장음표시 사용
271쪽
DE IV ITA HAERET. PUNITIONE eum constet ex illis,quae supra dixit nus, apostatam esse haereticu. Scuo peccat illa argumentatio: quia etsi actum P tum esset uem,collec tio in est uitiosa, Sc anualida. QQetsi ius pontificium nihil de apostata statuisset,non erat Consequens,ut agendum esset per dispositionem iuris ciuilis.Consequentiam in istam ille Obare nititur per hac ream. Vbi aliquid reperitur expresse decisum iure ciuili, nec reperitur contrarium iure canonico,standum est iu ri ciuili,etiam in foro ecclesiastico. Ccrte haec rra,si alicubi vera est , in illis solis rebus ualet, quς iura ciuili piacesse subieetie, dc de quibus ius ciuila potest cognoscere,
Miudicare,in illis autem rebus,qusa iure ciuili sunt Psesus alienae,*in quabus ius ciuile nihil prorsus decernere ualet nihil ueritatis licirra sua. Nam hac rone oporte rei fareta esse ualida,& firma omnia decreta,quae iuS cis uile statueret circa confirmationem, aut reuocationem saarimon 3 in casibus, in quibus lex canonica nihil certi statuit,ut est in casu capalteras. extra de restitu. spoli .la quo casu Papa nihil certi statuit. Posset ergo,iuxta hancri'am, iuS ciuile ali liam trium partium, quas illic Pa Pa probabiles reputat,pro lege prscisa statuere. Posset etiam certam formam in lacio extremae unctionis instituere,etsi illam ius ciuile statuisset, oporteret necessario conformiter ad illum agere: cum illius sacri certam, ας raecisam formam ut ait sanctus Honauentura) nun Recclesia statuit.In his.n. et similibus rebus,in quibus ius ciuile nihil statuere potest, si aliquid statuat, erit Orsus inane, etiam si iure Po tificio nihil esset de illis statutum. Cum igitur crimen cuiuslibet haeresis,& per consequm apostalis sit a plate iuris ciuilis alienum,oportet, ut Adquid de illo ius ciuile statuat, sit prorsus inane, etiam si nihil de illo esset iure Pontificio statutum.
S3 haereticus ref puerit , quid ab eo exigendum sit, antequam ad ecclesia cammunionem recipiatur . Cap. XXIIII.
Quamuis supra diximus omnem haereticum, si conis
gruo xpe respuerit, esse ab ecclesa admittendum, non
272쪽
t IAE R P O M V ς. min id continuo cum petie it,faciendum esse ceseo . Prius quidena tentandus est an uere fidem catholicam tenere uelit,& amplecti, an simulate, de solo poena' metu.Deinde an leui, Sc patv duraturo animo fide catholica si scipere uelit,an animo constanti,de firmo.indignum sppe est,ut qui tepido animo, de uacillati ad fidem catholicana se uelle redire dicit, statim in ecclesiae colonem recipiatur,ne si forte ad uomitu uelut canis redierit grauius delinquedi habeant occasione, Nemo mittenS ma num ad aratrum, Sc aspiciens retro ait saluator noster aptus est regno Dei.Vir ille fortissimus, Sc illustris bellator Gedeon u ad bellu contra inimicos pugnaturus accingeretur,ddo pcipiente,dixit pppo suo, sc cuctis audientibus p dicauit. i formidolosus Sc timidus est,reuertatur. Sic etiam puto faciedum esse in ecclesia, Π est Can. svelut castro N acies bene ordinata, & a est in continuo bello N procinctu,ut qui in fide dubius,ac nutas est, norecipiatur in ea: sed reiiciatur, psertim cuius imbecilli tas fuerat iam ex alio suo a fide discessu plene cognita. Nam ars qui illum facile ad ecclesiae consortiti reciperet,alios fideles,quibus illii comiscet,exponeret periculo contagi),si ille ad pristinia errorem rediret. Unde bert Greg. tus Gregan registro ait: Quoties cordis oculus nube erroris obd uctus,supinae illustrationis lumine fit serenus,
magna cautela nitendu est,ne latenter author schismatis irruat,& ab unitatis radice eos,qui ad ea reuerii fue- .rint, telo iteN erroris abscindat.Haec Gregorius. Et lilirhaec uerba in cap.quoties. I. q. T. Scire igitur oportet costantem, Sc firmit in fide est e illii qui ab haereti rediens, ad ecclesiae catholics cosortium recipiendus est. Leprosus iuxta ueterem lege non nisi mutata ueste, Sc capallis rasis,intra castra,aut intra ciuitatem,un Pp lepra eiect' iuerat,recipiebatur,et si sacerdotis iudicio naudatus ceseretur.Lepramsillam fuisse haeresis figuram satis aperte Lem. 33 constat ex testimonio Augustini,quod proxime praecedenti cap.citauimus: de inde et conuincitur leprosum
