Fratris Alfonsi a Castro ... De iusta haereticorum punitione libri tres, nunc recens accurate recogniti

451쪽

Iites allecti libentius ad bella processissen t. Beatus Gregorius libro primo Epistolaruna suarum, Epistola 72. Gennadio Patritio, Sc Exarcho Africae scribens,ad belcreto. Ium contra Donatistas haereticos hortatur,sic inquies Sicut excellentiam uestram hostilibus bellis in hac uita dominus uictoriarii fecit luce fulgere: ita oportet eam inimicis ecclesis eius, omni uiuacitate mentis, sc comis obviare: quatenus eius ex utroiu triupho magis,ac magis enitescat opinio,cu Sc forensib' bellis aduersa ijs catholicae ecclesiae uehementer obsistitis, Ec eccletiastica proelia sicut bellatores Domini, fortiter dimicatis. Notum est enim haereticae religionis uiros, si eis quod ab sit) suppetit nocendi licentia,contra catholicam fidem uehementer insurgere: quatenus haereseoS suae uenena ad tabefacienda si ualuerint Christiani corporis membra transsundant. Cognouimus enim eos contra catholicam ecclesiam domino eis aduersante colla subrigere, Ec fidem uelle christiani nominis inclinare. Sed emi nentia uestra conatus eorum comprimat, Sc superbas eorum ceruices, iugo rectitudinis premat. Haec Gregorius, qui aliquibus interpositis postea Deum orat, ut ad huiusmodi bella gerendu ille Genadius fit fortis, sic inquiens: Persoluentes praeterea paternae charitatis affectu,dominilim petimus,quo brachiu uestrum ad coprimedos hostes forte efficiat, Sc mentem uestram zelo fidei,uelut mucrone gladi) uibrantis exacuat. Haec ille. Deinde cu Albigesium lisresis,in Francia prope' Tolo sam oriretur:Innocentius Tertius huius nominis sumus Pontifex, uir motibus, de doctrina clarissimus postin illos Per rones,de argumeta,quae illis multa offerebant, a suo errore discedere nolle intellexit, armis contra illos ut Platina refert agedum esse decreuit. Huic successit in Pontificatu Honorius Tertius huius nominis sum mus Pontifex,qui uides hanc Albigensiu sectam adhuc an suo errore obstinata,indulgentias,de peccato Iu condonationes ut beatus Antoninus refert his, qui cruce

452쪽

smati contra limoi haereticos ad bellum processissent. concessit. Demu cum in Bohemia Hussitarum haeresis

peruagaretur,nec illius defensores possent argumentis, Ec ronibus ab illa reuocari,adhortate legato Sedis apostolics Cardinale sancti Angeli,datis ob hoc petoi indulgentiis ut Aeneas Sylvius in libro de origine Bohe ,

motu refert ad bellum contra eosdem haereticos processum est. Si bellum contra haereticos non esset sumendu,

Deus, qui ecclesiam suam regit, non toties permisisset summos Potisices,qui illi praesunt promissis ob hoc peccatorum iudulgenti)s fideles contra haereticos ad belluadhortari. Ex his ergo omnibus iam apertissime costat iustum esse,ut haeretici pertinaces,de rebelles bello op- . pugnentur,ut bello petiti dignam sui criminis ultionem accipiant.De hoc in monere Principes oportet, ne putet hanc belli contra haereticos gerendi potestatem illos ita fire,ut quoties illis placuerit,possint bellu contra lis reticos mouere. Non. n. licet illis hoc agere: nisi postulper ecclesiasticum iudicem fuerit declaratum illos esse

haereticos. Non.n. est aequum,ut poena inseratur alicui, antequam constet illum culpam tire, quae talem exigat

Poenam. Haeretici aut crimen constare non pi:nisi post iiudicis eccsiastici declarationc, cui soli iura concedunt, de errore, Sc de pertinacia in illo deffinitivam proferrestiam. Nam Bonifacius Papa ocitatius in cap.Vt inquisitionis,de haereticis.lib. 6.prohibet,ne quaevis laica pias de hoc crimine iudicare audeat: quia crimen hoc ut ait est mere ecclesiasticum . Deinde in capit. cum scam leges,in paragrapho confiscationis,eisdem titulo , dc lib. Papa prohibet,ne bona haeretico' per Principes sec Iares occupentur,antequam per ecclesiasticu iudicem, cui hoc a' iure competit, a iit super crimen haeresis in mulgata. Et idem per omnia dicendum est de morte, quam nullatenua potest Princeps haeretico ob crimen

haeresis infligere nisi postquam ecclesiasticus iudex, ad quem specitat, declarauem illum esse pertinacem. Et

453쪽

DE IV IT A HAERET. PUNITIONE.

