장음표시 사용
581쪽
DE IV sT A HAERET. PUNITIONE. ille suo iuri renunciauit,et quis non renunciasset, potest ecclesia illum propter peccatum suo iure privare .
6 An testis qui nouit aliquem epye in baresim Ianum teneatur, quam' ' Q in , non sit requisitus, sium iudici manifeHare , etiam anιe fraternam
z. De poenis,quae contra haereticos iure canonico, Sc cis L uili decretae sunt,per multa ca.huc usq; disseruimus. Sesquia illam aliquas iud ex licet id anxie optet non potest haeretico infligere,ppea,quod illu esse haereticum nescit: ideo opus est,ut testis,qui haeretici crime nouit, illud tu dici prodat,ut ille de crimine certior factus, possit malude medio tollere. & sic tota rempu.seruare itissam.Alioqui pctin semper maneret impunitumisi esset testis, qui illud iudici reuelaret. Nam licet iudex per seipsum optime sciat alterius delissim,ut puta,quia ipso uidente ille comisit,non pol in iuste illum punire: nisi testisJdsit, colus testimonio illius peim constare possit . Qin iudex ipse non pol duam diuersa N personant offo fungi,ita ut simul sit iudex,et testis. Vehi licet iudexpc2m,quod solus uidit,punire no possi t,pot in inquirere an alius forte hoc
idem sciat,quod ipse uidit: ut si alios este, qui illud optime sciant inuenerit,tunc illo D testimonio adiutus poterit illum punire. Sunt igitur ad iustitiae executionem te
stes necessa H. Nam de ordine iudici) Deus loquens ait: De M' Non stabit testis unus contra aliquem quidquid illud peti,& facinoris fuerit:sed in ore duo R,aut trita testium Ioan. '. stabit omne uerbum.Qua legem Saluator ni apud Iota approbasse VP.Ex quibus uerbis aperte colligit uerbum illud firmum in iudicio stare non posse quod de si ueris
simum sit: duom in testimonio caret. Cum igitur testes ad iudicium re ste ferendum sint non minus necessari),c iudices: sequitur inde testes pari necessitate teneri ad testimoniu prsbendum,ut iudices ad iudicium ferendum. Peccaret quidem iudex, si requisitus in aliqua ca iudicium, δύ iustitia sacere conicineret, α peccaret et testis qui recisituS,aut a iudice aut a quo uis alio, cui suo test,
582쪽
LIBER. SECUNDUS . a smonio Odesse posset,lestimoniu dicere recusareciprortim de re minime occulta, Sc quam non ille solus nouit . Nec solii peccat: sed si sua taciturnitate proximo nocet, tenet ad recompensationem,dani, qa suo silentio intu- Iit,oximo facienda. Nam eum, qui per taciturnitate latronem occultat, Salomo in Prouerbqs reu furti esse censet,sic inquiens, Qui cu fure participat,odit aiam suam, Pro. adiurantc,audit,&no indicat. Quae uerba interpretans
hius Hier in comentams super prouerbia ait: No fui is Hiere. Iu: sed ille reus furti tenetur,u furti conscius urente possersore no indicat. Haec ille. Sed dubiti est antestis non recisitus ab aliquo teneatur petiit alterius,quod nouit,ludi ci reuelare,aut testificado,aut denucia doc De hac re nopi certa aliqua, &Vris dari stata:sed con deranda prius est criminis q uali tas. Na si crimen i al e est, in reip. facile nocere pol,lenetur illud uel per se, uel per altu iudici re uelare,siue illud publice notierit,sivei secreto fuerit illi comissum. Honum.n. coe prsferen d si est bono particulari, Minde eueni ut potius quis Ospicere debeat ppri in columitati, ii unius hominis famae. Et de limos crimine intelligendum est id,quod Aug.ait: Qui ueritatem ocincultat, Sc qui prodit mendaciu, uterque reus est: ille uaprodesse non uul t,iste quia nocere de derat . Haec ille . Et hanc meam Piam confirmo testim onio bli Tho.qui ita Scaa Scuae. q.7o. art. 1.in rnsione ad scdm principale arg.sic ait: Circa ea, quae aliter quam per consessionem homini sub secreto cJmittuntur,distinguendu est. Qnc
