perfugium adstruat, quo ejus in transferendo fidem tueatur ac probet. XVI. Dixi Ecelesiae nullam fuisse versimnem Eusebianae Historiae praeter eam, quam Rufinus edidit, quamquam optime noverim iam laudatum CL. Chrsopbosonum in ea suisite sententia, ut existimaverit S. Hi

Tonymum idcm opus e Graeco in Latinum

transtulisse ; quem laborem iniuria temporum intercidisse dolet in eodem Prooemio, s enim ad nos, ait ille, devenisset, ct profecto Ru-fni conuerso in tenebris neglam jacuisset, sego istam meam qualemcumque operam non aliis

quando suscepissem. Eadem est mens Sustridi Petri, qui in Praefatione versionis Christo. phorsoni ab se recognitae & illustratae, haec habet: Soli itaque Rufinus, ct Epipbanius

68쪽

66 DE VERSIONE

ranto temporis spatio Ecclesiasticae Historiae his liti Ant interpretes in Ecclesia Latina . stio tamen de Rufino valde mirandum es, cum oeGelasius Pontifex D. Hieron mum secutus, ejus translationem condemnaverit, ct pos eum D. Hierendimus Eusebium de integra converterit. At , quod pace doctissimorum virorum dixerim, minime ii assequuti sunt sensum verborum Hieroumi in Lib. I. g. XI. A vitae adversus Ru um; quum enim ibidem ait S. Do flor : Laudasi Eusebium in Ecelesassica Hisoria r in digesione temporum in descriptione S. Terrae: oe haec ipsa opuscula in Latinum vertens, meae linguae ho

missstis dedi, non illud significare vult, singula ibi enumerata opuscula ab se in La. tinum conversia fuisIe ; sed postrema duo,

Locis Hebraicis Latio quidem donasse,' pri mum autem , nempe meo sicam Him. riam, laudasse tantummodo. Ad haee animum minime advertit Uer rensis editor operum S. Hieronymi, qui quum in Part. II. XX UIII. Praefationis G neralis de iis S. Doctoris scriptionibus minutius disserat, quidem doctorum judiacio deperditae misimantur , ipse τ ιο minime

aris

69쪽

RUFINIANA. 67

arbitratur elucubratas, hanc, quae dubio procul ad eam clasIem referri debet, prorsus omisit. XVII. Iertium eruditi eiusdem viri argumentum ad Rufini Versionem vindican. dam illud est, S. Hieronymum , qui reliquas avetoris illius interpretationes insecta. tus est, Eusebianae Historiae Translationem, quam ceteroqui optime noverat, ubique inlaetam praetermisse. At non unicum eit ad hane dissicultatem solvendam responsum. Primo enim Apologetici libri adversus Rufinum, in quibus Hieronymus ejusdem interpretationes carpit ubique insectaturque,

anno Erae Uulgaris CCCCI. & sequenti

scripti ab eo fuerunt. Eo tempore Eus hianae Historiae versio nondum studiosorum manibus terebatur; sed eidem vacabat Rufinus, absolutamque edidit dumtaxat vel eodem anno CCCCI., vel proxime subsiciquenti Quare minime mirandum est, illam ab Hieronymo , qui tunc in Oriente versabatur, non perstringi. Deinde vero veritati haud consonum est, reliquas omnes Rufini interpretationes ab Hieronymo sugillatas fuisse. Multa enim

Basilii Magni opuseula latine reddidit Rufinus, item Clementis Romani Recogniti

70쪽

ε8 DE VERSIONE

nes, & Anatolii Alexandrini Camnem Paschalem, quae nuspiam, quod quidem sciam, ab Hieronymo vituperantur. Addam insuper quasdam maximis etiam ab eo laudi. hus affici, ut translatio opusculorum Gregorii Nazianzeni, de qua ita S. Doctor A . Iosiae Lib. I. , Rufinum ipsum alloquens et En tu , qui in me parvam criminaris scient am, oe videris tibi litteratulus atque Rabbi, responde, cur scribere aliqua aufur sis, ct DL rem disertissimum Gregorium pari eloquii splenis

dore transferre. Unde tibi. tanta verborum coispia , sententiarum lumen , translationum vari

ras, homini , qui oratoriam vix primis labriae in adolescentia degustalii R Aut ego fallor, aut tu Ciceronem occulte lectitas, ct ideo tam dia sertus es ; mihique lectionis ejus crimen intendis , ut solus inter Ecclesiasicos Tractatores eloquentiae flumine glorieris. Et tamen eadem vitia in hac quoque Rufini Versione recemtiores Critici notant , quae in Interpretatione Eusebii ab iisdem culpantur. Vellicatam hane etiam Nazianzeni transisIationem ab Hieronymo scribit quidem P. Caeclarius Part. III. Dissert. A pol. g. I. pag. I s. At si hoc sit vellicare aliquid , quid sit illud idem laudare, haud equidem

SEARCH

MENU NAVIGATION