장음표시 사용
61쪽
4 Hoe auten non tanquam motu in illa existente. T victim.
Sed aliouando quidem vidue ad illanualiquando qui em ab illa, tueusus quideis his. remis isteatla veris ab illa
ad motur, qui sunt in sen- uu instrumetis,aat quietes.
3 sed hominem quatenus anima constas, quae principium harum operationum effectivum est. Ipsae namque operationes proueniunt quidem ab anima,tanquam a principio effectivo sed ab ea corpore
concurrente, adiuuanteque fiunt. Quare motus L quibus animae opera
tiones dependent, haudquaquam in anima sed in corpore insunt s&aliquando quidem usque ad illam terminantur, ut cum senstibilia apprehendimus obie ista, tum enim externa obieeta propriis speciebus immissis exteriores feriunt, ac excitant sensus a quibus ad interiores transmissa virtutes ad ipsam tandem perueniunt animam, quae suapte natu ra, apsa contemplari, e cognoscerς potest. Aliquando vero ab anima prodeunt motus, si ut cum reminiscimur accidit, tum enim aliqua speculari obiecta desiderans anima ad species rerum, siue motus, siue quietes appellatas insensuum organis existentes repetenda Satq; retractandas progreditur. Ex quiabus patet animam , etsi causa sit motu u, quos ipsa operante in corpore inesse oportet,proprio tamen nec cieri,nec agitari poste motu Etenim corpus id est, sagitatis, motisque spiritibus ad quamcumque animae operationem ethcien dam requisiicia, verum, ac realem pati
62쪽
4 At quispia ob ij ciet, si intellectus ope
ratio toti attribuitur corpori, fabeo dependet, deficiente corpore, in ipsa quoque deficiet, quare corruptioni quoq; obnoxius intellectus erit, i quo, ut ab efiiciente causa dependet. Sed intellectus fortasse existes qua da n suapte natura substantia est, adueniens homini iti ab omni corruptione remota. . Nam si corruptibilis intellectus esset, maxime in ea, quae in senio contingit c bilitate deficeret: at ni ni me tum deficere intellectu videmus, quoniamin in sensibus quoq; externis senescente corpore,non ipsa animisub- stantia , sed instrumenta dumtaxat sen suum corrumpuntur. 6 Si enim senex oculum iuuenis acciperet, perinde acciuuenis praesentia intueretur obiecta s Quare in senectute la audquaquam patitur intellectus, ac deficit, sed ipsum tantummodo corpus in quo intellectus .inest, quemadmodum in ebrietatibus, ac morbis contingit . Verum intelligere, ipsum speculari marcescit, quatenus sensitiva deficiunt virtutes i quibus necessario de-
.pendet. Intellectus ver impassibilis fortasse, immortalis est. Atq; cogi ita re, amare, odisse anima solius a Lasciniones non sunt, sed a corpore ani 'imato, quatenus au inratum est depen- l. dent
Intellectus autem Ileriis innasti . substantia quaedam
existens, aut non eorrumpi, Maxime enim oropere
tur, utiq; ab e quae est iu stanio debilitate
enim aeciperet senex:ocii tu talent, videret utiqusicut , S iuuena uapropter senium n6 est, quia sustinuit aliquid anima, ted id in quo, sicut in ebrie
iplum spe ulari iacestit, alio quod ain interius cor
aut odisse non sui it illius passiones, sed huius habentis iI
63쪽
6 IntelIectus alitem fortassis
