Fratris Alfonsi a Castro ... De iusta haereticorum punitione libri tres, nunc recens accurate recogniti

281쪽

DE IVsTA HAERET. PUNITIONE. ad haec nunc ad illa cognoscenda uertatur, S nunc lige, munc illa credat, & bona uel mala esse iudicet. Ex abus euidentissime colligitur,non ideo aliquem haereticum dicendum esse in corrigibilem: quia haeresim, quam prius tuebatur deserere non possit: sed quia non uult,cum possit,nec tamen ideo omniS,qui non uult corrigi statim dicendus est in corrigibilis,etia si ille semel admonitus fuerit: quoniam non satis est semel admonuisse:sed pluries admonere oportet,ut merito sit in corrigibilis celandus. Quoties autem,Sc a' quibus si admonendus,ut merito in corrigibilis censeri possit,id nunc pertractandum est . Pro quare plene ut decet explicanda triplicem opo tet tire cosiderationem iuxta triplice finem, ad que diri genda est admonitio. Primo Adem admonetur,qui est thaeresim lapsus,ne haereticus fiat.Non .n. Cis, qui in ha resim aliquam labitur, eo ipso.essicitur haereticus : qminisi illi adiit pertinacia, etiam si erret non dicetur haereticus,prout docet δ ugustinus,& habetur eius sentetia in cap.dixit AprS.2q.q.3. Ob hanc igitur cam ille, qui in fide errat,primo admonetur,ut haereticus non fiat. Qua admonitionem si ille cotempserit, iam merito pertinax dicetur, Sc per consequens haereticus. Quarr autem, Ma quo ista admonitio facienda sit, de quoties iteranda.

iam supra lib. I.cap.i O. abunde,atq; satis aperte declaraui,&ideo hic repetere non est opus. Postq; ille iam effectus est haereticus,oportet illum adhuc pluries admonere,ut incorrigabilis merito dicatur.Ne p. n. omnis haeroticus e si censennus in corrigibilis, cum multos illo N costet su:sse correctos,qui tamen olim fuerant in suis lifresibus pertinacissimi. Aliud est esse pertinacem, dc aliud esse incorrigibile. Quo,& ob quam causam sit aliquis

uero declarare intendimus qd,&ob quam cana aliquis censeri debeat incorrigibilis. Admonendus est ergo hs-micus,&non leuiter,anteui scraii ptati uelut incorrigi'hilis tradatur. Nam beatus Paulus hireticuin homine

282쪽

OBER SECUN DV s. I26 non ante duas correctiones dixit es e uitandu.Caueant

ergo haereti com inquisitores, ne ideo statim h eticum aliquem incorrigibilem censeant:quia semel de forte lo. Missime ab illis admonitus, noluit illom admonitioni acquiescere . magis laborare debent,ut paucos iuste puniant,o ut multos iniuste. Non gnentur,etiam si gyiari liceret, multos ob hsresim damnauerint: sed ppea iniuste damnauerint, Ec iustam aduersus illos protulerint

finiam Non.n. hoc curare debet bonus iudex in multos, sed quam iuste hqreticos puniat. Anxie res est examina da, Zc omnem ut dr) lapidem mouere oportet, anteinde alicuius correctione desperetur. Oportet tisretico Ninquisitores omnem circa hqretici emendationem adhibere diligen tiam, antein illum incorrigibilem censeat, Jc uelut talem plati seculari tradant. Nolo tame,ut ob hoc quisquam putet, me sentire admonitionem ii freti ci esse in infinitum protrahendam, aut millies iteranda, ut semper sit lisreticus usui ad mortem admonendMS,Scsemper de illius emendat1one sperandum,ut nunq3 ante mortem sit in cortigibilis censendus: quia semper ante

