장음표시 사용
351쪽
DE IusTA HAERET. PUNITIONE priuaturi quia peius est adulterium spiis uale,quam corporale. An autem haereticus resipiscens recuperet perpniam hoc ius petedi debitum,quod per haeresim amiserat:dubia aliquihus Vr esse qO. Vrbanus tertius in ca. de illa. extra de diuorths. decernit mulierem,quae sine iudicio eccriae separata est a uiro lapso in lisresim, esse reddendam uiro,posto ad fidem catholicam reuersus fuerit,compellendam esse iubet,si illa ad uitu reuerti noluerit.Si uero iudicio ecclesiae ab eo recessit, ad recipieridum illum nullatenus dicit esse compellendum: glossa
uero super capitulum,quanto. eod.titu. Ec super capit final. de conuer.coniugat. non ueretur aperte contra illum textum sentire,dicens: mulierem, quae a uiro haere
lico recessit,si ille ad fidem redeat esse semper compes lendam ad recipiendum ui iv suum , etiam si iudicio ec clesiae ab illo recessisset . Etsi illa ad usu redire noluerit ei dicit illam esse cogendam ad monachatus religionem suscipiendam.Pro huius latae probatione citat cap.ulti mum. de conuersione coniugato N. Ad praefatum uero capitulum,de illa. respondet illud esse correetiim per sequenS capit.quanto.eod.tit. Abbas in eisdem capitulis, glossae sivam,de opinionem no usquequacp probat: sed - utcunq; ab ea discedit,nullam in asteri rationem,P quase merito ab illa discessisse nobis ondat. Ego uero rones
Proferam: quibus glossam tota aberrasse uia apertiis- me conuincam. Et primo suo ipsius gladio glossatorem transfigam:quia illud capitulum ultimum de coversio. coniuga. quod pro se citauit, clarissime contra illum pugnat. Nam capitulum illud ut ex ira illius facillime colligi potest non loquitur in fauorem haeretici resipiscentis,cte pia iam agentis. sed mulieri,quae a uiro haeretico iu dicio ecclesiae fuerat separata,sauet,coceditin illi,ut ipso nolente libere ad monachatus religionem si ueli couolare possit.In quibus uerbis id summopere annotan dum est,quod ait: libere conuolare: non ergo cogenda
est ad religionem, etiam si ad uirum reuerti noluerit.
352쪽
Alioqui si ad religionem ut glossa docet) cogenda est,
non ergo libere ad religionem conuolabit,quemadmodum textus ille dicit.Prsterea si mulier libere, M no coacta potest nolente marito intrare religionem. ergo etiapotest nolente marito manere extra religionem separa ta ab illo. Consequetia ista inde manifeste conuincetur . esse bona,si ostendamus cam,Sc originem, ex qua ori
ut mulier fidelis,uiudicio ecclesiae fuerat a uiro suo lisretico separata,illo ab haeresi reuerso nolente possit intra re religionem.Causa certe non est alia: nisi quia ille per haeresim tanquam per adulterium spirituale amisit ius
petendi debitum ab uxore,& sic illa facta est libera ab hoc debito. Nam si ille non incidisset in haeresim,mulier
non posset illo inuito intrare religionem, sicut expresse definitum est in cap. quidam.& in cap. cum sis.extra de coversione coniugato. Causa igitur illius diuortij per in , gressum religionis laeti aperte ostensa,percotabor glos
fatorem,an maritus h freticus ad fide rediens recuperet
per pniam illud ius petendi debitum: quod per l,sresim
amiserat, an non Si dicit haereticu recuperasse tale ius, oportebit fateri uxorem illius ipso nolente non posse libere intrare religionem quia per talem ingressum negaret marito,quod illi iam iure debebatur.Si uero dicit lis reticum per pniam non recuperasse tale ius per haeresim semel amissum,consequens est,ut non teneatur uxor illi post pniam debitum reddere,ficut nec ante pniam : sa ut concessum est haereticus post pniam non habet maius ius ad petendum debitu ab uxore, quam habebat ante piatam. Quo fit,ut sicut post pniam mariti olim haeretici,potest uxor eius illo inuito libere itrare religione et ita etiam possit illo contradicente libere manerem seculo,absque cohabitatione cum uiro,de absq; redditione debiti: nam una prorsus Sc eadem est utriusque separaritionis ratio.Verum ut apertius loquar no est opus da re optionem glossatori: quia uelit, nolit, tenetur fateri haereticum post pniam non recuperare ius petendi de-