.n.sunt talia,quod statues cum ad notitia uenerint, hJ ea manifestare tenetur,puta, si pertinent ad corruptionem multitudinis spualem,uel corporalem,uel in graue damnum alicuius persons,uel si id aliud est limoi, quod quia
propalare tenetur,uel testificado,uel denunciado,etcGtra hoc debitum obligari non pol per secreti comissum. Haec sancitus Tho.Alia aut crimina,quae nec multitudi Di nocent,nec graue in comodum particulari pingintarim Urion tenetur aliquis reuelare Praesertim silla in s
583쪽
DE IV ITA HAERET. PUNITIONE cretor fuerant illi comissa Ex his ocius apertimnae eoi tigitur eum,qui nouit aliquem esse haereticu,teneri ad reuelandum illius crimen iudici competenti, etiam si de hoc non sit specialiter requisitus, Ec quamuis in secretὼ fuerit sibi alterius haeresis reuelata. Nam haeresis pestiletissimum est uenenum, quod cito, & facile maximam quanque pol inficere multitudinem. Propter hanc enim causam Paulus de hsreticis loquens dixit: Sermo illoηt, ut cancer serpit Pot etiam ad huius istae confirmatione
non incongrue adduci id quod Dris olim de homine se ductore, Ec ad idololatriam persuadente fieri praecepitino, sic inquiens: Si tibi uoluerit persuadere frater tuus filius
matris tuae,aut filius tuus,uel filia, siue uxor, quae est in sinu tuo,aut amicus,quem diligis ut aiam tuam,clam dicens : Eamus,&serviamus dijs alienis,quos ignoras tu, α pres tui cuncta' in circuitu gentium, quae iuxta,uel procul sunt ab initio usque ad finem terrae, non acquies as ei,neque audias,neo parcat ei oculus tuus,ut miserearis,& occultes eum . In quibus uerbis id maxime annotandum est, Φ Sc si talia sed uehionis uerba clam, M sesecreto dicerentur a seductore,Dias in praecepit no esse illi seruandum secretii: sed illius crimen esse reuelandu , ut postea a ppm lapidibus obrueretur. Cum igitur tanta necessitate, M obligatione constringatur testis ad reuelandum haereticum,quamuis in secreto sibi notum: fi illum quis magis silentio suo tegere, quam reuelare uo Iuerit,praesertim si de testimonio dicedo fuerat, aut per singulare mandatum, aut per gnate edictum requisitus, merito erit ob hoc solii de haeresi adeo suspectus, ut iure
illi possit canonica purgatio indici, in qua Sc si bn se gerat,punietur quidem,non ut haereticus: sed ut negligens in reuelando id,quod reuelare tenebatur.Si uero in purogatione defecerit: ego censerem illum tanquam haereti-
Cum puniendum,queadmodum si ob aliquam alia camsuisset uiolenta suspitione de haeresi notatus, Sc in purga
tione illi i iudice tu iure indicta deiecisse . Nam si is qui
584쪽
LIRER SECUNDUS. 277 Iatronem fletio occultat celatur furti reus ulto iustius est,ut a haereticum silentio tegit,censeatur de haeresiuio lenter suspeetus Errorin. ut beatus Leo papa ait cui nocontradicitur,approbatur. Et btus PauluS ait non solu m.aeos dignoS ee morte,s malum faciunt:sed u facientibus consentiu&Quem locu Glossa, i dx ordinaria, interpretans dicit. Consentire est tacere,cum possis arguere Et super illa uerba Leuitiao. Succidam oes qui consenserunt ei,ut tornicaretur,ait Glossa. Cosentientes, quipiat
accusar arguere,uel monere, non faciunt, non effli
giunt iudicium. Haec Glos. atiano parui momenti qo , de hac re superest discutienda,quae talis est. An testis, u 'Mouit aliquem haereticum teneatur illum fraterna, Sc s
