Fratris Alfonsi a Castro ... De iusta haereticorum punitione libri tres, nunc recens accurate recogniti

221쪽

D E IUSTA A AER ET PUNITIONE 'prouisset auxilium, quamuis non idololatris, quibus ille deditus erat: sed soli faciliat persons. Defensores hsreti corti dicuntur illi,qui uiribus,aut armis, Ec poteritia resistendo impediunt,ne illi capiant , incarcerentur, aut quolibet puniantur,aut denique ne a iudice examinetur.De huiusmodi defensione habetur. 24.q.3,P multa capitula, i&27.qone.I.cap. Si custos. Tales defenso

res Lutheranom fuerunt, tu iunt hoc nostro seculo multi Germanis Priricipes,Dux Saxonis Fridericus,qui pri- mus Lutherum tutatus est, de huic proximus Lanstgrauius Hessiae Philippus, qui tam impense Lutheranis fa uerat,etallos tam ex animo defendunt,ut pro illis non solum sint purgare parati sed suifiagqs multarum Germaniae ciuitatum adiuti,hoc anno quadragesimo sexto su Pra millesimum quingentesimum, ingentem ualidissi,

mum P congregauerint eXercitum contra Carolu Cae

sarem Hispaniarum Regem Fidelissimum, atque acer rimum ecclesiae propugnato tem. Ob istoiv defensione, haec pestilentissima Lutheranorum haeresis adeo grassata est, ut totam sere insecerit Germaniam. Et certe hoc φXperientia docente cognoscimus, nulla diu perstitisse haeresim: nisi quae principes potentes habuit, qui illius haeresiarcham pro uiribus defenderunt. Solicitat enim daemon non solum haereticis: sed alias quibuslibet scelestis hominibus fautores, Sc defensores praestare, ne obdeseetum tutelae crimina desint. Hinc est, quod aediabolo, dc membris eius, quae sunt omnes iniqui.Deus Db.43 ad sanctum Iob loquens ait: Corpus illius, quasi scuta sussilia,S compactum squamis se prementibus. Vna

uni coniungitur, de nec spiraculum in cedit per eas. Quae uerba interpretans beatus Gregorius libro trigesimo Grego. tertio Moralium capite trigesimo primo ait: Fertur :quia draconis corpus squamis tegitur, ne citius iacula tione ullius penetretur . Ita corpus omne diaboli,id est,' multitudo reproborum cum de iniquitate sua corripi

tur , quibuscunque tergiversationibus se excusare cona

222쪽

tur, de quasi quasdam defensionis squamas obiicit, ne

transfigi sagittaveritatis possit. Et trigesimo tertio capitulo subdit: Istae squamae peccantium,ne ab ore Prae' dicantium aliquo uitae spiraculo penetrentur,& obduratae sunt: dc coniunetae. Quos enim similis reatus socia concordi pertinacia etiam defenso peruersa constipat, ut de facinoribus suis alterna se inuicem defensione tueantur. Sibi.D. quiso metuit dum admoneri, uel corrigi altent cernit :& id circo contra corripientium uerba unanimiter assiugit: quia se in altero protegit. Bene erogo driuna uni coniungitur, Mne spiraculum incedit per eas: quia iniquitatibus suis dum uicistim superba se se sensione protegunt,fanelae exhortationis spiracula ad se nullatenus intrare permittunt. Quont pestiferam concordiam adhuc apertius subdidit, dicens:Una alteri adhaerebit, Sc tenentes se nequaq; separabuntur. Qui. n. diuisi corrigi poterant,in iniquitatum sua N pertinacia uniri perdurant,&tanto magis quotidie a cognitione iustitiae separabiliores fiunt, quanto a se inuicem nulla increpatione separantur. Nam sicut esse noxium solet, si uni tas desit bonis,ita perniciosum est, sition desit malis. Perversos quippe unitas corroborat dum concordat, re tanto magis incorrigibiles, quanto unanimes facit Hactenus Gregorius. Si aliqui Germaniae Principes, Scaliae illius nationis piates,non tam fortiter Lutheist, Scalios haereticos defendiisent,aut omnes illi resipuissent,

