장음표시 사용
361쪽
Des And.hac in addita conditione,quod processum siserit ad probationes. quia probatio ut ait tunc facit delictum manifestum,ut in cap .cum olim. de uerb.signis. Secus in dicendum esse putat,si non est processum ad probationes: quia ecclesia non iudicat de occultis. Et illius sententiae subscribit Angelus de Clauasio in sua summa. eandem ampletatur sylvester de Praetio in sua summa. Ego tamen absit precor uerbo inuidia puto hos omnes quamuis in iure doetissimos, non intellexisse ueram, Ecgermanam illius textus sententiam . Nam quod textus ille ait delapsis manifeste in haeresim, non est intelligendum de manifestatione,quae competit haeretico, ita qSille in publico,aut in manifesto haeresim asseruit. Potest enim quis publice,de coram mille testibus haeresim ali quam asserereo non este haereticus: quia potuit illam
asserere ex ignorantia,putans talem assertionem esse catholicam,potuit etiam aflerere sine ulla pertinaci animositate: sed paratus obedire ecclesiae aliud docenti. Quorum alterum si contingat,etiam si in fide erret,haereticus minime censebituri ut habetur in cidixit apostolus. 24. 3q.3. Si haereticus non est, necessario inde sequitur ut poena haerecici non sit puniendus, Ec per consequens poena illius cap. fina. de haeret.non comprehendat illum. Alioqui fieret necessario,utus sine culpa sua,&sine culpa aliena: imo Sc sine iusta aliqua causa puniatur, quod est contra ius naturale,diuinum,&humanum. Nam te xtus ille eos,qui lapsis m amfeste in haeresim erant obli
gati,absoluit a debito fidelitatis,&domin .Et in ut diximus pol quis sine ullo peccato manifeste labi in aliis haeresina. Quod ergo textus ille ait de lapsis manifeste
inhaeresim,non est intelligendum de manifestatione, alia tenet eX parte asserentis: quia siue in occulto , siue in publico labatur in haeresim,non incurret poenam i non est haereticus. In telligenda sunt ergo uerba illius textus de maiuscitatione,quae competit haeresi, ita ut ille dic
tui labi manifeste in haeresin ,Muilabitur in haeresim m
362쪽
illam occulte,& sit te ullo teste asserat. Qui uero ex ignorantia labirur in haeresim, non dicetur labi manifeste inhaeresinaqquamius illam in publico foro coram mille te stibus asseruerit:quia non erat sibi manifestum talem assertionem esset, creticam,& ab ecclesia damnatam. Is autem, qui iuxta hunc intelligendi modum labitur manifeste in haeresim hoc e st in haeresim manifeltam,eo ipso est necessario censendus haereticus. Quia is ut supra
lib.I.cap. IO.docuimus sine ulla ulteriore monitione estiam pertinaX cemendus: quia errorem suum non est pa ratuS corrigere. Quod facillime,uel ex eo colligi potest: quia ecclesiam, a qua corrigendus esset, aperto Marte oppugnat, cuia a eam non ueretur asserere propositionem,quam scit ab ecclesia damnatam. Si uero quis ex ignorantia lapsus est in haeresina,& postea legitime ad monitus obedire cotemnit,tunc primo dicetur labi manifeste in haeresim,quando legitims admonitioni obtoperare recusat. Is igitur,qui iuxta hunc intellectum labitur manifeste inlisresini, cum sit iuxta predicita censendus lis reticus merito heretico N poenam incurret,quan tumlibet sit occultus si tamen haeresim, qua mente concepit,aliquo uerbo explicauit. Et de talib' sic lapsis manifeste in lirresim, intelligenda sunt uerba illius cap. fim de hsret. quibus dicitur, quod qui talibus sic lapiis ma nifeste in lipesim erant aliq ua obligatione adstricti, ipso iure sunt ab omni tali obligatione absoluti. Nam per illa uerba: Lapss manifeste in lisresm,idem intelligit, ac si dixisset,li freticis. Et hi tales licet occulti sint,sicut
incidunt in poenam cap.cum secundum leges. ita etiam
ipso iure incidunt in poenam prs fati cap.fin.de hs ret. Sihsresim suam quamuis occulte,exterius prodiderunt. Nam ut ait R bb.in isto cap.Absolutos poena ipso iure imposita assicit ipsum delinquentem, quamlibet occultum,pro qua lata adducit glossam, quam dicit esse no
labilem in Cle.I. de hsret in uerbo: Eo ipso . Ex quib
363쪽
eolligit Abbas, ut hyeticus quavis occultus ipso iure amittat omne diuum, sicut Sc reliqua omnia bona ipso iure amittit: sed non poterit talis absolutio duit ut ait allegari,nisi prius manifesta causa probetur. In quibus omnibus etsi bene dicat, in in intelligentia illius uocis ,
manifeste etiam mihi errasse uidetur,sicut alq.