creta correptione admonere,anteui illius crimen iudici manifestet.Aliqua.n. sunt,quae urgere uidentur, ut dicamus testem sub praecepto obligari ad lixticum admonedum,antequam illis crimen iudici denunciet . Primo Mdem: quia Saluatornrtalem ordinem circa oes sine ui- Io discrimine seruandum esse praecepti,dicenS: Si pecca Ma.Ituerit in te frater tuus,uade,&corripe eum inter te, dc ipsum solum: si te audierit,lucratus eris fratrem tuum. Si aut te non audierit,adhibe tecum adhuc unit,uel duos , ut in ore duogr,uel trium testium stet omne uerbum. Qusi non audierit eos,dic ecclesiae.Praeterea Paul.iubet haereticum hominem post unam, scuam correptionem esse deuitandu.Quibus uerbis aperte docuit haereticum holem esse his admonendu,&ide colligiξ,ut ante talem admonitione nemini liceat illu iudici reuelare.Rursum , talis admonitio haeretici est opus charitatis, Ec miseri cordiae: ergo testis cognoscens miseriam haeretici erratis teretur illius miseriae per sua correptionem subuen re.Collectio ista inde constat este bona, quia ut ait Sapiens cuilibet mandauit Deus de proximo suo. Et cer- RιM re,qui contrariri licere puta Psertim in casu magnae ne cessitatis imitas est Caim,a interrogatus a Uno ubi eet
stater eius Abel indit; Nunquid custos ego sum statris Gin. Α
585쪽
DE IV ITA HAERET. PUNITIONE. meit Antecedens aut illius consequetioeobatur testimo nio bii Iacobi dicentis: Fratres mei sius errauerit a ueritate, Sc conuerterit,i sS euicire debet, in qui conuerti
1. fecerat pctorem ab errore uiae suae,salvabit alam suam a morte,et operit multitudine pritON.Et inter tria eleemosynara gna, I numerantur in c.Tria. a s. d.unum est delinquetes corrigere, re erranteS in uiam ueritatis reducere.,iit et ea opposito rones aliquot non minus urgenteSA contrariae fauent istae. Et primo quidem probatur non letia necesiarium testi,qui optime nouit alique esse haereticum,allum secre id ante denuciationc admonere.Quia inter alia,qus sacri doctiores docent esse necessaria,ut Asteneatur fratrem peccante corripere unu est spes emedaeiplius petoris. Nam ad hunc finem dirigitur totus ille ordo correctionis fraternor a Christ o saluatore nro in Euagelio assignatus,ut.sper illum ordinem statrem P perna perditum lucrari poss: m. Si te audierit inquit ille) lucra
tus eris fratrem tuu. Ob hanc igitur cam ille corrapr praecipitur,ut per correptione illi emendet.Et inde sequitur, ut cum aliquis merito desperat de emendatione petoris non teneatur allu secretd corripere,aut staterne admone :re.Vana.n. et inutili S est correptio,et admoniti O,de qua
nullus merito potest sperari fruetus . Ad uana aut re in i , utilia nullus obligatur. qm qui arat ut ait Paul.) debet ispe arare, M qui triturat in spe fruetus percipicdi.De nullius autem pctoris hominiS emendatione,iustius despe-, rare licet, de emendatione haeretici:qm haereticus halbet pertinaciam crimini adiuncitam, sine qua nullus dici pol haereticus. Qui aut pertinax est, non est corrigi paratus:inad potius est paratus contra dicere algurit,et corripienti. Eum igitur,quem apte quis noscit esse haereticum,non tenetur secre id corripere,aut fraterne admonere:ua hic talis ut ait Paul. subuersus est, re suo ipsius iudicio damnatus. Tanta sisdena est multon hi cico'
Pertinacia,ut quo magis corripiunε,eo peiores fiant: Ecquo magis de suo errore admonentur,eo tenacius suum
586쪽
