장음표시 사용
431쪽
DE IV sT A HAERET. PUNITIONE omnium interpretationem reddideri sic inquies. Qui seminat bonum semen est filius hominis. Ager autem est mundus. Honum uero semen hi sunt filia regni. Zizania autem: filia sunt nequam. Inimicus autem, qui semina uit ea: est Diabolus. Ex qua interpretatione constat:zizanione nomen melius ipsis lifreticis, billoni haeresiti' adaptari. Quod dixi PD aliquos,qui in dubium uertu an haec parabola haeresibus,an haereticis conueniat. Zizania inquit Chi s filij sunt nequam. Sed opus est,ut reliqua diligenter perscrutemur.Cum serui patrissamilias uellent zizania colligere,prohibuit illis,ne id faceret paterfamilias sic inquiens: Non,ne forte colligentes zizania,eradicetis simul Sc triticum. In quibus uerbis id madii me annotandum est, quod non absolute, Ecgnaliter, de ab Mi ulla causa rhibuit talium zizanioN colleetio nem: sed statim cam reddidit pro ter quam hoc fieri rhibebat. Ne forte inquit paterfamilias) colligentes ziza'nia,eradicetis fir Sc triticum. Metus igitur eradicandi
triticum,est causa, ut tolerentur zizania grescere cu tri
lico. Ex opposito igitur colligere oportet, qn nulla est sic metuendi ratio,ut puta quia apertum est, de optime noscitur inter triticum Ec zizania discrimen:& unum alteri non est adeo coniunctum, aut coneXum,ut non possit facillime unum sine altero eradicari: tunc paterfami Iias non prohibet fieri zizanio N eradicationem. Si nubIam expressisset in prohibitione cam: sed absolute locu tus suisset, quamuis aliquae re uera essent prohibitionis causae: de illae omnes abessent,fateor, semper extaret in tegra prohibitionis uirtus. Si tu cam principalem motiuam,&snalem legislator exprimit. Pp quam se aliquid
praecipere,aut prohibere testatur.COsequens est,ut cessante illa causa,cesset etiam prsceptum, aut prohibitio. Talem.n.causam exprimens legislator, aperte declara
uit,ci, si illa causa non subesset,nihil tale praecepisset,aut prohibuisset. Nam si illa seclusa nihilominus praecepisset,aut prohibuiss et:conseques est,ut illa non fuerit unis
432쪽
L I et E RsECUN DV s. rorea,&sola praecepti au t prohibitionis ca. Per illa ergo praefata uerba,sicut paterfamilias seruis Ohibuit,ut state metu eradicationis tritici non colligerentur zizania et ita ex opposito eisdem seruis concessit, ut nulla existen te iusta metus capossent zizania colligere. Ad huc O sus modum ut parabolam nostro proposito accomo- demus) in haereticossi punitione exercenda, faciendum, esse censeo. Si de homine aliquo dubitatur, haereticus' 'ne fit ille, an secus: propterea quord non plene constat illum talem haereticam assertionem dixisse, aut non co- stat illum esse pertinacem, aut si constat illum tale alse quam propositionem pertinaciter docuisse, non in constat illam propositionem esse haereticam: tunc certe ni mis iniuste agerent inquisitores,si illii haereticum decla rarent,&iniuste,atque crudeliter ageret laica potestas,. si illum occidi iuberet. Tunc.n.illi dicit deus: Non colis ligatis zizania, ne forte simul eradicetis Sc triticum . Si
uero certissime noscatur alique hominem esse horreticu: quia assertio,quam tuetur, ex diametro pugnat cum catholica fide,&ille semes,& pluries legitime admonitus
non uult resipiscere: tunc licite occidendus est: ua non timetur ut catholicus pro infideli occidatur. Hunc auteesse N dc germanum illius literae sensum testatur bius Hieronymus,qui in comentari)s super Matthaeum prae Hiero. fatam parabolam interpretans,ait: Quod autem dicit: Ne forte colligentes zizania, eradicetissimul sc frumetum,datur locus poenitentia Ec monemur, ne cito am
