장음표시 사용
51쪽
dccernunt Valentinianus , Valens, & Gratianus, in d. l. a. temere peti a Paulo: qui de ea numquam, ne per somnium quidem, cogitavit: quia nulla erat ejus aetate; & deinde post tantum temporis intervallum domum recepta est Θ Ait tamen Paulus, Νecare via
tur Mu tautum is qui partum perfocat , sed Θis qui alicis, qui alimonia denegat , ct
qui publicis locis misericordiae causa exponit quam ipse non habet: Optime. atque ita censebant plerique boni ac justi viri: ut toto hoc opere intelligitur. quin Constantinus , & Athenagoras, ut jam capite V. ostendi, ea in specie etiam dicebant. Sed licet sic optime disputet Paulus, tamen male illi qui hinc collegerint; Si necare Ρaulo videtur non tantum is qui partum persocat,
sed & is qui abjicit & qui . alimonia denegat , & is qui pubi icis locis misericordiae
causa exponit quam ipse non habet: fuit igitur infantis & caedes, & abjectio , & expositio, Pauli tempore punita aut homici- 'dii , aut parricidii, poena. Nihil enim inc prius , nihil magis a vero abhorret: cita non inficier, tale argumentum quod ex muli verbis hic videatur aliqualis ducere conse
52쪽
-JULius PAULUs, &c. 'quentia, hactenus qualem qualem veri speciem induere. CApDΥ VII. .
In exponendis Veterum monumentis frequentisma Viris,' etiam eruditissimis , esse argumenta a consequentia: sed fallacissima sise , is eυitanda his qui ad laudem verae eruditionis a pirant, exemplis put cherrimis demonstratum. simul expedita quaedam, atque eadem intricata, Puris Civilis capIta.
Sε o nescio, an quod frequentius Interpretibus, non modo de plebe, sed etiam majorum gentium , sit argumentum , quam quod de sumitur a consequentia rationis aut dicti quo usus sit quis Vctus Alictor: atque interim nullum .est quod imprudentes aeqtae fallat; &, cum ex vero ac probabili colorc mferat, magis praete Auctoris mentem ducatur. Id , nisi grave cuiquam sit, paucis, sed pulchris, exemplis demonstrare constitui; ut aliquanto certior fiat Pauli sententia : simul, appareat, eis qui ad cruditioncm, illam justam ac masculam, bona cti tuntur fide, in exponendis yeterum Auctorum scriptis deinceps Parcendum esse argumentis tam levibus & sallacibus.
Primum ex Virgilio sumam : apud quem
53쪽
38 GERARDI Noo ΥJuturnam sic alloquitur lib. XII. AEneid. lympha decus fluviorum animo gratissima
nostro, Scis , ut te cunictis unam, quaecunque Latinae
Magnanimi suis ingratum adscendere cubile rPraetulerim.
Ait Juno , se Nymphis cunctis quas amaverit Jupiter, Juturnam praetuliste: perinde qua- omnes in honore habuerit amores Jovis. id vero non ita esse , Constat, & in Notis observat Servius : cujus adscripsi verba; atque co lubentius, quia pnaeterea attulit locum ex Sallustio aeque pulchrum, & ad rem accommodatum. Verba SerVii. Liptotes figura per contrarium. plus enim dicit . o minus fgniscat. namque alius omnes est persecuta: huic vero libenter indulsit. Et dicit se hanc omnibus praetralisse: quas etiam alias in honore habuerit. er- εο ideo hoc dicit, ut tollat coufium quam potuit turna habere suspectam. Save talis haec gu- ra est ut istud Sallustia vuω , Mare Pqnticum dulcius, quam caetera: cum nullam. dulce sit. Alterum exemplum, atque idem superiori,
habet Ulpianus l. 4. D. de curatoribus furioso Juno
54쪽
JULi Us PAULUS, &c. 39 altis extra ordinem dandis e cum sc infit, Furiose matris curatio ad filium pertinet e pletas enim parentibus, etsi in aequalis est eorum potestas, aequa debetur. Primo adspectu videtur vel ic, quod Civili Jure aliqua matris est in liberos potestas, quamquam non tanta, quanta est patris: quia inaequalis corum potestas est. At hoc nemo Veterum dixit: ne
Ulpianus quidem. quin is l. a. D. de his qui fui vel alieni iuris sunt sic scribit, uui ex me
uxore mea nascitur in mea potestate est. Et Justinianus g. io. Inst. de adoptionibus negat, foeminas adoptare posse:' & addit rationem; ca ratio est, qui a nec naturales liberos in sua potestate habent. Tertium exemplum apponam ex LI 2. C.