LIBER S E si V N D V s. 278 errorem tueri procurent. Quo fit,ut pp ipsius h etici comodum,et si nulla ellit alia ratio,sit ab illius correpti ne,& admonitione cessandum, ne uidelicet correptus ct admonitus d eterior fiat.Et hac latam confirmo testis monio Aug. qui lib. I.de ciuit.Dehcap. sic ait: Si pue aquis obiurgandis,de increpandas male agentibus par cit: uacitae ipsis metuit,iae deteriores ex hoc efficiant, contalium est charitatis. Haec ille.Et iuxta hunc sensum intelligenda sunt uerba illa Salomonis cum ait: Noli ax si guere derisorem e oderit te. Nam Glosia,quar dy ordinaria uerba illa exponens ait: Non est timendum,ne ii hi derisor cum arguitur,contumelias inferat:sed hoc pol tius prouid endum, ne tractus ad odium inde peior fiat. Haec in Glossa.Praeterea Ordo ille correctioins,aut fraternae ad monitionis a saluatore nro prsfixus ut omnestheologi simul&canoni stς concorditer docent no est seruandus circa petores illos,qui in perniciem rei p. pec canta uora oim ita ide apte coitabit esse uera,si cosy deret causa DP quam ille correptionis ordo seruari peta - Pit. Causa.n.pn quam illum correptionis ordine seruare
oportet,est ut primo fama proximi,si poIsbile est,seruetur. Deinde si illa seruata,illius conscientia sanari no Pt, praestat illius famam minui, conscientiam illius manere laesam,aut aegram:quia bonum spirituale praeferend dest hono corporali. Sed tunc qn illius famam Ppillius conscientiam minuere est necesse, paulatim procedere oportet,& tentare,ut si fieri pon4t,cum parua famae di
. minutione illius conscientiae consulatur. Et ideo in scdo gradu unum,uel duo iubetur testes adhiberi, ut coram
illis,qui pcim ignorabant pctor corripiatur,et sic illo in
pntiaco fusus,forte ad resipiscetiam redeat. Si uero nec sic emendetur,tunc iam nulla est famae hiada ratio,ut c6 scientiae succurratur,quae multo Pstantior est,qua fama.
Et ob hanc camin tertio gradu, fama proximi post habita,pcim illius iubetur ecclesiae,hoc est plato reuelari.
587쪽
DE IV STA HAERET PUNITIONEma unius hominis particularis,sequitui inde famam .p-ximi esse postponendam Pp bonum coe seruandum, et inde conuincitur pctorem,qui in reip. perniciem peccat
non esse ante denunciationem corripiendum,aut Daterne admonendum.Nam ut supra diximus etiam si illuci esset alicui sub obligatione secreti comissum, teneret II- Iud iudici reuelare,ut sic damnum reip.ruitaret.Nullum autem est crimen,quod grauiuS,et citius reiputa nocere possit,ui haeresis quia noce t in religione,quae cunctaS rebus corporalibus est multo prςstantior. Et quia opationes animae multo uelocius,&citius fiunt, ct quaevis cor potis actiones: ideo celerius etiam hoc crimen, quam quodvis aliud corporale malum nocere potest. Ex quibbus omnibus apertissime constat eum, qui secreto nOuit aliquem haereticum, non teneri ad seruandum ordD. nem illum correptionis fraternae a Chro saluatore raro praefixum. De hac qone,ut certam proferamuS lmam, oportet prius con syderare latu esse discrimen nater haec
duo, uidelicet, holem labi in haeresim , hominem esse
haereticum . Non.n.omnis,qui labitur in haeresim eo ipso est haereticus:sed oportet, ut habeat adiunctam percinaciam,quae si desit ut supra lib.I. cap,7.docuimuS reticus dici non potest. Hoc igitur discrimine bene con syderato, iuxta illossi duo' diuersitatem, duas ponam' diuersas,certas in conclusiones, per quas integre rndet ad qonem propositam. Prima conclusio.Testis,u no-' uit secreto' aliquem esse perfecite haereticum, ut puta Aascit illius pertinaciam,& fcit illum no ex ignorantia ca tholics fidei:sed ex propria malitia errare: quia uidelicet
scit illum suam istam praeferre totius ecclesiae itae. tenetur illius crimen denunciare antequam illum corripiat, aut fraterne admoneat. Haec conclusio probatur per u ia duo argumenta,quae nunc pro me apposuimuS,quin xum Primum est de spe emendationis necessario requidra,ut quis sit necessario admonedus. Altem est de bonocialiquod est necessario praeferendum bono particulari.