aut si pertinaces in suis haeresibus permansissent, illis duita sublatis,tota Germania ad ueram, Ec catholicam, quam an te optime nouerat fidem,iam redi)sset. Contra haec omnia persona iv gna,videlicet, Credentes, ReceptoreS,Fautores,Defensores haereticoN,multae, Sc uariae sunt poenae a iure decretae. Quaecunq;. n.isto Iu nomine quis censeatur, est eo ipso excoicatus, etsi post hanc excoicationem annus Iabatur integer absq; ulla per eudata iusta satisfactione, ab illo mis articulo efficitur in

famis Sc ab omnibus repellitur publicis ossicijs, nec ad

223쪽

DE IUSTA HAERET. PUNITIONE. electioitem alio0 admittitur,nec in testem. multae ashuc aliae illis irrogantur poenae,quae qm satis clare,& a perte exprimuntur in capit.Excoicamus .paragra. Cre

uentes.de haereticis. δύ in cap.Quicun . paragraph. lis retici. de haereticis, lib. 6. Ideo causa prolixitatis uitan da eas omisi,satis me fecisse arbitratus, quod loca indicauerim lectori.ubi illae omnes ad unam us describuntur: praesertim quia de illis omnibus sigillatim libro se cundo sumus disputaturi.

QMd captus haereticus non statim puniendus est: sed emendatio recuranda, σ qualiter. Cap . XVIII.

Hactenus de iis,quae ad persectam haereticom cognitionem mihi necessaria esse uidebantur,ptractaui,nunciam opus est,ut discutiamus,quid haereticorum inquisitatorem,aut iudicem, cui de hoc crimine iudicare in cum hir,capto haeretico circa illum sacere oporteat. Et quiadem ut res perfecte iuxta canonicas sanctiones peragatur, haec in primis linda est consideratio, an homo ille, qui in haeresim lapsum esse deprehensus est, fuerit alias de hac, aut alia haeresi conuictus, aut DP uehementem suspicionem accusatus, an tunc primum scitur illum inhaeresim suisse lapsum. De illis, qui iam olim fuerunt de crimine haeresis aut conuicti, aut uehementer suspecti, nihil nunc dicimus: qm infra libro sequeti pertractabimus. Nunc de illo agamus, de quo nunq; scitum est an in iudicio,suisse in haeresim lapsum. Hic talis etsi in postem iuxta sui criminis qualitatem puniendus sit, no in statim cum deprehensus est, digna poena illi infligetur, sed prius oportet ad illius emendationem laborare,ut si possibile fuerit,ab errore ad fidem catholicam priu&re uocetur, de sic spus eius in Dei iudicio saluus fiat. Elan da admonitione est opus,non seuera: quia nimia seueri t*s saepe frangere,& raro corrigere solet. Unde Paulus Timotheum discipulum docens quo pacto deberet e

.ε. rantes corrigere ari: Cum modestia corripientem eos,

Nui resistunt ueritati, ne O det illis Deus pnuam ad c

224쪽

' ORE M P R I Μ V L senoscendam ueritatem. Quae uerba interpretans Atraselmus in comentarijs superiEpistolas ait: Ob hoc.n. stu Anm.