putemus fratrem.Quia fieri potest,ut ille,qui noxio de Prauatus est dogmate,cras resipiscat,de defendere incipiat ueritate.Illud quoque,quod sequitur. Sinite utram crescere ad messem, uidetur illiprscepto esse contrariu: Auferte malum de medio uestruna, dc nequaqua socio taceristatem hiadam,cum his,qui fratres nominantur: dc sunt adulteri,& fornicatores. St.n.prohibetur eradicatio, Scusque ad messem tenenda est patientia,quo eiactedi sunt quidam de medio uestruni Inter triticum, Sc zizania,
433쪽
quod nos appellamus lolium,quandiu herba est, &nI
dum culmus uenit ad spicam,gi andis similitudo est Scin discernendo,aut nulla,aut perdisticalis est distantia. Praemonet ergo dNS, ne ubi ambiguum est, cito sniam proferamus,ut cum dies iudicii uenerit,illum non suspicio criminis: sed manifestum reatum de sanctora coetaehciat.Haec Hierony. Qui tam aperte nostram consimniat si iam. ut nihil apertius pro illius assertione dici possit. Eidem tententiae subscribit Aug.qui lib.3. contra epiAi stolam Parmeniani,cap 2.sic ait: Ipse dras cum seruis uolentibus zizania colligere,dixit: Sinite utraque cresce re usque ad messem, praemisit causam dicens: Ne forte cum uultis colligere zizania,eradicetis simul δί triticu. ubi satis ostendit,cum metus iste no subest: sed omnino
. de frumctorum certa stabilitate certa securitas manet; id est,qn ita cuiusque crimen notum est oibus, Sc othus execrabile apparet cui uel nullos prorsuS,uel non tales
habeat defensores,per quos possit schisma contingere,' non dormiat seueritas disciplinae,in qua tanto est efficacior emendatio prauitatis, quanto diligentior cofirmatio charitatis . Haec Augustinus.Qui apertissime nostrgfauet sententiae. ι. An liceat harencos bello οπηgna estonquam de illorum pertin
. dra Id eia, a que rebelbone plene constiterat. Cap. X IlII..
Eo tempore quo opus hoc de iusta haereticorum punitione scribebam,a ridenti aderam, ubi hortante, alm selicitante Carolo Caesare semper Augusto huius nois Quinto,Hispaniarumin Rege eiusdem nominis primo,
Paulus tertius summus huius nominis Pontifex, generale tunc conuocauerat concilium, ad quod ex mandato
serenissimi Philippi Hispaniatu Principis,qui tuc Hispa
et in Dias propter Caroli patris absentiam moderabatur, ueneram. Per id tempus idem Carolus Caesar,contra quosdam Germaniae principes ob multas, easiniustisis mas causas bellum mouere decreuit. Progrediente igit. bello,cum illud talia iam haberet mitia,ut magnam ui
434쪽
LIBER S E C V N D V s. 2o2 istoriae praeberen t spem,ego Pp morbum,qui diu,atque acerbe me ibidem uexabat, hortatu medico N,qui meae saluti consulebant,e' Tridento in Hispaniam, meum in natale solum redire coaetus sum.Qud cum redire, mul tos,uarios homines,use fideles catholicos laetabat, . in uia audiui, qui bellum, quod Caesar gerebat ob sola christianae religionis causam ab illo motum esse interintantes,eundem Caesarem ob eandem cana improbe,atque irreligiose accusabant,dsccteS rem minime christianam esse, haereticos bello oppugnare: quia illi ut dice hant non armis: sed rationibus uincendi erant.Hac igitur occasione ego motus', decreui hanc controuersiam huic operi,quod iam ad umbilicum perduxeram,inserere,ut ostenderem toto ut dicitur errare coelo eos, qui ita sentiunt.Ut autem hoc apertius ostedere ualeamus, illud ante omnia statuere oportetno omne bellum esse
malum,& lege diuina damnatum,ut Manichaei, Sc alia haeretici sentiunt : sed aliquod esse bellum lege diuina