353쪽
DE IVsTA HAERET PUMITIONE bitum ab uxore: quia obligatio semel extimsta non re uiuiscit. Nam ob hoc haereticus post pniam non necessario ut supra diximus) recuperat bona quae per obstina tionem haeresis amiserat ut definitum est in cap. uergentis.extra de haereticis . ergo eadem ratione et non recu
perabit ius petendi debitum,quod semel amiserat.Et inde necessario consequitur,ut uxor illius libere possit illi negare debitum coniugale, de per conseques no erit copellenda ad reci utendum vim, ab infidelitate reuertet u quo iudicio ecclesae fuerat separata. Et certe miror quo in tam apertum errorem fuerit lapsus glossator, insertim cum tam expressa habeatur cotra suam itarn ecclesiae definitio,inprstato cap. de illa. Quod aut dicit illud cap. correetiam essest sequens cap.non ita est: sa se quens cap. nullo modo contradicit primo,cu loquatur de diuersis. Nam cap. de illa. loquitur de muliere,q iuducto ecclesiae separata est: Q cogenda non est ad ui iv ab haeresi reuertentena redire. Cap.aut sequens in fine lointur de illa,quae proprio iudicio separata est a uiro infideli,quae post uiri piatam cogenda est ad illum redire,qu uis hoc non satis clare ibidem exprimatur: sed per conrecturas ex eo elici debet.Causa aut huius distrinainis inde meo iudicio)ruenit, quod ecclesia uult nullam poenam haeretico infligi,antequam ille sit ab eadem de crimine suo damnatus,ut patet in cap.ut inquisitionis . Scin cap. cu secudum leges. de haeret. lib. 6.Et siquid contra hoc tentatum fuerit,ipso iure tir pro infecto. Mulier ergo quae proprio iudicio se a uiro infideli separauit:uauiN suum poena haeretici puniuit, antequam ille fuisset ab ecclesia damnatus,ideo talem separationem pro inlaeta iudicat ecclesia: Sc ideo tanquasi ab illo nunquafuisset separata,illi adlisrere compellit. Quae aut iudicio ecclesiae separata est ἰ unx suum punit,postquam ille de suo crimine ab ecclesiastico iudice damnatus est. Ego enim iudicium illud ecclesiae, quod dicitur esse necena rium ad ho ut illa possit nolente marito intrare religio
354쪽
LIBER SECUN Dus. I 62nem,non aliud puto esse quam ita iudicis eccles astici, qua declaretur uini illum esse haereticum, qua ita data sine ulteriori separationis stria,satis esse cesto, ut mulier possita' uiro suo separari, dc ut separata non possit c petis ad recipiendum uirum suum ab haeresi redeuntem. Sed iam opus est,ut pergamus ad explanationem reli quarum partium illius prstati cap. Ah solutos. Na illos,
qui hyeticis erant aliqua obligatione astricti, non soludicit esse absolutos ab omni debito fidelitatis: sed etia . telligetia oportet prius lectorem de multiplicitate diali
admonere. uoddam enim est dominium super homi nes,aliud super csteras res irrationales hoibus seruien
tes,ut sunt pecuniae, uesteS, domuS, agri,uin eae,pecora,
ct caetera his similia. De dominio istant reN non est no his sermo in isto cap. alii de illo deseruimus superius,iuxta id ,quod definitum est in cap. cum secundum leges. Domini si super homines est adhuc multiplex ua quod dam est naturale,aliud ciuile, aliud euangelicii. Diatum naturale super hominem aliquem nullum est nisi pater num,hoc est,quod habet pater super filios. Omnes.n. in lege naturae suissent liberi: nec dominium aliquod es set in statu in nocetiae nisi paternum. Pater enim tuc aut mater sicut modo, haberet potestatem doccdi, admonendi de corrigendi filios, Sc filia tunc tenerentur, sicut Nunc tenentur obedire parentibus, Scillis in necessitate si aliquam paterentur, seruire. Hoc dominium ideo dicitur naturale: quia naturalis ratio docet, ut filius subueniat patri,& seruiat illi,a quo recepit esse, dc obediat illi ad quem speetat admonere, Sc corrigere eu. Hoc d minium et si naturale fit,non est adeo fixum,& imobile ut tolli no possit,sicut est reliquum diatum naturale: qci quisque homo h et super res necessarias ad suae uitae con seruationem. Nam ut recte beatus Thomas docet prima, & maxima naturalis inclinatio est ad esse: tu ideo supra qualibet rem necessariam ad suae uitae susten latio
