장음표시 사용
481쪽
tet esse homini christiano suspecta: quia a tali uiro dictae
nisi illorii certam ueritatc iam aliunde cognouerit.Dio genes Laertius in lib. de uitis philosophorii,cum de Aristotele disserit,refert illum cuidam interroganti, quam mercedem haberet mendax,sic rudisse.Vt cum uera di ca nulla illi adhibeatur fides. Praesumitur.n.de iuste, ibi tum semper mentiri. Nam ut regula iuris ait) semel ma- Ius semper praesumit malus. cetiam regula de eo de me malitiae intelligenda esse iurisperiti docent,&bene. Iniustum .n .esset, ut quia unus aliquis in crimine adulterij, aut alio quouis crimine deprehensus es ob id solii reli qua ola crimina de illo liceat suspicari. De illo tia,qui in. Uno aliquo crimine semel deprehensus est, merito suspicari licet illum in tali crimine uersari , quousque de illius emendatione plene constiterit. Constat aut haereticum
errasse,& uel semel mendace fuisse,alioqui non esset lis reticus. Iuste igitur quis suspicari poterit,illum in onasenibus,quaeloutur,aut scribit errare,cu mentiri. nisi ali de illorum ueritas plene constiterit.Quo sit,ut nunquailli ob personae suae meritu sit adhibenda firma fides: sed
Oia,u aliunde no sunt probata,eriit semper suspecra ob
id solum,quod sunt ab illo dicta. Et hoc mihi sensisse u
detur Sapses,cum dix:t A' mendace ad uerum dicetur 'Non q, illum necessario mentiri,aut ueritat dicere non
posse,doceat: sed P se est tae med acto suspectus, qui
fuerit semel in mcdacio deprehensus.Ob hanc cana beatus Aug.in eppa ad bium Hieron. non permittit,ut ad sacras literas,uel minimii admittat mendacium: qin illud solum ut ait reliquis Oibus detraheret sidem, Sc aut horitate. Ex his Oibus aperte,at euidenter colligio no esse homini illi credenda,que constat errasse, Sc haereticum esse nisi u loquitur,aut scribit aliorit certiori testimonio sint coprobata. Non est igit aequum,ut scripturae sacrae' - eXPosicione ab haere licia petamus,cuilli sint ars depro hensi eandescripturam deprauasse,aut in alienum a fide catholica sensum illam detorsisse.Nullus cibum corpo
482쪽
reum si in ullam suae uitae ille ronem habet ex illius ma
nu sumere auderet, quem sciret, uel semel alicui uenenupropinasse. Multo ergo iustius est,ut quisq; salutis et uitae animae suae ronem hi e uolens,doctrinam sidet ab lip ta reticis accipere reformidet, quos in consciso est pluries in suis scriptis uenenosa dogmata miscuisse. Vir ille eua- Luc.tia gelicus,qui ob inopinatu amici aduentu panes accommodatos petebat sola uicini ianua pulsat . A' solo Xpia
no pane uexae doctrins petere debemus. Im ianus urrcuilibet alteri xpiano uicinus est,ambo intra unam eandemq; ciuitate, nempe ecc laia comorantes. Ab haere ricis autem tanc extraneis,u ab ecclesiae incolatu recesserunt,nshil petendit. Iniuriam certe faceret eccing matris e catholicus silius eius,s panc doctrinae peteret ab ligreticis,quos illa despectissimos liet, Out ipsam et apud Iob de eisdem haereticis loquens,ait: quom non digna har patres ponere cu canibui gregiS mei.Quae uerba in ibb io
terpretans beatus Greg.in Moralib' ait: Quid est greS c hi. . sanctae eccnsmisi mrtitudo fideliu Vel u ath li' gregis ca
