장음표시 사용
101쪽
liceat, in his provinciis versionem persicam jam mature esse ortam. Et revera g. Chrysogtonius ilionii l. 2. in Joannem) ejusmodi versionis
facit mentionem, quae autem ad DOS non pervenit. Veraiones evangeliorum persicae, quae adhuc PraeSin Sunt, Dyβt Perasae occupatia-n- per Arabes demum ortae erant; nam lingua persica est recentior cum vocibus arabicis mixta, et literarum characteres sunt arabici.
Consecta est haec verSio, quae in polyglotti8 Londinensibus continetur, e Syriaca P chito, ut patet e lectionibuS peculiaribus, quas 'cum illa habet communes, et ex erroribus in vertendo commissis, quae nonnisi e textu Syriaco explicari P0Ssunt. Sic v. g. Jo. 4, 46. vocem βασιλιο - , quam Poechito reddit per abde malcho servus regi S , Vel Sor persicus nomen proprium habuit et vertit per Abdol- inelik. Critico et exegetae exiguas adfert Suppetias. Minoris adhuc momenti est alia versio quatuor evangeliorum ex originali graeco
consecta, cujus Vero textuS, cum Praeter duOS codices graeco-persicos etiam vereionem syriacam adhiberent, ab editoribus non purus prelo SubmissuS est. i
Post Alexandri M. tempora lingua graeca in Aegypto adeo invalescebat, ut Alexandriae et in regionibus confinibus vernaculam plane expungeret, ut in remotioribus quoque regionibus antiquae Aegyptiorum linguae praeter literarum characteres multas voceS ac constructiones obtruderet, unde idionia sic dictum coplisum probabiliter
ab urbe Koptos iu Aegypto superiori) enatum est, quod ipsum in
diversas dialectos erat divisum. Quum vero Ptolomaeorum dynastia circa tempora Christi regnare ceSSasSet, lingua vernacula denuo dominans evaSit, graeca ad solam Alexandriani sere repressu; hinc versionibus librorum N. Τ. opus erat, et revera factae sunt tres: l. TIMa a Seu Sahtasea Superioris Aegypti, cujus tamen nonnisi fragmenta Supersunt, et in qua mirus cum codd. D, L aliisque antiquissimis et cuni vers. Peschito invenitur consenSuS. 2. Immphitica seu inferioris Aegypti, quae totum N. T. complectitur. et cum codd. ABCDZ, Syr. Ital. concordat. Denique 3. Supersunt fragmenta vel Sionis Bosechmuricae Seu Ammon λ- ae, quae cum Salii dica. Oxcepta dialecto plerumque concordat et ideo ex eadem promanavit; attamen nonnullae lectioneS diversae etiam usum codicum graucorum indicant. Aetas harum verisionum curto determinari nequit ; probabiliter tamen saec. III. confectae sunt; nam ii testante Athanasio Pachomius monachis thebaicis praecepit, ut regulam ipsis praescriuiam et Sacram scripturam, praecipue N. T. lugerent. Jam Vero regulam eis uegyptiace ScripSit, quod Supponit, linguae graecae aut plane non, aut Saltem non omnes monachos suiSSe
Primo evangelium Natthaei editum est ab Abr. Wlleloe Londini 1652. sol. dein Omnia quatuor evangelia a Pierson Lond. I 657. sol.
102쪽
unaros. Ut itaque omnes s. scripturam legere possent, jam adesse debuit versio cuplica. b) S. Antonsus, Pachumii magister, teste Palladio graecae linguae ignarus erat: nam cum hominibus graecis collocuturus interprete opus habuit; et tamen annos 20 natus sania. 271. P. Ch. praelectis in ecclesia verbis Mi. 19, 21. motus est ad valedicendum mundo. Lectio itaque librorum Ν. Τ. in ecclesia fieri debuit e versione adgyptiam. Praeterea Antonius ad diversa monasteria misit apostolici sensus sermonisque epistolas Septem Regyptiaee Scriptas et eandem sA. literarum cognitionem prodidit in allocutione ad mon chos in nomo arsinoitico et serius in sermonibus ad anachoretas in Thebaide habitantes; ergo ei quoque versio coptica nota fuerit,
Fons harum versionum, si excipias Baschmuricam, emat textus graecus: cum hac enim consentiunt contra lectiones tam versionum latinarum, quam Syriacae Peschito, quae Solae Sunt antiquiores.
