장음표시 사용
271쪽
tionibus materialibus tanquam sui parte destituta , non tamen, ut vehiculo,&conditione ob quam propriam habet naturam , in sic etiam in multis alijs contingit non tamen in omnibus , in quibusdam enim idem est caro, in carni esse , seu quHditas, labens quid ditatem , ut in substantus abstractis, in quibus, cum materia non sit, quidditas ab eo cuius quidditas est, differre non potest quoniam inquam, haec ita se habent, necessarium est intellectum, Mallio atque alio existente motore intel
ligibilem imprimente speciem ad haec
intelligenda excitari aut eodem quidemotore, aliter tamen, taliter se habente. 3 Caro enim non sine materia est, sed eam, ut partem sui costitutivam im eludit, ut sinium, quod ex curvitate, ae naso compositum est,ideoq,formam continet in ipsa existentem materia. Cum ergo caro, quae singuIare compositum est, seu concretii confusum, quid sentibile sit, eius autem quidditas intelligibilis, tac diuersitas cognoscibilita, tis gradum variabit. Quare intellaetus
eodem existente motore , aut eodem modo se habentes, utrumq; haud pote rit cognoscere.
Intellactus igitur composita singu- Iaria, & concreta, ut calidum, a rigidum, ei, quorum proportio, S
sensititio igitur eali iuvi, di rigi auia iudieat, quo νur,rmo quaeda ipsa caro
272쪽
ad leu, sam eam extensi fueearnis disternit.
rixis r. Iterum autem in iis, quae in abstractione sunt,rectum mimum.1 num eontinuo enim est.
temperies ipsam carnem constituit, laconcurrente phalasmate ad eorum speciem repraesentativam imprimendico. gnoscit At formam , quid ditatem earnis inolore alio a phantasmate sepa prato , ac realiter distincto percipit aut eodem concurrente phantasmate, ali, ter tamen se habente, eo modo, quo se habet circis flexa &fracta linea aiseip sam cum extensa, ac recta fuerit. Vt enim phantasma propria virtute intellectumi mouet ad cognitionem carnis tirneae tectae iure assimilatur, simplici aereisto ipsius ad intellectum possibilem transitu existente. Vt vero specie quid ditatis repraesentativam nubilioris agmtis virtute producit, quae in ipso quo-clammodo fracta, ac reflexa cum eo mula mouendum intellectum concurrit, perinde, ad lumen, quod in specu'lo reflexum ipsius colorem ad species sensibiles producendas adiuuat, fractae lineae merito simile videtur Hos idem in Mathematicis, quae per abstratione a materia sensili cognoscuntur accidit. Nam quemadmodum simum sensibilem inuoluit materiam, tanquam sui partem constitutivam, sic, & rectum intelligiti em includit materriam nempe continuum ex quo rectum, ut materia constagio Quae non
ex eo intelligibilis dicitur quo a suiq
273쪽
intellectu percipiatur, sed quod a qualitatibus sensibilibus, ac materialibus suapte natura seiuncta, non ab exterio ribus quid cna sensibus, sed ab interioribus dumtaxat apprehcndi , cognosci queat , Ipsa autu recti quid ditas, quonia rectum a recto est e differt,aliud a recto est. vi dualitas rectar lineae,que ex aequo inter duo puriaeta iacςt. Intel- lactus igitur solius phalasmatis propria speciem imprimentis auxilio ipsum retium cognoscit, siquid ditatem vero, aut alio dillincto nobiliori agete, a quo
excitetur, ac determinetur intellectus ad opcrandum iudicat, aut eodem phatasmate aliter se habente nobilioris ali cuius agentis virtute illustrato, ac speciem quid ditatis repraesentativam produccndi ficultat cm nacto si Manifestu igitur ex dictis cra queadmodules 1 ut magis, vel minus a materiaicdctes, ita ab intellectu magis, vel minus cum materia cognosci inia enim res naturales a materia sensili qualitatibus an cista, ut vehiculo, conditione, ob quam propriam habent naturam maxime pendent ias intellccius sine tali materia nocognoscit. Quia vero rcs mathematicara sensilli materia secundum propriam essentiam non dependent, sed i materia soluae, quam interiores percipiunt sin-
si est alterii recto esse, S: rectum, aliud. Ite enisi dualitas. ι
Altero itaqtie, aut aliter se habente iudicat. l omnino ergo ut separabiles sunt i csa materiainoi ulcirca intellectum i
274쪽
i nubitabit autem utiq; aliquis si intellectus simplex est,in impassibilis, nihil uicquam habet immune, sicut dixit Artaxagoras,qu modo intelliget si intelli-sςr Fati quoddam est la Inqitantum enim aliquid commune utrisq; inis moequidem agere , illud vero: videtur α
Tereo . Amplius autem, si intelle ut enim, alijsinerit in-εellemis , si non secundum
quidem materii, scd sensili tantummo do ab extreioribus cogoriscasibus id nudatas intelligit. Dubitabit autem aliquis, si inteIIectussimplex. ac purus est , de cum obie