mortem ab haeresi resipiscete potest. Non ita ego sen tio: quia ut dixi non ideo quis censendus est in corrigibilis: quia corrigi non potesti sed quia legitime admoni tus corrigi non uult. Qualis autem sit cessenda legitima admonitio, ut si illam haereticus contempserit, merito dicatur in corrigibilis,id nunc a me tractandum est. Ab has in cap. cum non ab homine.de iudicijs. refert s iamdni Antonij dicentis trinam admonitionem debere necessario prscedere,ut quis dicatur in corrigibilis. Cuius stiam quamuis in alijs ad hanc rem pertinentibus Ab has r ciat, hac tame parte illam libenter amplo titur. Sed haec illom sma licet in alijs criminibus uera fit,in crimine in haeresis uem non habet iudicium. Nam beatus Paulus censet duas admonitiones esse satis,ut lisreticus

merito ceseri possit in corrigibilis,&ideo post duas admonitiones iubet ab ultetiori admonitione cessare, GP

Diuitiasti Goos s

283쪽

DE IVsTA HAERET. PUNITIONE Til. 3. non sperarit ullam a tali haeretico emendationem. Haereticum hominem inquit ille post unam, Ec scdam correetionem deuita,scies quia subuersus est, qui limotest,& delinquit,cum sit proprio iudicio condemnatus. Duas uoluit adhiberi admonitiones, ut per illas periculum fieret de haeretici emendatione,quibus peractis,si ille emendari neglexerit, iubet ab illius admonitione, Sccolloquio abstinere,& hoc est quod dixi deuita. Causa aut cur sit deuitandus, est illius incorrigibilitas immedicabilis, Sc hac expressit Paulus atqs uerbis sic inuens: Sciens quia subuersus est,qui limoi est. Subuersum di xit incorrigibilem, Sc de cuius emendatione nulla merito lix spes. Quod autem praefata Pauli uerba sint de in Ibis . corrigibili haetetico intelligenda,iestat Theophilaictus,aa1.3. qui illa uerba interpretans ait: Quo paeto alibi dixit,

ne forte illos Deus ad pniam adducat e Ibi quidem facit de his mentionem, qui emendationis spe ali praeserunt: hic uero incorrigibile dicit,& undequaq3 adeo plane distortum,& tam uarijs, Ec multiplicibus modis implicitum,ut sese nequeat his explicare: sed per se sit con demnationi adiudicatus.1. qui nullam habeat sui erroria excusationem, quippe cum nec illud possit praetendere sese a nemine futile admonitum, uel ad ueritatem instruetum. Qui Sc admonitus sit,& optime institutus. Quo sit,ut sit per se condemnatus, qui nihil habeat,quo sua errata excuset. Haec Theophilaetus. Ecce uide iuxta Paulistiam,haereticum hominem,qui primam, de sedam ad monitionem contemnit esse censendum incorrigibile, ECPPea non oportere illum iteN admonere. Forte ali quis mihi obij ciet, dices Xpira saluatorem nrm trinam salte monitionem praecepi ii qui frem in nos peccante se cepit ter admoneri,antecb haberet tan Ethnicus, republicanus.Potest ad hoc facile responderi, in saluator loquitur non de publica, dc iudiciaria correctione: sed de secreta,& fraterna, quae illam iudiciariam praecedit. Admonitio aut illa,quae haeretico adhibecde qua