273쪽
DE IUSTA HAERET PUNITIONEgestasse haeretici figura. Multo ergo maiorem diligen
tiam adhibere oportet ne tisreticum,cuius figura leprosus gerebat,statim cum ille se mundatu dixerit,intra crauitatem,hoc est,ecclesiam rςcipiamus : sed prius oportet uestes,hoc est,exteriore S tisreticON conuersationes deponere, M omnes pilos,hoc est,oes hsresis cogitationes,quae ex corde,uelut illi eX capite pedent, radere, ut
uel sic ille in fide firmus,dc costans nobis appareat. Verum quia haec animi costantia,& firmitas in fide no nisi per exteriora signa cognosci pot,ideo sub duobus testia monijs illana probanda esse ecclesia cessit anteus haerotico resipiscenti, Mad fidem catholica redeunti, eccitiae comunio detur. Primu testimoniti est praeteriti erroris publica in iudicio abiuratio, Se detestatio. Tenetur eniqui ab haeresi ad fidem catholica redit, antequam recipiatur publicae platam haeresim in quam diabolo suggerente,lapsus fuerat,coxa episcopo,aut inquisitore abi
rare,dc detestari. Hoc ita faciendu esse praecipit in cap. ad abolendam parag.pnti. extra de haereticis. Olim autem haec abiuratio,&haeresis detestatio solii in coi concilio epois fiebat,ut patet in. c. de eo. o.dist. Sc in cap.si quiS eps I. I.T. Nunc aut qn dissicile, dc raro concilio si uegnalia,sive prottincialia cogregant,ne in tanta ipis dilatione,aut ille suae uers cognitionss 1memor ad uomitu ex fastidio expectationis rediret,aut in uera fide permanens morte puentus sine ecclesis colone discederet, decretia est, u merito hanc abiuratione cora epo,& ad 1llius arbitriu es e facienda.Deinde datis cotra tigreticos inquisitoribus,ad illos et haec authoritas, Ecptas reci piendi lirticos,deriuata est. ita in ut sine epi consilio, Ecassensu id non faciat.Forma aut huius abiurationis qualis esse debeat,hr in cap. ego Herengarius. de cosec. dis.
Σ. Circa lisc in dubitari pol, an qui in aliqua haeresi dephensus est,cu sponte ad fidem catholica redire uoluerit, cogendus sit ocm abiurare, M detestari haeresim, an satis erit ea sola abiurare in qua fuerat dephensus. gl in. c.
274쪽
solam,de qua fuerat accusatus, Sc dicit gl. ibi suasmam lici ex textu illius.parag.Eu uero. quia textus ille loquitur sub conditione fa gnaliter oena haeresim abiurau1t. Si autem teneretur Oem haeresim abiurare,no illud sub coditione reliquisset. Idem docet gl.in praefato cap. Ego Berengariusan dicitione,ocm haeresim iurbat gloasta hanc suam siniam per cap.psbyter si a plebe. z. q. .Ego quidem isto iv opinionem sub hoc sensu libeter suscipio, ut haereticus nullo iure expressb teneat cum ad ecci iam redit,ocm haeresim abiurare,ct detestari: quia ut ego existimo nullum tale est adhuc latum ius, quod haeretucum de una haeresi accusatum obliget ad abiurandu mnem haeresim. Ueis licet haec ita se habeant,non in obstant,quin ob aliquam iustam cana possint inquisitores
haereticum cogere,ut non solum eam,de qua accusatus
erat: sed oem in genere haeresim abiuret, Ec detestetur. Nauarijs succedentibus causis, occasionibus ad multa pote it homo a' suo superiori cogi,ad qus alis non cogeretur.Et certe ut clarius meam Oferam istam semper ita faciendum esse ego censuerim, dc melius puto, ut oem cogatur haeresim abiurare. Quia hoc magis publice utilitati conuenit , ne cuilibet haeretico millies in alia,
Ec aliam haeresim labendi prsstetur occasio, cum hoc sine periculo mortis se posse facere intelligat. Nam ut ex illo parag.Eum vero.aperte colligitur qui non in eade, quam prius abiurauerat: sed in alia labitur haeresim, nodicitur relapsus,nec poena relapsi punietur,si prius non
Omnem abiurauerat haeresim sed ea solam,in qua lapsus fuerat. Praeterea oes fere' haereses sunt sibi inuicem con nexae,quia licet facies habeant diuersas,caudas in adin uicem hiat colligatas,ut dicitur in cap.ExcoicamuS. Primo Ec secundo, extra de haereticis . Dato uno in conuenienti ut ait Aristoteles multa contingunt.EX Uno errore multi necessario derivantur,tanquam rivuli ex fonte.