dere debemus,ut eos ad Piliam conuextam uS,ut mercedem nobis inde conquiramus . neqri sine nobis per i ternam aspirationem det illis Deus pniam, re nos mercedem inde non habeamus. Haec Anselmus. Praeterea propria ipsoru inquisito uel infirmitas per quam piat in si milem, aut aliam peiorem lisresim, nisi Deus sustineat, 'Iabi,cogit eos,ut cum lenitate, Sc mansuetudine errantes corrigantiquia nisi id fecerant,Deus forte permittet, ut in similem,aut peiorem labantur haeresim,ut inde s iaagnostant infirmitatem. Vnde Paulus ait: Si praeoccu si ' 'vatus fuerit ho in aliquo delusio , uos, qui spuales estis institute huiuscemodi in spii lenitatis, cosd eras te isem, re dc tu tentetis. Hoc ideo dixit Aprs,ne forte si proximi pc2m consideret praelatus,&non suum attedat, moueatur non ad miserationem: sed ad indignationem: noad adiuuandum: sed ad iudicandum: non ad instruenduin spiritu lenitatis: sed ad desiniendum in spiritu furoris. Hasueto igitura. eo spiritu homini Iapso in haeresim sub- 'uenire oportet,quo sibi quis cuperet subueniri cum erraret. Et ut sciat unusquis iudex qualiter erga errante mansuescere debeat, subdit Paulus in eadem Epra in quiens: Considerans te ipsum:ne Sc tu teneris. Quia, qui in spu furoris, re non lenitatis subditum corripit a Deo permittitur tentari,aut decipi: Sc ut uel inde suam infirmitatem agnoscens,alijs misereti discat . Et beatus Hieronymus in comentari)s super Lamentationes Hi remiae exponens locum illum: Recedite,polluti clamauerunt eis, scait: Talis est uox superboluet magi stro iv, Hier qui pecus,quod crassum est de grege assumunt de quod debile proqciunt, quod infirmum non consolidant, de quod aegrotum non sanant.Recedite,inquiunt, polluti: recedit abite,nolite nos tagere, nolite in aliquo nobis . Gicare:insanabilia sunt uulnera ura, de in curabiles pla- gae,non estis digni colone Apiana, ut ultra in uobis in

225쪽

habitet Spus sanctus,facies Diti diuidit eos, ac respuit,

nec addet ultra,ut recipiat, quia facies sacerdotu usomnon erubuistis, nec semo N uron admontrionem mansuete suscepistis. Talis loquela.n.non illuminat cscu, non sanat aegrotum,non curat infirmum: sed magis occidit,atque in desperationem praedicantem mittat.HO-ni etenim rectores ex sua infirmitate alio Ist infirmitates pensantes,magis per humilitatis, cum ansuetudinis lenimentum,student peccantes ab erroris laqueo eriper quam per austeritatem in foveam perditionis nutanteS .ppellere.Ha Renus Hieronymus. Deinde pP coemutilitatem oportet, ut haereticuS homo non statim pueniatur quia postibile esset ipm conuerti, Sc quantum si, hi soli nunc per haeresim nocet,im postea, de multo amplius post conuersionem suam uri prosit eccnae per sua publicam fidei confessionem.Tales igitur Dimit m cele-

Titer auferre in magnum cederet Apianae Reipublicae detrimentum. Hanc rationem confirmat beatus Gregorius,qui Epis Galliant scribens ait : Licet plei unque

accidant sacerdotibus,qus sunt reprehendenda,Plus inera a corrigendos agat beneuolentia,qua seueritas: plus cohortatio, uena cominatio pluS charitas,quam Ptas: cum nemo ni in sine reprehensione aut sine peto uiuat.

Nam si Dias statim post trinam negationem, B tum Petrum Apsm praeceptorem nim iudicasset,non im ex eo seu fiumicut secit,recepisset Haec Gregorius. Quae uerha citantur a Gratiano,in cap.licet. dist.qs. Sed ut ueIsateari ego in toto registro eprarum beati Gregorii non potui haec uerba inuenire, qus Gratianus illo loco sub Domine Gregorii citat, quamuis illa,magna cum diligetia qus sivi. Sed illud inueni in Gregorio, quod eadem

distinetione idem Gratianus citat in eap. Quid autem,qus uerba: quia huic proposito nyo ualde conueniunt, hic inserere decreui. Quid aut de Epis inquit Greg. qui uerberibus timeri uolunt,canones dicant,bene fraternitas uia nouit. Pastores.n. facti sumus,non percusibres.

