장음표시 사용
41쪽
SIS ORDINIS MINORUM DE IUSTA baereticorum punitione Liber primm .
Quidst haereses. Caput I. E haereticorum punitione tractaturus
ab lisretici definitione exordiri debuissem,ut inde omnib' pateret ud sit id, de quo praesentem suscipimus disputationem Alarum quia ora, a uocis etymologia uel mediocriter agnosculi Optime norunt hanc uoce,haereticus ab haeresi deducia
ideo praesente disputationem longius petenda esse censui,ut ab haeresis definitione illam auspicaret:&inde adhoetici definitionem manifestanda facilius Oficiscerer. De hac re dc si in opere illo,quod aduersus oes haereses edidi abundeptractauerim, nunc in fusius,dc ex actius dicere statui,ppea et quς nunc agimus,ediendui:ut his, s de haereticis iudicare,&illos punire habent, notuese, se possit,quali nota oes circa fide errates inurere debeat. Quae olascire limoiiudicibus est ualde necessatium,ob id solum,quod non omnes errores etiam si illi de rebus fidei tractet,sunt squa lance pensandi.Prius igitur nuda nominis lignificationem explicemus, Jcinde uera haeresis definitionem melius inuestigare poterimus.Haere sis cunon Latinased Graeca uox fit illius etymologia , re significatio a Graecis petenda est,non aut a LatiniS , prout quidam earu in sermone aut Graeco, aut Latino eruditi de haeresi disseretes faciunt,q haeresim ab heredo deducunt,atque ob id aliquam assertionem haerelim dicitam esse putant,qu' quis suo tantum innitens iudicio, illi ptinaciter adhaereat.Hac uocis bellam etymologiam reddit Petrus de Palude in quarto sententiarum distinctione. I3. Hostiesis uero in sua summa deducit hanc uocem hyesis ab erciscor,quod prisco uocabulo significat diu dere. Sed ista multo magis ridcda est etymologia ,
42쪽
LIBER P R I Μ V L 4 quam prscedens qS facile intellexi sset,si considerasset, qa huius uocis haereta prima syllaba scribitur o diphtogum,ae, Sc cum aspiratione.At haec uo erciscor,nec di
phtogum habet in principio nec aspiratione. Abbas in cap.firmissime de haereticis,triplice assignat derivatio ne huius uocis haeresis. Dicit.n.ea deduci ab hoc uerbo adhaereo,uel ab hoc uerbo erciscor,uel ab hoc uerbo erro. Non Adem miror, haec ignorent,quae suae Ofessio nis non erant: sed miro qu6d quae ignorabat, non sunt ueriti tanta cum authoritate docere.Ιum ad em fuisset, ut de hac re,qua prorsus ignorabant, uiros doctos cosa
luissent, a quibus edocti potuissent postea sine rubore alios docere.His igit,& alias eiusdem farinae huius uocis etymologijsreieres: dicimus haeresim Graece idem e se, quod electonem Latine. Nam haeresis ab Qρουμoce Verbo Graeco deducitur, quod Latine uersum sonat idem qaeligo.Et ob hanc causam philosophoru sentetiae, aut opiniones haereses quandoque dicunt: quia ea, quae sibi magis placebat,illosv quisque eligebat sententiam.Sic.n. Cicero in paradoxis ait. Cato mea est haere Ciems,quae nullum sequitur orationis florem. Haeresim dixit eleetione,quia talem dicendi stylum sibi elegerat Cato,qui nullii prorsus orationis florem haberet.Quia igithaeresis electio est,fit,ut Christianorum fides nunquam haeresis uere dici possit. Haec.n.non ex hominis arbitrio pendet,ne ingenio humano inuenta est: sed Deo in spirante et reuelate est hominib' manifestata. Sermo me', t.Coria
dc pdicatio mea inquit Paulus non in persuasibilib.humanae sapientiae uerbis: sed in ostensione spiritus , dc uirtutis dei.Et iterum alibi:Gratia enim saluati estis per ει Rheisdem, Se hoc non ex uobis. Quibus uerbis Paulus aperte satis docuit Catholicam fidem non esse humana ratione inuentam neque ex hominum electone pendere:sed ex dei uocatione,& donatione. Quo fit, ut iuxta ueram
