장음표시 사용
91쪽
SI autem non permanent, nullum anconueniens est,instrumenta enim non habent, quitas saluent aturam. i. sed nihilominus in utraq; partiuis me inexistum partes animae.
inuicem. c toti. Ad inuleam quide, tanquaquae non separabiles sulat. νειlvonina Tot autem animae tanqua
indiuisibili existente. Videtur autem,&quod in plantis , principium anima quaedam esse,
animae partes ad longum tempus mini
At nullum inconueniens est , si anumae partes proprijs destitutae instrumen
tis quibus necessarias ad vitam seruandam operationes edant, permanere nequeant. Sed necesse tamen est facta animalis diuisione omnes remanere antiam partes, quibus ientire,& loco moueri,in vitam agere sic decisum queat animal. Atque eiusdem speciei remaunentes in deciso animali partes sunt 'non solum ad inuicem 'quatenus caDdem operatione edunt,quibus seiungi
nullo pacto posIunt, sed etiam cum tota antina, quae secundum propriam substantiam specie indivisibilis est. Quaia propter manifestu in cit plures nequaquam esse animas in corpore animalis, quae subitantia diuitae distinctas sibi corporis partes vendicent, sed unam, inam uisibilem substantia animam esse per totum corpus distulam , quae ob varias, ac distinctas, quas obtinet potentias ;varias quoque ad vitam animalis sera uandam requisitas operationes edere queat. Et haec de priori quam propori titimus quaestione,diet suiliciant. Quod 3 vero ad posteriorem quae ctioncm attinet,eXistimandum est principium existens in plantis, quod animae
92쪽
esse. Maecenim sola plantis,in animi. libus communis est,atq; a sensitiva qui dem anima, ac intritictilia separabilis
est, ut ipsae ostendunt planis intellecti. ua autem , ac sensiitiua ab hac anima seiuncta esse nequit. Quare manifestum est animam, quae in solis existens plantis nutritionis, auctionis principium
est, vitae originem ac lantem esse
VOMIAM antiquorum iam opiniones circa essetitiam, 'uviditate animae versantes trai'rae , ac velit imae Himetae sunt , necessaria est,
si ut iterum clintemplationem animae ex propria aggredientes sententia veram,
adaequatam eius est num . com-
imae m. sola communicant ιχ animalia B plantae, hic quidem se aiatur a sensitim
Iterum linquam a prineia pio redeamus, tentantes deterininare
93쪽
Dicimus itaque unu quod dam genus eorum quae sunt, substantiam. Huius autem aliud quidem sicli materiam, quod secunduin se quidem non est hoc aliquid, aliud autem sermἔ, sp ciem secunduin quam ladieitur hoc aliquid, tertium, quod ex his. Est autem materia quidem
Silbstantia antem maxime asse videntur corpora a chorum naturalia. iam Z-S. Tibomas.
munissim in rationem, ac definhionem, quae omne animas coni pia hendat, nauestigemus . Vt autem hoc facilius
Notandum est substantiam numquoddam genus entis esse , hanc auatem si corruptibilem tantummodo sumamus celo , ac Intelligentiis exceptis in tria veluti membra diuidi 'rum unum materia est, quae secun
dum se, ae seorsim sumpta hoc aliquid non est,' esse actuale determinatum ac specificum non habet 3 aliud forma , ac species, quae hoc aliquid constitui Mad esse aetuale in aliqua specie determinatiun contrabit, caliud vero compositum , quod ex horum conii stione resultat s Et materias uidem potentia est , cum ipsa nihil acti, sed omnia potestate sit, si fornix vero eius m perfectio est, secundum quam numquodque compositum in specifico actuali esse constituitur . ymi autem duplex est, alius quidem , qui assimilatur scien tiae, alius vero, qui speculationi similis est. 8Notandum secundo est corpora c5 posita, cum per se complete subsistant, maxime videri substantias esset ex his aute corpora naturalia ' substantiae magis rationem, quam artificialia obtine;
94쪽
'quippe horu corporum principia
sunt, noris tum quatenus ipsis, vi marit eria, ubi jciiintur, scd etiam quat uscausa sunt, ut substantiae dicantur esse.' At natii talium corporum alia quidem vitam habent, alia vero non habent sDicimus autem proprie vita Opcratio nes, quae per se omnibus viventibus compta unt , ut nutritionem , auctione, decrementum. Ex quibus manifeste colligitur omne corpus naturale Par ticipan vita substantiam csse, non quamcunque, scd compositam, etenim
ipsi sola est, qua per se actu esse, ac sub
sistere potest. Iam vero id, quo naturale corpus vivens in esse viventis constituitur, substantia ac forma corporis viventis est, at anima id est quo vivens corpus inesse viventis constituitur, ergo anima substantia & forma est corporis natura lis viventis. Negabunt fortasse Vere res maiorem huius demonstrationis, a
ac dicent animam tenuissimum quoddaine corpus , quod aliud ob crassiliena materia vicem gerens corpus undique permeans in esse vinentis costituit. Sed vi horum diluatur obiectio, sic animam corpus nullo modo esse probo. Nam quia corpus vivens composi lium est, vitamque habet, qua in esse vi luentis constituitur, ne tario Maima,
. . quae Haec enim aliorum princi-
maturaInim ante, alii luidem habent vitam, alia autenon habent. Vitam autem dicimo quae per ipsum fit alitionem, intentationem, di diniimi
tionem. Quare omne corpus natum.