. inde ut ex dieiis constat sequitur, ut Princeps,non possit aduersus horreticos ob solam haeresis cam bellum mouere:nisi postquam iudex ecclesiasticus, cui hoc ex iure covenit publica sentetia declarauerit illos esse hycticos. Superest ut aduertario is obiectionibus mdeamus, uillas tam fortes esse credunt, ut nemo illis resistere u leat. Sed illas nullius roboris esse nos, Deo duce facile ostendemus, i inde firmiorem nram laiam efficiemus. Primo igitur nobis obhciunt haereticos rationibus,et noarmis esse conuincendos,quia fidem oportet esse liberam , dc non coacitam. Pro qua re nullum illi mihi proferebant testimonili, egotia,ne nihil sit,cuirridere de Brem beam,beatum Hernardum pro illis offero,qui sermone. 64.super Cantica,expones uerba illa, Capite nobis uulpes paruulaS,quae demoliuntur uineas,haec ait: Si iuxta allegoriam ecclesias uineas, vulpes haereses, uel potius haereticos ipsos intelligamus,simplex est sensus,ut haeretici capiantur potius,quam effugentur. Capiantur , di coseaon armis: sed argumentis, quibus refellantur errores eoiv,ipsi uero,si neri pot,reconcilientur catholics ecclesia reuocentur ad ueram fidem. Haec est.n. uoluntas x. e. eiuS,qui uult omnes homines saluos fieri,isc ad agnitionem ueritatis uenare. Hoc denique uelle se perhibet,qui

non simpli capite vulpes, sed capite inquit) nobis uulpes paruulas . Sibi ergo, Sc sponsae suae.i. catholicae ec clesiae iubet acquiri has vulpes,cum ait: Capite eaS n his . Haec Heri ard us. Huic obiecitioni md eo,ueFς esse , quod aiunt,hominem libere, Sc non coacte ad fidem catholicam prouocandum esse. Hoc in non est Vrruesse:

sed in illis ueritatem habet,qui nunquam fidem catholucam in baptismo susceperunt, qui nequaquam sunt ad fidem cogendi. Illi autem,qui semel Christum in baptismo induerunt ut supra capitulo quarto libri huius ost dimus cogendi sunt,ut fide,quam semel susceperunt teneant. od aut Bernardus ait haereticos non armiS,

sed rationibus,quibus reiellantur errores eo capicdos

454쪽

em,de illis solis haereticis intelligendum esse constat Nondum fuerunt legitime de suis erroribus admoniti

quibus nondum sunt oblata argumenta, quibus eorum errores aperte conuincuntur: ac proinde non constat illos esse pertinaces.De his. n. ego fateor non esse illos a

mis oppugnandos, antequam sint de suis erroribus legitime admoniti. Hac in legitima admonitione illis exhibita, si in suis erroribus obstinati catholicam fidem suscipere contempserint,iuste poterunt debellari, ut mo tem,quae suo cumini debetur, Sc quam per potentiam fugere nituntur,uel inuiti sustinere cogantur. Et hoc ipsum etiam beatus Hem ardua docet, qui post praedicta geris. uerba haec, quae sequuta tur ibidem adiunxit: Itam ho de ecclesia exercitatus, Sc doeius si cum haeretico homine disputare aggreditur,illd intentionem suam dirigere debet,quatenuSita errantem conuincat, ut Ec conuertat,

cogitans illud apostoli Iacobi: qui conuerti fecerit pec-iuo.1.catorem ab errore uiae suae,salvabit alam eius a' morte,

et operit multitudinem peto gr. Quod si reuerti noluerit, nec conuicitus post primam iam, & scdam admonitionem utpote qui omo subuersus est)erit scdm Apriar deuitandus. Ex hoc iam melius ut quidem ego arbitror

effugatur, aut etiam religatur, quam linitur uineas dem OlimHaec Hernardus, qui aperte nostram confirmat sententiam,tantum abest,ut contrariae fauere possit.