284쪽

modo loquimur non est secreta, neq; fraterna: sed iudiciaria dicenda: qm ex mandato iudicis, aut per eum facienda,ut ipse ex bina admonitione possit iudicare,an si Ie sit corrigibilis, an non. Et inde collagitur, ut trina illa admonitio non sit haeretico exhibenda:sed satis esse, ut iuxta Pauli liambis admoneatur,&sic admonitus, si emendari noluerit,in corrigibilis censeatur. Hae in duae admonitiones non iunt nimis celeriter una post altera sine interuallo adhibendς:quia tunc non dus sed potius una censeri deberet.Siquis mihi obfciat cap. ad abolendam.De haereticis,ubi Papa praecepit,ut haereticus, qui postquam in errore suerit deprehensus, non confestina abiurauerit haeresim sua, tradatur ptati strari ab illa puniendus, ex quo Vr sequi non esse necessariam ulteriore admonitionem: Κndeo, Q ille dicendus est confestinarenticiare, qui post primam aut sedam admonitionem renunciat.Interualla siquidem tPis,dc spatia iano sunt punctuarr praefixa,non sunt ta stridie accipienda in materia morali,sicut in logica,aut philosophia. Deinde co- suetudo quae est optima legum interpres,docet noS uerha illa sic esse intelj1genda . Nam semper eccria consu uit aliquem haereticis praefigere terminum, nec in bre Uem,infra quem si resipuerint, recipiet illos ad gremiuiuum tanq; h enigna m r. Quo ipe transacto claudit illa ianuam,sicut saluis uirginibus,quae intempestiue ad nu Pisarum celebritatem uenerant, diam clausisse historia Euangelica refert. Neq; huius laudabilis Eccriasticae cosuetudinis recens est initium: sed antiquissimum esse costat,quippe quod ante mille annos obseruatum esse scitur. Nam cum olim Nestorius nouam quandam aduersus catholicam fidem confingeret haeresim, negans beatam uirginem Mariam esse Dei inrem dicendam, Celestinus Papa, qui tunc uri praeerat ecclesiae epistolam ad illum misit: qua illum de errore arguebat, deditq; illi decem die V spatium,quo sibi bra consulere posset. Etsi intra illud ips nollet ueram at catholicam recipere si

285쪽

DA IVsTA HAERET. PVN ITIONEdem,intelligeret se Epatu, dc cuione fidelium priuadu De hac re testimonium praebet liberatus Diaconus,qui fuit ipibus Silueri), dc Vigilia Pontificum quodam ope re,quod appellauit Breuiarium Nestorianoiv, dc Eutychianom,cap. sic inquiens: Celestinus uero Papa milit increpationis epram cum exhortatione, & uituperatio ' 'f' ne quia errare non debuerit ab eius ordinatione. Et est eius principiti,aliquatis diebus uitae nFoe,tribues ei decediem spatiit,hoc est,a prima die acceptionis ipsius epstius in ultimam diem, ut si minime Nestorius emenda rei expositiones suas &reuocaret ad ecclesiam qui PaApm,qui est caput eius ab eo fuerat expulsi,cognosce re se ab eius collegio dc olum ino iv Epora collegio elleseparatum,insinuans ei dedisse uice suam in concilio perepram suam,cuius principium est:Tristitianis,sanetitatis uis tr , qua Cyrillum admonuit, ut si per illos d eccdies doctrinam suam minime Nestorius emcdaret, diseponeret ess a coi colone EpoN,uel Coepora remouedu,

dc prouidendum illi ecclesiae. Hactenus Liberatus Diaconus. Et huius dilationis a Celestino Papa Nestorio

ad miseri codia concessa,meminit epra a cocilio Ephe

sino ad eudem Nestorium missa in qua post uerbam i nitoria haec adduntur. Quod si hoc religio tua facere distulerit , iuxta dilationem tris praefinitam laniatissimi,' ' Ec reuerendissimi consacerdotisnx1 Romanae praesulis ecclesiae Celestini,scias te nullam sortem lire nobiscum, nec locum aut colloquium cum Dei sacerdotibus, δίLpis obtinere. Haec in epistola concili) Ephesini: Hancci csisuetudinem post aliquot secula seruauit Endictus Papa huius nominis scas cum machario Antiocheno Epo haeretico,concedens illi quadraginta dieist spatium

ad respiscentiam. Hoc autem ita factum esse costat exactis septimae synodi, quo N pars aliqua refertur in cap. conuenientibus. I. q. 7. in quo inter alia, haec inseruntur septia uerba. Item Petrus Apochry sarius Papae dixit: Romae Una . exulatus est macharius haereticus a sancta sexta syn0-