, bonis vetur quod neq; a seipsa Multo uitem ijs, quae dicta Iunt, irrationabilius deeie, animam esse numeriim sei nim mouentem Insunt enim his impossibidia prini a qti id inii, quaeseip- fomibueri accidunt, 'u'miserimem ex eo, quod
Initalitrere unitatem moueri, Quo, quomodo impar
que meminit. neq; amat Nim tu lennente corpore ,
ratione ab ea sime adiumento cor si Quonar HKnsunt, quod inteme ac strui ne si est Mntellectus vero passibile est inomni conumina erem tum. Ex his igitur manifestumi. - i' ' o ny ibus Mitiquorum mi nibus ea, i Xenocratremuliorum stiplum Mao Nitiem ine Milinam dicit, a ruritat Myreis aberrare videtur quandoculdoi di in ea admittere cogitur absurda, qui exa tione de motu animae ei sedem is Inalia quaedam pro pria incidit absurda, ex eo quod num i um esse animam censeat. limo imitarfanima est numerus seipsum mouens, singula huius numeri unitares ser in movebunt Atquom in uate in
uer a possvinus intellis o utrimi a se. an ab alio si eo. Np- xxi dia tendumςst, quomodo mi inibilis iis different in sartibus camis, in
'resti potest Necesse enim est
si motiva, ac nobilis existat, in eas clib. Livii Quis ' , quarum alia quidem mo
viro mota sit. lo linei cum mouetur supe siciem
Amptru autem quoniam dicunt, lineam motam pia
64쪽
quare Unitatum motus, ex quibus anima constat, lineae crunt. Etenim puniactum unitas est, positionem in continuo habnes 3 unitates vero, quae anima messiciunt, alicubi sunt, atque in corpore animato politionem , ac situm obti-ncnt. At si unitatum numerus , qui dieitur anima tuo motu lineas causat, certe animal, ut putabat Xenocrates, non
efficiet. Quod si absurdum est, absurdu
quoque erit an in iam esse numerum seipsum mouentem. 4 Tertio si quis a numero unitatem, vel numerum abstule
riti, alia resultabit species numeri , si
enim a quaternario unitas auferatur, ternarius res inquetur numerus At si anima pars aliqua abscindatur, non alia, sed eadem specie remanet anima Etenim plantas insecta animalia decisa vivere, eandem specie animam retinere conspicimus, ergo animam esse numerum ina possibile est. - .lario, nihil differes numerum esse animam cx unitatibus conflatum assciarere, aut ex indivisibilibus corpusculis compositium esse . Etenim si corpuscula a Democrito asserta puneta sint, nido ex ijs conflatus numeruli quantita tem habeat, erunt in eo est corpuscula mouentia, ea quae motum suscipiunt ii
num neere, punctuin ament lineam, vin im motu lineae erunρ. 'iit s Punctu enim nitar est positionem habens; numerus autem an in fiam
mdrir autem a numer Esau serra aliquis nunt evum. Laut unitatem, Hidquitur '- lius inula erus. Plantae autem , di animalia multa diuisa viuum,& videritur eandent liabere minia uispecie. Videbitur autem utiq; si hil diuerre, dicere nimia an eo uscula parua. I. Etenim ex Democriti sphaerulis si fiant licta,modo maneat quantitas, erit aliquid in ipso, hoc qui dona, quod
65쪽
anagnitudiit differt hoe, aut lllpamitate accidit, quod dictu est, sed ciuiacuantum
se motivum unitatum. Si autem in animali id, qd' mouet, anima est in nu
Quare non quod movet in .quod it ouetur anima,sed uod mouet solum.
corpore nitates, ut puncta, in eodem erunt unitate .