huius uocis significationem,haeresis minime dici possit . Inuenimus aut fidem Catholicam secta suisse aliqn no-
43쪽
minata: sed hoc a uiris impijs,re incredulis,aut ab i)s, uel si Christiani sunt,parum in fidei Catholics dignitate intelligui. Nam Iud si habitantes Roma Paulo illuc ad-
AR a uentanti dixerat. Rogamus a te audire,quae sentis: na desedia hac notu est nobis. quia ubio ei contradicit.Seeta dicta est ab infidelibus: nunquam in fideles Catholicit nisi forte pam eruditi,hoc passi sunt, ut Christiana religio a Deo inspirata,&non se homine inucia haeresis,aut secta diceret. Vnde Theophilaetus expones illud Pauli. Glori Videte , nequis uos seducat per philosophiam dc inane
Theo. fallaciam,sic ait: Vides quemadmodum per uaria, hinmana quaedam,hominum sensuS,& cogitatus, captio nes eiusmodi emanarin eo inhaereses uicutit,qudd hominum sint uaris sentietium opiniones. Sed Christianom haec fides nequaquam humano aliquo sensu, uel iudi cio constat, Scideo ne nomen aliqa sortita est limoi, ut haeresis diceretur.Haec Theophilaetus. dc Tertullia nus in libro de prsscriptionibus haereticorum circa prin rem cipium ait. Haeresis dicta est Graeca uoce ex interpreta- - tione elecitionis,qua quis siue ad instituendas, siue ad suscipiedas eas u litur.Ideo et sibi damnatu dixit lisreticu, Titi quia Scin quo damnatur sibi elegit. Nobis uero nihil ex nostro arbitrio indulgere licet:.sed ne eligere,quod aliquis de suo arbitrio induxerit . Apros dni habemus ain thores,qui nec ipsi quicquam ex suo arbitrio, quod in ducerent,elegerui sed accepta a Christo disciplina fidelirer nationibus adsignauertit. Hsc ille. Ois igitur,et sola assertio,quae ex hominu arbitrio ped et siue uera illa sit,
siue falsa, hqresis dici pot,iuxta nuda huius uocis etymo, logia.Theologi uero, dc caeteri fideles Catholici huius uocis significatione ad fidei dogmata cotrahentes sola illam fisresim esse dixerunt v aperte fidem Catholicam
oppugnare dignoscatur,ua in istaru asseveratione .ppria sententia sacris literis,aut ecclesiae definitioni praefertur, a. Cor, cum in Oporteret iuxta Pauli consiliu)captiuare intelleis. dium in obsequiu Christi. Nobis igitur haereseos nome
44쪽
LIBER P ΟΜ V s. sinfame est: quamuis Ethnicis sit promiscuit uers, falsaecvassertioni conueniens. Ethnici siquidem liberum sibi et se putant,ut pro suo quis iudicio sentiat. Nos aut, quii uerba sacrae scripturae,& ecclesς Catholicae iurauim nefas esse censemus,uel latum pilum ab illam sententia recedere. Sed fortasse hic quispiam obhciet,q, haeresisnon sit electio, quia elecitio est opus uoluntatis: haeresis Mero opus est intellectus.Huic aut obiectioni nos ita respondemus: quod licet sit operatio intellestus,procedit in ab eleetione uolutatis,a cuius imperio intellectius mouetur ad assentiendum: quemadmodum fides etiam ex propria affectione procedit . Vnde Augustinus tractatu uigesimo sexto super Ioannem ait . Intrare quisquam ecclesiam potest nolens,accedere ad altare pol nolen S,accipere iaci amentum potest nolens, cedere non pol nisi uolenS. Si corpors crederetur,fieret innotctibus, sed nocorpore creditur ad iustiriam. Apostolum audi dicen
tem: Corde creditur ad iustitiam.Et quid sequitur Ore aut confessio fit ad salutem.Haec Augustinus.Et quod ilie diXit de uera fide,per quam id qst credere oportet, AScredit,idem prorsus de haeresi,per quam non ueritatem Catholice,sed errorem illi cotrarium quis credit. dicere portet,ita ut errori aut haeresi nullus adli ere possit. nisi uoles.Haeresis igitur non est electio: sed scedit ab ele
citione uolun talis.Declarata ia uocis etymologia, Opus