226쪽

LIBER I M V s. 9s Egregius prsdicator dicit:Argue,obsecra,increpa in Ο- 2.Ti. 4mni patientia Sc doctrina. Noua uero, at o inaudita est ista prsdicatio,qus uerberibus exigit fidem.Hςc Greg. lib. 2.Remst. Epist. 2.Qus uerba interpretans decreto rum glossator,dicit esse in telligenda, de illo, qui fidem catholicam nondum susceperat:quia hic ut ait non est cogedus ad fidenUlle uero, qui semel fidem susceperat: cogendus est retinere, dc sic dicit non repugnare huic te: . Atui ea,quae diar in cap. QusS uerO.23.q. . iam, quae illicon intelligenda putat de illo, qui iam fide semel susce i perat,ut ille sit cogendus ad illam conseruandam. Sed, re uera nimium fallitur,& tota errat via: quia nec huc, ne illum textum in tellexit.Nam quod capitulit, Quisi uero,non loquatur de illo, qui fidem catholicam sulce i perat,ex eo est apertissimuna, quod loquitur de Paulo Apro, quem in Damascum euntem Dras caecitate per i cussit,& in terra prostrauit, Ec sic illum a persecutione, ApianoN reuocauit, Sc ad fidem catholicam suscipient dam conuertit. Quis aut nescit tunc Paulum nondum

i fidem Tuscepisse,imo ut illam susciperet suille a Deo peri illas poenas quodamodo coactunt ' Et ipsa uerba eius ρ dem capituli semel Sc iteist diat Paulum fuisse coetustuna. a Deo ad Euangelium suscipiendum. Non ergo loqui e tur illud capit. Quis uero.de 1llo,qui fidem semel susce , Perat. Qualiter autem sint intelligenda nos Deo ducet infra lib.2.declarabimus. Sed nec capitul. Quid autem: .i hene intellexit, cum dixit illud esse intelligedum de illo, , qui fidem non susceperat,ut ille non sit uerberibus coge, dus ad fidem.Si enim glossator decretom legisset Epi-: stolam integram beati Gregori): unde hoc capit.Quidi aurem decerptum est,facile intellexisset non ita esse uti docuit interpretandum. Illic.n.beatus Gregorius scribit Ioanni Constantinopolitano Epo reprehendens illui PPea,qudd quidam Isauris monachus fuerat in ecclesia fustibus caesus. Et hanc talem punitionem reprehendes dixit:Noua atque inaudita est ista praedicatio,quae uese

227쪽

DA IVsTA HAERET. PVN ITIONEheribus exigit fidem. De Xpiano ergo uiro, Sc mona cho loquebatur, de non de illo qui nondum fidem susceperat. Deinde ex uerbis eiusdem textus potuisset glossator conii ere uerba illa de fideli uiro esse intelligenda,et non de illo, tui nondum fidem professus est. Nam re prehendens Epos,qui uerberibus timeri uolunt,dixit. Pastores facti sumus non percussores. At Epi non sunt pastores Iudaeo aut SarracenoN, aut alio iv, qui nuta quam fidem sunt amplexati: sed sunt pastores eoN,qui Apin per baptismum sunt inducti, quos uelut oves pascendos esse docet Gregorius,non percutiendos. Cum autem dixit Gregorius:novam, Jcinauditam praedicationem esse,quae uerberibus exigit fidem, ibi ridem ac cepit non solum pro eo animi assensu, quo assentimur credendis:sed pro quadam obedientia,per quam obte- Peramus cuique bene monenti, siue ille de credendis, siue de agendis moneat. Sic.n. dicere solet,qui alium de re aliqua monet. Crede mihi, Ec da eleemosynam, aut ieiuna.Vel,Si mihi credis,non accedes ad talem,aut ta- Iem locum,ne graue in comodum pati te oporteat. Di cit ergo beatus Gregorius non esse bonam prsdicatio nem,quae uerberibus exigit fidem, hoc est obedietiam.