Probatur manifestis rationibus iustam esse haeret torum poenam , de qua in praecedent capit.tractatum est. Cap. VIII.
Quia totius huius nostri operis finis, & primus scopus,ad quem nostram hanc pugnam dirigimus, est, ut iustam esse punitionem,qua ecclesia hqreticos ferit,on damus,opus est,ut eam poenam, de qua in praecedenti cap. disputauimus, metito haereticis fuisse inflic tam se hemus. Quisquis diligenter considerauerit quantu ualeant superio iv hominum exempla ad mouendos sub- .dito iv affectus facile intelliget,quam iustum imo ut uerius dicam necessarium si omnem praelationis piatem ab haereticis auferre. Scipio Africanus dicebat nullo se magis animati ad uirtutem, quam suΟN malo' eXem plis: quosv imagines in foro depictas uidebat. De Iulio Caesare refert Plutarch.u, cum ille in Hispania res quaς dam Alexandri pietas cerneret, secum diu cogitabun dus, postmodum lachrymas fudit,cuius rei cam admiarantibus sorijs: Non ne inquit iure dolendum arbitra mini,quod huius aetatis Alexander tot gentes suo subdidisset imperio,qua nullum adhuc praecla Iu facinus ipse gesserim Et inde ad res praeclaras gerendas expedi tior,& fortior effectus est. Si eo ,qui iam praererierunt
exempla tm uiuo N animos mouere piat multo magis id posse credendum est exempla eo ,qui supersunt, Prae sertim ea,quae non solum audiuntur: sed oculis inspicii tur. Hulto.n. magis mouent uisa,in audita.Temistocle enim ualde multum iuuauerunt ad uirtutem Malciadis exempla. Nam Temistocles cum esset adolescens, incompotationibus,athso carnis illecebris uolutabatur.
At postui lybi clades factus Imperator, apud marath
364쪽
LIBER SECUN DV g. Ivnem deuicisset Barbaros, nullus illum deiceps uidit ad-
quam agere indecON . Percotantibus autem multis udfuisset in causa,ut sic fuerit repcte mutatus:rndebat,mit cladis Trophaeis se fuisse a somno suscitatum. Cic.lib. Tusciqussi. refert: Demosthenem adeo uigilasse, ut cuopificibus de uigilia contenderit, de dolere se aiebat, si qn opificum antelucana uictus esset industria. Hottan tam vim,& Ptatem exempla prs sertim illoN,qui authoritate aliqua reliquos pcellunt, ut ad illa imitanda subditora animos non solum urgeant: sed quasi cogere uideantur.Ideo Paulus reprehendens Petrum,eo'Pp Iudaeos,quia Iacobo Hierosolymont Epo uenerant,simu Iate se a gentibus subtrahebat nolens edere cum illis, dixit illi: Gentes cogis iudaizare. Nam quia PetruS supre GaLa. mus erat totius ecclesiae pastor, Se rector,cuius uestagia caeteri sequi debeban trideo tanti aestimauit Petri exemplum Paulus,ut sito exemplo illum no solum ad Iudaicanum alios suadere,sed cogere dixerit. Et merito sic di-
t,cogitanS-multo plus mouent eXempla, quam uerha.Propter quod filius Dei factus pro nobis homo,uo Iens hominibus certissimam uiam, qua ad griam coe Iestem peruenirent,ostendere: prius exemplis, &postea uerbis nos ad illam instruxit. Nam priuS ut ait Lu. Asai. cas coepit sacere, Sc postea docere. Quem locum pertractans Chrysostomus Homil. I . super Acitus Apso1ς, Chus ait:Eoq; apostoli prius uitae exemplis docebant, dein de uerbi s. Quin potius ne uerbis quidem erat OPUS, cuclamarent opera. Haec Chrysostomus. Hinc oritur,ut Peccata publica grauiora censeantur,in secreta, Sc tan to grauiora, quanto a persona maioris aut horitatis, Ecquae magis tenebatur bonum atqS praehere exemplum, fuerint comis,.Ideo de malis sacerdotab US,dn Sper Γ-
phetam Ezechielem ait: Faciti sunt domui Israel in o D ex. 4fendiculum iniquitatis. Quae uerba pertractans beatus Gregorius parte prima Pastoralis cap. 2.ait: Ncmosae Peamplius in ecclesia nocet, quam qui peruerse agens, Greg.