355쪽
DE IVsTA HAERET. PUNITIONE nem,habet naturale dominium.Hoc dominiu, nec ho-m o a' se abiicere potest: nec propter quod cun pctmper iudicium tolli. de idem beatus Thomas Secuda Secundae.q. 69. art. .in solutione secundi argumenti dicit : quod si aliquis sit condemnatus,ut fame moriatur,
non peccat, si cibum sibi occulte ministratum sumat: quia non sumere esset ut ait seipsum occidere. Non est tam firmum, Sc fixum dominium patris super filios:qm filius re ipsa non est tam necessarius patri ad suae uitae sus stentationem,sicut reliquae res. Quo fit, ut pater possit illud a se abhcere diatum:&superior in poenam alicuius delicti illud a' patre tollere . Primum patet in emancipatione: qm per illam pi filium in sua constituit plate, dc renunciat iuri,& dnio quod super filium het. Secudum
patet instit.Quibus modis ius patriae pratis soluitur,ubi . inter alia haec lin tu riCum aut is,qui ob aliquod malem cium in insulam deportatur ciuitatem amittit,sequitur, ut qui eo modo de numero ciuium Romano Iu tollitur, perinde quasi eo mortuo desinant liberi in ptate esus es se,haec ibi.Ad eundem modusit in peccato haeresis: qm DP hoc crime pater amittit diatum,quod super filios hahebat & fiiij efficiuntur sui iuris. Nam filij,qui alios fuissent subditi patri,illo in ligresim obstinate labente, sunt ipso iure absoluti ab Oi debito diaij, quod super illos prhabuisset,ut dicitur in praefato. c. absoluto S. VeN quia multi putare potuissent, hoc no ta aperte in illo. c. fuisse definitii,ideo spue de hac re decretu eccria statuere uoluit,quo apertius id,quod nunc proxime diximus declaratum est. Γale decretum hpin .c. Icunque,parEgr.1llo rum. de haer.lib. 6. Et inde sequit prem lisreticum no posse filio impuberi substitutionem facere pupillarem. Qira inter cstera recista ad pupillare substitutione hoc est pcipuit,ut testator impubere in ptate licat.l,q.ff. de uulg. M pupil.Hoc et corrotariti aliunde deduci pot: ex eo. Lqcl'hsreticus intestabilis est. Nemo aut O pupillo sub-
356쪽
Sed qusino posset de hac re moueri, si pater ad sus uitae
sustentationem antequam fieret fisreticus indigeret DBo , &postea eadem indigentia perseuerante laberetur in lipesim, an filius patri h etico indigenti sua opera, teneretur illi suas operas dare, illi usque ad stippiendam indagentiam ministrare . Cui quςstioni ego ita re ondendum esse censeo,ut filius eo casu maiori obligatione teneatur Patri, quam teneret alicui alteri in necessitate
. existenti: quia licet filius sit iure ipso a' patris hsretici dominio,&potestate liberatus, non in quo ad opera misericordis illi exhibeda,in quibus pater quamuis hyeticus est proerendus. Hanc istam docet glossa. dist. 3o. cap. I.& Panor.in cap. siquis. De hqreticis. Aliud est dominium super personas non naturale, sed ciuile,hoc est, quod non a' natura: sed ab humanis statutis sumpsit initium. Et hoc etiam uarium est,& multiplex uxta uaria authoritatem, Sc potestatem, quam habent dui super eos, quibus dominantur. Est enim quoddam ditium , quod inducit seruitutem in eo cui aliquis dominatur. Per hoc dominium habetur potestas utendi seruo ad omnia,qus uoluerit: exceptis criminibus,qus sine Dei offensa perpetrati non piat.Per hoc dominium habet do minus super seruos suos plenam potestatem utendi illis ad suam utilitatem: Sc non ad utilitatem illoIst. Et per hoc differt diuum hoc a' dominio regali: quia Rex nisstyrannus esse uelit,non utitur subditis ad suam Opriam utilitatem: sed ad utilitatem subditoN. Dus autem ut tur seruo non ad serui utilitatem:sed ad suam propriam, quemadmodu utitur pecoribus suis.Potest enim dominus seruum uendere, permutare,d Onare,locare, prout facere potuisset de iumento aliquo. Qus quidem miset ra seruitus,&si propter peccatum introducta sit, iure trigentium approbata est,ut habetur,in cap .ius gentium. dist. i. Hoc dominium statim amittit quisquis in ma
nifestam lipesim lapsus est, Sc seruus illius si in hiresim domini no consentat eo ipso est a debito domini absolu