non solum permissum: uerum etiam laudatum , illud. Lcui omnia adsunt,quae ad iustum bellum exiguntur. NaIoannes ille pcursor domini,quo nullus inter natos mu--3 lierum maior surrexit,militibus interrogantibus eii Adfacerent,ut uitam assequerentur aeternam: non Pcepit arma abi)cere,militiam deserere,nemine percutere, ne
minem in bello occidere, aut uulnerare: sed solum hoc
Praecepit,ut neminem concuterent,neque calumnia sa
cerent, Se cotenti essent stipend is suis . Si autem omne bellum esset damnatione dignum,non hoc solo contentus esse debuisset Ioannes Baptista: sed oportebat,ut omne bellum illis prohiberet. Cum ergo nihil tale illis dixerit, eo ipso uisus est sentire aliquod esse bellum laude dignum.Deinde ipse ueritatis magister Christus salua- Hanaator noster monet tributa Caesari reddi quae ob eam causam iuxta Pauli sinam) reddi iubentur,ut inde militi ad
pacis conseruationem necessario stipendium soluatur. Ra. u.
Nam de obedictiaPrincipi praestanda Paulus disseres.
435쪽
DE IVsTA HAERET PUNITIONE ait: Ideo ch nxcessitati subditi estote, non solum pst irae sed etiam sp consesam.Ideo .n.& tributa praestatis. Ministri. n.Dei sunt in hoc ipsium seruientes. Ex quibus omnibus apertissime constat aliquod esse posse iustum bel- lum. Quae autem sunt neces laria, Sc sufficientia,ut iustualiquod sit bellum,nunc explicare oportet,ut inde constare possit,an iustum sit haereticos bello oppugnare. Vt bellum sit iustum justitia illa, quae sola excludit obligationem restitutionis eo Ist,quae in bello sunt capta, sola duo sunt necessaria: uidelicet authoritas. Sc potestas ad bellum faciendii,& ca necessaria. Si in bellu debet esse iust iustitia illa,quae excludit pctm,hoc est,ut sine peccato fiat: duo insuper alia sunt nec essaria.HON p mum est,ut bono animo, Sc bona intentione bellum inseratur. Attent,ut persona,quae in bello pugnare debet, sit ad bellum legitima id est,talis cui non sit lege prohibitum in bello pugnare. Tertium, aliqui addunt uideli
cet rem,pro qua bellum geritur,ita ut bellum nat pro rebuS recuperadis,aut pro patriae detentione. Sed hoc tertium ut ego censeo superfluit : quia continetur sub alte 2 . -xo ex duobus primis,uidelicet sub iusta ca. Oportet igitur,ut Omnia haec quatuor,quae diximus esse requilita sigillatim discutiamus , &inde aperte constabit iustum posse esse bellum,quod contra haereticos fieri cotinget. Primum igitur necessarium ad bellum iustum est authoritas bellum facientis. Nonm.quilibet pro suo arbitrio potest bellu mouere: sed solus ille,qui non lici superio rem,a' quo iniuriae, aut dani sibi illati recompensatione petere possit. Nam qui superiorem habet, ad quem possit confugere pro re copensation aut uindi sta impetrada,non pol bella mouere. Nam dias hoc illi apte prohibuit dices: Mihi uindicta,&ego retribua. At Aa superiore,qui loco dei praeest, uindi ta petit,a Deo perit,uillum ad hoc constituit suum ministrum, ut illoS, qu c rum curam habet,tueatur, Sc protegat ab omnibus,qui
illis nocere uoluerint siue subditi illius sint tuasores, uue
436쪽
LIn E R sECUNDUS. 2os Caranei. De subditis enim loquebatur Paulus, cum ad Romanos scribens, dicit: Si malum isaeis, time: non
.n.sine causa gladium portat. Dei.n.minister est,uindex in iram et,qui malum agit.Ad hoc.n.censet Paulus,datuesse a'Deo principibus gladium,hoc est puniendi pote statem,ut subditos malefactores punire possit,&sicloe
Winiurias uindicare . Circa extraneos uero intelligen Ps. Ividum est id,quod Regius propheta ait: Eripite pauperem , dc egenum de manu peccatoris liberate. Eisd emetiam loquitur Hieremias propheta dicens. Facite iudi bier.hacium,& iustitiam: Sc liberate ui oppressum de manu caIumniatoris. Inferior ergo,qui superiorem hetoici quem pro recompensatione damni,aut pro uindicta impetra da,confugere pot,iniuste aget,si pro aliquo horaspria
