장음표시 사용
301쪽
praestant sensus ita ', tu sensi, ita enim tibiheta phantasia porentia propria immissa specie mi, uent, haec vero, cu p ratur, intellectum excitat intellis ibit sin eo producendo speci cs, ires ipsum ad req usitam eliciendam intelle bone dc terminant , unus autem sensus co munis est, ad quem tanquam ad unum centrum omni uni sensibilium imagines perferuntur, ratione vero multipiti, quatenus ad suersos comparatur sin- illi . qi um biecta discernit, ac iuditati: ' que hic sensis calidi, ac diit et is ali , rum ij sensibilium' obieetorum differ m Das percipit, ut supra dix mus ac denuo repercre licet, in unum quid est, quatenus unius termini vicem obtinet cxternoruniq; sensuum functio nes recipit. Aes vero sensus communis, in circulo cxistens centrum proportione, ac numero unum sunta proportione, quia
vi centru respicit lineas quae ad ipsum tendunt , ita sensus communis aliorum scias uni operationes quae ad tribunal i ni peruruntur numero aule, quia ut contru unum est,& ad multas ordinatur lineas, ita unus cxistens sensus comunis ad multos sensus habitudine semuat. Nee conturbct alique ea, quae eiusdem sunt generis, aut contraria, ut
in id enim refert id dubitare, quoniodo ea, que erusi Disitiro b Cooste
302쪽
adoni quid uni, de unum esse aurc non idem, illud si militerreadem auterario est,
orrnas et itur intellectivi tra Iliamasinacibus inteli sit. 8M ei ipsi perscirendum
album, ac nigrum,sc quae diuersum hiabent genus, ut album, ac dulce, ab uno& eodem sensu iudicari. Haec enim omnia eam inter se habent proportionem, analogiam, qua ab uno sensu percupi queunt. Sint ergo duo contratia, ut album A/ nigrum B alia duo , ut dulce C amarum D 3 Iam ut scha' bent album A ad nigrumi, ita se hab bit dulce C ad amarum D. ' Quare permutata proportione, ut se habet albuin ad dulce C, ita se habebit nigrunt vad amarunt emadmodum igia tur album A, nigrum Binum propor,tione sunt, secundi in proprium tamen esie alia, similiter dulce C, .am rum D, ita album Α, ac dulce C, de
nigrum B, atque amarum Dinu pro eportione Manalogia erunt. Quam
brem ut visus album , nigrum 4 u
stus dulce δε amarum sentit, sic &cide sensus communi haec Omnia perciperet. ac iudicare poterit. Sed, ut ad nostrum propositum re sedeamus, id certum Omnino est, homi nitin intelligibiles erit Occies phan'tasmatibus abstracta cc OF noscere, qu admodum, tensus sensibiles ab obiectis productas species percipit. Atq; ut in illis quid prosequcnduum, quid fugieti duin i dcliberat, praesciatiba Sscnsibilibus a qui se cxlcriorcS Oucntur
303쪽
sensus inita de ab scni ibus quoque o Ac S, sumi eorum Olmas mi tantasmatibus intelligit, eorum potest . sideritim, aut fugam commouere, Cpinione scili cet boni, vel mali accedente, qua obiecta illa eiusmodi iudicentur. Haec se spicuo patent exemplo im Dux exercituq cum crc m, agitata pro cul ardentem intuetur lacum ad signis- candos hostium incursus, intellectu si nauicum scnsu Operante cognoscit aduentare hostes,atq; de illis prosequendis deliberat sint vero aliquando, etsi nullum praesens moueat obicou,a phantasmatibus, quiae. insunt in anima, cxcitatus intellcctus discemcns da ierinde ac si adessent ratiocinatur, suidque agendum sit determin t orat id qii Mara sentu res habet , qui limo solum cognoscat obiectum suum, ut sensibiles, sed ut iucundum, aut molestum. amplectitur , aut fugit; sic intellectusqu0 li ubi c0gnouerit,non solum vix agnoscibile, scieta a Vibonum, aut nivostpui, tunc prosequitur, aut fugit, qmnino in actione versa ur Existima. dum autem cst veru'i, falsum qu 'dcst sine actione, nequet ad prosequeri Ju, aut fugiendum refertur, contineri codemnere cyli b Oid malo ne*ὶpecuniivcro, salso, quod est cum a Monec .