365쪽
DE IVIT A. HAERET.ΘΡ VN ITIONE nomen, uel ordinem sanctitatis habet. Delinquentemnan hunc nemo redarguere praesumit, Jc in exempluculpa uehementer extenditur,qia pro reuerentia ordinis peccator honoratur. Haec Gregorius. Causa autem hu
ius inde prouenit,cl, qui publice peccat, alios ad id e sa-ciendum suo exemplo hortatur, ob hanc cana scan dalizare dicitur: quia suo exemplo alias ostendiculum ad ruinam parat. Propter quod Saluator noster limoiit scandalizanti acerbe minatur,sic inquiens: Qui scandalizauerit unum de pusillis istis,qui in me credunt, expedit et , ut suspendatur mola asin aria in collo eius, Ec demergatur in profundum maris. Qui sic alium scandali zat,non solum de suo: sed etiam de alterius peccato,qui illius exemplo ad peccandum motus est,rationem reddet.Quod non fieret: nisi quia ille peccati alterius causa fuit,suo exemplo illum ad pctin uehementer impellens.
Haec omnia, quae diximus,huc tendunt' ut per illa notu
omnibus fiat quanta sit exemplora potentia.Etsi tin ualent quorumlibet hominum exempla ad mouendo S a ljom hominum astessitus: multo magis ualebunt excpla illon,qui aliqua authoritate, Sc plate reliquoS praecellunt.Et hinc luce clarius constare poterit iustum esse, ut Omnis ab haereticis auferatur praelationis, Sc dnij ptas. Timetur. n. iuste,ne his, qui praeest subditos suos ad eandem haeresim suo exemplo trahat. Fili, parentes suos ferer sena per imitari nitunturi et ad illo Iu exemplum uitam suam frequentissime con ponunt. Est.n.a natura insitu filias,ut parentes suos ament,& inde euenit,ut quaecucs in parentibus uiderint, bona esse censeant. At qas et bonum eiustimat illud appetit, &illud imitari conat. Praeter hunc mutuum parentum,& filio N amorem, est adhuc alia,& quidem potissima ca:quae filios ad parentum suom imitationem uehementitsurae impellit. Haec est assidua parentum,&filio iv mutua conuersatio . Pa Ter teS. in .suos fit a uident, cum comedunt, cum bibunt, cum ludunt,cum iocantur,cum irascutur, cu subsannat,
366쪽
L I B E R. s E C V N D V s. 363Vident illo iv ingluvies,ebrietates,prodigalitateS,ten citates,fornicationes,adulteria,& caetera id gen' uitia. Audiunt illos detrahentes adulanteS,ment lenteS uranteS,peieranteS,blasphemantes,atq; alia multa,qus in Pudicum non decent loquentes. Rarbo contingit,ut rcalaeuius momenti parentes domi faciant,aut dicant: quiuios lateat. Quantum autem nocere possint mali hominum moreS, his qui perpetuam cum illis hiat consue . tudinem,sacra scriptura multis in locis nos apertilii mel docet. Qui cum sapieritibus graditur ait Salomon δε- Priuεν. piens erit: amicus stultoivsimilis essicietur. Et iterum: Pro.ia.
Noli esse amicus homini iracundo, neo ambules cum uiro furioso ne forte discas semitas eius, de summas scadalum auimae tuae.Et Ecclesiasticus eleganti similatu di- Ece. thne hoc ipsum explicat, dicens: Qui tetigerit picem in ovinabitur ab ea: dc qui coicauerit superbo, induet super hiam.Denim propheta Regius ait: Cum sito sanctus psi
eris: dc cum peruerso peruerteris. Si conuersatio bono iv proficere potest: conuersatio malom multo magis obest se poterit, quia sumus omneS natura ocliuiores ad ma Ium,quam ad bonum. Dissicillimia est. ut quis inter malos innocenter conuersetur.Propter hanc duplicem causam parentes suos filii magis P coeteros homineS imitatur. quia illos magis diligiti, Sc longiorem cum illis lintconuersationem. Faciliusq; eo N malos imitatur more S,
O bonos,quia natura iam perpcti quodammodo corrupta fortius impellit ad malum,qua ad bonii. Et hinc euenit,ut raro cotingat pri uitioso filius itudiosus. Scio quidem aliun ita cotingere:sed hoc raue est, dc ath o no latum,ego autem de his,quae frequenter, Sc quali semper eueniunt loquor.Pater si est mercator, filios habeat mercationi deditos,si lusor,filios habet lusores: si forni calor,filios nutrit fornicatores: si idololatra,filios docet idololatriam: si deniq; haereticus est, eadem haereti inficit filios .Hoc manifesta experientia in multis compro harum est,qui filios suos in eandem traxerunt haeresim,