est,ut rei definitione ostendamus.Haeresis est eniiciatio, siue propositio falsa fidei Catholicae ita repugnaS,ut cuilla simul esse non possit.Sunt, qui in hac desinitione plura reponant: sed an merito id fiat,mox discutiemus. Cudiximus haeresim esse enunciatione, siue propositionem falsam,aperte satis ostendimus factum aliq aut quamlibet rem gestam non esse haeresim: qm haeresis non re spicit opus exterius, ne ex illo pendet, ut haeresis dici possit sed ex intellectu. No est enim haeresis in opere: sed in errore in tes lectus,hoc aut illud iudicantis. Qui suraε ,
nisi hoc sibi licere putet,vullo pacto est lisresis reus. Qui
45쪽
DE IVsTA HAERE . PUNITIONE Fornicatur,aut occidit,aut aliud simile crimen comittit. nunq; in hςresim ob hanc causam lapsum fuisse, dicetur, nisi hoc impune fieri posse crediderit. Et iuxta hunc modum intelligenda uenit senten tia illa,quae docuerit opus aliquod esse haeresim, ita ut haeretis non ad opus: sed ad
iudicium de opere datu referatur. Ita. n.intell1gendus est
Gregorius Nazianzenus cum simoniam appellauit lis resim, no quidem quod opus ipsum smoniacum, putarerum spiritualiti emptio,aut uenditio,iit haeresis:sed ua ipsa opinio,qua censet hoc sine peccato fieri posse, sit iis resis.Nam qui spiritualia uendit aut emit,quamuiS grauissime peccet, crimine in haeresis non erit insectus: nisi hoc sibi licere putet.Vem hic forte quispiam nobis obῆ- ciet, quod saepe Inquisitores haeresum puniunt,uelut ligreticos,illos, s i aliqua ceremonia Iudaica,aut in aliquo , ritu Sarracenorum deprehensi sunt. Si res gesta sine errore intellectus non est dicenda haeresis: cur isti uelut haeretici puniuntur Si dicis ex ladio ipso suspicionem iusta
oriri ut illa facietes sic faciendii esse censeant:cur non ea de suspicio iuste etiam ex furto,aut homicidio,aut ad ubterio nascetur,ita ut illa exequentes credantur sentire illa sine peccato fieri posse Huic obiectioni quida uir do
eius in quadam repetitione, seu mauis,releetione, qua de Opositione haeretica habuit,respondet,dicens: tunc ex facito oriri suspitionem lipesis,qn opus ipsum fuit ab aliqua haeresi laudam,aut saltem permissum, tunc enim de sic faciente suspicari licet ut dicit illum tali haeresi fauere, quae .pbat factum illud. Verbi gratia: Si us circuncidatur,aut Sabbatum religiose obseruet,hic talis in Q spicionem Iudaicae perfidis merito incidit,aut qa credit ueteris legus ceremonias etiam a Christianis esse obseruandas,qm Ebionitae haeretice sic olim senserunt. Si aut
opus illud non fuit unquam ab aliqua hyesi laudatum, ex tali opere quamuis sit graue peccatum dici t suspicionem haeresis iuste otiti non posse.Sed hoc non posse de-landi manisestissime conuincitur per hoc, quo d nullum
46쪽
crimen posset committi, ex quo iuxta hac opinione, non oporteret suspicari illum sic facientem male sentire de fide r qm adeo hominum malitia praeualuit, ut uix ullum sit peccatur qu' aliquem non habuerit patronum. Nam si de coitu carnis loqui uelis,nulla est illius ta pestilens speclxs,aut nefanda soboles, unon fit ab aliquo Iaudata.Promiscuum foeminarii usum licitum esse dixe runt. Nicolaitae,Floriani, Adamitae. Simplicem fornicationem Grsci a pcto defendunt. Omnis deniq; carnalis comistio quaecun illa sit,sive inter uiros, siue inter foeminas,si carnalis libido nimium urat,a' Ualdentibus iudicata est licita. Restitutionem rei furto sublatae esse ne cessariam ad salutem animae assequendam, ocs fideles Christiani sentiui.Graeci in ut de illis refert Guido Carin esita hoc non esse necessarium docent. Sui ipsius occisio adeo damnata est ab omnibus fidelibus, ut uemae locum apud Deum nulla habere dicant.Circucelliones tia illa usqueadeo laudauerunt, ut martyrium esse dicerct.