tudine seipsam mouente, alia pars moruens est, alia vero mota. 6 Neque re fert numerum , qui seipsum moueat, magnum , aut paruum esse , ad hoc ut in partes motivas, ac mobiles diuida tur, sed ipsum quantitate aliqua esse prsditum lassicitos Si igitur anima seipsummo.uens numeruscit ex unitatibus conflatus,aliae in eo mouentes unitates ne runt, liae velo motae, cum idem motitium, ac mobile esse impossibile siit si, Quare si in animali id, quod mouet, anima est, parSinnumero naouens animaeait. Non ergo numerus anima est se iipsum mouens, sed illae dumtaxat uni tates antina rationem habebunt, quar lias mouere aptae sunt . sint impossibiles est animam ex unitatibus si e consatam. Nam unita tes quae anima in essiciunt ab aliis dii. ferre , quae haudquaquam animae subostantiam ingrediuntur oportet, quate 'nus illae quidem mouent, hae vero mouentur Ist a punctis suapte natura sola positione differunt, quare cum in cor pore situm, ac positionem habrant, ne a cessario puncta erunt. Iam cum in corpore in sint puncita quaero Vtrum puncta ex quibus anima est, cu punctis coriaporis eadem sint, an vero alii Abi uni Qtates. puncta, ex quibus constat ani i
ma dilicis sim ab nitatibus, ac pun-
66쪽
ertisteretibus in eorpore pius A in
eodem loco initates erunt; ii quidem Onania puncti locum obtinent. 6 Quod ii duae in eodem loco unitates insunt, di in finitae quoque erunt.' Q horum enim locus indivisibilis e It,in quae' in eo recipi utur in diuisibilias ut uti a re in v no, eodem corporis puncto infinita animae erunt hoc autem absurdum, delim. possibile esse nemo non videt Pl. At vero i si ea quae in corpore iussint pnncta numerum componant, 'qui esse anima dicitu L, aut ex punctis eniciatur anima,quae ipsum ingrediuntur corpus, in quolibet corpore inesse animam pol tebit quandoquidem omnia corpora pundiis, ijsq; inhnitis praedita lihi . At in conueniens hoc esse communi approbatum consensu est. 3 Denique puncta nec separari , nec absolui a corporibus queunt, propterea quod lineae in pun nequaquam dividantur . Si igitur expunctis anima est, a corporibus nun quam diuelli poterit, ac proinde perpetuam homines vitam agen ; quod tamen asserere non licet , ergo anima expunctis composita non est. Vertim haec Xenocratis sententia ni,nmodo, ut diximus, in propria quaedam incidit absurda, sed etiam in ea, quae aliorum Philosophorum opiniones admittere coguntur .
obtinebit enIm locum pua iis Attamen quid proliibebit in eodem fie, si duae sunt, infinitas let Quorum enim locus esti diuisibi is, di ipsa.
cta numerus animae sunt,aut aut si qui eorum, quae in corpore puntiorum numerus a nima, quare non omniali bent animam corpora lx Puncta enim in omnibas dentur esse, infinita.
Amplius autem quomod. possibile est separari puncta. absolui a corporibus l siquidem non diuiduntur
67쪽
a Aceidit aluein seut dixi- mus , partim quidem dedi-ezre corpus quoddam subtilium partium ipsam ponen tibus, Irartimantem cetit Dem tritus Meli as anima moueri, propriuim inconueniens. Si enim est anima in omnieri quod sentit eorpore, necesse est in eodem duo esse corpota , si corpus aliquod
numer', sicut Democritum diximus io su in mouere.
ras pari as, an unitates magnas, ni minino nitates
motas l Vtroq; enim modo neeesse est mouere animal, eo quia mouetitur ipsae. Tax 4.
E l, acet dii ni,4 multa alia huiuἱmodi. Nd enim soIum definiti Rem timae impossibile est
qui tenuissi inuit quoddam corpus cisa animam dicunt, in proprium quoque admittit ab urdum corpus ab anima , perindeac Democritus sentit, moueri affrmans I Qui enim tenuissimum cstia corpus animai dicunt,cum in omni sta ijΠ3t corppre insit anima, duo simul corporacile a firmate cogunturis Idem quoq; admittit absurdum Xenocrates ἀquic iuncti cile animam censet, cum clipuitus, aut in via puncto infinita esse puncta, aut corpu4 numquodque habero animam dicat, si numerus ex quo anim i est, minime a planctis disse arat, quaei a corpore instant. 1Praetςrea Democritus ab indivisibi ilibus; prpusculis i pus moueri allerit ex j in atriu)am conflatam existimas quod ipse latetur Xenocrates, cum alnumero VnMyaquodque moueri anima, dicat id enim refert asserere, audin inuta corpuscula, aut unitates mota iri, siue numerum componentes, siue so
litarie cceptas ' Vtroque enim mod loqvςri anim Lexeo, quod ipsae moueni
Si vigitur in natura anima explicanda haec duo c*mplactamur, numerum, motum , non solum quae indicauimus
accidunt absurda, sed aulta quoq; alia i contingunt. R Non mim solum imposia sibile
68쪽
aera avis a sibile est talem esse de inoli im
ast ' Etenim de his, ut sitis est, re numero; a motu , haudqua, mam diuinari facile est , cinn exque sit numerus anima mee untelli, , nec sentiat, nec isterii iam trim Amiranimai. Hactenus. Antiquorum sententias ad miniae naturam In restigandam prodatius attulimus, easqueeeprobauimus, motu ciet, motiuamann .este M tan
quae ab ipsis, vel in viis: sigi nequaqua
possunt . 1 Reliquum nunc est , ut eo-xum perpendamus sententiam , 'qui propteri a quod anima rerum omnium sciasum, cognitionem habeat exom nibus ipsam elementis esse conflatam
Necesse Mitem est lauic sententiam mulin
quaecunq; an huiusmodi. ' stetit anilii sirimus prius,
1 Illi quidem inaxime moti- Hiram em onei veru' Qquod movet seipsam i hi autem corpus subtilissi,
marum partium,aut marinia incorporeum aliorim .