authoritate bellum mouerit: quia sic agens Dei praeceptum transgredietur,qui uindictam pro hibuit Prin ceps autem, qui nullum superiorem in ciuilibus rebus agno scit,sicut pro regno,aut republica, quam regendam,aut
protegendam suscepit,iuste potest bellum mouere, ita etiam pro seipso quatenus persona est cois,&publica :quia non habet superiorem, ad quem pro uindicta impetranda confugere debeat . Hoc. n.aperte docet Augustinus contra Faustum lib. 22.cap S. sic inquiens:Or Auarido naturalis mortalium paci accomodatus hoc poscit,
ut suscipiendi belli authoritatiato consilium penes principes sit exequendi autem iussa bellica ministerium milites debeant paci salutio communi. Haec ille . Principis autem nomine hic intelligo non solum Imperatorem, et Reges illos,qui Imperatori nequaq; subdunturised omnes illos dominos,qui in causis subdito' suo ν definiendis plenam habent iurisdietionem, plenumque domi
nium,ita ut illorum ita audita,neminem alium superio irem iudicem subditi illo' appellare polluat . Tales sunt hodie aliqui domini in Italia . Ut sunt Dux Florentiae , Dux Ferrariae,Dux Mantua Marchio montis Ferrati. Nam hi omnes ex consuetudine antiqua hanc habent in
437쪽
: DE IV sT A II AERET. PVMITIO MEI suos subditos iurisdietionem, Sc potestatem, ut ab illo, rum ciuili lata ad nullum alium superiorem,iliora subdi ii appellent.Et nescio an aliquibus Germanis Ducibus, aut marchionibus,hsc authoritas,& potestas belli mouendi hodie competat. Cuius dubitationis causa inde mihi oritur,quod eo ne quilibet propriam cudit moneta: a quod soli superiori Principi iure competit. Sed hoc non Obstante ego censeo hanc potestatem belli mouendi esse illis iure negatam,ppea quod omnes illi subdutur Im- f. Peratori: a' quo puniri potest quicunque illo iv alteri in iuriam irrogauerit,aut danum dederit. Cuius rei apertissimum praebet testna Senatus publicus,qui est in Germania Imperatoris authoritate sustultus, ad quem ex omnibus Germaniae oppidis confugiunt,quotquot ab alijsdnis se iniuste damnatos esse arbitrantur. Cum igitur omnes illi Imperatorem agnoscant, a' quo quicunque ii Ioiv potest iniuriae,aut damni recopensationem Petere. consequens inde est,ut nullus illoN possit iuste sine Im- Peratoris authoritate aduersus aliquem alium bellum mouere. Quia bellu non nisi necessitate cogente mouendia est,ac proinde bellum semper cesendum est iniustu,qn rei pro qua bellum geritur,aliter, quam per bellum
potest como de prouideri. De reliquis autem Ducibus, aut Marchionibus,aut reliquis dominis etiam si Princi pis nomine censeantur,in regno Hispaniae, aut Franciae, aut Neapolis,aut alio quouis regno, sub Regis potestate diatum tenentibus,non est cur alius dubitare debeat, an bellum sine Regis,cui subduntur authoritate, M per-naissione, mouere possunt. Nam etsi illi suis subditis tu
ra dare postant,& leges,in illis in ferendis, Regi sic subduntur,ut nihil contra leges a' Rege statutas, decernere possint.Et inde constat eos non else uere capita prouin clarum,aut oppido F;t,quibus praesunt, dc imperant: ac
Proinde iniuriam facerent Regibus,quibus subsunt: si illo iv authoritatem bellum mouendo,sibi usurparent: ac
si ipsi uera, suprema capita in suis duhs essent. Nom
438쪽
L:x A ER S U CT V N D vis. y ἡ Σοδ ieetrim Principis in ira Augustini supra citata, intelia gendaetarit illae respublicae,quae ex antiqua consuetudi ne menam lint in terris sibi subjectis iurisductionem: ita
ut nullum alium superiorem agnoscant. Nana tales res.
