장음표시 사용
701쪽
DE IUSTA II AER ET PUNITIONE patienter ferant eiusdem sacerdotii cotemptu, scper cosequens legis diuinae Sc christianae religionis iacturam.
De sexta haresum causa qua est sacra scriptura translatis in lim
Traslationem sacrs scripturs in lingua uulgare multam haeresum posse esse cana multis ronibus multisq; i refragabilibus testimoni)s psuadet, Scres ipsa apte demonstrat. Ut aut hoc apertius .pbare ualeamus: illud ante ola statuere oportet: prima dc potentissima otum haeresum radice esse praua scripturae sacrae intelligentiam. Nam Aa in sacris literis contenta no iuxta catholicam fidei do strina: sed iuxta sensum a' catholica fide longislime distantem intellige dam esse alia putant, io suas sententias quavis catholicae fidei repugnantes, ac si diuina
essent oracula firmissime tuent. Quia ea u sentiunt testia moniis sacrae scripturs munita,&roborata esse putant, odio tam constanti,&firmo aio ea tenent,ac reliqua, lutur uere in sacris tris continent.Vnde Hilarius in lib. de Trinitate ait:Extiterunt plures,u coelestiu uerboast simplicitatem,no ueritatis ipsius absorone susceperunt afr interpretantes qua dicto N uirtus postularet. De intelligentia.n.haeresis,non descriptura est, &sensus non sermo, P . fit crimen. Haec Hilar. Et btus Aug.in lib. 83. Unum in mone 69,ait: Non pol error oriri palliatus nolexpiano: nisi de scripturis non in tellectis. Haec ille. Si ex praua si crae scripturae intelligetia hrses oriunt, conseques est in de,ut uulgus indoctu sacras scripturas leges magna in
de sumat occasione in uarias incidendi haereses:qm legit id,qd minime intelligere pol. Q d aut multa sint in sacris Itis,us uulgo minime intelligi piat: adeo est manifestu, ut nulla egeret Obatione: nisi Lutherus Sc alh eiusde farinae holes qui notissima alia negare solet, hoc et negasesent dicentes sacra scriptura praesertim nouu tes , esses intellectat facillima,ita ut ab Oibus intelligi possit, Sc obf eam cam in eam linguam esse uertenda,in qua possit ab
omnibus legi.Lutherum tamen, dc quotquot illi in hac
702쪽
parte fauent , pessime errare inde aperte conuincitur: cymulta sunt ad sacrae scripturae intelligentia maxime ne cessaria quibus omnibus constat vulgus indoctum carere. Omnes.n. scientis naturales,teste Augusti.sunt ualde necessariae ad ueram , Sc exactam sacrae scripturae in
telligentiam. Nam ut ille ait lib.2.de doctrina Christiana.cap.qo sicut olim tabernaculum Dei, constrius tam est,Deo praecipiente,ex auro, Sc argento, qcffiiij Israel M.11. ab Aegy ths acceperat:sic modo theologis structura,
gentiliu scieths,quae uelut quod da illoni argetum et aum sunt,cosurgit.Historia Iu uariassi cognitionem esti aduem sacrae scripturae intellectu consequendum, testatur
idem Aug. qui lib.2.de doctrina Christiana ostendit aliquos ob sola historiae ignorantia circa scriptura sacram errasse.Neq; ad solas res leues,de parui mometi: sed ad prima totius Euangelicae fidei fundameta stabilienda ,
est historiae cognitio necessaria.Primu.n.totius Euangelicae doctrinae fundamentu est Iesum filium mariae uirginis fuisse Hessia in lege omissiim,et a Dphetis prsdictu. Pro cuius fidei cofirmatione multa ex prscipuis,qus piat
ex sacra scriptura asterri testimonia,nequaquam piat si ne historiae cognitione intelligi.Primu est ex lib.Gene--4sseos,ubi Iacob. bia dicens filiu suum Iuda hsc ait: No au feretur sceptrum de Iuda,Ec dux de femore eius: donee ueniat,qui mittedus est, Se ipse erit expectatio gentium. Vt aut haec adventui Christi in carne ad aptentur, necessarium est scire ex histori)s qn fuit ablatum sceptrum de Iuda,& quando defecit Dux de femore eius. Alterum est de prophetia Balam,qui postquam dixit, orituram esse stellam ex Iacob,de consurrectura uirgam de Israel,q uae percuteret Duces Moab,ut tempus, quo haec prophetia implenda esset,designaret.Haec dixit: Heu quis uteturus est qua do ista faciet Deus Venient in trieribus de Italia,superabunt Assyrios,uastabuntcs Hebrsos, Mad extremum ipsi peribunt. Qui hanc prophetiam in Christo saluatore nostro impletam esse, probare uolue-
