Fratris Alfonsi a Castro ... De iusta haereticorum punitione libri tres, nunc recens accurate recogniti

571쪽

DE IV ITA HAERET. PUNITIONE Dionem ampleta nolo,sed hoc mihi cum Caietano conuenit, ut supra cum de excoicatione dissererem, aperte expressi. Ex his igitur omnibus partibus iam examina tis Sc plene discussis, pessimam concinnavit Caietanus argumentationem. Nam etsi omnes illas propositio NeS,quam aliquas negauimus, illi gratis donemus, sola ex eis colligere licet, caeteros Epos Pp solam mentalem haeresim,non esse eo ipso priuatos iurisdi ctionis plate . Sed inde non sequitur Romanum Pontificem etiam noes e eo ipso priuatum sua dignitate papali. Nam de caeteris Epis, etiam 1a omnia in argumentatione assumpta daren tur,nihil probatum esset,nisii illi ex iure humano ob solam haeresim mentalem non sunt priuati dignit te sua. Ut autem inde colligere ualeret,Romanum Pontificem etiam Pp solam haeresim mentalem non esse priuatum plate papali,oporteret probare, Romatium potificem etiam lire suam piatem ex comissione humanare non a Deo. Tunc. n.bene colligeretur ut idem de illo es et censendum quod de alijs, quia illius aestus in terior etiam non subqceretur iudicio humano, a quo pia

tem acceperat. Aut oporteret addere in argum entatio

ne Romanum Pontificem non esse subiectum iudicio diuino scdm aetiis interiores,quemadmodum alij Epino subduntur iudicio humano penes eosdem. Tunc etiam collectio illa esset hona. Quia sicut caereri Epi per solam haeresim mentalem iure humano non priuan tur iurisdietionis plate, eo ci, per illam non subduntur iuri huma no:ita etiam oporteret Romanum pontificem per sola haeresim mentalem non esie iure diuino priuatum plate papali,si ille per talem haeresim non esset subiectus iudacio diuino.Alioqui si haec duo subtrahantur ex illa argumentatione,sicut necessario sunt subtrahenda: qm fide credere tenemur Romani pontificis p tatem esse no ab hominibus,sed a Deo, Sc illum per actus interiores diuino iudicio subditum esse,argumentatio illa nulliuS Prorsus erit roboris aut momenti.Nam ex hoc si, caetera EPi

572쪽

LIBER s E C V N D V s. 27rob solam haeres in mentalem non sunt priuati ex iure humano cui subesse non piat,inferre ci, Romanus Pontifex ob solam etiam haeresim mentalem non sit priuatus ex

iure diuino, cui est uere subiecitus , ta mala est collectio, ut nemo sit qui non intelligat.Tam exactam laci de Caietani argumentatione Gaminationem,ut plane ostenderem quam debilis fuerit argumentatio, a qua intelle dium suum deuictum fuisse fatetur. Hac igitur argumentatione,quam aduersath prae omnibus aestimant, prorsus enervata, reliquaS qm debiliores sunt facile proster nemus. Secundo sic argumentatur, Rex aut Imperator si fiat haereticus non est eo ipso ex iure diuino priuatuS regno aut Imperio: quia constat multos in lege ueteri

fuisse Reges idololatras & multos etiam fidelibus imperaste Reges infideles,de quib'ipsemet Deus ait. Ipsi

regnauerunt et non ex me. Et ite iv,dabo tibi Regem in ostri furore meo. ergo eo de modo papa aut quiuis alius Eps, quamuis haereticus fiat, poterit fidelibus catholicis p- esse.Rndeo, non esse eandem omnium illossi rationem, Dein Imperatores aur Reges aut alios ii nos seculares esse eadem lege qua practati ecclesiastici, regendos. iamtpaled nium aut sesaris pias non habet pro landa nacto suo cui innititur, fidem: Sc ob hanc cana et si fides desit, piat illo st drita et piates subiistere siue fidelibus siue infidelibus drientur. Nihil. n.obstat,ut infidelis homo inrchus pure sciaribus possit fidelibus prsesse dc illis dirari.Et idem diccdum puto de sacerdotio ueteris legis,qcrlicet circa spiritualia uersaretur, quia in non erat illi da ta fides pro standamento, illa seclusa consistere illud ualebat,ita ut quamuis haereticus fieret,non esse eo ipso sacerdotio priuatus. At longe aliter se habet pias ecclesiastica in lege Euanget ca . Qua haec fundata esse su per fir