mes uocanta nisi doctores sancti,ueor unde sideliti custodes extiterunt Qui dum .p dno suo diurnis,nocturnis inuigilijs clamauerunt,magnos,ut ita dixerim, latratuS indicationis dederiit.Deubus eide eccnaen Psalmista diciξ: Lingua canu tuoN ex inimicis ab ipso. Non ulli sp se ab idolora cultibus reuocati,facti sunt praedicatores dei.Et paucis in terpositis subdit patres uero h freti coradicimus, eos uidelicet quos haeresiarchas vocamus, de quo N peruersa pdicatione locutionis semine sequentes sunt p p i in errore gnati. Saneta ergo ecc ia cu canibus gregis sui hqretico Fuer patres ponere dedignac: quia inu
tores erroria dijudicado respuit,eos inter uerOS patres numerare contcnit. Qui de si quo Manili sunt a' gctilitatiS errore reuocasse,quor ida mores ad honesta agenda docuisse,pro eo tia, deddore stansi senserui,e Scuca
nibus gregis sui no ponit ita cureetis p dicatoribus non
ascribit.Hec Greg. Et ide mihi iudet sensisse sp heta Eze
483쪽
DE IV ITA HAERET. PUNITIONE cluet, cum ex madato drii ad falsos Ophetas Israel IOPtur ic dices:Vae Op hetis insipietibus, usequunt spiritu sui de nihil uident. Quae uerba litus Hier.declaras in co. menta ijs QP Ezech. Ophetam, sic ait: Cu prophetam nomen secudum regula strapturatu bonis, malis P coest,in eo differul,qa boni Opheis esse diar lapicies: mali aut miles, de insipietes. Quom altera refert ad eccnasti
cos uiros:altem ad oes hsreticos,qui Dei spm relinque tes,sequutur spm suum: quia nequaquam diuino instin ctu: sed proprio corde uaticin Eunde Sc nihil uident.
Haec Hier. Sed quare istis Ophetis insipietibus, hoc est,
haereticis, pheta dixerit Vo uerba Π sequunt,aperte eae primunt. Vident uana inquit Ezech. Jc diuinant med actum, dicentes,ait dias,cum dias non miserit eos,& per seuerauerunt confirmare sermonem . Ecce cam PP qua dixerit l, elicis,Vse. Causa igitur cominationis manife stata,quid tandem cuillis deus agere decernat, ΓPheta exprimit,sic dicens: Propterea hsc dicit dns deus: Quia locuti estis uana, Zc uidistis mendacium: ideo ecce ego ad uos,ait dras deus.Et erit manus mea super .pphetaS, qui uident uana,& diuinat mendacium . In cocilio p primet no erunt, Zc in scriptura domus Israel non scribenn ' nec in terram Israel ingredientur. Quae uerba,licet btus Hieron. reserat ad ultimum iudicii diem,in quo deus e tra concilium ppti sui constituet haereticos: nihil in ob stat,quinetiam de hac pnci uita intelligant,in qua haere licita sunt a concilio populi dei separati: quia sunt extra
eccinam,quae sola est p prs dei. Sed quia Opheta iv uer ha obscuriora sun sinec semp iuxta literae supficiem: sed
saepe iuxta mysticum illoni sensum sunt accipinda, qui Parum essicax este solet ad doctrins alicuius cofirmationem:io aliud ex sapiente eccliastico apertissimia proferatestimonii quod aptissime testetur: sacrae scripturae eae , positione non esse ab lirticis accipiedam. Sine med acto
inutisse colammabit uerbii legis,&sapictia in ore fi
delia complanabit. Nihil certe potuit dici aptius a3 n
484쪽
LIBER S E C V N D v s. 227 sh a,quam tuemur, lata . Si sapientia in ore fidelis coni planabitur: ergo ab heretico,qui non fidelis: sed in fidelis est,non complanabitunsed mille asperitatibus replebitur. Si uerbum legis cosummabitur sine mendacio, necessario consequens est, ut uerbum legis non sit apud hsreticos consummatum, apud quos tam multa reperiuntur mendacia . An liceat alicui um bareticorum libras halere potuerit, illos legere . Cap. XVII.