275쪽
DE IUSTA HAERET PUNITIONE Hoc aperte experientia docente in Luthero didicimus. Hic enim oes Pontificis indulgentias contenere ccepit, de Hinc suont erro' pridicarionem est auspicatus.Deinde hoc non contentus, eo usque insanhi, ut purgato rium non fuerit ueritus negare.Inde coacitus fuit negare necessariam esse satisfactionem ullam pro pciis, Sc so Ias duas admittit pniae partes.Post haec uidens urgentissimas rones,quae illum,ut ab errore discederet, impelle hant,dixit nihil post culpae remissionem,manere in peccatore ad cuius solutionem remissa culpa teneatur. Viades iam quam coneXs,dc concatenais sint haereses. Et propter hac causam necessarium est ut quisquis unam aliquam abiurat haeresim, abiuret etiam eas Oesa quae ex illa derivatur,δί quae illi perpetuo foedere coniuguntur: quia non potest illa sine alijs deseri.Et quia non potest facile statim agnosci, quidquid mali ex aliqua una haeres deduci potest, ideo melius est, ut omne Prossus
ohiuret lateresim,qui unam abiurare debet.Siquis in a guat contra haec per textum cap.Presbyter,qui a plebea q. anane Prorsus erit argiri: quia res ualde dissimiles,
sunt haec Sc illa. Illic enim agitur de purgatione delum,
qua in re uehi esse sateor,neminem teneri,nec debere cogi ad purgandum se nisi de illo solo d elicto, de quo fuerat infamatus. Hic autem n pntiaN nihil nunc agimus
de purgatione: sed de abiuratione haeresis, qus est res ualde diuersia.Nam Sc ego etiam fateor neminem posse cogi,ut purget se de hsresi de qua no fuerat infamatus. Deinde etsi eade esset ro de abiuratione, et de purgatione facienda,nihil contra nos ageret textus ille: qimalia icrimina no sunt sic conexa,Sc colligata queadmodii lis ireses, M io in alijs no oportet se de Oibus purgare:sed solum de illo,de quo fuerat infamatus. Secudum testimonium sui costantis es,iscno simulatii sed ueri reditus ad fide est,publica promissio,i3c iuro firmata non recedendi ab ea fide,quam luc confitetur: sed in ea Ppetuo usu
ad mortem Perseuerandi. vi.n.se aliquid la tuIs jurar,
276쪽
re se id promisisse. Nam ut ait Paulus omnis contro- H L suersiae finis est iuramentum. Forma huius promissionis et iuramenti habetur in cap.Quoties. I. . .Et ut nullus . relinquatur suspitioni locus Murabit insuper, quod illam abiurationem, &hanc promissionem quam iuram cto confirmauit,non facit timore mortis,aut asicuius poetas, ipalis sed solum exodio,&detestation e haeresis, Ec ex amore fidei catholicae. Quibus omnibus reete peracitis, haereticiis,qui deserto pristino errore ad fidem catholiacam redire uoluerit, L misericordiam congruo ipe Petierit,in ecclesiae colone recipietur.Hic aut abiurationis ritus,& modus recipiendi ad Ecclesiae consortium tisreticos,no recens est,nec a trecentis annis repertu,nec pui se humauum inuentum,queadmodum Lutherus dice
i re solet : sed ante mille annos, re ex ipsis ut suspicari li- , cet)Apostolom uestighs descedes,&deo ecclesissus id
inspirante ut credere oportet in uarqs concilijs ordinai tum. Concilium Arelatensescam c.PMON decretON, Cone. hanc disciplinae regulam statuit . Nouatianum in colo- Areia.. nem recipi non debere,nisi suscepta pina,incredulitatiso Prsteritum damnet errorem.Concilium Nicsnum sub Cissi. t magno Constantino celebratum ca. 8.suoiv decretoN Nica.s de eisdem Nouatianis lifreticis loquens,ait: Siqui uo-ι luerint uenire ad ecclesiam catholicam ex Nouatianis , i . Placuit sancto concilio,ut ordinentur, usici naneatit in s. clero. Ante omnia autem hanc habeant confessionem,h quam per scripturam exigi oportet, ut fateantur se comi muni consensu catholics ecclesis statuta obseruaturos,