mam petram,hoc cst,catholicam fidem,Hac igit eue s necesi e eit, ut tota ecclesiasticaptas,q illi innitebar, corruat. Quo fit,ut,licet in t palibus Zc corporaliti' infi

delis fidelibus prselle possit/dnari, in spiritualibus ta

573쪽

men infidelis supra fidelem nulla potest lire iurisdumo

Dis platem. Tertio contra nos argumentantur exsa

elo Marcellini, qui in horribili illa sub Diocletiano se Uente persecutione,carnificum uiolentia ad impia sacrificia pertractatus succubuit, Sc Thura idolis adoleuit,arii niecit: nec id ob hoc a papatu deiectus est: sed 1 eo usq; ad mortem perseuerauerit. Huic argumctationi facillime riadetur,negan do Marcellinum papam fuisse lis reticum, quia licet in confessione fidei aduersus parata&iam intentata tormenta satis constans non fuit,th fidem quam mente tenebat,non amisit. At opus exterius

ut supra capita. huius operis diximus non est haeresis. sed solus mentis assensus uel dissensus, inuis ex ipso opere uehemens aliqli oriatur haeresis suspicio, ut ita illum

mente credidasse merito putetur, sicut suum OPUS exterius demonstrat. Vera hae suspiciones hominum sunt,ude occultis certam non piat dicere tiam . Quod uero Marcellinus ueram non amiserit fidem, satis aperteico uincitur per id quodlirin capite. Nunc autem, dist.2I. Ibi.n.d P, Q compulsus a paganis grana thuris super prunas imposuit. Si compulsus,ergo non ex libera hoc fecit

uoluntate, sed ut tormenta uitaret . Tormenta autem

satis uitabat per solum opus exterius,sine errore intelle citus: quia gentiles quibus solis tunc placere curauit, nointeriorem mentis fidem,sed opus eXterius cernere P terant.Deinde,eui gratis daremus illum tunc perdidisse fideria,non in ideo censendus est haereticus: qui defuit illi pertinacia, quae summe necessaria est , ut quis merito dicatur haereticus,ut lir ex cap.Dixit aprS.2q.q.3.Marcellinus squidem ad cor reuersus, Ec sui d elicti acerbis sime poenitens, in publico Epol concilio suam incon stantiam confessus est, Sc libens iudicio se subdidit sacerdotum qui humilem illius aspicientes confessionem, nullam in illum ausi sunt dicere istam. Quarto loco contra irram isam argumentantur aduersarij, per illud qadrin cap. Cum ex iniuncto, de haereticis, ad quem Per

574쪽

LIRER SECUNDUS. 272tine institutio alicuitis,ad eunde speetat destitutio eiurdei Ex quibus uerbis colligere uolut Papam, si fiat haereticus,clie ab hominibus deponendum, Sc non esse ex iure diuino depolatum: quia cum ab hominibus eligat,