sed extrusensum, cum Inphauialitiatibus siuerat, Invis
tum, quod ignis communa cognoscit,videndo eum,qui
ti mouet, quod hostis es'. s liquando.autem iis, id
sunt in anima phantalmati biis , aut intelligenti3s, tan- v m videns ratiocinatur,&eliberat futura ad praele I Et eum dixerit,quAdibilis eundum, aut molestunt hie sugit, aut persequitur, omniso in actione est i
Et quod fine amor fee'. MVerunt is salsum, id in eodelectier i. st eum bono,& via 3 sed ipso simpliciter, di a L
304쪽
tinem signiti in H; tu i is tirus , rum Igitur entia limclam modo om nia st is Nam entium alia per se solum intelligi, sibilia sunt, alia sensibilia Atque in ad
modii scolas Dinnia,quppercipit sensibilia, fit sic etiam intellcctus in Omnia,
tutem quo pacto veritati on- curet exponedum est.' Intelleo igi- tui, ac sensus, in leui,quai snxia diui-
ἀogniti inmnPqssunt , --1Ψ rq nustum ab intelleictu, sum a sensus, gnoscuntur sita vi intellectus,aelen sus potestate videnturi, cum ab opera atione cusant actu vero cum imbibita lentiu in comprehIndunt sol mas , Ani ira igitur quatenus sensui, ac intellaei upraedita Astyontia quodammodo omnia
Potestate videt uir , intelligibilia quidein tellacti sensibilia vel sensia, curn haud ea abii cognoscat, scd ptauic gnos chre per sus pii inem sormarum
Nune autem qu de anima dicta suntrecasuridantes asecamus iterum, a nod anima entia quom
3 Aut enim lunt sensibilia ea, quae sint , ut istelligibilia. 4 Est autem scientiariti idem stibilia quodammodo. i-- autem sensiti ui Qu.modo autem hoc fit iaportet inquirere. x secatur igitur scientia, sesensus in res,qui quidem pae litia ei in eas a sui portetitia, qui vero a in ea,
3. Animae autem sensitiuum i quod scire potest,pote-tia staec sint, hoc quid scμ
bit illud vero sensibile. Diuitiae by Corale
305쪽
4 Neeen aulam est, antipsis, aut formas esse.
Ipsu igitur norino. n. lapis in anima est, sed seri .
est. Manus enim inst rietum instrumentorum.
Quonia in autem neq; regulia est praeter magniti d ω ne ut videntur sensibili u. - .arata,ii forinissensibilibus
Intelligibilia sunt, a 3 quae in abstractione di
3 quaeviniquisensibiliuni habitus, pastiones sunt.
transArmar entia dicitur Meeesse etenim est, aut in anima realiter obici.cta suscipi, ut lapiduita re oectiale m aut speciis eorum .' At in anima realiter obieeta nesse impossibiti est ncq enim marerialis in ipsa repet itur lapis , ergo species dumtaxat i biectorum in anima erunt, quaru susceptione intellectari ri obieeta dicetur anima. iamobrehaud incpte manu asa mi latur anima : Vt enim manus instrumentorum om- nium dicitur institimentum', quatenus omnia apprehendit instrumenta , ijsq; ad caetera efformanda titur; sic etiaintellei tus formarii dicitur forma, qua tenus rerum Omnium formas, ac species intestigii les suscipit, ijsq; ad con 'templa diui utitur , s ac sensibilium senistis appcllatur forma sensibiles rerum speci cs admittens, ijsque sensibilia cognoscens obiecta fraua Quoniam vero nihil eorum, quae per se, ac primario intellectus percipit, Extra corporeas, ac sensibiles magnitu dines consistit , intelligibilium rerum species, atque imagines in sensibilibus formis, seu phantasmatibus virtute inarunt ,& ab eis necessario prodibunt: siue de rebus mathematicis loquamur, quae per abstractionem a materia sensili cognoscuntur, 3 siue de iis , quae senti .