cum eis Munmune habetis,quo melare Anaxagoras affectus sit, quomodo im telligere possit, si intelligerequoddam pati est Non enim patitiuali quid ab aliquo agente, nisi aliquid sit utrisque
commune, in quo ambo conueniant. Quoniam igitur omne patiens duas habet palles , nam ipsi communem cumagente, alteram in qua discrepat, intellectus vero simplex, ac purus est. Ac nihil habet cum obiectis intelligibilibus commune,in eis utiqi pati non poterit. Praeterea 3 cum intellectus iis umintelligat dubitabit etiam aliquis, an per eandem rationem intellectus si, d intelligibilis existat, an potius per alia sit rationeinintellinus, per aliam vero, intelligibilis. Vt nuis dicatiuis in
ximas dissicultatessidissimus a Nam si per eadem rationem seri intellectus S intelligibilis , alijs quoq; rebus, quae intelligibiles sunt, ratio intellectus in eqtit. Intelligibile enim, quatenus intelligibile est, significat nam naturam. lis in omnibus intestigibilibus una secu
l vin pecimi est ratio ipsi an ligibia
275쪽
las sunt, de radiae quoque re, intestigibi ies intellectus erunt Si veris per alia
rationem sit intelicetus,& per aliam intestigibilis thaud implex intellectus erit, sed ex duabus constans naturis, quarum altera intellei tus, altera autem intelligibilis existati eadem ratione,qua
re aliae intelligibiles sunt. Ad priorem ergo dubitationem
intestigat. vitii di uiri sit potuit omnia fieri in ipsemet intenuibilia obiecta, susceptis eorum speciebus transformari,ialis potentia crit, qli alia sunt actu obiecta, sici limilis villibitur eiusdem perfectioni capax, qua actu continent obiectes, a quibu pati, ac moueri potest. Ea ent in inter patiens, agens re quiritur conuenientia, ut agcnti assimi,..
iari queat patiem, ii ii K sit aptum perfectione suscipe mora in eitio ij iiii titililli: ut isti tithii des o lius l
est prius rauimM-. quoniam potentia ou dammodo e intelligibilia intellectu sed actu nullum antequam intelligat.
oportet autem qui in t i bula, in qua nisu est descripctum actu. Dissiliae by
276쪽
Quod quidemauidit in ipso intellectu. sese etiρm intelligibilis
i scienti namque speculati-uλε apsimi scibile idem est.
est nullam actu habet scripturam , sed est iii potentia ad omnem scripturam , ita& intellactum inpotentia esse ad omnia intelligibilia , eorumq; nudum a in propria essentia includere . 4 Ad posteriorem vero duiutaripi
.iij sunt , atque actu eomitii 4bie elum intellectum in a diu quodammodo est e. - Nam in exterioribus obiectis,quq absq; mattata in intellectu existu t. at clue a 4pso cognoscuntur ibidem est intellaetus obiectum intellectum iinemadmodiati enim intellectus actu opera' pense vopia maximin lactu
ςs secimviri aut eantelligibilis,qui tenus ipsi ima' stia intelligibila objectuin sititi ad minione lectunt a cogni ieiun per se, ac priniario uitelligibile est secundario intem in lectus,quaternis ipse fili midini uis intellinus inmodecisi v cpori', nam stientiaiseculatiua , seu intellectio idem est cum stibili per speciem in anima existente, actuq; ab ea intellaeto, cum scibila actu intellectum per intellaetionem sit, at intellectus in actu ipsa intellaetio est,ergo intellectus in actu idem est cum obiciet
277쪽
I tellet u est,in actu intellectus inter. ligibile obiectum erit, late quidem inqteil eius in actu vocabulo sumpto, qd intellectui dumtaxat praesentis obiecti iudicium elicieti proprie conuenit Ni. intellectus lato modo dieitur fieri obiectum, cum ab eo prorsus distinguatur , sic etiam obiectum fieri intellectus dicitur, etsi haud intellectione formet.
. M a. his oritur quςstio consideratio
ne digna, cur intellectus eapsum haud semper iistelligat. Si enim idem est in felli inus in a ciuis intelligibili in actu, .uro in se inperantiu licetus in actu exi. stens se ipsum intelligit PSed huius quq stionis solutio facile ex dictis colligi potest.Necesse est enim intellectu eum seipsum intelligit supra intesiectioncm propriam reflecti. At hoc haud semper contingit leum intellectus in aetu est prς-
sens 'contemplatur obiectum. Vt vero ad prioris difficultatis solutionem perficiendam redeamus Aduertendum est , obiecta quae materialia sunt , atque extra animam existunt, potentia dum taxat intelligibilia esse in Quare a stuquidem illis ratio intellectus liaudquaquam in erit. Nam ratio intelle ectus in actu exterioribus competit obiectis, cusine materia in animo insunt, actuq; intelligibilias ut Vnde illis vere actu im
Tex s. Cur autern non semper intestigat , causa consideranda est.