Oportet ut etiam ab illis deponatur. Hoc argna est tam debile ut indignum lit cui debeat dari ullarnsio. Namrram illam,quae ad coercendos temerarios hominu ausus a iure statuta est,ad diurnam potentiam accomodare uolunt,tanquam si illa aliquid quod non liceret,intentaret, Ed ob id certis limitibus ab humano iudicio sta titis,eii et cohibenda. Quis quaeso homo catholicus est,uhanc non irrideat consequentiam Papa eligitur ab ho mine,ergo non potest deponi a Deo.Et multo magis tidendus erit qui illam probare pergat per illam vitam tu ris,ad quem pertinet tristitutio,pertinet destitutio. Dueinde , eui gratis illis demus ritana esse ubio ueram, non in eo sensu quo ab illis accipitur. Nam rra illa ut ex de cursu illius Capituli facile constare potest) in hunc sensum data est, si, nullus in serior potest destituere illum citi superiore institutus est:& inde argumentatur Papa q,

presbyter si malus fuerit, non est a plebe quae supra illa nihil penitus habet piatis, sed ab Epo qui illum instituit

deponendus.Et ita concederem ego papam, qui a car dinalibus electus est,non posse ab alia plate ipsis Cardinalibus inferiore,deponi. Sed nunquid ex illa rra colligere licet, ut institutus ab aliquo non polsit a superiore destitui Minime. Nam sacerdos ab Epo ad cuiam anima N institutus potest per papam ab eadem cura deponi:im6 etiam ab Archiepo Metropolitano , si causa Puquam merito deponendus est,sit ad Archiepira deuoluta.Cum igitur rra illa concedat institutori alicuius, pia tem deponendi illum,eo ipso eandem piatem concessisse Ur cuicunq; hiati plenam super institutorem piatem .

Et inde sequitui uolo quidem iuxta praefatam iram to qui ut Deus qui Cardinalibus Sc tota ecclesia superior est, possit uoluntate sua dc iure a se edito destituere pa-

575쪽

DE IVsTA HAERET. PVNITIONE pam qui a Cardinalib' fuerit electus. Destituit autem ille haereticum a papatu,qnfirmissimo decreto statuit ecclesiam suam fundari supra fidem, aut supra apertam fidei confessonem. Quinto argumentatur aduersarii cotra nos,per hoc Epi in haeresim pertinaciter lapsi,si adsidem redeunt,ad tuas restituuntur dignitates: signum est ergo Φ no fuerant illis priuati,alio qui oporteret nouam facere electionem. Antecedens probant per cap. maximum. I. quaest .Et inde arguunt ut idem de papa haeretico dicendum lit,quia si ille ad fidem rediret, non re eligeretur,sed in pristina dignitate conseruaretur. Et hanc etiam argumentationem magni aestimet Caieta-nuS,quae in ut uerum loquar) nihil me mouet. Fateor quidem haereticos Epos qn ad ecclesiae unitate redeut,

solere recipi ad sedes suas:*q; hoc male probat CaietanuS per illud cap.maximum.i.q P Maximus ille,

de quo ibi est sermo postu ab hfresi Donati stayst ad ecclesiam redierat,ordinatus fuit Epstan quo gradu em S non fuit lapsus in haeresim.Sed quia male, δc contra ecclesiasticos canones, ex laico sne ullo ipis interuallo in minoribus ordinibus seruato, ordinatus fuerat Eps: io dubium erat,an in Epali dignitate manere deberet. Cui qoni papa Leo ria det, q, licet reprehensibiliter ordina tus,ab Epali in dignitate non repellatur, dumodo libellum ad papam mittat, quo catholicum se esse testetur.

Ita cap. illud nullo pacto irro seruit proposito. Quod

facile constare poterit legenti epram Leonis Ss. ex cui' cap.3. sumptum est illud cap. Maximum dc cap.Dona tum. Multum certe interest, an ipsas origines legas, an centones illant male dilaceratos. Hoc quod Caietanus probare uult, multo melius probasset per cap. conuenientibus. I.q. 7 quod ex actis septimae synodi, quae fuit secunda Nitaena,sumptum est. Illic.n. decretum est,ut