367쪽
in quam ipsi fueriit lapsi.Testis est Hohemia,quae post quam sub vuenceslao illo iv Rege,& Sigismundo Romano Imperatore, annis ab hinc plus Φ cetum Sc in draginta a fide catholica defecit,nuno ad illam hucuseque redht,non ob aliam cana: nisi quia filii illora eudema teneris annis imbibunt errorem,' quo parentes suos affectos esse uident.Timeo certe, ut quod Deus pro sua Pietate auertere dignetur) idem eueniat Germaniae, EcAngliae. Quia si filij eadem haerest Lutherana a parenti
hus imbuuntur,qua illi nunc sunt insedit, tarde illae pro- uinciae ad fidem catholicam conuertentur. Adolescens Pro.ra. enim ut ait Salomon iuxta uiam suam etiam cusenue rit,non te cedet ab ea. Et egregius poeta dixit:
orat. Quo semel est imbuta recens seruabit odorem Testa diu. Iustum igitur fuit,de necessarium, a parentibus ligmicis patriam omnem auferre piatem,&filios sui iuris sui ui arbitrij facere, ne parentes sua authoritate, suo in exemplo filios in eandem haeresim traherent, Sc fith, i ris aut horitate fulti, possint, si uelint paretibus resistere, tanu; qui iam sun t ipso iure ab illo im potestate liberati . Propter hanc causam multi Theologi,e quON numero est sancitus Thomas, docent no esse licitum infidelium paruulos inuitis parentibus baptizare:quia talis baptizatio ut aiunt uerteretur postea in contumeliam si dei Christianae qua a parentes nutrirent filios in errore suo: qui sic in pueritia nutriti, nunquam postea fidem catholicam,quam in baptismo susceperunt, perfecte teneret. Alij in theologi , inter quos recensetur doctor subtilis Scotus,qui oppolitam sententiam tuentur, Pp eandem causam censent,filios infidelium, qui inuitis parentibus fuissent ex imperio principis baptizati,esse statim post baptismum a parentum cura, Sc potesiate semoucdos, ne si apud illos manerent, a parentibus suis in eunde infidelitatis errorem traherentur,quo illi sunt infecti. Si iustum est,ut patriae piatis diatum a parentibus haereticis
368쪽
auferatur,ne ipsi filios suos eadem haeresi inficiant,mulisto iustius est, ut aliud quodlibet ciuile,& politicum dominium sit ipso iure a' dnis ligreticis ablatu.Nam v hoc
tenent diatum pluribus nocere pnt,quam qui solum dominio gaudent paterno,eo quod latius est diatum politicum, aut regale,qua paterniuet pluribus imperat rex, aut dux,aut marchio,aut quiuis alius dias,quam qui solum est pater. Deinde plus pol rex erga subditos,qua pater erga filios,& hinc euenit,ut stpe subditi magis conentur regem suum imitari,quam filia paretem. Possunt quidem reges eo quod diuims pollent,munera plurima dare,& quia tam potentes sunt,ut nullus subdito0 illis resistere ualeat pnt subditos suos,cum eis libueriti a 'spoenis affligere.Ex primo orit apud inferiores homines spes alicuius muneris recipiedi. Ex secudo oritur in subditis metus principis,ne uidelicet circa eos quidad poenarum pot,cu libuerit exerceat.Haec duo uidelicet meis
tus,& spes solent animos holum in adulationem impellere,quidam.n.ut e quae anxie cupiunt, assequi possint: ali) uero ne poenas,quaS uehementer metuut, incurrat,
principibus suis omni ex parte placere procurant. Ea fa ciun re dicunt,q sperant principi suo grata esse futura, ea dicere,& facere omittunt,q principi displicere intelligunt. Qui mollibus uestiuntur inui saluatornx) in domibus regum sunt. Nam in domibus Principu sunt adulatores re qui hcibus placere student Optime igitur, et eleganter Claudianus poetain libro de quarto Honorii Augusti consulatu dixit. Componitur orbis Regis ad excplum,nec sic inflectere sensus
Humanos edusta ualent, quam uita regentis.
mobile mutatur semper cum principe uulgus . Et libro primo de laudibus Stiliconis iterum ait: Scilicet in uulgus manant eaeepta regentum, , Vis ducum lituos,sic mores castra sequuntur.