588쪽
LIBER SECUNDUS. 279Hoc tia, quod diximus de damno coi uitando per denuciationem criminis particularis, beatus Thom.temperat in secunda secundς. q.37.ari T. per haec uerba sic diacens: Nisi forte quis firmi ter aestimaret,q, statim per se cretam admonitionc posset limoi mala impedire. Quae quidem limitatio prudentissime est addita, Sc oportet ut lectior ne ex illa decipiatur, singulas illius partes dii genter circunspiciat. Nam quia rarissime con tingere Pt, ut priuatus homo possit limoi malis mederi: ideo no aD sertiue: sed sub condicione dixit: Nisi forte.Et quia non suis cit leuis aestimatio,*illum corrigere possit: ideo dixit,firmiter aestimaret.Et quia non lassicit firma aestimario, Q longo inis progressi illum ad resipiscentiam asducet: quia in illa longa expediatione posset resp. damnum pati rideo prudenter dixit. S.Thom. quod statim
per secretam admonitionem possit illum a malo auer tere. Et ideo nullus debet soli correptioni fraternae secretor, de priuator fid ere, ut Pp illam d esinat haereticum re
uelare: nisi forte certo scitet se tantae authoritatis, Sc potentiae esse apud haereticum illum, ut per solam sua monitionem possit illum ab errore reuocare. Sed quia haec rarissime haereticis contingunt,ideo secutiuS elle cesto, ut in crimine haeresis statim sine ulla admonitione procedatur ad denunciationem, praesertim si haereticus noest quiuis homo plebeius,&idiota: sed doetor,qui ea, lsentit,alios docere procurat. Nam is nisi statim per publicam denuciationem reprimatur,citissime haeresis sus
ueneno multos clanculo,&latenter inficiet. Suri t.n. multi,qui qrn reprehendi, Sc de sua docitrina accusati timet,
in publicum prodire non audent, ,3c qm male agunt,licem oderunt, Sc nolunt super tecta iuxta praeceptum saluatoris sed in angulis praedicare. Ne igitur tam potetes
in tenebris sint, opus est, ut statim illo Ist crimen publice denuncietur Sc sic resp.illaesia seruetur. Potest adhuc haec Dra prima conclusio alli probari ex ipsis uerbis Saluat Tisiari,quibus nobis ordinem correptionis fraternae pil-
589쪽
DA IVsTΑ Η ΑER E T. PUNITIONE Nit. Nam Rem peccantem,qui ecclesiam non audierit, Saluatoriar non iubet amplius corrIpi, aut admoneri: sed liri illum tanquam ethnicum, de publicanum. HaereticuS autem ecclesiam non audit: quia illius sitiam reci Pere contemnit, & sito tiri uult inniti iudicio. Alioqui si ecclesiam audiret,nequaquam haereticus esset. Ex quos pertissime conuincstur haereticum hominem non es enecellatio secrete admonendum antequam publice d nuncietur. Nam cum primum ille factus est haereticus, transili)t totum ordinem correptionis fraternar a Chrosaluatore nro institutum', re costituit se in ultimo illius ordinis gradu qntam pertinaciter suam uult haeresina tueri,ut Pp illam totius catholicae ecclesiae simam rencore non uereatur. Praeterea ille ordo correptionis a Xpo saluatore raro in sti tutus,circa solos fres seruari prscipit, ob quam cana ordo correptionis fraternae ab omnibus