rate partiolana vita substinitia erita, Substantia autem sic,uti posita.
x Quoniam autem est eorpus huiusmodi, vim enim nabens, non utique erit corpus
95쪽
o No enim est eorum, quae in subiecto, corpus. Magis autem, sicut subie
hantiam esse licui formam e rporis naturalis potentia vitam habentis. a laxanda saerendo δε-
substantia autem amas, huiusnodi igitur corporis act . Ille autem dicitur dupliciter alius quidem licut scientias
a ramissius impυς ι. alius autε seu speculatio. manifestum est ergo quod
quae vitae principium est, in corpore, ut in subiecto erit at corpus nullo pacto in subiecto est, neque ut pars actu lis componens, neque ut inhaerens ipsi, sed potius rationem subiecti, ac materiar habet, ergo anima corpus esse nopotest. Quapropter necessc est anima substantiam in formam esse corporis
naturalis potetia vitam habentis, hoc est, compositi viventis, quatenus Pe' raripore est, cum per eam vivens actu vivens sit, vitales possit Operationes
Sed quooiam ' haec substantia, quae
viventis corporis forma dicitur, as .us est, erit necessario anima actus colpo ris naturalis potentia vita in habuntis. Vt autem quomodo anima sitaetus in 'telligamus. Existimandum est ae tum diuitii in adium primum, tactum s icundu . Actus prinius primus est formina substantialis abstrahendo ab oper tione quatenus solum informat mate 'ria, compositum hoc aliquid in propria specie determinatum constituit, in quo assimilatur scientiae, qua b biius inhaerens in anima est quam eXOIndia ac perficit 3 Actu sucro secundus apsarim et serma operatio est, in quo specu 'lationi similis videtur, quae propita Rictiar operatio est . in his manifestu est animatu cis actum primuin sicut est scientia
96쪽
scienti a habitualis . Nam existente anima primus semper actus existit,quo proprium esse habet animal, aetus vero secundus, quo animal operari contingit, non semper inesse videtur, sed separari aliquando, ac seiungi solet, ergo anima aetus quidem primus, haudquaquam vero secundus est. Antecedens quoad Iriorem partem adeo clarum est,ut proatione non egeat. Quoad posteriorem vero probatur: 'etenim tam somnus, quam vigilia competit animali ratione animae, siquidem solum animal vigilare, ac dormire dicitur, si a vigilia specu lationi similis est, somnus autem scientiae habituali, cu vigilans operetur animal, dormiens vero aetuali sit operatio ne destitutum Si igitur in somno existens animal ab actuali cessat operatione, manifestum est ipsum existente adhuc anima, qua in proprio esse constituitur, ab actu secundo, quo operari contingit, separari aliquando, ac seiungi posse.
Praeterea' scientia iii eadem anima prior generatione est,quam speculatio, prius enim scientia in anima fit, deinde specillatio, quae ipsius operatio est cxqtio accidit recte scientiam , quamlibet formam substatialem perficientem materiam,actum primum dici, speculationem vero , operationem formar
Ex eo enim quia inestaniama. somnus,4 vigiliaeae
Proportionale autem vigialia quide speculationi, somnus autem habitu non exesiti in actum.
Prior autem eneratione in eodem scientia est.
97쪽
a Vnde anima est actus primus eorporis naturalis pote-tia vitam liabentis.