Epi,qui a fide catholica defecerant, resipiscentes in suis

sedibus tunc reciperentur. Sed hoc non ex necessitate

iuris:sed ex id amisericordiae dispensatione,factu est,ut apertissime

576쪽

apertissime constat per cap.squis haereticae.I. q. I. Nan

de si epi haere lici sint iure diuino sua epali dignitate pri

uati , eccna in ex ronabili ca dispensat aliqn , ut reuersis ad fidem dignitates pristinae restituant . Et talis restit tio O noua electione,aut noua Ouisione linda est. Nec mirari quiso de hoc debet: qm idem in aliis multis ne cessario dicendum est.Clericus .n.homicida eo ipso,

comisit homicidium,incurrit irregularitatem, Sc est priuatus bdficio,quod habebat,si in ex quadam misericordia per papam cu illo dispenset,et biificium illi restituatur,talis restitutio Γ noua collatione aestimada est. Sexto nobis obhciunt.c.audiuimus. 24.q. I. ubi de epo haec diar. Si autem in corde nouam haeresim cofinxit, ex quo talia praedicare coepit,nemine damnare potuit. Ex quia hus uerbis inferre uolunt, ante ui eps haereticus prsdicet,aut doceat, coicare,dc damnare pol, Minde eui

dentissime colligitur,ut no eo ipso quo factus est haereticus,sit sua dignitate priuatus. Hic argum clandi modus est debilissimus: quia phoc,q, unum nega non est ne cessarium,ut dicamus aliud concedi. Deinde uerba illamo citata no sunt Alexadri secudi, cuius est illius.c.iniatium.Nam ab illo loco: Sin aut ex corde suo dcc. uerba sunt Gratiani, scinde exordit secundam partem illius ustionis. Authoritas Gratiani no est lati poderis, ut me premere ualeat, Sca ita mea discedere me cogat: prae sertim cu tam multa ille alibi doceat, in ubus est ille ab Oibus necessario deserendus.Si in praelata Gratiani ue ba gratis recipere uolumus,superiori illismae fauere poterunt,qua probabiliter diximus mentalem haereticum non esse iure diuino depositur quia ut in riasione primae argumctationis Obabile esse diximus) fundametum super quod ecclesiastica pias fundat,non est sola fides in terior : sed exterior fidei confessio.Sed quia p hoc oporteret dicere,illum,qui exteriori fidei cofessione caret, ecipso iure priuatum, quod nos aperte negauimus cu defacto Marcellini papae disseruimus. Ideo melior mihi uim m

577쪽

DE IUSTA II AE R E T. PUNITIONE detur sma,mentalem haereticum esse etiam ipso iure priuatum. Si cui in magis probetur alia sma,dicere poterit Marcellinum quavis fidem mete retinuerit,PP eXteri rem infidelitatem eo ipso fuisse ex iure diuino sua dignutate priuatum: cum in a ' toto concilio, cora quo lana culpam cofessus est,toleratus fuit,eo ipso tacitis suifra gns fuit iteN in Pontifice summum eiecituS, Haec sunt o mnia,quae ab aduersarijs contra praefatam nostra opianionem obhci solent: sunt in quaeda alia P me excogitata, us paulo magis urgere mihi uiar: quibus rsedere etiadecreus,ut inde nostrs sniae ueritas clarius Ο1buS innote scat.Prima, quae mihi se offert argumentatio, oritur ab aestimatioiae duant potestatum ordinis,& iurisdicita

nis inter se coparata . multo.n .praestantior, atque nobilior est pias ordinis, potestas iurisdicionis: sed potestas ordinis no habet fide pro fundamento, nec illam exigit ad sui consistentia: ergo potestas iurisdictionis, quae minor est,non habet et fidem pro fundamen to,ne que illa ad sui consistentia necessario requirit.Et ide euodenter colligitur illa per haeresim minime perdi. Ex quo aperte sequitur nec papam,nec epm, eo ipso, factus sit haereticus,suam amittere dignitatc. Consequctia huius argumetatio uis uidet nota per locu a' maiori ad minus negative. Minor et est manifesta ex his, q supra diximuS.c. 2I. huiuS lib.Aa potestas ordinis non fundat: nisi in charactere sacerdotali, deinde deducit, in sacerdos etiam si fiat haereticus,nuquam pol illam amittere. Haiorem istius argumetationis,quae forte alicui magis ne ganda uidebitur,probo quia pias ordinis est supra cor PUS Xpi uerum,ptas aut iurisdicionis non est nisi supra corpus xpi mysticum. Prsterea pias ordinis: quia tanta est non nisi a' Deo dari pot,cum in potestas iurisdicti nis *pe ex holum pendeat uolutate . Et hinc alia oritur eΣcellentia in ptate ordinis supra ptatem iurisductionis:

qu a pias ordinis est indelebilis, Sc minime amissibilis, Ptas uero iurisdustionis stae deperdit.Accedit ad

578쪽

LIBER SECUNDUS. 274squis non sacerdos habeat blascium,cui est annexa saxum cura,eo ipso habet platem iurisdictionis, qua in no obstante,ille dignitate minor ccsendus est,in quis alius sacerdos cura anima' non lins. Quod no aliud e eueni repot: nisi quia ordinis pias praestantior est, in iurisdictionis. Riadeo fatendo ptatem ordinis absolute nobi liorem,& digniorem esse piate iurisdietionis: sa circa multo pstantius obieetu uersat,qi illa : quia ut recte dictum est in argum etatione haec circa corpus xpiuent:illa uero circa solum corpus xpi mysticum uersatur.Si in duae illae piates ad pptain quem solii a' Deo instituis sunt,referantur multo maior cogit oscet esse pias iurisdietionis,cb ordinis : quia p illam multis de causis magis prouidetur ppro,ui per aliam.Na per illam docet pprs in fide,& moribus. Ab illa,qui ignoras est doctrina petere debet: prout dns per Malachiam Opheta testatur, sic inquiens: Labia sacerdotis custodiunt scientiam,&legem rearent de ore eius: quia angelus d ni exercituum est.Per ptatem iurisdietionis coseruatur pax in sepro, iustitia retinetur, suu cuiui ius datur, uitia coercent, mali

P primores corrigunt: quidquid deniq; boni in ecclesiastica rep. est sine hac plate facile labereε,dc si quid mali est,sine illa facilius augeret. Nihil hora ad ordinis plate spei tat.Quo fit,ut per platem iurisdietionis magis pro-d esse possit,qui illam het,si sit bonus: Sc magis obesse si

sit malus. Ob hanc igit cam xps saluatornr ptatem iurisdietionis statuit supra fundamentu fidei,ne fide care rei,cui ex osso incumbere debet,alios fide docere, Sc errantes ad fidem reuocare.Ptatem vero' ordinis: quia nulιa illi ex necessitate iniungit ppri doetrina,aut disciplina, noluit id e Saluator nr supra fidem fundare, nem fide ad illius cosistentiam exigere. Quia quod p ista faciendum est,et fide seclusa,citra ultu alio iv in comod una fieri pota Secuda argumctatio,qmihi ut ingenue loquar no paruum facessit negotiit, est, quia haereticus Sc si per hPsim Perdat fidem non in eo ipso est prorsus ab eccria sena Μm 2

579쪽

DE IV ITA ALERET PUNITIONE tus: sed adhuc est ps illius comis,&mebrum eius: ergo adhuc stante lisi est poterit in se dignitate papale coser uare. uia cum non sit eo ipso ab eccria secisus,uidetur, v non sit et eo ipso ptate iurisdictionis priuatu siue epatis illa sit,sive papalis. Quod aut haereticus no sit eo ipso prorsus ab eccna prscisus; sed sit adhuc Ps, Sc membruallius,inde aptissime covincitur , in adhuc subest iudicio eccdaeiquia ab illa punit,& uarijs ab illa affligit poenis. Hoc aut ecclesia no faceret: nisi intelligeret haereticum esse intra illius gremii esseo aliqua illius inuis putrida, .reris partem. Na Paulus ait: Quid mihi de his, q for1s sunt iuno .a dicaressit iteN alibi:Tuas es,qui iudicas seruit alienu Fateor udem,& meo adem iudicio negati no pol hinreticum esse paris ecclesiae, Zc mcbrum illius, Sc no esse inno ab illa separatu: ua &si fide non habeat,lici in characterem baptismalem P que primo laetus est nacbrum