Non semper ligreticom libri ut necessario iaciendum esse in praecedenti capite docuimus comburuntur: imo aliqri,pp iudicum,ad quos speeta negligentiam,ali
vpnegociatoηr pessimam auaritiam,Passim omni em re uolenti uenales exhibentur . ut qui uis uoluerit, eos
legere possit. Ob hanc causam L multis catholicis uiris dubitatu an ciuisquis uoluerit hcreticora libros legere, Iicite illudo uiae peccato lacere possit. De hac re put ego existimo non pol certa aliqua, re malis dari definitio:sed uarias oportet lacere cosyderationes uxta quas uaria oportet dare mis.Prius quidem con derandum a Rest,an sit aliqua superioris hominis potestatem ad hoc habetis prohibitio,qua sit omnibus interdidium libros hsretico' legere . Si talis est prohibitio lege statuta, uomnibus sine ullo discrimine lectionem libroNhςret com interdicat, absque ulla dubitatione credo omnem illum peccare,qui in talibus libris lege prohibitis lege rit. Inobedientia siquidem, qua prscepta superioris implere recusat,illum apertissime reum peccati efficit. Qui Luc. .uos spernit ait Prslatis, , superiorib' Saluator noster mn 3 mel ernit.Etitent: Super cathedram Moysi sederunt Scribsere Pharisses,quaecunque dixeriut uobis, tacite. Cum dixit,quaecunque dixerint vobis, non absolute capiendum est: ut omnia, quae illi pro libito suo subditis iniungere uoluerint,subdatos ad omnia illa lacteda co istos esse,docuerit Christus.Sed dictio illa quaecunque ,
ad omnia,&sola illa reserenda est,qus ad Cathedram,
485쪽
- DE IV sT A HAERET. PUNITIONE. in qua sedent Dectant. Omnia. n.spectantia ad cathe dram, V non alia,quae praelati subditis praeceperint,subditi facere tenentur. At nihil pol magis ad sacerdotalem cathedram pertinere,quam subditos,ut in uera fide per
maneant admonere, omnem erroris occasionem ab illis procul semouere: nihil ergo iustius subditis praecipere pol Praelatus, quam si inhibeat illis ledtionem libro
rum haeretico N: ex qua maximum illis incommodum
oriri possit. Nec aliquid interesse puto,an lex, qua cauetur haereticora libros legi,sit a' ptate ecclesiastica, an cpotestate laica sancita: qm huic etiam sicut illi obedire tenemur,Paulo ita docente,qui de omni potestate abraque ullo discrimine loquens ait: Omnis anima piatibus sublimioribus subdita sit. No est.impotestas:nisi a Deo. , Qus autem sunt,a Deo ordinata sunt. Ita qui resistit
potestati,Dei ordinationi resistit. Qui aut resistuncipsi sibi damnatiouem acquirunt. Et paucis interpositis subdit: Ideocs necessitate subditi estote,non solum PP ira et sed etiam pP conscientiam. Ex quibus Pauli uerbis beas. Tb tus Thomas colligit humanas leges non solum Pontifi cias: sed etiam Caesareas,& Regales obligare subditorum conscientias ad illa st obseruationem. Et certe huic beati Thomae laue fauere Vr Theophilassitus,qui praedissita Pauli uerba interpretas,sic ait: Necesse est, ut subeasT,eost. iugum,ut non modo,uel Det,uel Principum iram nil pra sus periclitetis, ut contumax, nec intolerabili asticiaris
supplicio:sed etiam ne cOscientia carere appareas. Hscr . ille. Hoc tamen non est usquequaque de omni lege in telligendum: sed oportet considerare legis materiam, hoc est,rem ipsam,circa quam ordinata est lex. Si res est leuiS,Ce quae parum conducere potest reipublicae , non est credendum talis legis conditorem uelle per talem
Iegem subditos suos ad culpam altu; obligare, Sc si hoc
sorte uoluit, Se per legem suam expressit, non credo illunco. iQ hoc facere posse. Nam ut ait Paulus non est data supenoribus potestas in destrucitionem: sed in aedificatio .