286쪽

- do,dc quadraginta dieiς inducias dedit ille priar Endictus Papa, de quotidie mittebat ad eum Bonifactu consiliarium suum, Sc instruebat eum comonitoriis uerbis ex diuina scriptura : sed nullatenus uoluit emcdari. Hoc autem faciebat,ut eum reciperet in ordine suo. Haec ex septima synodo: In quibus uerbis id potissimum anno tandum est, Π, Hachario iam per synodum de lipesi danato,datae sunt ad resipiscentiam quadraginta die N in duciae. Ex quibus uerbis apertissime conuincitur, longe aliud esse damnare aliquem ut haereticum, Ec aliud da nare illum,ut incorrigibilem. Non ergo omnis,qui haereticus est,censebitur in corrigibilis: nisi postin constiterit illum esse haereticum, fuerit insuper lassicienter admonitus . Deinde concilium Constantiense hoc idem obser uare decreuit cum Hieronymus de Praga, quem ut ex uigesima prima eiusdem concili) sessione constat multis λάε diebus in carcere detentum expiatauit cocillum,ut pri mni erroris pnia ductus,resipisceret a laqueis diaboli,a quibus captiuus tenebatur.Post j igitur haeretico datui fuerit aliquod,uel mediocre inducia N ips,hsretico' inquisitores, &iudices omnem, quam potuerint intra it Iud ips debent adhibere diligentiam,ut haereticus ab errore suo discedat. Nuc ipsim et illum blande admoneat, nunc alios uiros doetos, Sc pios ad illum mittant, qui it

Ium doceant quantum a catholica fide aberret,testimonijs sacrae scripturae,aut eccriae definitione,aut alijs ui)S, quibus haereses reuincendas esse supra docuimus, illum Conuincant. Hanc esse, M semper fuisse eccnoe smam, te stimonηs totv doetoivondant. Si haereticus adeo in suo errore fuerit induratus, ut in tra ips praefiaeum sussi cienter admonitus haeresim deserere noluerit,tunc meri to in corrigibilis censeri poterit, &uelut talis puniri. Etsi

post elapsum ips illi proxum,de post adhibitam in illo

epe omnem debitum admonitionem de errore uerae Poenitens respuerit,saluabitur anima et US, punietur in ue

lut incorrigibilis,& ad ueniam,& indulgetariam no reci

287쪽

DE IV ST A HAERET. PUNITIONE pietur ta ut per illam conuersionem Sc pniam, poenam mortis euadat,praesertim si iam per simam damnatus es.set. Nam alioqui si ante damnationem, quamuis post ternamum praefixum,resipiscat ut supra lib. I. docuim'γPerpetuo carcere includetur, prout fieri mandat in cap. si excoicamuS.paragr.siqui aut:de hoeteticis. Si uero post damnationem redire uoluerit,iam non recipietur. Quia etsi tunc poeniteat,non in amore ueritatis sed odio pre

nae id facere Ux. Ne talis suspicio iudicanda est longe a Christiana pietate abesse, imo potius econtrario diuinae uoluntati simillima. Nam eodem modo Deus pcto res iudicat, qui uin tempore uitae illis ad poenitentiam

dato poenitere uoluerint. ueniam a Deo impetrant, qua Praesentis uitae tempore transacto, etiam si cum lachrymis, Sc gemitibus petant,nunquam tamen obtinebui .

Damnati siquidem in inferno ut liber sapientiae testat se male egisse dolent, & Pp peccata quae olim in hoc