Ex quibus causs infamia irrogatur. Verba haec sunt. Si te expilasse hereditatem sententia Praesdis constiterit, non ex eo quod non se alia poena tibi irregata es , furti improbioris infamiam emitasti. Alexandor expilatae lic reditatis crimen vocat furtum, & improbius. Ineptus tamen sucrit qui hinc colligat, ergo id crimen esse , furtum Jure Civili; ex eoque furti agi hoc enim procul vero esse, liquet ex Llpiano I. a. D. Expilatae hereditatis. crba Ulpia-F ni,
55쪽
ho GERARDI Noo D Tni, Si expilatae hereditatis crimen intendatur , .Praeses provinciae cognitionem suam accommodare debet: cum enim furti agi non potest, solum superest auxilium Praesidis. Sed & Paulus L ult. D. eo tit. sic scribit, Rei hereditariae furium non si, sicut nec ejus quae sine domina est.
Quartum e Xemplum est in I. a. C. Rerum amotarum: in qua ita roscribunt Diocletianus& Maximianus. Divortii ea a rebus uxoris amarito amotis, vel ab uxore mariti rerum amotarum Edicto perpetuo permittitur actio. Et Causantur, Constante etenim matrimonio neutri eorum nequepetvalis e neque famosa, actio com- 'petit, sed de damno in factum datur actio. An igitur actio rerum amotarum & poenalis, &famosa, est Civili Jure Θ Cavc, putes. non enim poenalis est, quia licci ex delicto nascatur; tamen rei persccutionem continere, Paulus docet L a I. g. s. D. eos. tit. sed nec samosa est; quia, ut G ajus ait, rerum s motarum actio condictio cst l. 26. D. eod. tit. CCL
sat autem ignominia incondictionibus, quamvis ex famosis causis pendeant l. 36. D. de obligationibus 9 actionibus. Quid ergo volunt Diocletianus & Maximianus d. l. a. C. rerum amotarum φ Quod marito rebus amotis re vera
56쪽
ra furtum fit ab uxore L 2I. g. ult. l. 29. D. eod. tit. etsi in honorem matrimonii lcniore utamur vocabulo: Cum autem poenalis do famosa furti actio marito adversu S u Xorem, Constante matrimonio, negetur l. I. 9 2. D. eod. tit. I. Sa. g. I. 2. D. de furtis ; idcirco ciste rerum quidem amotarum actio adversus uxorem , constante matrimonio, datur: quia
ea actio, etsi famosa non sit Civili Jure; tamen re ipsa, . opinione gravium virorum, pro famosa habetur. in quem autem famosa actio non permittitur , in eum nec illa competit quae re ipsi & cxistimatione hominum Donorum & gravium non evitat infamiae notam: et si Civili Jure non habeatur famosa: ut apparet e X l. a. l. F. l. 7. pr. S. I. seqq. D. de obsequiis parentum. Quintum exemplum, atque ipsum insigne, est in L 7. C. Vt in possessionem legatorum. inqua sic. infit Alexander. Scire debetis sLi-
commissi squiden, 9 legati satisdationem remit
ti Divum Marcum , Divum Commossum couisituisse. Ut autem boni viri arbitratu is,c ι u sfrumis relictus est, utatur fruatur: m
Mime fatisdationem remitti testamento posse. Quia negat Alexander, priorem fructuariae F Σ Ω-
57쪽
42, GERARDI Noon et satisdationis clausulam, quae est, Fructuarium Uura fruiturum arbisratu boni viri, testantento rc mitti posse ; nec verbum addit de posteriore clausula, quae est, Restituturumse fuison Afrisu, id V d ex re fructaaria extabor: idcirco visum fuit eruditis hominibus, sic cum accipere quasi nolit, priorem ejus cautionis clausulam a testatore remitti; sed posteriorem remitti, non prohibeat. At hanc collectione in perperam Iieri xxistimo': quia neque ratio juris eam fert, neque Alexandri sententia. Fuerit tanti , utramque vidisse. Quod ad jus attinet: certa res est. nam prae tor, si cujus rei ususfructus legatus sit, voluit, legatarium de utroque cavere; & usurum fruiturum se boni viri arbitratu; &, cum usus fructus ad cum pertinere desinet, restituturum quod inde extabit l. I. D. Uffructuarius quemadmodum caveat. quod si non satisi det fructuarius ; praeterea promisit Praetor, .