703쪽
LIRER T E L T 1 V s. 34o Exodi,ubi dicitur,uirgam Moysi deuorasse uirgas Magorum . Dicet enim apud se: Qui fit, ut uirga, quae nec
os nec denteS, nec gulam,nec uentrem,nec denique sen
sum habet aliquid deuorare possit Paulum etiam neces I matario dicet mendacem,qui ait spiritum sanctum postulare pro nobis gemitibus inenarrabilibus. Si spiritus san eius gemere nequit,quo poterit gemitibus inenarrabilibus postulare Vulgaris itaque homo illud legens, Scminime intelliges,aut Paulum errasse dicet, aut male de spiritu saneto censebit,putans illu gemere, aut quomo dolibet tristari. Sunt aliae multae,&frequentissimae figurae in sacris literis,pro quarum declaratione extat liberatus Hedae,qui inscribitur de schematibus, tu tropis sacrς
scripturae. Sunt praeterea multa in sacris codicibus,quae minime iuxta solam Is terae superficiem sunt capicda: sed iuxta mysticum sensum sub ea latentem sunt interpreta da. De his dicit Paulus: Idoneos nos fecit ministros noui Testamenti,non literae: sed spiritus: Litera enim occidit,spiritus est, qui uiuificat. Si haec omnia quis ueli iuxta literam, Jc non iuxta mysteria reconditum interpretari,non eli dubium illum in multas haeresesi abi. Talia sunt multa,quae de Christo prophetae praedixerutaTale iestillud ,quod Iacob Patriarcha de Christi passione prophetico sphi praedixit: Latiabit in uino stola suam, Ec in sanguine uuae pallium suum. Et illud apud Esaiam: Mul se. 4'tiplicabitur eius imperiti,& pacis non erit finis: Sup χ- Esai. 'lium David, u super regnum eius sedebit, ut confirmet illud, Sc corroboret in iudicio , dc iustitia amodo, Scusque in sempiternum, & regni eius non erit finis. Cum domus Iacob aeterna non sit: sed temporalis, dubitare quis mersio poterit, quo Christus in illa sit regnaturus in aeternum,praesertim cum ipse Christus postea dixerit aregnum suum non esse ex hoc mundo. Sunt alia multa eiusdem notae,quae si iuxta solam literam intelligantur, non est dubium multas inde nasci lisreses,ut puta de re quo Christi in hoc mundo,de huius regni perpetuitate. a
704쪽
DE IUSTA MAE R ET PUNITI ONEEt non est etiam dubium, quin uulgus indoctum mea
quod mysteria penetrare nescit,omnia haec putet ee iuxta nudam literam intelligenda,ob quam causam neces se est,uti multos incidat Inextricabiles errores. Rursum
saepissime contingit in sacris literis subdita, sine ulla ex pressione,unius personae in aliam personam mutatio taut modo de Christo,qui caput est corporis mystici, Io-quatur scriptura, dc statim sine ulla personae expressio ne loquatur de corpore eius,quod est ecclesia,aut de Pticularibus illius membris,qus sunt omneI fideles. Qui omnia siquis eidem tribuere uelit,ut puta omnia capiti,
aut omnia corpori,aut membris accommodare, saepe fine manifesta haeresi id facere non potest . Quia saepe ea,
quae capiti conueniunt,repugnant corpori, de membris eius,5c quae caeteroN membrora sunt propria saepe non
pnt capiti couenire.Talia sunt,quae Oseas propheta de Christo loquens ait: Puer Israel, Sc dilexi eum,& ex Ae evi. gypto uocaui filium meum.Vocauerunt eos,sicut abie runt i facie eorum Baalim immolabant,& simulachris sacrificabant.Primam ho iv uerbou partem de Christo esse intelligendam,testatur Matthsus,qui illam exponitra u. a de Christo ab Aegypto in Iudaeam reuertente.Reliqua in quamuis sub nomine eiusdem populi Israelitici dicta sint,non prat Christo conuenire: sed soli corpori illius ias ue uero,siue ficto,hoc est, ecclesiae permistaequs bonos, . malos intra se continet. Certum est uulgarem homi nem non posse discernere diuersitatem personarum, de quibus quasi de una illae literae contextuς loquitur: sed omnia eidem persons accommodabit,prssertim in Psalmo.2I. qui totus est Christo tribuendus, Ec sere nulla est in illo pars, quae possit eidem psalmistae competere. Et Ela. si Esaias propheta de Christo loques sub nomine Bo. Spi
ritus Diti super me,eo quod unxerit me. Ad annunciandum mansuetis misit me,ut mederer contritis corde. Et