bilibus qualitatibus , de affectionibus
306쪽
Praedua sim t. Quamobrem is, qui sensu ac phantasia destitutus est, nec ad disccre quicquam, nec prorsus intesti-
fere potest cum intclligibile specu
atur obiectum,ipsam quoq; simul phatasiam proprium aliquod intueri phan tasma oportet; quandoquidem species intellig bilas , quibus intellectus ad 'in. telligibilia cotemplanda utitur obiecta, ab ipsa dumtaxat phantasiae cognitione sint aptς produci, eaq; cessante desinat esse, eodem pacto, quo luminoso extincto corpore, ipsum extinguitur lumen. Vnde quead modii sensus absq; praesentia obieeti non sentit, sic nec intellectus absq; phantismatibus intellisit, et et si in eo differentia sit, quod sensibilia sim penitus in materia demersa, phalasmata vero absque materia in anima in sint. Miffert vero phalasia ab intellecti, nam intellectus simplices rerili conceptus componit, ac diuidit, affirmando, aut negando, ' ex quo fit in co plexione intelligibiliuio cepi uti versis aut falsum contineri Phantasia autem, etsi plurium intcrdum rerum coniugat phantasmata, cancque affirmando,neq; negado componit, veruq proinde,aut falsum, haudquaquam dicit. φ Quaer San intellcctus ope iatio qua inplices reruni conceptus clicit, ab ipso phanta
Et ob hoci avi non sentit liquid. nibit utique addisce nec intelli tis Et cum speeuicturi necesso est simul phaatasin aliquod
Phantasmata autem velata sensibilia sunt, preterquam quod sint .
8 Est aut imaginatio aliud dictione , negatione. Complexio si intellacti is num est verum, aut talium.
io Primae aut intellectiones, quo disserent, xt nou phantasmnia sint hii Anneo uehae phantasmata sunt, sed non sine pliatn-
307쪽
oniani autem animaliua . meundunt duas des- est, di sensu, adhue ipso in lal sit
intellectus operatio m haud phanta
si assumesse fida eo utpote singuli AI cι, fuso proprio mo uente e litam ii depend re . At haec de parte an mae intellectiva qu tenus inti histinia, picit obiecta α
et laus potissisitim facultatibus, ac poten filio, quὀd intelligetiae opus id delinita est, & cognoicit tua, qua -M. - - 44 φ ris i reriun quidditates animalia intelligue Iacis insibilia percipiunt obieeta duo coriotitia I alcide de parte animae sensititia, ac4nt essem ua sufficieter diximus,
resi Mo, ut de parte, seu faces tate aut ui ad locum cientur ahi malli , lem vi,quis entes, viritu animae sit pars ab alii
. vero ipsa tota videatur minias in si pars aliquaesis, utrum sit alia quaedini propria ab ijs,huas homiriuiit eomesu
γ' quaedam pars ip- ista separabilis, aulin Et si pars aliqua, . istini propria quaedain sit praeter a misuem diei dictasbis
Habet autem dubitationemo quomodo oporteat par tes anima diceri, quot. Q Ndam. an modo infiis ori uel ut non stadiso - lum,quas dicunt quida de
terminates, ratiocinatisanli, piso in eam, ratione caret.
dubium , quomodo animae citant paties Pt'quisnam earum sit i
308쪽
scibilem, e concupiscibilem , alij aute
rationalem irrationalem dicunt. Et qui de has differentias haud suscere ad Occanimae partes constituendas manifestu est 3 a his consideratis differentiis quibus animae partes diuidui, aliae prorsus videntur partes magis ab inuiceni discrepantes, quam illa, quas enumerauimus. Et cnim pars nutritiua plantis inest, is omnibus animalibus,quq nec ad ratiocinatiuam, nec ad irascibilem, nec ad concupiscibilem facile reduci potest. 1 Prsterea sensitiva animae pars, quae omnibus competit animali-.bus , neq; ad rationalem , neque ad fr- rationalem animae partem reducitur, cudi in brutis ad irrationalem, in hominibus vero ad rationalem spectare idea tur si Adhuc, utem, imaginatiua facultas est qlia ab omnibus aliis animae partibus ratione differt. 7 Atq; si quis animae partes ab inuicem distinctas, ac seidetas ponat, magna profecto dubitatio est, cuinam liarum partium eadem
Ad haec in appetitiua pars est, quae. rarione,& facultate ab alijs omnibus esse distincta vidctur, qua in duas subierio disserentes partes diuidere in conue niens est, quod tamen oportet, si rationale,&irrationale partes animae loco dira suntiae ponantur. - Quidam cnim ae lbim a peti .
