Fratris Alfonsi a Castro ... De iusta haereticorum punitione libri tres, nunc recens accurate recogniti

231쪽

non sit uir doctus,de in sacris literis satis eruditus, Ec in

aliis disputationibus ualde exercitatus. Nam alias fieri posset,ut ueritas , quae semperest uictri in ore illius ubcta uideatur. Sunt.n.saepe haeretici in disputado diserti simi,& sciviat optime disputationum retia tedere, M uagam rhetorice libertatem in syllogisino iv spineta cocludere, δc contradictorem saepe suis argumentationibus sic illaqueare,ut nisi ille disertissimus sit, expl1care se nequeat.Hoc aut si cum uiro Catholico disputans haereticus fecerit, forte uir Catholicus nesciens illius argumetationes dissoluere,putabit haereticum optime conclusisse,Ec sic tandem deceptus haeretici istam sequetur. Nisi disertus fuisset in disputando Athanasius,sacila illum coram probo iudice decepisset Arrius. Quam necessa ria sit ars,& exercitium disputatori aperte ondunt plurimae disputationes,quas cum haereticis habuit Augustinus n quibus es fuisset disertus, faepe succubuisset . Et Pp hoc Bemardus,qui utin fine prscedentis capituli patuit dixit haereticum hominem esse argumentation αdisputatione capiendum,censet tale disputationem nonisi a uiro doeto,dc exercitato esse faciendam Pp periculu,quod inde euenire pol.Delimoi periculo locutus est E e. Salomon cum ait: Qui scindit ligna periclitabitur in eis, si retusum fuerit ferrum . Quae uerba interpretans Hie ronymus in com en tariis super E cclesiastem ait: Haere- Hiero. tici ligna infructuosa sunt, i saltus absque utilitate pomon. de Sc in templo Dei prohibet plantari nemus, Ec uana folio*.i.uerbo' in i sonantium spernuntur umbracula. Quamuis igitur fit prudens,& doctus uir,s gladio sermonis sui haec ligna coicindat,periclitabitur 1 eis , nisi diligenter attenderit:maxime si et,quod sequitur acciderit. Si retusum fuerit serrum,& faciem eius turbauerit .si disputatio eius insemior fuerit inueta,nec acumen habuerit ingenii,quo contrara quaeq; desecet: sed principale cordis eius hebetetur, in partem iransbit adue confirmabit eum sortitudo peruersa. Hactenus ,

232쪽

DE IVITA II AERET. Pu NITIONE. Hieronymus. Nocet et haec publica disputatio ipsis au dien tibus,prssertim si illi id octi sunt,aut in fide nutates , Minfirmi. Nam uulgus indoctum, Jc nunqua in re lite raria uersatum,nescit interuem Sc falsum discernere: Ecideo facile in iudicando fallitur,ue' pro falso: de falsum pro uero iudicans. Sophistica haeretico' argumenta. aquam recte concludentia laudabit. Cum peruerse haereticus collegerit,optime collegisse, Sc irrefragabile argumentum fecisse,dicet. Apparentia illius argumeta, quae si intus discutiantur nullius sunt roboris, urgentissima iudicabit,& sic in haeretici latam paulatim trahetur. Fiet ita ,ut populus,qui fortis in fide ad disputationem au diendam uenerat,infirmus, S uacillans discedat: Sc suforte dubius accesserat,disputatione audita haeresim ipsam firmissime, M sine ulla dubitatione amplexetur.Haius rei excplum ante paucos annos nobis praebuit publica disputatio cum Luthero Lypsiae in Germania habi ta : ubi uir doctissimus Echius publice cum Luthero disputans quamuis saepe illum apertissimis diuicit argumentiS.PopuluS in non ita,ut res erat, iudicans impium

theist magis,u catholicum Echium laudabit,quapn

hoc neglecto insanum Lutheri dogma cum suant alara dispendio suscepit. Ob hanc causam Plato censuit de cipuis legibus ciuitatis non esse disserendu coram iuuenibus,siqua difficultas de illis emerserit, De praecipuasse legu authoritas apud iuuenes minuatur, apud quos maximam illa esse oportet.Si tanta reuerentia legibus humanis,Platone iudice,debetur, iustum est multo maiorem legibus diuinis exhiberi , ut coram populo rudi de illis non disputetur,ne apud illos legum diuinam authoritas, Sc fidei certitudo minuatur cum uideat ea i dubiu, Se Ronem uocari, quae oportebat existimari uerissima , et firmissima. Ideo Paul' optime hsc pericula agnosces, α uolens ea praecauere,Timotheum discipulum admonet,ut ab limoi disputationibus abstineat, sic inquiens:

Noli uerbis contendere,ad nihil.n. utile est, nisi ad sub-

233쪽

uessionem audientium.Quae uerba interpretas Ambrosius in comentatius super Epyas Pauli,ait: Contentiones a. M. uitandas monet, praecepta aut danda sub Dei timore, Ambia Ec terrore: Aa contentio pol adhuc minus stabilitis gnare scrupulum. Solent.nan cotentione talia opponi elimato malevolentiae ferro, ut moueant aios incipientium

fratru.Hςc Ambrosius.Et btus Leo Primus huius nomi Leo ipnis Pontifex Martiano Augusto scribes Epra zo.sic ait . Copressa.D. uel remota inquietudine,ac prauitate Pau- com facile firmabitur probanda concordia,si in ea fide, quam Euangelicis, S Apricis praedicationibus declaratam per antiquos patres nros accepimus, Jc tenemus, tum corda concurrat,nulla penitus disputatione cuiusquam retractationis admissa,ne per uanam fallacem uersutiam,aut infirma uideantur,aut dubia, quae in ipso lapide angulati fundata sunt,Jc sine fine mansura. Haec Deo Papa. Et certe pP hanc eandem ronem non est a quum,aut roni consonu,ut in publicis disputationibus, quas in scholis,aut alibi Catholici, Sc doeti uiri inter selire solent,haereticae, et scandalosae propositiones etiam exerciti) causa,coram populo defendantur. Multi enina ob hanc causam in haereses illas lapsi sunt, quas disputa tionis gra in scholis defendi uiderat. Nam ob hoc solii, quod in scholis defendebantur, putarunt uera esse illa, aut saltem tolerabilia,qus illic dicebantur. Scio eudem i .uisse quendam non prorsus rudem,aut idiotam: sed ali quantulum eruditum ab inquisitoribus uocatum iniu-idicium, de carceri mancipatum,ppea,quod non fuisset ueritus publice dicere, micationem simplicem no esse peccatum. Qui cum postea interrogaretur,qua temeti tale fuisset ausus tam pestiferam haeresim fateri, rndit se in scholis didicisse, in quibus saepe uiderat talem siniam publice defendi.Ideo consultius laetum fuisse censeo, si illi,qui talibus disputationibus praeerant,limoi propositionem haereticam,a' suis disputationibus abegissent,et

234쪽

LIBER PRIMVs. Ioristi,qui in qusmonibus litigant,ad subuersionem audietium litigant,idcirco percutiui mulierem prs gnantem, α esciunt infantem eius,uel formatum iam,vel nodum sormatum. Mulier prς gnans dicitur anima, quς nuper Dei concepit uerbum. Et post pauca subdit : Hsc ergo anima,qus nunc pro infirmitate sui mulier appellat,duobus inter se litigantibus uiris, α in certamine scandala

proferentibus,quod habere semper uerboluet contentio solex percutitur, Zc scandalizatur, ita ut uerbum fidei, quod tenuiter conceperat,abhciat.& perdat.Et haec est Iis,& contentio ad euersionem audientium. Si ergo n. dum formatum,aia,quae scandalizata est, abiecerit uerbum,qui scandalizauit,damnum dicitur pati.Et multis interieetis iterum ait Formatus infans potest uideri sermo Dei in corde eius animae,qus gratiam baptismi consequuta est,uel qus euidentius, Ec clarius uerbum fides concepit. Hsc ergo si nimia contentione dodiora percussa abiecerit uerbum,& inuenta fuerit esse de illis, de quibus dicebat Apostolus. Iam enim qusdam conuer i. TZn sunt retro post Sathanam,animam pro ala dabit.Vel

in die iudi in accipiendum est apud Deum iudicem, qui potest animam,& corpus perdere in pelienam. Vel certe potest fortassis illud aptari, ut quisbi conscius tanti

scandali fuerit, ponat animam suam pro anima illius , quem scandalizauerit,et usque ad mortem det operam quo redeat,quo reparetur,quomodo restituaε ad fide .