Ibi siquidem de omni uirtute loquebatur non de sola fide credendorum:ad quam plus putauit beatus Grego

rius ualere rationes: de uerba,quam uerbera. Nolo ta

men negare,imo firmissime fateor, &postea clarius fatebor,eos,qui semel in baptismo fidem susceperunt esse cogendos,ut illa coseruent,sed dico,testimonio sanctorum fretus,prius esse admouenda blanda,quam aspera. Prius uerbis,quam uerberibus,prius amore, qua timo re agendum esse quia multi amore,et solis uerbis alliciutur, i ii timore,& uerberibus a fide repelleretur. Si ue

his nihil profecerit inquisitor,& de haeretici salute merito desiperauerit,tunc procedendii est ad uerbera, Sc ue lut incorrigibilem illum tractabit. Quid aut circa hunc talem agere oporteat infra litasecundo disseremus,que

228쪽

totum huic negotio impendemus. Circa illum uero,de cuius salute nondum merito desperatur,etsi ille punien dus fit, prius in ad hibenda sunt uerba,quam uerbera,ut uerbis,&rationibus, quae plusquam tormenta intelle elum mouere possunt,ille ad fidem suscipiendam alliciatur,&sic tande saluus fiat. Nam hoc multo melius esse, aperte satis docet heatus August. acerrimus h freticosse Asm..

oppugnato qui in lib. contra epram landamenti, cap. I.haec ait. anquam.n. Dias per seruos suos regna sub-- uertat erroris,ipsoS in homines, inquantum holes sunt,

emendandos esse,potius quam perdendos putat.Et in fra in eodem cap. Nostru igitur fuit,& eligere,& opta re meliora,ut ad uestram correctionem manichaeis,cotra quos scribi loquitur aditum haberemus:non in cotentione,& aemulatione,& persecutionibus: sed man suete consolando,benevole tracitando, leniter disputando.Haec August.Et beatus Hernardus semione 64. sua

Cantica apertius, ct effusius hanc statam docet, qui in

terpretans illum locum ex canticis,capite nobis vulpes Cincti paruulas,sic ait: Capiatur, lico,haeretici,non armis: sed Bem. argum en iis,quibus refellantur errores eoWapsi uero si fieri potest ecclesiae reconcilientur catholicae, reuoceri tur ad ueram fidem.Haec est enim uoluntas eius, a uult omnes homines saluos fieri, & ad agnitionem ueritatis uertire. Hoc denique uelle se perhibet,qui non simplis citer,capite vulpes: sed capite,inqui nobis vulpes Paruulas. Sibi ergo &sponsae sua id est,catholicae ecclesiae iubet acquiri has vulpes,cum ait: Capite eas nobisataque homo de ecclesia exercitatus, α doetus,si cu haeretico homine disputare aggreditui, illor intentione suam dirigere debet, quatenus ita errantem conuincat ut &conuerta cogitans illud Apostoli Iacobi, qui conuerti lacris. fecerit peccatorem ab errore uiae suae, salvabit animam eius a' morte,& operit multitudinem peccatoiv. Q asi reuerti nolueri nec conuicitus, post primam iam, αsecudam admonitionem utpote qui omnino stabuersus

229쪽

DE IVsTA HAERET PUNITIONE est erit secundum Apostolii deuitandus. Hactenus Hex nardus.Post uerba,si ille obedire noluerit, &disputa - tione se uictum fateri recuset,lunc bonum, imo necessarium esse iudico,ut uerberibus circa illii agatur: qmue xatio solet dare intelle stum. Nam qui a natura ad uirtutem non inclinatur,neque ingenuos lint animos, ut ire borum doetrina duci queant, sub iugo disciplinae illos Ponere oportet,ut legit authoritate coerciti melius de Emaa inceps sapiant.Vnde Salomo in prouerbijs ait: Stultitia colligata est in corde uiri: sed uirga disciplinae effugabit eam.Haec in omnia ideo facienda esse dicimus,ne haereticus in anima perpetuo damnetur,non autem,ut in corpore hic non sit puniendus. Nam etsi ille conuertatur, dc fidem catholicam uere suscipiat, erit tamen iuxta sui erroris,& praeteritae pertinaciae qualitatem cum beniagnitate punienduS. Quod non si publice disputandum cum haeretico praesertim pertia

nace. Cap. XIX.