357쪽
i DE IV ST A HAEMET. P UNITIONE. tus. Sed difficultas oriri posset,an dominium illius serui transferatur ad fiscum, sicut caeterant rerum, ita ut post haeresim domini, seruus illius fiat seruus fisci, an uero seruus fiat sui iuris, & sit ipso iure libertus. Saluo meliori
iudicio,ego censeo seruum, qui in haeresim domini con sentire nolui non esse inter reliqua bona conaputadum, ut in dominum fisci cum reliquis bonis transeat: sed eo ipso redditum esse suae libertati,ita ut iuste,et absq; ullo peccato possit fugere ab haeretico qui fuerat dominus eiuS,& omnem illi negare obedientiam.Nam in prslato illo capit.&.extra de haeretic. absoluuntur omnes ab omni obligatione,qui hςreticis quomodolibet tenebant ladstricti: ergo etia serui sunt absoluti,& per consequens fiunt liberti.Praeterea de hoc habetur expressa in iure Cssareo diffinitio. Nam in. l. Manichaeos. C. de haeret. statuit Imperator Theodosius, ut seruus,qua noluerit obe dire domino haeretico, fiat ipso iure libertus. Iusta qui d em lex, per quam Sc haeretico domino poena,& seruo
catholico praemium tribuitur. Ius autem Caesareum,etsi non positi de fide,aut haeresi definire:potest tamen Echetereticos poena,&fideles a cere praemio. Quo sit, ut saltem in terris, quae legibus subsunt Caesareis, seruus udno haeretico Obedire recusauit, Millius haeresim suscipere noluit, sit ipso iure redditus libertati quia lac praecipitur in praefata l. Manichaeos . Et idem faciendum esse censeo iri terris ecclesae Romanae,quae nullo modo subduri tur Imperatori. Qin,&si in illis locis non habeant uim iura Imperatorum: habet tamen uim suam illud c.
fina. extra de haeretic. Quo iubetur omn1buS, ut nouerint se absolutos ab omni debito dominij, qui lapsis ina , nifeste in haeresim quomodolibet tenebatur adsitieti. , Aliud est dominium ciuile,&politicum,quod non inducit serui tutem in eo,super quem habetur: sed solum confert habenti dominium,authoritatem,& potestatem p-cipiendi ea,qus ad bonum regimen reipublics,cui pest, sunt necessaria aut saltem commoda, dc conuenientia,
358쪽
LIBER S E G V N D V s . x64& puniendi transgressores eoN,qus ab illo pcepta sunt. Hoc dominium haben t RegeS,Duces,comites, Sc reliqui domini,qui populis praesunt. Hi super quos tale dominium habetur,non dicuntur seruic sed subditi, i&uo cabulo iam ab omnibus recepto,dicuntur Vasalli. Hoc dominium etiam amittitur per haeresim manifestam, ita quod Rex factus haereticus, ipso iure est regno suo priuatus, Dux suo ducatu,&comes comitatu, &idem de alqs populon dominis quocunque nomine censearitur,dicendum eaenam de omni dominio generaliter lo quitur illud capit. fina.de haeret.Nec mirari debet alias
quod Papa Pp haeresis crimen.Regem a regia dignita te deponat , dc regno priuet: qm in negotio fidei etiam Reges sicut Malia inferiores subduntur summo Pontii ci. Quo fit ut illos sicut quoslibet alios punire pol sit. Nam Regem Franco N Zacharias Papa ob multo mi
Morem causam regno prauaui ut refertur in cap. Alius.ls.q. 6.Imperium Romano N,sedes Apostolica transtulit a' Graecis: quia ecclesiam non defendeban t in Germanos. ut habetur extra de electo .cap.uenerabilem. multo ergo iustius est,ut propter crimen haeresis Reges regno
priuentur.PolIet tamen hoc loco aliquis merito quaerere:si Rex fiat haereticus,ad quem regni illius dominium, Ec potestas iure deuoluetur. Non quidem ad Imperatorem, praesertim si Rex non erat Imperatori subiectus quales sunt Hispanosuet, Gallo N, Sc Angelo N Reges. Nam bona haereticorum,laico Iu quae iure canonico, ScCaesareo, applicantur fisco, non cuilibet fisco sine discrimine applicata esse intelliguntur: sed soli fisco illius,qui
dominium de iurisdietionem supremam secularem sit pra haereticum habet. Consequens igitur est, ut regnu, Sc reliqua bona haeretici Regis, qui non subditur Impe, ratori. non sint ipso iure fisco Imperatoris applicata.Nec dicendum est regnum illud ipso iure ad ecclesiam perti nere: quia ipso iure non applicantur ecclesiae bona lai corum haereticorum: nisi illorum soluna: qui in terris ec-