Hactenus Origenes. Si soli uiri,de firmi in fide adessene non solum de his ueris, de catholicis propositionibus disp utare liceret : sed etiam de propositionibus, quamlibet hoeticis disputare licet, si id solum gratia exercitii fiat,ut inde ueritas fidei clarius elucescat,&ipsi disputatores instruetiores Ec disertiores ad haereticos conum-ccdos per tale exercitium fiant.Nam sicut hastiludia,et alia certamina inter amicos in palsitra fieri solent, ut inde instruantur quo pacto contra hostes in bello certare ualeant:Sic etiam inter uiros doctos,& catholicos, lite

235쪽

DE IVsTA HAE LET. RVNITIONE.mqt exercitia,& disputationes de fide haberi oportet , ut inde discant quomodo contra haereticos ecclesiae, Scfidei catholicae acerbissimos hostes,pugnare debeant . Neque huic sententiae obstat quod Alexander quartus ait in capit. Quicunque.de haereticis, libro. 6. ubi sub excommunicationiS poena prohibet omnibus laicis personis ne publice, aut priuatim de fide catholica disputare audeant. Nam illic Papa ueram disputationem proli, het,non autem fictam. Ficta quidem est disputatio,qus solis uerbis,et non animis fit,qualis est inter illos,s cum

sint in eadem sententia concordes, argumentantur α respondent,ut rei ueritatem clarius inueniant. Sicut et

est bellum fictum inter eos, qui hastiludia exercent.Disputatio uera est inter illos',qui non solum uerbis : sed etiam animis sibi inuicem contradicunt, & sententias prorsuS contrarias tutant .sDisputationem fictam faciunt uiri catholici cum de rebus fidei disputant: quia idem concordi animo sentiunt,&solis uerbis contradi cunt. Disputationem ueram Zc non fictam habent uiri catholici contra haereticos cum de fide catholica disputant: quia licui exterius uerbis pugnant, ita interius animis diisentiunt. Hanc ueram disputatiohem quae cumhpeticis de fide habetur,prohibet Papa personis laicis,

ne uid elice t publice,aut priuatim de fide catholica cum haereticis disputare audeant. Et merito id prohibuit: salicet essent ajiu laici docti, bia,&sine periculo possentcii haereticis disputare,leges in non decernut de hs,quae raro cotingunt: sed de hs, Jus ut in pluribus eueniunt.Raro aut contingit laicos eii edoctos in fide, Sc ad disputandii de ea di sertos: Sc ideo ne ipsi in disputatione succumbentes,sibi ruinae occasionem assumerent, aut alijs audientibus praeberent, merito illis fuit talis disputatio

interdicta. Alam uero disputationem de fide quae ficte inter Catholicos exercetur,non est laicis per illud cap. Quicunq;. interdicta: qm disputatio ficta non est proprie disputatio:sicut nec bellum fictum est proprie bel

236쪽

rum,nec homo pictus est proprie homo. Etsi hoe bene

aduertisset glossa,in illo cap. QuicunΟ.paragraph.Inhibemus,non tantis premeretur angustes, quibus illic p-rnitur,dc facile distatuisset laqueos, quibus se teneri hutauit.Laicis igitur solis est interdit tum, ne cum haeret cis publice,uel priuatim de fide catholica disputent:e eleliasticis autem uiris non sic est absolute prohibitum cum haereticis disputare: sed licitum est illis de fide comtra haereticos disputare,modo id coram uiris in fide constan tibus fiat. Et aliqn non solum erit licitu: imo necessarium contra haereticos publice disputare, et coram p plis simplici, ut puta qn pplis ab haereticis, aut alijs infidelibus oppugnatur, & solicitatur,ut fidem catholicam deserat.Tunc. n. prslatis ecclesiam incumbit, subditos fideles ab limoi haeretico' infestatione defendere,& tenentur illi per se aut sal tem per alios uiros doctos&in disputando disertos contra haereticos disputare,ut gloria Dei manifestetur,& ueritas catholica defendatur,& haeretici confundantur. Na ob hoc ut Pau- his ait oportet Epm doctum esse,ut sit potens exhortari in sacra doctrina, Sc eos,qui contradicunt arguere. Etheatus Petrus praecepit Epis,ut sint semper parati ad satisfactionem reddendam de illa,quae est in nobis spe et

fide. Alioqui si haereticis clamantibus, Sc ad publicam

disputationem prouocantibus, catholici uiti tacerent, daretur populo suspicionis occasio, ut credat catholi cos uiros de fidei certitudine dissidere,eo Φ non audeat ad certamen cum haereticis descendere,aut credet illos cum haereticis sentire,eo in illis clamatibus tacent . N quam siquidem uerius dici potest,ut,qui tacet,consentire uid eatur,quam cum res est adeo seria,ut tacere sit aniliosum,loqui uero utile,&necessarium . Ideo tunc ne cessarium erit contra haereticum disputare: quia error, cui non contradicitur approbatur, Sc ueritas cum minime defensatur opprimitur. Negligere quippe cum posesis perturbare peruersos i nihil aliud est quam fouere .