486쪽
LI AER SECUN Dus. ras Maxime aute esset alatu destructio, Sc periculosissimus . illaim laqueus: si pro leuissima quaq; re possent superi
res legem statuere, Pro cuius transgressione subditi in currerent culpam aliquam,uel petna praesertim mort te. Si res est magni momenti,ex qua magnum aliquod comodum,aut incomodum pol ut reipublicae orarimondubito superiorem potestatem quaecunque illa sit, siue ecclesiastica,siue ciuilis,posse condere legem, quae sub ditos illius tra ressores obliget ad culpam etiam mor talem. De talibus quidem rebuS credo Paulum locum
fuisse cum dixit: Ideo. necessitate subditi estote, non λlum pse iram: sed etiam Pst conscientiam. At cum ressit magni momenti essitio libroN hqreticON,ex qua grauissimum ut praecedenti capit.ostendimus) Christiana resipublica potest suscipere dispendium, conuincitur in de ut non solum Pontifices sed etiam Reges, Sc quaeli het aliae piates laicae, possint concedere legem prohi- bentem lectionem libro N haereticosse, cuius legis trans. gressores, letali sese obligent culpa. An aut de limoi lis reticoni libris nG legendis aliqua gnatis prohibitio, auta' summo Pontifice,auta' Caesare sit lege statuta, mihi hucusque non constat. Quidam forte dicent talem O hibitionem esse datam in cap. Fraternitatis. extra de haereticis. ubi dicitur: Celestini,&Pelagij haereticoN capitula non clie recipienda: quia damnato authore necesse est,ut libri etiam fiat damnati. Sed ille textus nihil ut ego censeo quod ad praesens negocium spei te dicit. Nam ex hoc,quod damnatus est liber, non est necessa rio consequens,ut eius lectio sit prohibita. Hoc aut uel
. ex eo coriincitur,q': Od in cap. EXcGicamuS paragraph. -- credente S,eodem titulo,dicitur, ut instrumenta conis .eta a' tabellione, qui sit credenS,aut receptator, aut de sensor, aut fautor haereticON cum authore damnato da mnentur . Certum est Papam per talem damnationem instrumentoηr non prohibere eorundem instrumento
rum lectionem. sed hoc solum efficeremi nullum habeat i
487쪽
DE I sTA HAERET. PUNITIONE pro testimonio reddendo robur,nullum ui in iudicio habeant uigorem. Ad eundem modum intelligendum est de haeretico N libris,qui damnatis illo' authoribus statim danati censentur. Damnati,inquam,non,ut a nemi
ne legi possint: sed ut nemo illom testimonio possit uti ad alicuius smae confirmationem, nemo illorum iudicio fietus suam possi stabiliresia1am . Perillum igitur textu non probatur esse iure canonico prohibitam lectionem libront haereticorum: neque alium textum scio, ci hanc aperte exprimat statam.Et certe iustum esset,ut male aliquod in iure canonico statueretur decretum quo sub poena excoicationis ipso facito incurrendae, Sc sub alijs grauibus poenis prohiberetur,ne alicuius publice damnati haeretici libros quis uendere, aut sine speciali Sedis apostolicae,aut inquisitoris lifreticorum in illa patria,authoritatem hiatis licentia,illos legere, aut domi tenere audeat. Scio particulares de hac re in diuersis prouincijs datas esse prohibitiones. In Hispania multos