Diximus h eticum hominem,non statim punienda esse: sed prius esse de hsresi monendum,ita utronibu Ec argumentis conuietus haeresim,qua tenebatur si fieri possit deserat,iM ueram,& catholicam fidem suscipiar. Hanc in admonitionem,siue disputatione secreto facio dam esse censeo, M non publice coram populo: qm t Iis publica disputatio,&ipsi haeretico cu quo fit,& bi audienti,&ipsi disputanti plus poterit obesse, quam prodesse. Nam ferme' omnes horretici psertim hi, unon ex ignorantia: sed ex industria ab unitate fidei catholiacae recedunt, popularem, L inanem priam captant, cu

piuntur ab omnibus laudari, dc pro docilissimis haberi. Vnde August. in lib. de utilitate credendi ait: HaereticuAest,qui pro alicuius teporalis co modi, dc maxime gloriae principatusus sui gratia, falsas, ac nouas opiniones gignit,uel sequitur. Haec ille. In quibus uerbis August. non definitionem: sed id,quod est proprius olum haereticorum genius, Sc quod est iere' omnium haeresum pa

230쪽

LIBER P R I Μ v s. in ρ6rens ic origo,expressit . Na qui est gloriae cupidus,nihil pro illa assequenda intelatum relinquit, Ec si nulla alia

patet uia,ut ad hanc metam perueniat, nouam non dubitabit confingere doctrinam,ut rei novitate oes in admirationem sui prouocet. Cum iam daemone solicitan te, Sc Deo permittente in haeresim lapsus fuerit,doctissimos quosque catholicos uiros ad publicum certameprouocare non erubescit. Publicas petit disputationes, non ut d e ueritate doceatur: sed ut a' populo, cui nimiuplacere cupit,laudetur. de beatus Greg.lib. 8. mora Grelium,cap.2.ait: Nec.n. haeretici inquisitionibus suis,ueritatem conantur assequi: sed uictores uideri. Cum cs se foris ostendi sapientes appetunt intus per stultitiam elationis suae uinculis alligantur . Vnde fit,ut conictionum certamina exquirant,& de Deo qui pax nostra est loqui pacifice nesciant,atque ex pacis negotio rixae inuentores fiant. Quibus bene per Paulum dicitur. Siquis aut r.eο. tr. uidetur esse contentiosus, nos talem consuetudine non habemus,neque ecclesia Dei.Hsc Gregor. Ex hac griae immodica cupiditate oritur tam proterva in disputatione conicito,ut et si per manifestissima argumenta haereticus sit conuictus,ntiquam in ueritatem fateri uelit sed

rimulas quasda, per quas elabi possit, semper quaerat, ne se uictum coram populo fateatur. Licet apertissime se errasse in semetipso agnoscat,illud tamen lateri dedignabitur: quia mauult errore suum et contra conscientiam publice tueri, quam fateri se in disputatione fuisse

uictum,ne hac occasione illa, quam ardenter amabat, gloria depereat.Huius rei tam multa sunt excpla, de tamanifesta,ut non esset opus enarrare si solis uiris erudi tis scriberemus.Arrius in concilio trecentoN Ec decem

Sc octo patrum apud Nicaeam celebrato conuic tus, Ecdanatus est,nec in ob hoc sapientior factus est,imo in avior factus pertinaciam auxit, & durior essectus nun jemendatus est.Berengarius in multis concili)s damnatus est.In concilio Vercellensi damnauit illum compa N a