mundo uiuentes comiserunt,poenitetiam agunt,qusta

men illis ad salutem nequaui prodest. Quia non amore uirtutis,&iustitiae:sed odio poenae,si sustinent,se peccasse dolent.Esto et,ut amore iustitiae poeniteret illos pleritora malo nihil a Deo talis pnia impetraret,ob hoc solum: quia extra ips a' Deo ad poenitentiam, 'ueniam Dd.ν. datum,facta fuisset.Venit enim nox ait saluator noster in qua nemo operari potest. Quo loco iuxta Augustini interpretationem saluator noster noctem appellauit te pus post hanc uitam, in quo nemo potest operari, hoc est,mereri,siue ad uitam, siue ad mortem perpetua: sed quare mereri non possunt Non ne habent plenam Ar hi tri) libertatem ' Habet uti . Quid igitur abstat ne gloriam, aut poenam mereri possint Certe, ut multis non infimae auth oritatis d octoribus placet, solus status o stat: ia uidelicet 1 eo sunt statu,in quo Deus decreuit nullam,aut gloriam,aut poenam illos posse mereri, quantulibet bene aut male agant. Ad hanc imitationem ecclesia facit,cum tos ad piatam haereticis statuitantra quod

si ab

288쪽

si ab haeresi recesserint,eos recepit, Sc uenia illis tribuiti

TempuS aut ad poenam mortis euitandam ab eccna cocessum,ut libro primo diximus,est totum ips ante miseprolationem: quia toto illo iste si redierint, etia si postquam fuerint per testes conuicti ueniant, poena mortis euadent.Hoc autem tPe peracto,etiam si poenitere se dicant, non recipit illos ad ueniam: quia tunc non amore

iustitiae: sed odio poenae illos poenitere praesumit, Scio illos incorrigibiles censet,&uelut tales potestati seculari tradet,ut ab illa debita animaduersione puniatur. Ad eundem modum dicitur haereticus incorrigibilis ille, ut, ruresina,quam sciebat ab eccusia damnata tuta tus est, Ec in illa usqtie ad mortem perseuerauit: qm ecclesiae diffinitio, quam optime sciebat,satis erat illi pro bina, Sctrina admonitione. Cu igitur ecclesiae admonitione audire noluit: sed illa contempta usque ad mortem in ha, resi perseuerauit,merito in corrigibilis iudicatur, ct eisdem poenis , si post mortem de illius haeresi constiterit, plectetur quibus uiuens, S incorrigibilis manens plecteretur,ut habetur in cap.AccusatuS,Parag.in eo. de haer.

lib. 6. Ob eandem cana censetur icorrigibilis haereticus, is qui accusatus de haeresi negauit delicium suum totolpe, quod illi,si fuisset confessus,datum erat ad ueniam. Cum autem uidet se per testes conuustum,transacto topore illo ad uensam dato, fatetur crimen suum, Sc dicit se poenitere. Hic talis existimatur incorrigibilis: quia Scsi poenitere se dicat,non est credendus,quord zelo fidei, Ed odio haeresis hoc d1cat: sed timore poenae, quam uehementer abhorret.Verum Sc si hic talis metito censeat in corrigibilis,ecclesia in illum mitius tractare decreuit,

quam si usque ad finem pertinax in haeresimansisset. Nahunc,qui postquam per testes conuictus est, ante ilae

prolationem resipiscat',& ad ecclesiae colonem redire uult,ecclesia iubet perpetuo carcere ad agendam codi gnam pniam detrudere: ut lir in cap. pen. de haeret. paragrisiqui autem. Nec in Pina quod iam uelut incorrigi

289쪽

DE IVsTA HAERET PUNITIONE bilis aliquis damnatus est,debet inquisitores haeretico rum ab illius admonitione cessare: sed ulteriore adhuc oportet eos adhibere diligentiam,ut illum ab errore ad ueram fidem reuocent,& sic aiam illius a gehennae incedijs,si potuerint,saluent,quainuis corpus a morte ia eri Pere non ualeant.Et hic iam tertius est finis, ad que ultima dirigitur admonitio. Plurima sunt tenta da remedia ut uel animam a' daemonis plate eripiant. Si macharisi haereticum Papa Henedictus per xl. dierum spatium sue dicitum est supra quotidie monebat . ut illum in ordineePatuS reciperet,multo instantius,&importunius id faciendum est,ut aiam illius a' potestate daemonis erepta