'mi iam est autem -- derare quomodo dic
elamentis ipsam esse. Dieunt se: in qu uenus inntiat ei, quα sunt, ovili in quodq; unoscat. Necessa tum autem est a ci)ere minu&in ditauia
69쪽
mmur Ionant. - 'multa verodestilia magis au εε fortassis infinitamini ero. quodci; hori in,sep eol Π Mere animam Ze sentire sed e inpositum,quo Cognoscet, Mi viri, ut quod Deus, aut homo alit caro, aut 1, smiliter autem, quodlibet
simili cognosciae: animiproin e quia res cognostit, ex rebus com positam et se dicit a Vpriun non modo elementii crei 30stillarum , sed multaritioq; alii percipit, quae cum η Llementis v nx, 'umero fortasse infinita sunt. o,
Nec putet quispiam, Aenicii sis, ex quia hM ppim sest, ea cognoscere, quae ex αlem ensis composita sunt Nam ele- η enta non Auscuinque modo sitnullo hi es tune mixta, sta refracta, de adi friam quandam proportionem citem
3. Paptibus Notiissumptis aptissima tellus.
70쪽
gnosces e non poterit, nisi propriae in ea ossis , aut hominis rationes inerunt. Hoc vero absurdum, cim possibile esse, clarissimum adeo est, ut nulla egeat probatione. 7 Quis enim ambiget unquam lapidem, aut hominem in anima reperiri ct bonum similiter, atque non bonum , caeteraq; sub anima cognitionis ambitu comprehensa; fieri ergo nopotest, ut omnia cognoscens anima ex
Secundo cum id quod est, multipliciter dicatur, quoddam enim substan
tiam , quoddam quantitatem, aut qua litatem aut aliquid aliud praedicamentorum significat, quaero virum ex omnium rerum elementis, ac principijs anima constet, an non Atque si eadem rerum omnium clementa nequaquam sunt, utrum e proximis tantummodo substantia principijs, an etiam aliorum generum componaturi A Si ex substantiae dumtaxat elementis anima constat, quomodo ob similitudine existente cognitione caetera praedicamenta cognoscet Si vero ex propriis cuiusque generis elementis, atq; principiis anima componitur, quantitatem, qualitatem, substantiam esse anima Dieamur necesse est . sint hoc impossibile es
se arbitror. Cum enim substantia sit an ina δε quantitatis proinde, aliorumq;
Hoe autem quod imposΓ-bile sit, nihil oportet dicere. cui enim dubitabit, si in
sit in anima lapis, attilionari similiter autena& bonum, re non bonum, eodem aureia
tipliciter dicatur id uoa est, significat enim aliud quide in hoc aliquid aliud au
tem quantitatem, aut qualiis talem, aut etiam quoddam aliud diuersorum privdicamentorum , virum ex om
ni biis erit anima, an non' a S. Th. Aueννoes Phi anus 1 Sed non videntur communia esse omnium eleinenta.
Niim igitur quaecunq; uia stantiarum sunt, ex his solis 3 Quomodo igitur cogno&it&aliorum numquodque 4 An flicent uniuscuiusq; generis es. elementa, impria principia,ex quibus animam constare Erit ergo Scquantita b& qualitas,& subis