Publicas crederem aeque habere belli indicendi aut horitatem ac Reges: quia in illis etiam est ut Aristoteles docet principatus, quamuis ab eodem Aristotele non aeque laudatus,ut RegaliS . Hoc tia,quod de rebuspublicis nunc dicimus, Sc proxime supra de quibusdam Ducibus,& marchionibus Italiae diximus,hac conditione intell1gendum esse censet, recte Thomas demo Cardinalis, Caietanus uulgo nominatus, si illi bona fide in pacifica possessione talis authoritatis belli indicendi fuerunt, Sc sunt. Nam si illam usurpaverunt ex magnitudine potentiae,ob quam tam audacter suis superioribus rebellarunt,ut ab illis no potuerint,nec modo possint coerceri, ille censet nullam illos authoritatem iusti belli indicendi lire. Cuius Piae ego libentissime subscribo.Qm indecens est,ut quod malae fides initium habuit postea mne alia iusta causa succedete,iusta possessione firmetur. Nam ut regula iuris in. 6. docet pol isor male fidei iam quam perscribit. Scam quod ad iustum bellu diximus esse necessarium, est causa iusta. Caulae belli susti mul eae, Sc uaris else pnt,quas oes gia ali quadam elocutione Augustinus comprehendit dicens iustam belli causam
esse iniuriam illatam,cuius uindi stam: cum aliter quam per bellum,Princeps,aut is,penes quem est belli moti di authoritas lire non pot,iuste poterit bello petere. Narnqonibus super librum Iosue.q. Io.bellum iustum de finiens,ait: Iusta bella solent definire, quae ulciscuntur iniurias: sic gens,uel ciuitas plectenda est,quae uel uindicare neglexerit. quod a suis improbe factu est, uel reddere,quod per iniuriam ablatum est. Haec Augustinus. Et citantur a ' Gratiano in cap. dominu 2ῖ. l.2. Sed quia dubium esse potest, quid nomine iniuriae intelligatur,et
rude necessar io oportebit ut sentςnua de iustitia belli, b
439쪽
- DE IVsTA HAE RET. PUNITIONE ab iniuriae cognitione penderit etiam dubia ideo ut o mnis dubitationis causa hinc tollatur: decreui oes belli iusti causas hic recensere,easq; oca sacrae scripturae testi monio coprobare,ut nullus de aliqua illa iv iuste dubitare possit,iusta sit,an no.Quibus enumeratis inter illas reviemus ea,de qua nunc disputamus, Sc inde apte covincemus,iustum esse haereticos rebelles bello oppugnare.