alia multa ibi Esaias nomine suo dici quae tamen non si Luc.4. bused Christo conuenire piat. Na ut Lucas refert Chim
705쪽
LIBER TERTI vs. 333stiis saluator nosterilia Esaiae uerba in seipso ad implota esse docuit.Vulgaris in ho, Sc idiota haec legens, putabit 1lla no de Christo: sed de eodemνropheta, qui nomine suo illa dixit,esse intelligenda, Sc sic in perniciosissimas incidet haereses.Omitto alia multa neces aria ad sacrae scripturς intelligentiam,de quibus beatus Augustinus in libris de doctrina Christiana longam iacit dispotationem,& ea omnia non possent in hoc cap. comprehendi.Quae omnia cum populus ignoret,necessariu est, ut in mille locis erret,perperam scripturam sacram itelligens. Sunt praeter haec omnia parabolae frequentissimae
in sacris literis,quarum in telligetia ut beatus Thomas, α alia doctores theologi docent non ex prima vocum stgnificatione petenda est: sed ex significatione rerum per uoces illas signatarum,hoc est, per similitudinem unius rei ad alteram.Certum est pprm has non posse adaptare similitudines,et ignorare alteram prster Prima uocii, significatione. Unde necessarium est euenire, ut nesciat parabolas intelligere,im 6 ut nesciat inter parabolas,&apertas eloquutiones dastinguere. Quo fiet necessario, ut que parab olice dicita sint,simpli, S iuxta primam uocum significatione putet esse intelligeda. Quae res quot, quantasin haereses gignere possit,prudenti lectori con syderandum comitto. Quid dicam de multis scripturae locis,qui sibi inuicem repugnare via in quibus conciliadis doctissimo,atque diligente, dc peracuto est opus interpretes' Holacialem contrapugnantiam cum uulgaris, Scidiota legerit nesciens illam concordiam rediger cogetur,*Ut mendacium ad sacras literas admittere,
aut alterum illo' loco iv a sacris codicibus relegare, dicens illa uerba non pertinere ad sacram scriptura. Quorum neutrum pol quis sine manifesta haeresis nota eis cere. Denio quia bius Hieron. tam multas intellexit esse difficultates circa intelligentia sacrahi scripturam. ideo iepistola quadam ad Paulinum quae est de omnibus sacrae scripturae tibiis post multa quae illic de hac re dixe-,
706쪽
LIBER TERTIV s. sacrae scripturae intelligentiam pugnantes saepe &irreconciliabiles ferant ista, eo iv alterum errare est neces
se. Si illi doetissimi uiri, quos Deus introduxit in cellaria sua post longam , Sc diuturnam examinationem, post
feruentem, Jc prolixam orationem errauerunt in multis,qui fieri potest,ut uulgus indoctum carni,& sangui ni deditum, multiscit saepe viiijs mancipatum sine ulla
examinatione passim no erret in mille Si tam facile potest uulgaris homo, Sc idiota errare in interpretatione sacrae scripturae, Sc ex falsa illius intelligentia ut ex testimonijs Hilarij, dc Augustini supra citatis constat haereses orsu ratui apertissime conuinci tyr, translationem sacrae scripturae in linguam uulgarem maximam praebere
idiotis hominibus haere sum occasionem. Nam illi legentes, quae minime intelligere postulat, pro spo arbitratu, dc non iuxta regulas sanctioiv doetolu, quos nunquam legerunt, scripturam sacram interpretabuntur, de sic in mille incident errores. Et pro hac re plurΘ, cd uellemus, habemus eXempla multant uidelicet haeresum, quae ab hominibus idiotis suscitatae sunt,ppea quod sacras lite rasin linguam uulgarem legerunt, Sc non intellexeruta E' quibus aliquas in medium proferam, qua sit testimonia satis erunt ad rem hanc comprobandam. Albageses haeretici surrexerunt olim iste Innocenti) Papae huius nominis tertit,multis, Sc nefandis impliciti errorib'. Sunt autem sic appellati: quia ex comitatu Albigensi prope'Tolosam in Gallia orti sunt,qui has hsreses suscitarunt. Hi omnes suerunt idiotae, Ec quia legebant, quae no intelligebant: ideo in plurimos execrandos errores lapsi sunt. Post istos paucis aliquot transaetis annis surrexerunt etiam in Gallia pauperes de Lugduno,a quit,' ma Aior hant haeresium pars,quae nunc ecclesiam oppugnat, originem traxit. Nam Valdo illori Princeps, i quo tio