i 1 In habentibus aureis matei iam potentia solum unum
quodq; est intelligibilium. Quare illis quidem no in
i rit in Ellectus. 4 Sine materia enim poton
tia est intellectus testu . .: Illi autem intelligibile ine
278쪽
ι Quoniam autem, si ii in omni natura est aliquid, hoe quidem materia unicuiq; ge
neri, id aurem et quodpo tentia omnia illa,alterum autem eausan facti uun: facie is do omnia, a Daeania I .de anima e 17.
a sepiolari ad materiam passa est,
I EEes his quomodo intellectus intestim
gati&ab intelligibilibus patiatur obi
ctis ictu tuo modo explicatum est. Sed quoniam phantasmata specten reprae sentativam quid ditatis imprimere in in tellectu apta non sunt , atque nobilius aliquod requirunt agis, a quieteu ri ad hoc praestandum munus queant, ut perfecte modum assequamur, quo intesteistus in actum ducitur, ipsaq; intellectio fit; de natura, existentia intellectus agentis,uirtute cuius phantas mala existentem in potentia intellectit mouent, quantum Philosopho natur ii, conuenit, agendum est. Quemadmodum y igitur in tota rerii naturalium consistentia , iam fuse probauimus, unica existit materia, quae res omnes naturales feri apta est, di iii correspondet agens ducens eam dipo tentia in actum, ita sim gillatim in unoquoq; genere contingit, ut cum aliquoi existit materia, quae ad omnia illius generis potentiam habeat, essiciens quoq; necessario sit causa, quae materiam de potentia in actum, ad quem in illo gerinere suapte natura ordinatur, ducere, queat. Vt enim ars singula se habet, ad propriam materia in artificialibus quatenus in artificis existes animo primcipium activumtest, a quo omnes illae, prodeunt formae, quatum est capaK
279쪽
Hateria, ita citi naturalibus se habet agens ad propriam cui u clue H ateriam, ut eam ad proprium suscipienduin actu deducat. Quare cum in anima piissibilis intellectus Tetur, qui omnia intellisibilia fieri aptus est i intellectus quoq; agens necessario erit qui ipsum depotentia in actum ducat
Atque i hic quidem intellectus passivus est materiae locum habens, Ri termis omnia obiecta intelligibilia heri aptus est, alter vero activus, qVatenus Obiecta, quae potetia intelligibilia sunt, actu potest intelligibilia facere. 3 Similis vero habitui, seu perfectioni ac lumini intellectus agens videtur 4 Sicut enim lumen tanquam forma ac persectio coloribus unitum, ens potentia exissentes colores facit acti quodammodo colores facit enim ipsos actu visibiles, cum prius potentia tantum visibiles essent quia simul cum eis unum agens totale adaequatum constituit potes producere speciem sensibilem in oculo: ita intellectus agensi aquamsorma, ac per fectio phantasmatibus nitus ea, quae potentia ratum intelligibilia erant, actu intelligibilia iacit, quia simul cum eis numigcni tale constituit producti. uum specie intelligibilis, in qua non
modo compositum seu concretum sin
neeesse est 4nanim has existere disterentias. Teae. It x t est quidam talis intelle Quidam vero, quia emnia facit, ut habitus quidam,'uce est lumen. Ἀ uodam enim modo F lumen facit potentia exister tes colores, actu colores.
280쪽
R D. 2L υ '. iiii 'O Et hie intellectus seearabi- Ε, H di immixtus, 3 impassibilis, . i. semper enim honorabiliti est agens patielite, Nprincipium materia. Idem aurem est se eundum, iure sescuti co x ipsa.
nes in ea quidditates Mare, ac distine hgularis, confusae siccum riuim ills ires inpossint eam itinen oninisi
illuminentur . . QP : . a-: Seditsen ad intellectus agentis naturam essetitiain declaranciam quasta ipsi .gly66ditit,hes leuiter attingentia transeamus ut mitellectus vergo agens ab omni cor potis, ' ac materia separatus est, prodi
sus immiYtus omni' ossisti, docor. tabclesiis opersu mandoquide sub copetias incita e perpetuo inest. Manifestunt sane foenum, nam senis
per agens est nobilius patiente, irin
cipiuna materia cui proprium, ad quem Drdinatur . ., 'tiri triliuit, at possibili intellet tulisti illi Ad conuenit, i pro pria intellecti sit, cum intellectus agenti uirtute intelligibilia factus obiecta
in actum propriar sperationis exit,ergq intellectus agens essentialites, acsubstatialiter propria actio est Clara videtur
nisi . mina cientia in aetii,si uanta lse i re est nimi obiecto perspecie