237쪽

LIBER I Μ V s. Io 3 illi,ut Acatius prius suisset ad concilium uocatus, Sc abidem auditus , etsi suae Maeronem non dedisset, inad, ut illam haereticam fateretur fuisset conuicitus,tunc merito damnaretur, Sc no ante.His Epis Gelasius Papa scribit. probans illos iniustam rem petere, Ec iuste Acatium si ne concit' congregatione fuisse damnatum: quia curri haeresis Eutyciana fuisset iam olim in concilio Calcedonensi damnata,non erat opus ad eiusdem haeress fautorem damnandum,nouum congregare concilium. Et In

ter multa, quae pro hac re in illa epsa eleganter disserit Gelasius,paN post principium refert ea , quae recitatur in illo cap. Maiores. Quibus uerbis ut ex discursu liters facile constat docet haereticos, qui in apertam,& Praesertim olim damnatam haeresim lapsi sunt, non este ad disputationem admittendos, sed oportet illos sine ulla

disputatione errorem suum reuocare. Qin ut in eadem

epya Gelasius ait si ea,qus salubriter decreta sunt, cuiqj Celasticeret iterare,nullum contra singulos quosq; prorsus errores stabile persisteret ecclesiae costi tutum, ac se m per ijsdem furoribus recidivis omnis integra definitio tur haretur. Nam si limitibus etiam praefixis posita 1ς semel synodaliumrra Ist non essent elist pestes, resumptiSce

taminibuS, contra fundamentum sese ueritatis attolle-τ r, Se simplicia qu sin corda percuterent. Quid si sub inde fas esset perfidis inire concilium e Cum quslibet illis manifesta sit ueritas,nunq; desiit,quod perniciosa de Promat salsitas, tametsi rorae, uel aut horitate deficiens sola in intentione non cedens. Hec Gelasius. Qus uerba satis se ipsa indicant, Q aduersus h stetico S dariguntur, qui diuersis furoribus incitati firmam fidem disputationibus suis oppugnare conantur, non aduersus catholi cos,qui eandem fidem defendere satagut. Heatus Leo primus huius nominis summus Pontifex solos ct hyeti cos a disputatione arcet. Nam Epist. 2I. Martiano Augusto scribens de Eutyciana hyesi tunc reccii,sic ait: Au Leop

eta igitur per imperialem amicitiam spe coelestis auxia Prius.

238쪽

DA IVsTA HAERET. PVN ITIONEIῆ,confidentius pietatem uram pro sacro salutis humans incitare prssumo,ne cuius procaci impudenti uersutia,quasi de incerto quid sequendum sit, si iratis inquiri. sc ille. Et Episar. eidem Martiano Augusto de his,qus in Calcedonensi concilio tractianda erant,scribens ait: Vn per ipm dnm nrm Iesum Xpm, qui regni uri est

author, derector,obtestor, Scobsecro clementia uram,

ut in prati synodo fidem, quam beati pres tari ab Apris sibi traditam prsdicarunt,non patiamini qsi dubiam rotractati,& qus olim malo Isi sunt authoritate damnata, rediuiuis non permittatis conatibus excitari.Hactenus

Leo Papa.In quibus uerbis apertissime constat, eam solam disputationem prohibitam esse uoluisse, perquam firma fides uertitur in dubium, L quod certum est, in illa inquiritur tanq3 incertum.At cum iis retici sint, qui ει dei certitudinem incertam facere suis disputationibus contendunt, Zc catholici sint, qui firmitatem fidei sua disputatione defendere conentur, conseques est, ut soliti fretici sint qui de fide disputare prohibentur,& no catholici. Hi. n.soli sunt, qui iniuriam fidei authoritati, scdignitati faciunt, dum ab ea certitudinem suam amputare conantur, de illam, aut falsam, aut dubiam dicere Naxi. non uerentur. Vnde beatus maximus in sermone quodam de pluribus martyribus ait: Magni periculi res est, si post .ppheta iv oracula, post Apsoru testimonia, post

martyrum uulnera, ueterem fidem quasi nouellam dis

cutere prssumas, Sc post tam manifestos duces in erro re permaneas,& post morietium sudores ociosa disputatione contendas. Hsc ille. Hyetici ergo sunt, quibus contra fidem disputare est interdictum, quam si illi, omni prohibitione contempta, suis disputationibus o inpugnare non erubuerint, Catholicis non est interdicta

eludem fidei defensio: Imo aliqn ut dixi) est necessaria, α prscepto inium'aprslatis eccriasticis , qui uelut pastores curam lint arcendi i upos, ne oves morsibus no