Secundo nobis obhciunt, qudd parcendum est multitudini,& mitius cum illa est agendum etiam si tota illa , aut maxima illius pars in crimen aliquod incidisset. Pro qua re licet nullum etiam ut prius dixi mihi protuleriit testimoniu, ego in aliqua, i illis in faciem fauere Vn Diaram testimonia,ut ill s plene declaratis,inde constet illos, qui contra sentiunt nimium in hac parte hallucin tos fuisse. Augustinus in quadam epistola ad Honifaciuait:Vbi per graues dissensionum scisturas non huius,aut

illius hominis periculum: sed p pro iv plurimo iv strages iacet detrahedum est aliquid seueritati, ut maioribus sa

455쪽

DE IVsTA HAE R E T. PUNITIONE nandis malis,claritas syncera subueniat. Haec Augustυnus. Et citantur a' Gratiano in capit. ut constitueretur isso. distinctiione. Idem etiam in quodam particulari casutieti praecepit Alexander tertiuS in capita LatoreS. extra de cleti. excom. uel depo. ministrate. Et idem innuit Honotius tertius in capit.finali. de transactionibus. Et alterius Innocentia dictum citat Gratianus in cap. Quoties. 1.q.Psic dicens: Quoties a' populis, aut a turba peccatur: quia in omnes Pp multitudinem uindicari non pol, Algu. inultum solet transire. Haec ibi.Et beatus Augustinus in quadam epistola ad AureIium Epm iterum ait: Non a spere quantum ego existimo) non duriter, non modo imperioso ista tolluntur: sed magis docendo , ut iubendo: magis monendo,quam minando. Sic.n. agendum est cum multitudine peccantium:seueritaS aut exercen da est in peccata paucom. Haec Augustinus.Et citatur a Gratiano,in cap. Comessationes. adragesima qua ita distinetio e . Haec omnia istorsi sacro Iu doctoruet testi. monia in faciem probare Viar semper parcendum esse multitudini,et inde sorte hi,qui nobis in hac parte aduersantur,se conuincere putabunt,non esse iustum, ut cotrahaereticos quantum libet pertinaces,de rebelles bellum exerceatur. Fateor quidem multitudini peccanti parcedum esse, tu mitius cum illa agendum: hoc in non sema

ita fieri oportet: sed soIum qia talis multitudo peccatum suum agnoscit,& parata est de illo corrigi,& bona de illius correctione lir spes. Alioqui si mult1tudo ipsa peccan S, peccatum suum non agnoscit : imor potius ipsum tanquam rem bene gestam uuIt pertinaciter defenderer tunc seuera punitione est coercenda,ut a' suo errore di

sceda e nimia indulgentia obstinationis ansam ilIi p-heat: praesertim si ipsa multitudo in potentia sua confidens: inde ad peccatum audacior fiat. Hoc expressedo cet Augustinus in libro de uera,& falsa poenitetia:sic inquienS: Cum.n.tot sunt,qui labuntur,ut pristinam dignitatem ex authotitate defendant, de quasi usum P eccan

456쪽

Et citantur a' Gratiano in cap. Qui uult. de poenitet. di. 6.Et certe etiam si Augustinus non doceretiro ipsa aperte ondit: multitudinem peccantem,quae peccatum suu agnoscere renuit,grauius esse puniendam. Qissi si multorum pe in obstinatione permanentium relinquatur impunitum:ipsum peim erit alijs in exemplum, ut putet quoties libuerit licitum esse illis aliud simile perpetrare. Ob hanc causam iurisconsultus in.l.Aut laeta parisinat. Ede poenis. ait: Nonnunquam euenit,ut aliquo' maleficioisi supplicia exacerbentur: quoties nimium multis personis grassantibus,exemplo opus sit.Haec ibi. Quas tuam ego tunc intelligendam esse existimo, qn multitudo peccans renuit peim suum agnoscere,et ab illo discedere. Nam alioqui si multitudo ipsa peccatum suu agnoscens illud deseratasaciendum esse censeo, quod dicitur in cap. Comessationes,&in alijs capitulis supra citatis.

Quod haereticorum libri sunt combur L. Cap. XV.

Non satis bene christianae reipublicae consultum esse mihi Vr,si haereticis e uita sublatis, eorum. bonis pro scriptis, libri illossi adhuc susperstites maneant, quibus adhuc mortui toti Christianae rei publicae uehementer nocere prat. Paulus Timotheo uiro quidem sancto, de docto scribens admonet, ut a' colloquio haereticorum abstineat,ne illosv uerbis,qus sciebat esse ad malum potentissima,inficeretur. Prophana autem inquit Paulus

α uaniloquia deuita,multum.n.proficiunt ad impieta- tem: de sermo eoηr,ut cancer serpit. Si uerba haereticovadeo nocere pnt,ut PPea cancro coparentur, multo magis haud dubie nocebunt scripturg. Nam Sc si uiua uox : u t post Plinium Hieronymus dixit habeat aliquid latetis energiae: saepe in ob multas causas magis mouet stri . plura,quam uox . Multi.n. sunt,qui nihil prorsus mouerent loquentes:propterea quod carent dentibus, qui ad rectam pronunciationem sunt in primis necessa 'carceuoce sonora,& placida:quae audientium animos nimia