Instrumenta autem & plantariim partes sunt, sed penitus simpliciar ut solium eius, quod circa
fructum cooperimentum, id autem quod circa seviactum, fructus. Radices vero ori miles sunt, utraque etiam Uahunt alimentum
actum secundum appellari, sed scientiae
assimilatur anima ergo actus primus anima L. Sicut enim scientia actus est, qui perficiat animam ac scientem facit, ita anima aetus est, qui perficienda corpus naturale in actuali , ac determinato esse viventis constituit. Quare anima est actus primus corporis naturalis potentia vitam habentis sui pia potentia,non pro ea, quae actu si rentiam dicit, sed pro ea, quae actu esse potest. 3 Atque hoc quide corpus in ius actus anima est organicum esse G. bet, ac variis inter se dissimilibus partibus praeditum, ut varias operationes ab anima prouenientes reddere possit. Hoc aute in omnibus animalibus adeo manifestum est,ut probatione no egeat. Et quamuis plantarum partes non harbeant tantam diuersitatem, quantam partes animaliu habent, videntur enim rudes, indistincta earum partes, in ijs tamen varia etiam organa reperire licet. Sunt enim folia,pulpan radices,1 folia quidem sunt ad tegendam pulpam, quae fructu, ac semen ambit, si lisi autem ad ipsum tegendum fructum , radices vero trahendo alimento inse uiunt unde ori animalium respondent. Quare manifestum est,non solum animalia,sed etiam plantas organica partes habere
98쪽
raragituro communis aliqua desinis
tio est, quae omnibus animabus competat, ea certe erit actus primus corporis naturalis organici. Neque enim necesse est addere potentia vitam habentis, cum hoc ipso quod corpus organicum sit, ad varias anima operationes reddendas aptum existat. Immo recte magis organicum dicitur corpus,quam potentia vitam habens,quoniam respectum ad plures operationes, ad quas
antina suapte natura potens est, clare exprimit. Ex his patet quaerendum noesse quomodo ex anima, corpore nufiat, sicut neque etiam quaerenda causa est, cur ex cera, iugura, omninoeX quacunque materies, eius forma unum existat. Hoc enim materiar, ac forma naturam consideranti manifestum erit 3 Nam cum multipliciter ens, unum dicantur . videlicet potentia,&ae tu, eatenus vere,ae proprie ens ali.
quid est, quatenus actu existit: neque enim proprie dens esse dicimus, quod sola potentia ens dicitur . Atque sit ens,& unum se se vicissim sequantur ob eandem causam, ob quam actu aliquid existit, unum utique proprie erit. At
compositu animatum ob animam, quatenus organicum actuat,ac perficit corpus actu existit, ergo unum quoque actu esse ob eandem animam iurescen l. scia duni
mae si autem aliquid eommune in omni anima oportet diceres erit utiq; primus actu eo .poris naturalis instrametati Ra Alexanderet a nat U. e.
re,si vii uni est antina, compus s sicut neque cerant &fietu- ram, neque omnino uniuscuiusque materiam, b id cuius materia. Unum enim meta cum multipliciter dicatur. boimplicius auerνου S. Tώλ
99쪽
Vniuersaliter igitur dictu est, quid sit aninia. Substantia enim est,quae secundum rati Demo
hoc autem est quod quid erat eri huiusmodi eo imis aliquod Instrumen.
torum naturale esset corpus, ut securis .
Esset enim securi eae sui stantia ipsius, grae anima hse.
sendum est . Quare nos animam corpo ris naturalis esse actum existimantes,atrique indagantes causa , ob quam qui
compositum eX corporis,& animae coniunctione resultet, idem minime urget. labor quem Veteres animam esse corpus arbitrantes urgere necesse est. Communi igitur niuersalis animae definitio, quae omnς coinple', ctatur animas tradita est. Etenim jubstantia anima est , ac essentia corporis
viventis, quae per ipsius definitionem significatur, haec autem quid ditas, forma substantialis est, per quam cor pus organteum in esse viventis consim tuitur. Sed manifesto a rebus arte se ctis sumpto exemplo demonstrari hoc potest. A Nam si instrumentorii aliquod naturale esse corpus imaginemur, ut securim , non quidem ut ferrum, sed vi instrumentum est ad incisionem aptum, certe furina, de figura incisiua, seu ratio, propter quam in securi nunc po tentia incidendi est, ipsius quid ditas, ac substantia erit 6 Qualis igitur dicta ratio est respectu securis, talis est anima respectu corporis viventis,in quia ratio securis substantia est , perquam ipsa habet esse, ita lanima quidditas, ac forma erit, per quam vivens in esse viventis constituitur Perspicuum autem est securis rationem , si naturale
100쪽
d ita ei ςsse . Na tali se cuυε illiope ἡ- parata dfficeret orni in , atque ii , Priocsse rem pueretur ii nec amplius sincuris esset , nisi equi uoce, pri prio acu 'mine destitutarii quo apta ad scindendum crat, etsi secundum externa quandam apparetiam imma eria Lmaneret, secundum quam vici erctu quidem se- cui is, sed scindendi facultatem non halberet. Atqui cade ratione an inia ab ip- e Dipore sciundi , non amplius vives remaneret corpus, nisi qui uoce, perinde ac si ligneum, aut lapideum esset. Quare si id viventis esse rinam,ac rubstantiam censemus,per quod vivens dicitur vivens quo primo, ac per se ablato viventis esse aufertur, iure animam essentiam, d quid data tςm corpori viventis esse aibitrandum est. Δed
TCuer ...corpus naturale organicum
haudquaquam securis est. Quod damenim arte factum instrumentum vide. tur, quod ab eκtrinseco motore ad efficiendum opus diruitur: ' at corpus vivens cuiui essentia,& quid datas anima cit, talia quidem qualis securis non est, se litaturalellte oportet , cum in seipso motus, quietis principium habeat.
Sed ot clarius appareat animam eo quidditatem , de subitantiain corpo-
y Non n. huiuscemodi oriaporis ipsum quid erat esse, &ratioanimai sed naturalis huiuscemo