239쪽

Ius est,qui disputatione sua conuincath eticos,tuc ne- cestarium esset contra lisreticos disputare. Propterea hoc bius Athanasius disputauit clam Arrio,ut illum co- Athamuinceret,aut saltem p pysin fide cofirmaretur. Propter eandem cam beatus Augustinus toties cum uarijs hsre Aetu, ticis publice disputauit cum Felice Manichso, eum Feliciano Arriano,cum Pascctio comite Arrsario,cu Emerito Donatista. Eadem ratione ductus Lant francus Ar Lanis chiepiscopos Cantuariensis optauit publice disputare cum Berengario,ut publice conuictus, confusius non posset pprna secret6 ut faciebat decipere. Sed lianc disputatione cum Lanistanco hi e Bercgarius noluit, reformidans uictoris uerecundiam. Hoc costat ex platione cuiusdam opusculi, qa idem Lanifrancus aduersius Herengariu scripsit.Ob eadem cam btus Hersi arduS de flenticlaustro, Scuete monasteria sui i Burgudia siti,ad Senomas usui in Franciam uenire non dubitauit, ut contra Petrum Abailardum pestilentissimum haereticum pro Q de catholica disputaret.Nam etsi prius ab Archidpo Senonensi ad rem uocatus uenire renui tum quia non sua Putabat referre sed Epom,quom est ministerium de dogmatibus iudicare: in cum audiret haereticum ob hoc superbiorem factu, Sc audacius exprobrare agminibus catholico N uiro iv, acquievit amicora consilio,& ad disputationem uenit: sed hanc haereticus ipse fugit: 'ita Deo uolente factum est,ut lisreticus, qui prius ad singulare certamen bium prouocauerat Hernardu, ille Pi lusa certamine fugerit. Et ut res sit apertior, placuit luc in strere uerba,quae de hac re Hel nardus scripsit, epra I 89. Si .ait. Cedens in licet uix ita ut serena conlilio amico iv, qui uidentes quo se quasi ad speci aculum omnes Pararent,timebant ne de nra abntia, Sc scandalum .primo,& cornua crescerent aduersario, dc quia error magis confirmaretur,cum non esset qui via dere aut cotra dicere occurri ad locum, Sc diem, imparatus quidem,

Ec immuni tus,nisi quod illud nacte uoluebam . Nolite

240쪽

gnoui.Adῆ hoiem,rogauim ab illo,nu ipse tale aliquid

dixisset. Non potuit negare,qui sibi coscius erat, coram multis id dixisse,quont testimonio poterat couinci. P iij deinde ab eo,qua motus rone ita sentiret,ut tam sancto operi detrahere uellet. Quia multi riadit ille opus hoc tua legentes forte plus laudabuthaereses ipsas,con itra quas disputas,qua catholicam ueri tatri Ec audicres

iam olim fuisse illas ab alijs praedicatas, hoc ipso audaciores,eatae haereses tutandas suscipiet, quas tu oppugnare conaris.Et sic,cu haereticos extinguere cupis, haereticos suscitabis: quia illis scandalum appones,& hae resis occasione praebebis. At,qui scandalizauerit unum ex pusillis,qui in Christo credunt ut Saluator ait eXp matiis dit ei,ut suspendat mola asinaria in collo eius,& demergatur in profundum maris.Ecce uides urgetissimam ronem,qua ille motus est,ut no solum inutile:sed et noxia putauerit,scribere contra haereticos. Et in uir erat animis ambiebat theologus uideri,cure uera non esset.Deinde absoluto iam libro,quod aduersus oes haereses paraueram, & typiSexcuso, cum ad Hispanias, natalei solum redijssem,non defuere,qui ide mihi exprobrarct,

quod ille in Flandria secerat. Sed isti necs uiri theologi ierant,nec se theologos existimari ut ille)ambiebat.Viri quidem dodii isti erant c, sed ina leges didicerat huma NaS,quas aut Pontificias,aut ciuiles uocant: dc ob hoc istis leuius parcendum esse iudico: quia non est mi ,si in ea re, l ad ius suum no spectat,erraverin t. Nam si uiri ltheologi , Ecdocti fuissent, non improbassent laborem lmeum, quo aduersus oes haereses disputationem .p fide catholica suscepi,imo potius uehemeter laudassent , si icut nunc, Deo authore, cui ego gratias reddo 1mensas, quotquot ubique terram sunt doeti theologi laudant, Ec miris efferunt laudibus. St.n.bene nossent,quod,qualmi scandalum sit aetadum,et quale cotemnendum,no incidissent in talem errore,quo putarunt non esse scribe dum contra haereticos, aut haereses, nequis haec legens