Nec sola occisio sed cuiusq; principalis mcbri ab scilio, nisi pro tuenda corporis bona ualetudine fiat, ab Oibus etiam fidelibus est damnata. Valesij tamen haeretici ut beatus Augusti refert dixerunt este necelsariam uirilis membri abscisionem ad deo bene seruiendum. Inobedientia subditorum Ueguinae,iM Hegardi laudarunt, Millis subscripsit in hac parte Lutherus dices obedientia, quam inferiores superioribus reddut esse misera seruitu
tem.Votorti uiolationem licita esse docuerunt Lampa
riant,pseudo api Vultcleuitae Luterani, denim si fides adiit nullum opus damnandum elia docuit Eunomius. Cu ergo haec ita se habeant: illi,qui dicunt ex quolibet laeto, quod ab aliqua haeresi probatum esse constiterit metito suspicionem haeresis otiti, necessario concedere habent oem talem qui in aliquod hora criminum lapsus
fuerit, quae nunc Oxurae enarrauimus a uams haereticis
fuisse laudata,merito suspicione haeresis incurrere, Sc ob illam posse capi,&puniri.Oportet igitur ocm fornica
47쪽
DE IVsTA HAERET PUNITIONE torem, Sc ablata restituere nolentem,seipsum castrante, oem subditum inobedientem, ocm uoti cuiuscunq3 ut latorem,ocm mendacem, periurum, Oem deniq; stet
stum hominem de haeresi.suspectum esse,ppea quod haereses suerunt olim quae singula haec licita esse dixerunt. Abstina' uiro Christiano tanta seueritas&ta iniustita Nam si ita fieri oporteret,necessariu esset dicere, nullum
crimen esse ex pura malitia,aut ex infirmitate: sed omne ex ignorantia.At multa sunt peccata ex pura malitia, Π,ν homines scientes se male agere,comittunt. Vt patet ill-lis de quibus ait Iob,qcr de industria recesserunt a Deo, in illis,qui cum proposito poenitendi peccant,qui nisi se male agere crederent,nuquam in posterum Poenit re Γponerent.Cum igitur multos tales esse conste non est aequum,ut de omnibus suspicemur,illos cum crimen
aliquod comittun t sentire sic esse facie dum. Cur aut de uno plusquam de alio hoc suspicari liceat, o ex natura ipsius criminis oriri puto.Sunt.n.aliqua opera,ad qus samus omnes proni,k natura procliues, Sc in illa etia co- tradicente conscientia secipites *pe labimur: ut siunt carnis uoluptates,diuitia hi cupiditas,honoriS appetit .