haeretico rum libros speciatim nominatos prohibuerunt inquisi tores haereticorum,qui diligentem circa hanc rem ad hibent inquisitionem,& mea opera aliqnusi sunt ad per scrutandas uniuersitatis Salmanticesis publicas bibliothecas . Et ob hac causam inter alias,tam repurgata persistit ab haereticis Hispania. Vbi talia prohibitio lir, nodubito illum,qui absque licentia superioris, qui illa concedere posse tales haereticorum libros prohibitos legere tentaverit,mortalis peccati esse reum. Si aut nulla talis adsit prohibitio,tunc oportet con*derare uarias insonarum qualitates,et conditiones:qm iuxta illarum uarietatem uariae sunt de hac re dandς censurae. Sunt enim
aliqui prorsus idiotae, qui nihil pter idioma illud, in quo
scriptus est liber ab haeretico,sciunt,ut puta, idioma Latinum,aut Graecum,aut Hispanum,aut Italicii, aut Germanicum In quolibet.n.idionaate haereses scribi pnt, Scin quolibet istorum, i modo enarrauimus, scriptaSemeitas , perientia docente cognouimus. Sunt ath scio'
488쪽
LIBER SECUN DV s. zz9 Ii,qui praeter idioma parum aliquid intelligunt non in adeo sapiunt,ut possint inter lepram, & lepram dister
nere,nesciunt separare speciosum a' uili, aut inter inna, Ec prophanum ponere distantiam. De his omnibus ta .. i. Iem prosero,firmo,de indubitato aio censuram. Quicu-que istom siue idiota, siue sciolus legerit ex intentione , Mindustria in aliquo libro hominis haeretici ab eccria Adamnati,peccat mortaliter: nisi sorte lecto sit tam pacua,ut ex se nocere non possit: quia tunc ppimperfecto nem materiae excusabitur a' peccato . Haec assertio, uel ex eo apertissime probatur esse uera: quia quilibet isto
wm ' gς β ip xylibva libris offert se manifesto periculo
peccati mortalis i&quidem grauissimi, quod est haere sis.Omnis autem,qui se exponit periculo peccati mortalis ut omnium TheologoN concors sua testatur pec cat mortaliter. Qui amat periculum inquit Sapiens Areli., peribit in illo.Et ipse supremus ueritatis magister aperte
praecepit nobis,ut omnem peccati occasionem uitare mus,sic inquiens: Si oculus tuus dexter scandalizat tea Mart. 3erue eum,et profice abS te.Expeditin.tibi,ut pereat unum brON tuON,quam totum corpus tuum mittatur in gehennam. Et si dextera tua manus scandalizat te, ab scinde eam,& pro ace abs te . Per quae uerba, tuaeta om nes sacros eo6t in terpretes,Saluator no ster docuit nos, omnem peccati occasionem esse necessario uitandam:
si a gehenna ignis uolumus liberari. Peccant ergo mor taliter illi,qui tam grauis peccati,ut est haeresis,manis stam accipiunt occasionem,legentes in libris haeretico- rum,quos sciunt ab eccria damnatos . Sed quia aliquis sorte proteruus effronti temeritate negabit idiota, aut sciolum talem, qualem supra diximus, exponere se periculo haeresis cum exindustria legit in libris haereticoluet: ideo hoc urgentissimis ronibus nunc probandum est. Primo quidem certum,et indubitatum est,peccare mortaliter illum, qui ex industria conuersatur cum hominibus,quosse mores nouit esse uitiosos,atque Peruersos.