457쪽

DE IVsTA HAERET. PUNITIONE.. tenet attentos,aut si haec omnia habent tam malam, de horribilem forte habent actionem , ut auditores a' conistione potius repellant,quam alliciant. At scriptura sine his omnibus mouere potest: quia nullo istorum illa indigetvit affectius legentis excitare, & fouere possit. De

inde ea,quae scribuntur,diligentius cogitantur: dc multo accuratius digerutur antequam in publicum Odeant, quam ea,quae in communi colloquio tractamus,quaestpe,at menti se offerunt,absque multo examine proseruntur. Et inde necessario consequens est, ut sortiores neruos, de subtiliores aculeos habeat saepe ratio scripta, in ex ipe dicta,quibus animus legentis transnaeus: tam potenter detinetur,ut etiam uolen S discedere non ualeat.

Ipsi etiam qui legunt,uehementius,ut in plurimum insi

stunt circa scripturam, Sc multo attentius , Sc cum Ionis glori examinatione illam legunt , quam audiant uerba loquentis. Habet adhuc aliquid peculiare scriptura per quod multo latius nocere potest,quam oratio prolata, quamuis illa sit tam anxie praecogitata, ut in qualibet illius iunetura,millies orator caput scalpserit, torosq; doroserit ungues. Nam uerbum semel ore prolatum, irre uocabile uolat . Quo fit, ut nulla in posterum sit pote stas illius: quia ut semel ab ore fuerit eminum, nemini praetcr illos, qui tunc audierunt,se solo Γ desse, aut obesse poterit. Ea uero,quae scripta sunt,per multa secula seruantur, dea' diuersis uiris permulta secula leguntur Vnde euenit, ut P multa secula .pficere, aut nocere possint scripturae v multa secula seruatae. Conseques igitur est, ut haeretico N labri,errores contra fide catholica in se co. tinctes,censendi sint ueluti perennes Adam fontes per

Petuu uirus euomentes,aut tan in profundae idam radi Hier. 3 ces perpetuum quoddam uenenum ex se producentes,

qu incautos facile perimere pol Necessarium est igitur, ut omnes h freticorum libri comburantur,ne pestilcs allqua maneat radix, quae nouos quotidie ualeat ex se gignere haereticos . Hieremias propheta constitutus est

458쪽

LIBER SECUN DV s. 2r a Diio non solum,ut abscindat ramos: sed ut euellat ra dices,&disperdat, udissipet eas. Nam radice seruata, facile rami ex illa nascentur. Haeretici siquidem suas hae- reses ideo libris editis illas scriptas relinquere ocurat, ut per libros illos suas haereses non solum ad illos, qui apud exteras nationes tunc uiuunt: sed etiam ad poste ros transmittant. Duplici igitur nomine, haereticoN libros nocentissimos esse constat. Nam per illos tanquaper canales quosdam,haereses de populo in pplis,& de regno in regnum, Sc de prouincia in ptouinciam transeeunt: quaS OmneS nec per propriam uocem, neq; per uocales ministros haeretici illant authores tam facile in taremotas prouincias transmittere possent. Deinde spa sis iam per multas nationes haeretibus, aliud adhuc ex libris haereticora multo grauius oritur in comodum, in nullo unquam aeui senio haereses moriuntur , nullam est tam noxia docti ina,quae aut ipibus obruatur,aut obliuione sepeliatur. Qua haereses tandiu perseuerare erit necesse: quandiu libri, qui pro illant de sensione editi sunt,

perstiterint. Haec omnia tam manifesta experientia co- probata sunt, ut plura uellemus ad illo' confirmationem habeamus exempla. Nec opus est antiqua exe-Pla, quou multus est numerus repetere: cum fatis, s

pero sit hoc, quod totus sere, proh dolor Christianus

orbis nunc experientia docente agnoscit. Cum priniuLutherus a uera fide catholica deficiens,insanire coepit, ad sui erroris tutelam libros aliquot edidit, quibus suas haereses alijs etiam si posset persuadere conatus est. Le gerunt hos multi, &illis perlectis sic a veritate in mendacium translati sunt, ut multo peiores, mult6. pestilentiores Lutheto statim in Germania surrexerint ligretici, qui libris etiam editis suas hsreses confirmare cura runt. His igit mediis intra paucos annos tota fere Ge

mania ia periht,u bona erat olim Christiani orbis pars. Nec intra solam Germaniam haec pestis se cotinuit, qui