men sorti ti,Vald en ses etiam diciti sunt, omnibus suis bonis distracitis paupertate plus iusto dilexit,& quia idio ta erat aliquot libros tumfacros , tum etiam eK alijs in
707쪽
Iinguam uulgarem sibi fecit transferri, quos legens, Scno intelligens in pestiletissimos lapsius est errores: quos postea Vinctessia dc deinde Hassiis tutati sunt,& nunc
tandem Lutherani tutantur. Post istos eodem sere semEegardi,& Beguinae homines omnes idiotae, orta sunt, quont octo haereses in conciIio Vienensi fissi Clamente quinto damnatae sunt. Deinde successere in Bohemia Thaboritatu,& Orebitasv,& Adamitaue haereses perniciosissimae , quatv omnium historiam enarrat Aeneas l
res,dc tutores fuisse homines idiotas, cumno dicit illos habuisse literas sacras in linguam uulgarem tranS RIAS , tame uerisimile est illas habuisse: qm alias non pater uia quo homines idiotae illas suscitare potuissent, aut quo illas iam ortas,tot homines suscepissent Tandem Lintherano iv hsresis,etsi non fuerit ab hac causa orta,con stat tamen per illam fuisse dilatatam dc uires maiores, ut populum perderet inde sumpsisset. Nam populus te gens in sacris codicibus Germanicae linguae redditis,'ea testimonia, quibus Lutherus suas haereses probare contendit,facile persuasus est,ut Luthero conseruiret . De
inde ex consona omnium sacrorum doetorum sententia docemur,non esse populo rudi tradenda ea mysteria alta, Se prosunda,quae ille intelligere non potest,rie hac occasione labatur in errorem: sed iuxta capacitatem au dientium temperandum esse sermonem. Nam PauIus a. cεr.3 Corinthhs scribens ait: Et ego fratres non potui uobis
loqui quasi spiritualibus:sed quasi carnalibus. Tanqua
paruulis in Christo lac uobis in potum dedi non escam: Nondum .n.poteratis:sed nec nuc quidem potestis: ad Ans L huc enim carnales estis. Quae uerba interpretans Anselmus in comentariis super epistolas Pauli ait: Non enim audientium animi sunt ultra uires tradendi: sed alta quPque, Ec eminentia debent multis auditoribus contegi; reuia paucis aperiri,& inchoantibus quidem uel infir
mis non allaide mystica: sed quaedam quae capete Pos
708쪽
snt,praedicanda sunt,per laetis uero profunda, &mystica sunt dicenda. Hsc Anselmus. Et beatus Chrysost. ho Cbras milia si .super matth. ait: Sicut infantibus esca mutatur secundum statem,sic in populo secundum uirtutem doctrina temperatur. Hsc ille: Et Origenes homilia uige
simas tima super lib. Numer. ait: Sicut In nutrImentis corporis multas paulo ante dedimus differentias, itare natura rationabilis, quς ratione , Sc uerbo dei ut diximus) pascitur, non omniS UNO, atque eodem nutri tur. Unde ad similitudinem corporalis exempli eit als-
quibus in uerbo Dei cibus lactis apertior.LMimpli cior doStrina,ut de moralibus este solet, que prsberi cosueuit ijs,qui initia habet in diuinis studijs, Sc prima eruditionis rationabilis rudimenta suscipiunt. Hscorige. Idem etiam docet multo apertius, at uberius beatus Grenin moralibus exponcs illud Iob: Qui ligat aquas iob.tsim nubibus suis,ut non erumpant pariter deorsum. Qus Gregori) uerba:quia superius cap. hujus lib.a nobis ci
tata sunt:ideo nunc repetere non fuit opus.Ex his omni-hus testimorijs colligimus populo rudi non esse alta,et profunda mysteria prsdicanda, qtis ille intelligere non potest. Et inde apertim me conuincitur sacram scriptu ram non esse populo rudi, ut ab eo legatur tradendam. Nihil enim refert uerbo, an scripto aliquid tradatur: si neutro modo illud intelligere velet. Si populo rudi non est tradendum uerbum id, qct' auditum intelligere non Poteriticonsequens est,ut eidem populo non sit scriptura illa sacra tradenda,quam certum est illum intelligere non posse. Et certe haec colle filo, dc argumctatio adeo mea sententia urget,ut non sit,quod uere ill responderi possit. Nullum.n. potest inter uerbum, Ec scriptura dari uerum,& euidens discrimen, per quod innotescat. malum esse,ut uerbum obscurum, Ec dissicile in tellaeta Populo pridicetur, 3d econ trario bonum es ut scriptura obscura, scintellecitii difficillima eidem populo lege da tradatur. Et lisc ratio ipsosmet lectores coget, ut si