Prima igitur belli causa est Idololatria,a' qua Arece dere noluerint,iuste ob hoc debellari pnt. Nam ob hac causam Deus praecepit filijs Israel, ut gentes plurimas subuerterent, Zc dissiparent, sic in Deuteronomio in
quiens: Subuertite omnia hoca,in quibus coluerunt ge-tes,quas possessuri estis,deos suos super montes excet sos, Sc colles, Ed super omne lignum seondosum.Dissipate aras ea confringite statuas,lucos igne comburi
te & idola cominuite, disperdite nomina illoni de locis illis. Quae omnia Nicolaus Lyranus ideo praecepta esse censet,ne ex phanis, seu templis idolo0 remanentibus , occasio idololatriae Iud sis daret,i5c ut memoria idololatriae prorsus tolleretur, Jc sic tanta Dei iniuria in populo suo uitaretur. Et testimonio huius praecepti diuini fretus,ego sentio iustum esse bellum,quod catholici Hispaniam Reges cotra barbaras gentes, Sc idololatras,qus
Deum ignorabant,uersus Occidens,& Austrum inucinias,ante aliquod annos gesserunt,& nunc etiam gerut . Hac in conditione bellum illud iustum esse censeo i antequam Reges contra illos bellum moueant,procurent diligenter,& fideliter illos monere,ut falso' deo Ist cultum deserant, Sc uerum Deum, qui est cunctorum crea' tor, Ac rector adorent. Quam monitionem si illi receperint,quamuis baptismum suscipere nolinimo crederem iuste posse bellum cotra illos moueri. Si autem tali monitioni obtemperare noluerint: sed obstinati in suo erro rore perstiterint: praesertim si uerbi Dei praedicationem impediant,tunc iustum erisiua ob hanc cam contra illas gerecur bellum. Quia oes illae gentes ut experienti
440쪽
. LIBER IECV,NDVs. 2oscopertu est idololatria exercent, & multa alia contra legem naturae nefanda uitia comittunt. Nam queadmodum Deus olim Rijs Israel contra Iebus ,et alias idololatras gentes fieri prscepi ita nunc etia contra has gentes similibus uiths,re criminibus insectas,fieri expedit. Scda iusti belli causa est,recessus a uero Dei cui tu,ita ut si populus aliquis uerum Deum agnoscens, de illum ut decet colens hunc talem Dei cultum desereret,et alteri,cui non debetur,tribueret: iuste ob hoc possit bello oppugnari ab eo ciui belli mouendi authoritatem het. Nam Deus olim nlijs Israel praecepi ut ciuitatem, quae in hoc incidisset crimen.bello deleret icin Deuterono- Deu.ramio inquiens: Si audieris in una urbium tuas quas dias Deus tuus dabit tibi ad habitandum, dicentes aliquos:
Egresti sunt filij Belial de medio tui, M auerterunt habitatores urbis suae,atque ditaerunt: Eamus,deserviamus
dijs alienis,quos ignoratis, quaere solici te, α diligenter
rei ueritate perspecta,si inueneris certum es e. quod dicitur, S abominationem hanc opere perpetratam: statim
percuties habitatores urbis illius in ore gladij, de dele- his ea osa,quae in ea sunt usque ad pecora. Quid quid de supellectilis fuerit,congregabis in medio plateam eius,
Ec cum ipsa ciuitate succendes, ita ut uniuersa consumas dno Deo tuo,& sit tumultus sempiternus. Non ae dificabitur amplius, Sc non adhaerebit de illo anathemate quid in manu sua,ut auertatur dominus ab ira furoris sui, misereatur tui. Hactenus dris Deus in Deute ronomio.In quibus uerbis,praeter caetera id annotanduest,quod ultimo dixit: Vt auertatur Dias ab ira furoris sui,&misereatur tui. Nam pilla uerba docemur crime illud tam graue esse cora Deo,ut Pp unam solam ciuitatem illo crimine inlaetam:saepe ira Dei ouocetur contra totum regnum: praesertim si negligatur puniri tale peccatum. Proppter hanc causam omnes fili, Israel conue- Io u.is Nerunt in Sylo, ut pugnarent contra triburn Ruben, Sctribum Gad, de dilaudiam tribum Manasse. Audierane