489쪽
DE IVsTA HAE LET. PUNITIONE. Quod non ob aliam causam euenit: nisi Pp periculum cui se exponit cum talibus malis hominibus conuersan do . Rarus quippe est,qui diu tutus esse possit, periculo Db. v. proximus.RaruS est,qui recte uiuens possit dicere:Fra ter fui dracon ocius struthionum.Pauci , quos aequus amauit Iuppiter,aut ardes evexit ad aethera uirtus,sunt qui inter sceleratos cGmorati,ipsi iusti, Sc innocetes uia xerint. Ideo Sapiens ait: Qui tetigerit picem, inquina, biturabea,Sc quicGicaueri superbo induet superbia. lEx mutua siquidem hominum inter se conuersatione,iacillime alterutrum mores inter se commodantur.Vnde seneca Seneca Epistola nonagesima quinta ait: Minuta udam ut ait Phaedon)aialia cu mordent non sentiuntur,adeo tenuis illis, Se fallens in periculum uis est, tumor indicat morsum,et in ipso tumUre nullum uulnus apparet Idem i tibi in conuersatione Sapientium eueniet:non deprehendens quemadmodum,aut qu tibi prosit,prosuisse deprehendes. Haec ille . Et quod Seneca dixit de profectu, u hr ex conuersatione bonorum,idem prorsus, Ec sub ea dem similitudine dicendu est de in comodo,quod oritur. ex conuersatione malom,de multo in eliuS:quia cum a3niores sint homines ad malit,fortius alliciunt, Sc trahut eos ad se mali,d boni. Cum scio ast .ppheta Regius . sanctus eris,& cum peruerso perueteris. Quam potens sit bonorum,aut malorum couersatio, apertissimo Sauri lis Regis exemplo demonstratur, qui ut Regum narrat historia cum prophetis prophetabat,& cum iniquis insaniebat. Ob hanc causam beatus Thomas in Scaa Secundae. q.IO. articin9.censet eOS, qui limplices sunt, Scinfirmi in fide de quorum subuersione iuste timeri potprohibendos esse a Iud forum, Se aliorum infidelium comunione,praecipue ne magnam familiaritatem cum eis habeant,uel abso necessitate eis comunicent. Si homi . num conuersiatio tam potenS est,ut hominu mores ue tere possit ex bono in malu , a uirtute prosternere ad
uitium ulto magis id efficere poterit librorum lectio.
490쪽
LIBER s E C V N D V s . ' Σ3o Quoniam cum librum aliquem legimus, tunc cum au thore illius conuersamur, qui nobiS per scripturam tuos aperit conceptus, suos ostendit affectius, Ec 0pe magis mouet lectorem per scripturam ut capite proxime superiori diximus quam auditorem per uocem. Prsterea certissimum est: libros pietate plenos multum posse proficere legentibus. Eademigitur ratione libri impio N po terunt obesse legentibus prs sertim iis,qui non tanta scietia doctrina pollent,ut possint uenenum tisresis in illis scpissime latens agnoscere,& ab illo cauere.Tales Rpe homineS evadunt,quales sunt libri,quos legunt. Sutalia homines doeti in theologia, in illa satis instrueti, qui optime tutelligunt sacros doctores,quos legunt, α
horum etiam est uaria conditio. Suntin.aliqui natura Qa nouarum rerum amatores,instabiles,qui in nulla re,
cui semel adlisserunt psistere sciunt: sed omni uento mohiliores, modo hac, modo illac debili impulsu uertunt. Nunc amant, Sc ad horam, qus priuS amauerant,oderunt: uiri quidem ut dr) no multarum horarum: sed uix unius hors. De his idem prorsus dicendum esse censeo,
quod de superioribus dixi , Qti isti etiam sicut illi Ois
runt se manifesto periculo lisresis,cum legunt libros lis reticorum. Nam sicut is,qui se tam stagilem agnouit, ut leuissima qua occasione oblata, non possit se ipsum a
fornicatione cohibere, peccat mortaliter quotiescuno
alicui tali occasioni se ipsum spontanee offert: ita simili
ratione, qui se tam leuem, at animo inconstantem expertus est,ut cuicun , uel mediocri persuasioni sacillime csdat, aut nouis Muscunq; illa sint, semper delectet, Ec illis applaudat oportet, ut mortaliter etiam peccet, si libros hsreticorum legerit,a quorum fallacibus iliasionibus facillime pro sui ingenij leuitate poterit persuaderi. Si Ioannes Hus libros Ioannis Vulcies nunquam legisse non in tot,tam P pestiferas hsreses fuisset lapsus. Nam de illo refert Aeneas Silvius lib. de Origine Hoheanorum ca 3 .R, erat nouarum rerum amatoriati id