Meundum enim differentias, per quas has separant. tiali videntur esse partes,niaiorem his distantiam habentes de quibus, nune quidem dictum est. Nutritiua scilicet , quae . N plantis inest, & omnibus
ut imitor abderit, reque verarionem 'hasinthio ponet quis utique iacile.
tiua, quae pio eis qui lama omnibus alia est. Cui alitem haruvl eadem,
t Ad haec auteni appetitiua, quae ratione, di potentia alia videbityrissile esse ab omnibus . inconuenun utiq; est hanc diuellere. In ratiocinatiua enim volgatas fit, S. iii irrationabili cc ' cupiscentia. 5 4ra. Disitiro b Corale
309쪽
3 si autem tria sit anima, in uno quos Mem aptetitus.
ilia, uosterius perspit te vivisent habent enim Jte dubiistionem multam. . sed de motu reunctim lin; aum, quid se movent ini tuis Aesidum progremoues tum considerandum est. fisitur non sit nutri-Mua purentia , maiust stiun
petitus, ut voluntas in parte rationali est, quidam vel o alius, ut concupiscen-tili , ira in parte irrationali residet Visdsquis animam in tres parto distinguit nisionalem, irrationalem aetirascibit , in uiaquam earum appeti-'incia, atque tr' proinde subiecti distincti appetitus erunt . At hoc absuriadum, de impossibile esse cuiquimantis
Sed ut i redeamus unde digressi se .mus, 'magna videtur est e dissiculta si exponendo principio, quod animal ipsum ad socli mouet, 'de quo nostra haec instituta disputatio est. Motus enisi augumenti, ac decrementi, quo omnia 'i irati linato mire, aut minorem cons
si ii estituu , ic generativa facultas est. 1 At d moti respiraminis, di inspiri rivii ritu dilatato, copressoque diapi, ragmite coiitingit, & de sonitio, ah vis ilia, in quibus spirituum, aut ad iiit erivres,
aut ad . Ateriores partes accidit motus,
plosterius perscrutandu est. Etenim lissmagnam dissicultatem habent. Deo principio igitur quo ad Iocinnanimal pro ediendo se mouet, diligen 'ter ino uixere, considerare oportet. Et qiudem huius motus tincipium nu-
310쪽
p essiti semper alicuius finias gratia ca
rmaginatione, es appetitu movet, Anihil enim haud appetens, aut fugiens mouetur nisi vici a nutritiua animae pars imaginatione,&appetitu caret, principium ergo motus progressui non est. Praeterea si nutritiua pars animae esset principium motus progressiui, ubicunque inesset, ibi,4 motus, di organa ad hunc essiciendum motum requisita exi sterentis at in plantis anima pars nutri: tiua est, in quibus , nec mistus ad locu nec organa, quibus perficiatur insunt, ergo pars animae nutritiua principium
motus progre qui non est. Eod 7,ui isti modo nee sensitiva pars aniniae pHiicipium motus progres
sui esse potest. - Nam sensiti ira facultas quibusdam inest animalibus , t Zoophitis , de Conchilijs, quae semper manent, ac perpetuo immobilia sunt, emgo facultas animae sensitiva motus pro gressi ui ad squatum principium non est, Nec vero putet quispiam haec animalia etsi principium motus progressiui obtineant, necessariis tamen admotum es sciendum in striimentis carere, ideoq; semper inimota esse. Etenim natura
nihil facit mistra .eli in necessarijs non dincit,bia terquilii, in his , qua cum iri liui in latium ruducendo assequi
3 semper. 3. propter aliquid motus lite fit. S aut eu Ima sinatione, aut appetitu est Nihil enim non appetens. aut fugies m-ν--va -
Amplius 3 plan utique ni hin essent, haberetia aliquam panem inst-- talam ad motumlaui c.