359쪽
DE IUSTA HAERET. PVNITIONE clesiae uiuunt, ut patet in capit. uergen iis, Sc in cap. communicamus. extra de haeret. Ad quc igitur regnum
illud iure pertinebit e Si Rex ille haeredem legitimu ha het, &fidelem,ego dicerem illum este iustum,&legiti
naum regni successorem. Quoniam cum nihil sit de Rege hsretico in iure definitum,consequens est,ut idem de illo censeatur, quod de homine ab intestato decedente diceretur. Na cuille per haeresim sit ipso iure,regno priuatus,quantu ad regni possessionem censendus est mortuus: dc quia de regno illius, cui tribuendum si nihil iura disponunt,oportet necessario,ut regnum ad legitimuhaeredem deuoluatur. Et idem mihi uideretur dicendude quocunque alio dominio cuiuscunque rei,cui est an nexum uinculum primogeniturae,ita ut si posses rillius
fiat haereticus, bona illa non sint fisco applicata, sed legitimo illius primogeniturae successori.De hac tamen re nihil certum definire uolo: sed illam ciuilis iuris peritis relinquo,ab illis definiendam,quorum hoc proprium est munus. Si Rex tisreticus nullum habet tisred em,aut ille quem habet, est etiam lisreticus, tunc si regnum non est etiam h fresi in laetum,dicerem regnum ipsum habe re ius, M potestatem eligendi tibi Regem,iuxta id,quod
. in primo libro Regum dicitur. Populus facit sibi Rege.
Si uero regnum est etiam eadem peste insectu sicut Rex, regnum etiam erit ipso iure priuatum, potestate eligendi sibi Regem, Sc tunc negotium deuoluetur ad summu Pontificem, ut ille tanquam summus ecclesiae iudex de
cernat,quid sit agendum,sicut facile colligi potest ex dictis in cap. Excomunicamus,paragrapho moneantur.
extra de hoeticis. Aliud est deniq; dnium Euangelicu, Ec est potestas alicui ex Dei Euangelio, Sc non aliunde
concessa,qualis est potestas absoluendi peccatorem a Peccato,&potestas excomunicandi, Ec absoluendi ab eXcomunicatione. Hoc dominium habent soli uiri ecclesiastici curam animarum tenentes,ut sunt Episcopi, Asechiepiscopi, Papa. Et dicitur lisc talis potestas dilaum
360쪽
betur.Vocatur et dominium hoc a theologis potestas iurisductionis ecclesiam cs. De hoc dominio dissicillima inter theologos uersatur quaestio: an hyeticus sit etiam ipso iure priuatus hoc dominio , sicut caeteris, hoc est, an Praelatus ecclesiasticus quicunque ille fit liue Papa, siue quiuis alius,postquam factus est haereticus fit ipso iure
potestati praelationis priuatus De hac re non conuenit interoes theologoS. Quidam.n. dat praelatum ecclasiasticum factum haereticum: diuino iure esse priuatum se Iatione sua. Ath uero contrasentiunt praelatum ecclesiasticum quantunalibet inhaeresi pertinacem: non esse diuino , aut humano aliquo iure potestate proriationis priuatum. Et qui sic sentiunt,coguntur dicere hoc dominium Euangelicum iaon esse sub illa generali locutione comprehendendum,cum dicitur in illo cap.fin .de ligret.Absolutos se nouerint a' debito fidelitatis dominii, Ec totius obsequii Ecc. Oportet.n.ibi excipere dominiit
Euangelicum , a' cuius debito iuxta istora opinionem l non sunt ipso iure absoluti, qui lapsis inhaeresim erant per illud adstri&.Huius nodo'qusstionis solutionem: quoniam dissicilis est, Sc longum requirit tractatum , usque ad aliud capit.differimus, quod totum huic soli
negocio impendemus, quando de poenis spiritualibus disputabimus. Tales enim potestates, de talia dominia magis spiritualia,quam corporalia censenda sunt . Circa has omnes haereticom poenas,de quibus in hoc ci disseruimus, dubitatur ab aliquibus. an haereticus occultus in has incidat poenas . Ratio dubitationis est haec equia illud saepe citatum cap.sina de haereticis. uidetur so. los manifestos haereticos assicere. Nam solos illos ab
l soluit a' debito fidelitatis, re domini qui lapsis manifel ste in haeresim quomodolibet sunt adstriciti. Phil. dicit hoc etiam uerum esse in occulto haeretico,si illius haeresis probari possit: quia tunc potest manifestari licet a manon sit manifesta. Eandem sesam docere uidetur Ioan-