Et in his nisi aliud addatur, quod merito suspirionem
augere ualcat,ex solo factio non credo,quod possit iusta suspicio oriri. Ut siquis fornicetur, aut furetur, aut mentiatur,aut honores ambiat, aut suo superiori obedire recuset, aut aliquod aliud similis farinae scelus comittat equamuis circa qualitatem deli sti peccet,lion in ob hoc
solum erit de haeres suspeetiis,ut ille credat hoc sibi licere,quod facit. Nam cum ad peccata illa a' carne nostra solicitemur,fit ut quamuis illa esse mala sciamus,comittere in non sormidemus. Posset in talis circunstantia in limoi peccatis esse,pst quam ex opere ipso uehemes iis resis suspicio iuste oriatur. Vt sius sacerdos,aut religiosus non sacerdos,publice matrimonium contraheret Scerte licet ex simplici coitu,non posset merito credi haereticus,in Pu matrimonium adiunctu digne prssumitur
48쪽
LIBER P R. I Μ V S. Thaereticus,prssertim si publice contraxit,aut publice nuptias celebrauit,qm talis merito crededus est male sentire de sacramentis eccinae. Non in credo aeque uehemetem suspicionem esse habendam de illo si clam hoc fecisset,qm de illo merito suspicari posset dolo sectile, ut hae
uidelicet uia muliere frueretur, quam alias assequi non poterat.Et idem censeo dicendii de illo,qus uiuente uXore aliam sciens duxit. Sut alia opera ab his, qus diximus Ionge diuersissima,quae uoluntas naturaliter refugit, Mad illa appetenda: nisi ab alio,puta a' passione uehemeeti,uel ab errore intellec tus uehementer impellatur,riun
quam ipsa ex se movebitur.Verbi gra,sui ipsius occisione,principalis membri abscisionem , uoluntas hominisvpinsitum,quc habet carnis suae amorem naturaliter refugit,qm ut ait Apostolus) nemo unquam carne suam odio habuit. Et in his mea quidem sententia) ne temere quicquam suspicemur,prius inquirendu est: an pastio aliqua uehemens praecesserit, quae illum ad tam horrendum scelus perpetradum impulerit. Nam impotenti, Messesnato odio libidinis euenire poterit,ut quis uirile mehrum abscindat,taedio tentationis uiditas. Saepe etiam contingere scimus aliquos taedio angustiae, aut doloris alicuius,que pati uon possunt,mortem sibi ipsis inferre, ut salte hac uia,doloris de angustiae finem inueniant. Et certe qui haec,&similia comittunt,credendi sunt ex in firmitate,aut ex passione uietos tam horrendu scelus comisisse.Si uero aliunde constiterit, non ex pusillanimita te spiritus,aut uehemeti passione, in tale crime suisse lapsOS, necessariu erit tunc suspicari illos tali haeresi fuisse infecitos,ut crediderint hoc sibi licuisse, quod fecerunt. . Qua cum uoluntas ex se ad illa non fuerit mota , nec expallione,uel infirmitate ut supponimus oportet necessario,ut ex errore intellectus ad id faciendum mota esse
credamuS.Sunt rursus alia opera, ad quae uoluntas non
ex se movet ur, nec etiam ex se illa refugit: qm nihil illa habentiquo ponant uoluntate allicere,uel a se repellere:
49쪽
DE IUSTA HAERET. Pu Ni Tioux sed uoluntas est dubia & anceps ad illa, cu sint illi pila, ltellectu nude ostensa.Taltu sunt ceremonis Iudai chaut Sarracenorum ritus ut sunt, religiosa Sabbati obseruatio abstinetia a' suffocato,de sanguine,aut alias cibis, lege Mosaica prohibitis,nisi forte salutis corporalis cau-- fa,tale abstinentiam factam esse constiterit. Ieiunitidie Dominico,esus agni Paschalis iuxta ritum Iudaicu, aut quod uis aliud simile. Baptizare imagines, aut corporat mortuorum,imagines sanctoria confringere,sacramen