709쪽
LIBER . TARTI Us. 34 uero probat sermones. Haec Theophilact. Est adhuc a liud in uerbis Petri coris, deratione dignum,ubi causam reddens DP quam imperfecti, Jc infirmi debet sicut modo geniti insantes lac concupiscere.Vt in eo crescatis inquit ille in salutem. Quibus uerbis aperte innuit,soliducibum non in salutem: ted in sgritudinem modo genitis infantibus dari. Ex quibus aperte conuincitur,eOS, qui sacram scripturam in linguam uulgarem translata populo rudi legendam tradunt, non prospicere saluti animarum populi: sed illarum potius aegritudinem procu rare. Quia tradunt illis cibum, qui illarum exuperat ut res.Accedit ad haec omnia,quaedam ecclesie prohibitio qua laicis hominibus interdicitur ne de fide catholica quomodolibet disputare audeant. Nam in cap. Quicu-que. Paragr.inhibemus. de haereticis.libro O.Alexander
Papa sub excoicationis poena prohibet omnibus laicis Psonis ne publice,aut priuatim de fide catholica disputare audeant. Et merito quidem hoc in lubuit summus Pontifex. quia perpendit quanti periculi res sit talem dispurationem laicis personis sine ullo discrimine permittere. Nam licet sint aliqui lasci uiri doci,qui bene,&sine fidei periculo possint cum haereticis disputat e,rura tamen,& decreta nunquam de his, quae raro contingunt: sed semper de his quae frequentius eueniunt, di ONUt. Naro autem contingit,ut uiri laici sint de altiorib'fidei mysteriis plene edocti Sc ad disputandum de illis di se ii, de ideo ne laici indoeti in disputatione succumbentes sibi ruitas occasionem assumerent, aut alijs audientibu Spraeberent: merito illis omnibus fuit talis disputatio in terdiccta.Ut autem hoc tam sancitum,& pium decretum id,quod intendit efficere ualeat,opus est,ut a laicis idiotis sacra auferatur scriptura,n e eam legcte S,de secretio-sibus fidei myster is cum magno religionis periculo eorum quilibet audeat disputare-Qui.n. aliquid suis subditis prohibet,nisi illis laqueum parare uelit oportet, ut id
etiam prohibeat auod magnam piisbet agendi prohi-
710쪽
DE IVsTA HAERET. PUNITIONE bitum occasionem. Quanta autem lascis indoctis disputandi de fide praestetur occasio,cum illis in linguam uulgarem translata traditur sacra scriptura, ipsa reN experientia apertissime docet. Nam in illis prouinci)s, in quibus sacra scriptura in linguam uulgarem translata passim omnibus laicis legenda conceditur, ut sunt Gallia,
Germania talia non solum indoetistimi uiri. sed etialae iminae passim de fide catholica disputant,de cum doctis- Isnus uiris de secretioribus fidei mystema contendere
non uerentur. Quam peruersitatem summopere reprohendit Hieron .in epist. ad Paulinum qus est de omni sacrae scripturae lib. sic dicens. Quod medico iv est pro- mirtunt medici,tracitant fabrilia fabri. Sola scripturas Hiaro. ars est,quam sibi passim omnes uendicant. Scribimus indoeti docti in poemata passim . Hanc garrula anuλhanc delirus senex,hanc sophista uerbosus,hanc uniuers prssumunt,lacerant, docent antequam discant . Alii adducito supercilio grandia uerba trutinanteS, inter mulierculas de factis literis philosophantur. Alij discunt, pro h pudor foeminis,quod uiros doceant. Et ne passi hoc fit,quadam facilitate uerborum: imo audacia edis serunt aths quod ipsa non intelligui.Hscille.Et certe id, quod Hieronym. suo ipe fieri testatur,de dolet, in multis prouinci)s ut diximus nunc fieri videmus. Qui abusus nisi citi ili me ab illis prouincijs tollatur non dubito,
quin ille magnum fidei catholics dispendium sit praefatis prouincηS allaturus, prssertim cum iam tam magna
huius rei initia in his prouincηs uideamus, ut iam quasi oriri uideamus id malum,quod nunc prςdiximus: Ec timemus . Est adhuc alia urgentissima ratio qus ecclesis lyrssules cogere deberet:ut translationem sacrs scriptinrs in linguam uulgarem nullo modo facere aut iam faetam evulgari permitrerent, ipsius uidelicet sacrs scruPrurs reuerentia, dc s stimatio, quam quotidie minui si passim omnibus legenda tradatur nemo est, qui dubitet. Nihil.n. est, quod magis alicuius rei pcium, &sst,