appellari solet. Si peccauerit in te fr tuus inquit Saluator lar corripe eum inter te Scipm solum. Quibus uer his ut apertissimum est)non Oem peccantem in nos sed sol um frena corripere nobis praecepit.Haeretici aut noricesentur fidelibus Christianis ires sed extranei,quia suo arbitrio a domo Dei quς est eccria recedenteS 3am non
siij Dei,quemadmodum Christiani,dser Ec sunt:sed filii
diaboli,qui pr mendach ab ipsa summa ueritate appellatur. Et certe qui bene Euangelia dc apostolom epyasD-.8 circunspexerit,aperte intelliget solos Chrianos uocari inter se fres,quippe qui eudem prem lint,videlicet Deu
quem colunt, Sc eandem mrem,hoc est sanctam eccina
in qua per baptismum renati sunt. Et ut alia multa testimonia omittam illud est apertissimum quod in priore ad Corinthios epra Paulus ait. Siquis se nominatur, inquit ille, rnicator aut avarus,aut idolis serui cs,aut maledicuS,aut ebriosius,aut rapax cum limoi nec cibum sutrierea ost quae uerba statim subluxit. Quid mihi de his
qui foris sunt iudicare uibus uerbis omnes non Christianos expressit: quia omnes illi foris sunt extra ecclee
590쪽
-sam. Et inde ex opposito sequitur illum solos Xpianos dixisse fi es: qm ad distin monem fratria quos prius no- minauerat,ut diceret eos qui Christiani non sunt, no es se inter Christianos recelandos,addidit. Quid mihi de his qui soris sunt iudicare ' Vnde Theophalassitus praedia Theor. ccta Pacili uerba interpretas ait.Recite autem dixit. Qui uocatur: Quippe cus fratris data xat nome sit reliquii, rnec in ueritate est se qui hisce sit malis obnoxius. Quid enim mihi de his qui foris sunt iudicare Qui sotis sunt gentiles dixit,&idolis deditos: qui uero interius Christianos,perinde ac si dicat.Neminem equide nunc eo Nqui exteriores sunt alloquor:id .n.leges meas excederet. Superuacaneum igitur Christi praecepta illis iniungere qui extra Christa aulam diu agantur. Quaecun .n.leπdissserit,his qui sub lege sunt disserit. Haec ille. Cum igitsoli Christiani sint ipsis Christianis fres, conuincitur iri
de ut ordo ille correptionas fraterias quem circa vena in nos peccantem Saluatoriar seruari praecepit,non sit ne cessario circa haereticum hominem seruandus.Qm cum ille non sit Chriani hominis fr. non est necesse Apianuhominem illi hanc impendere misericordiam, quam saluator nutribus peccantibus extuberi prscepit. Nolo eudem dicere Chrianum homsne non teneri ad correptionem ullam Iudaeo aut gentili aut haeretico praestanda.
Qm correptio pctoris absolute dc sine ulla circunstantia sumpta,est de lege naturae,&inde necesse est ut omnes obliget,de circa omnes siue Apianos siue infideles. Nam sicu t Chri alius tenetur si potest infidelem apericulo corporalis mortis eripere,ita etiam tenetur illum si potin a periculo mortis spualis liberare.OmneS.n.siue Chriani siue gentiles simus ut ex parabola Samaritani conqcitur proximi inuicem cesemur &inde sequitur ut Lueo. omnes se inuicem iuuare teneantur: quia unicui* mada 'uit Deus de proximo suo. Vera etsi ista correptio absolute sumpta omnes obliget,qn magna urget necessitas α. spes profectus hi: illum in correptionis ordinem quem