tum altaris conculcare.Cu haec ho facit,certum est illi' uoluntate ab intellectu moveri ad illoIst appetitum. No.n.mouetur ab obiectis: qm ut diximus obiecitum tale non est,ut possit allicere uoluntatem. Nec mouetur a se . aut a' carne sua: qm nec uoluntas,nec caro habet ad illa opera aliquam inclinatione. Cosequens est igitur ut ab intellessitu motam esse uoluntatem credamuS, ita, ut
uoluntas tale opus non uoluisset,nisi intellectus illi bona esse persuasisset.In his ergo uehementissima haeresis suscipio ex opere exteri' facto iuste oriri pol, ita ut u talia facit merito praesumat credere hoc bonu esse, qa facit. Arist. Na Aristoteles Ethicotv tertio ait: Qualis est unusquisu talia dicit,& operatur.Deinde additu est in definitione haeresis,quod oportet talem propositionem falsam esse fidei Catholicae repugnantc,ut haeresis dici possit.Nam multae sunt propositiones falis, a nullo modo hyeses dici merent quia nullo modo fidem oppugnant. Sicut.n. non Ois ueritas ad fidem pertinet:ita nec Ois falsitas,aut error haeresis dici meretur. Potest.n. quis multis .ppositionibus falsis cum errore, Sc sine p RG assentire. Haeren autem sine peccato,& quidem graui nullus obstinato
animo adhaerere potest.Non ergo omnis assertio salsa, aut omnis error est haeresis dicendus. Haec omnia testi
monio Augustini probantur, qui in Enchiridio ad Laurentium capite.2I. Postquam dixerat nullum esse pec- g. catum in quibusdam rebus errare,haec,quae sequuntur,
subiunxitPostremo qualecunq; illud, & quantuncunq3-
50쪽
st, ad illam uiam non ptinet, qua imus ad Deum, quae uia fides est Christi,quae per dilectionem operatur. Ne- Gen. 2 que enim ab hac uia deviabat in geminis fitqs gratus iule parentibus error,aut ab hac uia deviabat Apostolus A l.ra. Petrus, qn se existimans uisum uidere: aliud pro alio sic putabat,ut a corporum imaginibus,in abus se esse arbitrabatur,uera in abus erat corpora non dignosceret,nisi cum ab illo angelus per quem fuerat iberat', abscessit. Aut ab hac uia deviabat Iacob Patriarcha qn uiuetem Gen.
filium bestia credebat occisum. In his,atque limoi fain 3 .
talibus alua fide, quae in nobis est,fallimur: Sc uia non relicta,quae ad allum nos ducit,erramus. Qui erroreS etsi peccata no sunt, in in malis huius uitae deputadi sunt, quae ita subiecta est uanitati,ut approbetur hic falsa pro
ueris,respuantur uera pro fallis,teneant in certa pro certis. Quauis enim lisc ab ea fide absint,perqua ad ueram,
certam. , atque aeterna beatitudinem tendimus, ab ea
in miseria no absunt,in qua adhuc sumus. Nullo modo quippe falleremur in aliquo:uel animi,uel corporis sensu, si iam uera illa, atque perfecta felicitate frueremur. Ha ctenus Augustinus. Ex his satis clare patet non Oem assertionem falsam esse haeresim dicedant. Si in illa fidei Catholics repugnauerit,nosocm talem dicimus esse de haeresi notadam. Scio in esse aliquos, qua plura esse ne- cessaria dicunt,ut assertio aliqua horreus dici mereatur. Sunt enim aliqui docentes omnia illa ad haeresim requiri,quae re runtur ad holem haereticum efficie dum. Et certe qui haec asserunt, tota errant via: uni unum ab altero facillime separatur.Possibile est enim, ut aliquis μPositionem haereticam asserat, qui tu non si haereticus dicendus. Hoc ita esse manifeste apparet in illo,qui non obstinato animo tale propositionem asseruerit, Eciii illo,qui asserit,qst ignorat praesertim si illud scire no tenebatur. Hunc enim ignoratia excusabit,ut haereticus non dicatur.Propositio aut ab illo afferta, no uideo qua uia