Ex his igitur ocius apertissime colligere licet, quantum
369쪽
DE IV ITA HAERET. PUNITI NE rex haereticus possit subditis suis in fide nocere.Blius.n. exemplum multos a fidei ueritate defleeieciquia ps metu,pars amore illius,aut suam rem idem quod ille, asse
Mettis uerabunt,docebunt,pdicabunt. Cum magi ab orienteuenisserit Hierosolyma quaerenteS regem Iudaeo' tunc recens natu,turbatus est Herodes, Sc ois Hierosolyma cum illo. Non est mi ,quod Herodes,qui alienigena,et tyranus erat,turbetur audito note regis, 'cillum perde re uelitJta.n. seres habet,ut siquis regnante ipso, altera appellet ibidem regem,mille eu periculis exponat atoin apertum tradat interitu. At quod Hierosolyma audito nomine sui regis,tunc nati,turbetur,res est admiratione digna: quia magis ob eam rem laetari, Sc exulta-
re debuisset, qua turbari: quia sciebat Herodem alienigenam esse, sc nihil de regni iure lintem. Quo fit, ut de eiecione tyrant,de regis aduentu laetari debuisset. Sed - si Claudiani liam ad memoriam reuocemus, facile intelligemus ita fieri oportuisse,ut rege turbato Ois Hierosolyma simul cum illo turbaretur. Quia ut Claudianus
dixit mobile mutatur semper cum principe uulguS. Re mergo haeretico extate necessario eueniet,uippi S in ea ' dem haeresim trahat.Quod si facere contemPierit,mul tig tormentis,ua 'sin cruciatibus ad id faciendum compelletur. Hujus rei plura,quam uellem,eXtant manifestissima exempla,e quibus aliqua producere decreui,ut quae diximus illoni testimonio comprobemus. Hulti fuerunt in populo Israel reges idololatrae,ut Ieroboam, Baasa,Ela,Zambri,Amri,Achab,&Ochozias. His autem regnantibus,populus Idolis sacrificare no destitit, eo quod sequebatur perfidam regum suo iv insaniam. In noua lege,de euangelica multi fuerunt reges haeretici, r; ecclesiam catholicam acerrime uexauerunt, adeo ut li-Iorum ca multi a fide catholica defecerint. Iulianus apo stata postquam fidem deseruit, ecclesiam catholicam plusquam quilibet alius rex gctilis est persecutus. Hul xos fidem negare coegit, ruultos ad martyrium Perdur
370쪽
xit.Reges Gotho N eo quod Arriana haeresi erant in se dii magnam ob hanc cana christiano' stragem fecerut in Italia,& Hispania. De atroci crudelitate, qua in chri stianos Uuandali exercuerunt in Africa, extat historia duobus libris partita, de a Vietore epo conscripta. Solum unu ex Gothis,quod in Hispania contigit exeplum
proferam: cuius meminit beatus Greg.lib. 3. dialogo , GAE . cap. 3I. quod satis esse arbitror ad ondendum, quatum sit rex haereticus ecclesiae catholics noxius. Leonigildus Leoni. Hispaniatu reX,Sc a Gothis originem trahens Arrianahiresi cu tuisset inseditis,eade haeresi filios suos, regnuo
suum in ficere nitebatur . Ermigildus aut primogenitus Emi. eiusdem regis filius,ac proinde solus regni haeres,suade te beato Leandro tunc Hispalesi epo, haeresim Arriana deserens,ad fidem catholicam conuersus est. Quem prArrianus,ut ad eandem reuocaret,primu blandiths, α 4 prsmijs,deinde minis, de terrorib' erga illum egit. Qus omnia cum non possent animum illum costantissimu a' fide catholica,uel tantillum deflectiere,iratus pr illii prius haereditario iure regni priuatum in uincula, dc carce res coniecit.Adueniente aut paschatis festo, quo ex more,Jc ecclesis uniuersalis decreto,Christiam sacrum domini corpus sumere solent, perfidus pr Arrianum epm ad filium misit,ut ex manu illius colonem perciperet', ut per hoc illum sibi pr conciliaret. Sed uir Deo plenus Ermigildus hoc facere recusauit, Sc epo uenienti exprobrauit, Sc magna constantia illum a se duris increpationi
bus repulit.Hoc cum Arrianus pr audiret,ifremuit: sta tim iraternae pietatis oblitus apparitores suos misit,ci
filium suum occiderent, quod Jc fecerunt. Quid uso haereticus cotra fideles facere destitisse qui pro tuenda lis resi Arriana proprio filio non pepercit: sed carnificibus tradidit illum Qui tam atrociter in se status est propriunium,putas ne pectori animo caeteros prosequeretur si deles Sed opus est,ut ex nostro hoc seculo aliqua pro feramus exempla: qm haec magis,quam reliqua: uiarn