actionem ei non daret. I 3. D. de re fructu. nec refert, utrum fructuario remissa testamcnto cautio sit, sive tota, sive ex parte , eaque priore, aut posteriore; an non sit. non enim
distinguit Praetor: & quamquam pro lege ser-
Vetur testatoris voluntas l. iao. D. de verbo
58쪽
Juvius PAULUS, Jcc. rum signiscatione, quando a legit, Is non ab horret; tamen quoties illis advcriatur, pro lege non habetur l. ys. i. II 2. pol. D. delegatis lib. i. Quod si est; cilicitur, ut, si te lamento fiat remistio fructuariae cautionis, sive totius, sive pro parte, priore, Vel posteriore , ea quia Edicto repugnat , r Iliona juris improbetur. At necdum secur. ab Alexandro res sunt. Toto erras coelo: is Im- .perator resseribit veteri covenienter juri. Ain' tu In rem praesentem veni: senties. Consulebat Alexandrum Proculianus , ad hunc enim rescriptum est) an testamento remitti posset satisdatio fructuaria, quam Alexander ut mox ostendam) vocat satisdationem , Ut boni viri arbitratu is cui uoufructus refotis est, utatur fruatur. Quaestiorris Causa erat,
quod D. Marcus, & D. Commodus, satisdationem quam praetor legati aut fidei commissi servandi causa ab herede praestari jubet l. I. D. Ut legatorum sieu sdeicommissorum servandorum causa caveatur , ei a testatore remitti passi sunt l. a. Coae eod. tis. Haec quaestio. ad eam rescripsit Alexander, Ρroculianum scire oportere, quod a remissione cautionis quae le- .
. gati vel fideicommissi servandi causa ab here-
59쪽
4 G.ERAR Di Noon Tce praestanda est, non Valet argumentum ad remissionem cautionis, Ut boni viri arbitratuis cui usus ructus relictus est , utatur fruatur. Queiam ob rem p quia de remissione cautionis fidei commisit vel legati servandi causa D. Marcus & D. Commodus nominatim constituerunt: 'de remisso ne autem cautionis, Ut loni viri P bitrὶ Iu is cui noufructus relictus es , utatur fruatur , neque illi rescripsserunt, neque alii. manci igitur ca cautio sub Edicti regulis a quibus excepta non est: ac , quamquam ex Marci & Commodi Constitutionibus remitti possit satisdatio legati aut fidei commissis 1 scrvandi causa ; tamen satisdatio , Ut boni
Ciri arbitratu is cui ui fructus relicDδy est, 'utatur fruatur , minime potest remitti. Sic δε- lexandrum interpretor; atque eum integram fructuariae cautionis formulam primis ejus 6rbis designare: usitata Veteribus ratione; sed, quia ab Interprctibus parum observata, pau-Ca apponam exempla. primum dabit Ulpianus : apud quem in L uis. D. Uynfructuariusquewadmo G caveat sic legimus, Si vasorumi serumst Uufructus relictus si , non erit cautio Senatusiconsulti necessaria; sed illa sola, Boni viri arbitratu Utirum fruitur avia Significa- .
60쪽
JULius PAULUs, &c 43 tur autem is vasorum relicto usu fructu, non cautionem quasi usus fructus desiderari : sed illam quae est veri, cujus initium est, i naviri arbitratu inurum fruiturum. Similiter in I. I 3. D. de in ruιTu extat, Si usiussi myns Ie- gatus sit , non prilis dandam actionem in ructuario , quam Dii dederit, se boni viri arbitratu inurum fruiturum. pro, non priuS, quam fructuariam cautionem praestiterit. Nec tan- 'tum Ulpianus, sed & imperator Alexander, is cujus sententiam quaerissius, cam formulam a priore ejus parte appellat l. q. C. eod. tit. cum sic rescribit, Udufructu constituto, covsquens est , ut fati datio boni viri arbitraIu pr.ebeatur ab eo ad quem id commodum pei Cevit, quod nullam iasionem ex Uu proprietati a Nerat. Evenit & alibi, ut a primis Edicti vcrbis quo interdictum aut actio proponitur , actio aut interdictum appelletur: & exemplum in I.-I. . D. suod legatorum : in qua Ulpianus, Hoc, inopait, interdictum vulgo Quod lcgatorum oppetatur. Unde, nisi a primis Edicti verbis quae sunt in g. a. ejusdem loci' Et in I. I. g. I. D. suorum bonorum infit , Hoc interdictum Quorum bonorum appellatur. nempe, a pri