is id est, comunicat os se, & his qui forte sedas nuptias γ experti sunt,uel his,qui persecutionis tae lapsi sunt, qui h bustu lapsis pnis modus,&tpsascriptum est,ut in omii nibus sequantur ea,qus in ecclesia catholica obseruant. , Hic Nicgnum conciliu .multo clariora sunt,qus i Epheli sua synodo sub Theodosio iuniore, Ec Celestino Papas celebrata habentur, Sc magis plene e licant eum mo
277쪽
DE IV sT A HAERET. PUNITIONE.dum,quem in recipiendis lis reticis, catholica nunc se
citi bes religioni,tantummodo fidei symbolum confiteri,quod expositum est per idem ips,spu sancto largiente, re uenerando , & magno concilio apud Nscaeam celebrato. Hoc.n.non intellexisti, nec recte interpretat' es, imo peruerse,licet sono uocis eadem uerba protuleris . Sed consequens est etiam, iureiurando lateri te, quod anathematizes quidem tua polluta,& prophana dogma, ta: sentias autem, Sc doceas quae nos uniuersi per orie tem , seu occidentem Episcopi, de magistri, praesulesq; populone credimus &docemus. Haec in concilio Ephesino. In quibus uerbis aperte monstratur is modus,que in recipiendis haereticis,qui ad fidem redire uolunt, catholica nunc tenet ecclesia Ipsa tamen abiurationis forma,quam nunc inquisitores fidei iniungunt haeretico resipiscenti post suae haeresis confestionem, Sc ante poenae inflictionem,multo plenior est,et copiosior quippe Rus omnem praecludit haeretico, errandi in posterum liber talem, sub tali uerborum serie. Ego. N. recognosco, Scconfiteor coram uobis dominis,me errasse in prsdietis, Ec super lais corde contrito, & humiliato absolutione , Ec poenitentiam requiro, dc hanc haeresim , dc omnem aliam quocunque nomine censeatur abiuro, de promit to,quod de caetero seruabo illibatam fidem,quam Romana tenet ecclesia,& praedicat: Sc quod haereticos,&credentes eo lir,toto p Oise meo persequar: Sc tam eos , . quam eorum fautoreS,receptores, Sc bene laetores,b
na fide, tu sine dolo,& sine mora manifestabo ecclesis, uel praelato: de poenitentiam,quae mihi pro mea culpa iniungetur, integre seruab o,& complebo: Sc uolo, Scconcedo, quod si ab hac hora in postent contigerit me relabi ad eundem errorem, uel alium cuiuscunque haeresis quocuniu nomine censeat errando forte in aliquo ca
uate eclesia. Nam in Epistola,quam prςfatum conciliumisit Nestorio tisretico Epo Constantinopolitano lis quae sequuntur,habentur. Non autem sufficit, uel tuae
278쪽
su,uel crededo,aut fide habendo errantibiis,ues eos,uel credentes eosse recipiendo scienter,aut defendendo,aut fouendo dicto uel facto,aut eis benefaciendo qualite cun ,eos uel celando,uel no manisestando bona fide , Ec sine mora,vel sipniam iniunctam a' uobis non seruauero,&perfecte non compleuero,ab inde ipso facto hahear excommunicatus, Je periurus, Sc haereticus inani festus e Sc me ego iudico,ita quod sine ampliori cognitione,&sma, quae iure relapsis,Sc manifestis haereticis indicitur,mihi poena imponatur . Insuper assero,& pro testor me puram,& totam ueritatem de me,&alijs in quantu scio,dixisse: iusi torte costare poterit me malitiose de ueritate aliud suppressisse,uel tacuisse,impone da,uel iniungenda mihi a ' uobis pnia, seu absolutio obtenta,uel obtinenda nihil mihi prosit.Haec est forma abiurationis,quam nunc ut in plurimuinquisitores haeretico tempestiue resipiscenti uerbo,& scripto facere iniungunt,ut ex ea, Se per eam firmum se in fide testetur, de nulla illi maneat rimula, per quam si postea errauerit, elabi possit,ne dignas suo scelere sustineat poenas.
Zanaorensis ordinis minorum de iusta haereticorum punitione Liber Secundus. PRAEFATIO.