ecclesiae,quo durate sema erit mebrum illius, ut lir in. c. ueniens.De presbytero no baptizato. Sed licet sit m brum ecclesiae, non in potest esse caput: ua cu caput sit Principalius totius corpis mebrum, multo plura ad c Put,. ad caetera mebra reuruntur. Papa igitur si haereticus fiat,iam non ut an) caput erit: sed pes,aut si quod e aliud inferius,aut uilius membru.Caetent de punitione, qua ecclesia haereticum punit,paululu discernere opor tet, Sc cam illius inuestigare.Et certe oportet fateri haereticum intra ecclesiam esse,ne dicamus illa de his, qui soris sunt,iudicare. Nec in ob id solum illam hyeticos punire,dicendum est: quia isti charactere baptismalem retinent. Nam hac rone oporteret dicere haereticu no pose se,uita duran te,esse extra iudicium ecclesiae. Cum sema habeat in se characterem baptismatem .Quo cocesso, Cessario etiam fatendum erit,ut postis ecclesia hominc

hqreticum tradidit seculari plati ab illa puniedum, si potestas secularis illum punire nolit,& illum libem dimi rat,ecclesia nihilominus adhuc illu haereticu punire pos

ii re idem esse dicedum de P4bytero degradato . Hoc

580쪽

LIBER IECUN D Vs. 27stamen no est dicendum:sa ecclesia p talem haeretici traditionem, de s degradationem,uid et iuri suo renuciare, ut ex uerbis ipsius degradationis colligi pol, quae hiar,

in capite,Degradatio.de poeniMlib.6. Vt autem cam huius punitiois ego aperte explice,admoneo lectorem , ut consideret, quod cum aliss baptizat tunc intrat ecclesiam,sicu i nouus aliquis colonus,qui recipitur in ciuita te . Qia aut aliquis sic in aliqua republica admittitur , ex ipsa natura receptionis initur quidam contraetus inter vim colonum admissum, Zc rempublicam, ita ut colo nus obligetur seruare leges,& statuta reipublicae, illi o-

hedire,illi periclitanti subuenire, illius iudicio stare, Screspublica tenetur illum in ea illaesum seruare, Zc a calumniatoribus protegere.Ut aut lisc contractus rescinda tur, non satis est alterius illo ηt uoluntas: sed utraque re quiritur : quia licet quilibet possit iuri suo renuciare, notia iuri alterius,praesertim iuri iam acquisito. Si in respu.

Ec colonus concordi uoluntate postea conuenirent,posset colonus intra ciuitatem manere sine aliqua mutua inter illos obligatione,ita ut nec colonus obligaretur rei Pub. nec respu. colono.Inter baptizatum, de ecclesiam ,

a die baptismi est initus talis contractius: quia baptizatus ab illo die tenetur mores,leges, Sc statuta eccriae seruare,illi obedire,illius si deliquerit subire iudicium:&ecclesia tenetur illum docere,facpis pascere, illum pro sua potentia protegere. Haereticus se ab ecclesiae unione se gregans, licet hoc ipso uisus sit iuri suo renunciare: nonen pol ecclesiam,cui in baptismo se subdidi iure suo priuare. Et ob hac causam illii punire poci quia obtinet ius quod super illum per illius baptismum suscepit. Cum ecclesia aliquem degradat,aut hyeticum ptati seculati tradi tunc iuri suo renunciat.Quo sit, ut si pias secularis illum non puniret,ecclesia iam illuna amplius punire non possit, quamuis sit intra ecclesiam Sc mcbrum illius r ne baptismalis characteris .Et si ille auxilium eccris post hoc imploraret,ecclesia hoc illi dare non tenereturiquia