sine gemitu lachrymis dicendum non erat:sed per to

459쪽

DE IVsTA HAERET PUNITIONE tam sere Europam uagatur,ato grassatur.Rara siquideest in toto Christiano orbe prouincia,in qua non sint aliqui Lutherant,aut publici,aut occulti. Quod non aliunde euenisse certissime constat: nisi Q libri Lutheri Jc lion eiusdem classis hominum per omnes fere Ouincias impune deportati sunt, de cuicunqp legere uolenti sunt exhibiti . Et inde pestis haec latas uires eudo acquisiuit, ut nisi Deus sua benignitate , dc clementia huic morbo tam late grassanti mederi dignetur, nulla sit iam reliqua l . spes.Si iii a principio ea.qua decebat diligentia aleS lis . ibri fuissent prohibiti,Sc illoN portatores,uenditores e lictores,detentores fuissent acerba seueritate puniti, non tm hscpestis inualuisset. Sic.n. faciendum ella quidam

egregius Poeta praecepti,dicens: Ouid . Principi)s obstat sero medicina paratur, Cum mala per longas inualuere moras. . Quisquis igitur diligenter perspexerit, quam graue nocumentum recentes haeretici libris suis Christianae reipublicae intulerint, merito cum Hieremia propheta plo

τω .4 rahit, udicet: Lamiae nudaverunt manaam,laetaverut catulos suos.Na haec uerba de haeretico N nimium atroci crudelitate,quam illi per scriptura uas cum fidelib'

catholicis exercent, interpretatur bius Hieronymus in Hiero. comenta ijs super Trenos Hieremiae sic inquiens: Lamia humanam faciem habet: sed corpus bestialem. Et aliquibus interpositis subdit: Prit in lamia haeretici accipi , qui humanam quidem faciem: sed bellina per impietatem corda gestant.Hi tunc inamam nudant,qn errorem suum libere prsdicant. Tunc catulos laetant,qn male sequaces paruulora animas, dum pueris insinuat, ad impietatem nutriendo confirmant.Haec Hieronym. Cum igitur euidentissimis rationibus, certissima re1 e Perientia constet,haeteticon libros nimium Christi Nae reipublicae nocere,inde necessatio,consequens est tales libros esse comburendos, aut alio quoia1S modo eae

orbe delendos,ut a nemine legi possint. Si puteus alias,

460쪽

aut sons publicus,ex quo ppys aquam ad potum hau ire solet,inficeretur ueneno,is qui ppri regimen tenet, de heret puteum obstruere,nequis sorte ex illo incautus bibens petitet. Etsi rector ppri nollet obstruere puteum :sed uellet omnibus esse patentem,eo ipso totius populi certissimus hostis merito censendus esset. Nihilo secius de haereticora libris dicendum esse apertissime constat.

Nam illo hi libri quasi putei publici laeti sunt, postquain publicum prodierunt: qui cum lint haereseos ueneno insecti,necessarium erit illos ab orbe toto relegare,neus forte ad illos accedens haereseos uenenum ab illis hau

riat,quo inficiatur, Sc pereat. Quisquis igitur illos cum prohibere possit,permiserit, is totius reipublicae xpians

apertus hostis iuste censebitur. Quia omnes,quoS PO- tuerit fideles,uult perdere, Ec in pestiferos errores trahere,cum ab illis non remoueat haereticon libros, qui magnam offerunt haeresum occasionem. Nam ut optime Symmachus Papa dixit non grandis est dria an Laethu sam inseras: uel admittas , mortem. naan guctibus probatur infligere,qui hanc cum possit,non excludit. Et certe ut . aperte inquar) omnis Rex, aut Pro rex, aut ciuitatis re ctor,aut quaevis alia pias ex industria permittens in temris suae ditioni subiectis libros haereti contuendi, prster hoc,q, grauissime peccat,uehementem ob hoc solum p-het contra se haeresis suspicionem. Quod apertissimo testimonio beati Innocenti) Papae hujus nominis primi Dbari potest,qui in epistola quadam,haec ait: Negligere Dinota quippe,cum possit perturbare peruet sos,nihil est aliud, primus

fouere. Nec caret scrupolo societatis occultae amanifesto facinori desinit obu1are. Haec Innocentius ille. 'Quae uerba citantur a Gratiano in ca.Error.8r.dist. Nulla certe est uia qua magis possit occurri haeresibus,ne in populo oriantur,dc ne exortae ultra grassentur, j si lirreticora libri,ex quibus haeresis uenenum facile quis incautus bibere potest,prohibeantur. Quo fit,ut iuxta Inno cent' siuam,non careat scrupulo societatis occulis Rex