Am indurata est aliquo' haereticorupertinacia,ut lius illos a' prauis, et distortis erroribus,in quos semel deflexerunt,ad reetam fidei lineam reflectere uoluerit,citius frangere,quam corrigere possit. Multi sunt. n.hςretici,qui suas haereses tam mordicus tenent,ut si illis catholicae ecc sdefinitiones,aut antiquissim sillius consuetudines ab ipsis apostolis ad hunc usque diem seruatae, aut saninosse
omnium concordes de aliqua re thiab ut aptissima deni
279쪽
natiores in illis permaneant, tantu abest,ut ab illis discedere uelint. Hos non oportet,inad nec decet,eadem legis mansuetudine punire,quasi resipiscere uoluissent ut lib. I.diximus fuissent puniendi. Doetus siquidem medicus non eodem collyrio omnium oculos inungit neque omnia uulnera ea de manus lenitate tractat chirurgus. Nam ferro necesse est,ut abscindantur uulnera, qus fomentoN non sentiunt medicina. De illis solis lifreticis', qui non sunt prorsus deplorati primo huius operis libro disserui,de blanda illis ostendi medicamela,quibus sperabam illom uulneratis conscientijs posse mederi. Nunc
igitur,ut rem undique consummatam relinquerem,ne
cessarium fore existimavi, de his lifreticis,qui immedicabili morbo laborant, hoc secundo libro disserere, ut doceam,qui sint illi,& qua sint lege tractandi.
Quis merito sit censendus iareticus incon ιbilis. Cap. I.
Qira de illo,qui tam obstinato animo tigresim tuetur, ut iam incorrigibilis merito sit iudicatus, in hoc scdo libro disputare decreui, ideo necessarium fore existima-ui,ante omnia perscrutari quis sit dicendus incorrigibilis,ut plene sciamus,quis sit ille,de quo prssentem susci pimus disputationem.Vt aut hoc melius fallere posim' oportebit dicere aliquid de correictione,qm ut ait Aristoteles)rectum est iudex sui Sc obliqui. Correetio quarehcit in corrigibilis, emendationem significat alicuius
erroriS . Error au t esse pol in uolun tale, Ec in intellectu . Eriat uoluntas, cum appetit id , quod odio erat habendum, aut odio habet, quod erat amandum. Aut cum id, quod diligcdum erat,plusquam debere t,diligit , aut quPlusquam liceret pro sequitur odio id ,q, iuste odisse poterat. Errat intelle eius, qn iudicat falsa pro ueris,autu ra pro falsis, aut certa pro incertis,aut icerta pro certis . Cum aliquis suum errorem emcdat, siue ille sit error uoluntatis,fiue intelle&is,tunc corrigi dicitur. Nunc tamede correctione uoluntatis non est opus disserere: sed de
280쪽
ne nunc agimus,ut capite primo huius operis diximusjerror est intellectus, Mnon uoluntatis. De quacunq3 in correctione fiat sermo,hoc erit in primis aduertendum, non ideo aliquem dici in corrigibilem : quia corrsgi non pot: sed quia non uult. Nam liberum arbitrium uertibile est,& ex hoc in illud mutabile,adeo ut quae ardentissime amauerat,nunc iniquissimo odio prosequatur, Scquae acerbissime oderat,nunc effrςnate diligat,quae modo censet uera,postea iudicet falsa, de econtrario intellectu semper in his alternationibus cedente uoluntati. Et inde euenire necesse est,ut nullus tam tenaciter alicui adhaereat istae, quin ab illa discedere possit ppea,qudd uoluntas,cui sub eit intellectus, Ec ad cuius nutum saepistime regitur,nouos Sc cotrarios suscipit affectus iis,quos ante habebat. In testectus siquidem aduoluntatis arbitrium frequenter sua disponit iudicia: qm illa iudicat es se bona, quibus uoluntatem affectam esse intelligit, illa rursus mala,quae scit uoluntatem odisse. Quo figi oportet , ut sicut uoluntas mutabilis est circa suos affectus ,
sic intellectus circa sua iudicia,ita ut quod prius dixit bonum,postea dicere possit malum, α malum dicere bo Dum. Alioqui oporteret dicere illum, qui semel i alique errorem lapsus esset,non iuste puniri posse, eo quod sententiam suam rion reuocabat: quia nullus adeo punitur Pro eo,quod uitare non potest multo ergo minus iustues et,ut quis ab homine puniretur,propterea quod facit aliquid,quod ne faceret in sua non erat situm potestate. At qui in haeresim aliquam lapsus est,nisi resipiscat assertionem pestilentem abiurans, Sc ab hominibus in prae senti uita, M a' Deo in futura iustissime punietur. Fit ergo necessario, ut intellectus hominis circa sua iudicia saepe mutabile sit,ita ut contraria his,quae pratis sentiebat,nuc sentire,& docere possit. Quia dc si intellectus in suis operationibus sit causa naturalis,& no libera, in mul tis