Christus inter choros angelom illam recipiat. Saepe illum inquisitores admoneant, Sc si i psi in exhortationibus suis non profecerint,tunc alios uiros docitos, dc ue re pios, Sohonestos adhibeant, qui illum admoneant. Et quana uis isti nihil aduersus haereticum praeualuerint, non in dedignentur alios iterv adhibere: qi no omnia possumus omnes. multi siquidem ad uerba Pauli conuersi sunt ad fidem catholica, qui forte per uerba Petri, Ec alio tu apostolo si non fuissent conuersi. Multi etiam in praedicatione Petri egeriit pluam, Sc baptizati sun qui forte aliis Apostolis prsdicantibus pniam minime egissent. No enim ocs per eundem uerbi ministru deus ad se trahere decreuit: sed quosdam per Petrum, alios per Ioanem,alios per Bernardum,alios per Fraciscum,3 o. a alios per Dominicum. Diuisiones gratiatu sunt ait Paulus idem autem spiritus, Jc diuisiones ministrationum

sunt,idem aut Dominus,& diussiones operationu sunt, idem uero Deus,qui operat omnia an onmibus.Et postquam uaria gratiaN genera enumerauit Paulus statim subiungit: Haec autem omnia operatur unus, atque idespiritus,diuidens singulis prout uult. Si Deus .Put uult, singulis dona sua diuidit,non ergo omnia omnibuS co

cedit: non igitur mirum si Petro dederit gratiam,ut possit conuertere Franciscum dc hanc non dederit Ioanni.

290쪽

m. I BER SECUN Dus. I3o Deinde si per uiros doctos haereticus homo sitiam sua recatare contcnit,ui' aliquc pium uits sancilitate clatu, uis idiota illi offerre procurent . iam fieri est possibile, ut uox saneti hominis simplicis Scidiotae potetior sit ad haereticum cGfundendum,quam mille argum etationes uironi doctoist. Infirma enim huius naudi ut ait Pau r. cor. aliis elegit Deus ut fortia quoem confundat. Vt supbia Pharaonis dehceret Deus, & duritiam frangeret, non magnas, M seras elegit bestias, sed minutissima anima Iia,uidelicet muscas Uni se locustas.Sspe etiam Deus Exe. . Potentiores uult esse Iimplicis alicuius hominis, Ec idiotae uoceS,quam omnium uirom doeto' syllogismos et enthymemata, ne fides nostra uideatur esse in sapietia hominum, sed ut ait Paulus) in uirtute Dei. Pro hac re C.La. est apertissimum, Ec relatu dignissimum excplum, qaenarratur lib. Io.Historiae ecclesiasticae. c.3.Et quo maior uerbis adhibeatur fides uerba, quae eadem historia re fert,hic inserere decrevi,sic enim de gestis in cocilio Nicaeno referens ait: Quantam uero uirtutem habeat ει uim dei simplicitas,etiam ex his, quae inibi gesta referuntur agnoscimus.Etenim cum pro studio religiosi Imperatoris,ex omni terra sacerdotes Dei coissent, opinione como ti philo sophi quoque, de dialeetici valde nobiles,et opinatissimi conuenerunt.In quibus quidam insignis in arte dialectica,per dies singulos, conflictus summi ce taminis cum epis nostris uiris adaeque in dialectica noam probabiliter erudstis mouebat,&fiebat ingens spectaculum, conuenientibus ad audiendum docilis, Sc literatis uiris. Nec tamen ullo genere philosophus cocludi a' quoquam poterat,aut constringi. Tanta enim dicendi arte obiectis quaestionibus occurrebat,ut ubi mazime putaretur adstrictus,uelut anguis lubricus laber tur: sed ut ostederet Deus: quia non in sermone regnuDei: sed in uirtute consistit,quida ex consessoribus simplicissimae naturae uir, δί nihil aliud sciens misi Iesum Christum.& hunc crucifixum, in ter caeteros auditores