Armenii et Syri ut historia sua politica a longo jam tempore,
ita et post conversionem suam ad Christum religione in aretiori nexuerant positi. i Nam Armenii eosdem Apostolos et viros apostolicos suos nominant evangelii praeconus, quibus Mesopotamii suam conversionem adscribunt; praeterea Armenii eundem cum Syris agnoverunt patriarcham Antiochensem, eisdem utebantur ritibus sacris, et ipsam scripturae sormam a Syris et Persis mutuati et in publicis praelectionibus versione Peschito usi sunt ita ut pericupae recitatae in linguam patriam transferrentur. Id ipsum vero absente id in interi rete multas paravit difficultates et incommoda populo. η Quare
ecclesiarum antistites non poterant non Summum agnoscere versionis
patriae necessitatem. Rusmodi versionis desiderio diu noctuque inprimis agitabatur Mesrobes Hase onensia in provincia Taron, linguae graecae peritus, Vitae asceticae deditus, ecclesiae lector et interpres. Quare precibus adiit Laaeum, patriarcham recenter electum, ut ArmeniiS Propria scripturae inveniretur forma. Quod diu frustra erat quaesitum d mum Mesrobi pie precanti in visione manifestatum u8se traditur, nimirum alphabetum armenicum cum apud Ruphanum, s. Epiphanii discipulum , Samii verearetur. Uterque igitur Statim manum admovit ad
y Moses Choronensis historiae arm. libri III, edidit Guiliolin. et Georg.. Jul Whistoni filii, Lond. 1736. et Histi ire critique des vorsiolis dii N. Τ. par Ilicli ardSinion. qui c. 27. pag. 203. seqq. adhibuit opus ah sepiscopo Erivan. in latinam ling. vereum, cujus manuscripturia Parisiis asservatur: vita s. Mesrobi. Moses Choream l. c. III. 2 i. dicit: ,.Beatus aut in Mosrobes non Parvam minlestiam iniser docendunr ex eo cepit. quod ipse tum lector tum interpres erat, nequΡa populo intelligi potuit. si quis forte eo absente Iogisset. quoniam quidem non aderat interpres.
103쪽
versionem armenicam, et primum proverbia vertit circa annum i I. p. Ch. Isaaeus patriarclia, a Mesrobe reduce hanc rem edoctus et valde laetatus, consentiente rege Uram Scortu, abSque mora in Armeniae. partibus. quae ad Persium pertinebant, scholas erigere decrevit, in quibus nova scribendi ratio traderetur, dum Mesrobes eundem ob finem in Iberiam et Albaniam ahiret. Revereus Isaacum patriarcham verSione N. T. armonica, ob defectum cuilicum graecorum e Puschito conficienda occupatum invenit, eique una cum duobus discipulorum suorum, Josepho et Mnach, in hoc negotio adjutrices attulit manus. Josephus et Egnach, ad concilium Ephesinum anno 43l. missi, una cum actis hujus synodi et epistola episcoporum de Nestorii erroribus utiam correctum exemplar graecum lilirorum sacrorum secum attulerunt. Isaac igitur et Mesrobes majori adhuc studio versi i armenicae e textu graeco adornandae operam navarunt, brevi autem sufficientem sibi deesse linguae graecae cognitionem animadvertentes Josephum et Εχnach Alexandriam miserunt, ut accuratiorem Sibi pararent linguae cognitionem; quibus reversis labor denuo Susceptus, et adscito Mose Cni renensi, Armeniorum historiographo, feliciter ad finem deductus eSt. Versio haec non tantum verborum textus graeci tun QSt, Sed etiam dictionis puritate enunet, quod ob assinitatem linguae armenicae cum proprietatibus graecae facilius offici potuit. Apocalypsis ah Origine non orat versa, Sed demum, ut e lingua colligere licet, Saec. VIII. est addita. Manuscripta hujus versionis multas continent lecti0nes VarianteS, quare neque editiones concordant. Auctores secuti usin viduntur textum mixtum e codicibus Ephesino et Alexandrinis, nec non eversione Peschito. Saeculo XΙΙΙ. Armenii ad unionem cum I atinis reversi sunt, et illorum rex Haito versionem patriam juxta Vulgatam latinam immutasse dicitur. Attamen codicus armenici post tempora regis illius exarati huic sententiae adversantur; hoc Solum affirmare licet, e versione latina Ι. Jo. B, T. 8. in nonnulis codicibus esse receptum. In ne ire nunc Georgiai religionis christianae semina tempore UonStantini M. erant SparSa, et per Mesrobem supra laudatum latius propagata. Idem Mesrobes scripturam strinunicam a se inventam linguae ibericae seu grusinicae accommodavit , et procul dubio ad conficiendam versionem iboricam excitavit, quae autem demum Post Saeculum elapsum eonsecta est e textu graeco. Codices hujus versio-
Hug: Einluit uias I. 402.1 Primam edition in totius s. scripturae juxta praeceptum synodi arm. I 062. curavit Usennus, Armoniorum episcopus. a Asede sua Usci sic voratus. Amstet . 1666.. N. T. Apparatim prodiit ibid. 1668. Alia oditio omnium libr. bibl. prodiit Constatilinopoli 1705.: aliam prodire laeserunt Mechitarisino armonici Venetiis 17M. et repetita vice Iηl6. Ibidem etiam 1 9. quatitor tomis e m circiter manuscriptis adornata est editio critica.
104쪽
l 2uis valde discordant. et textus editionis ejus e versione Stavica mi interpolatus. ig. 6 3.
Commercium liberum, quod imperante Constantino M. inter
tantum mercaturae inserviebat promovendae, Sed etiam ad itinera scientifica adhibebatur. Sic Merops, Phoenix eruditus Tyro oriundus. iter suscepit ad Aethiopes Seu IndoS. Quum autem reverteretur, navis ab incolis occupata. Spoliata et MeroPS cum omnibus sui S trucidatus est exceptis duobus juvenibus, Aedisse et Frumentio, qui capti ad regum ducebantur. Eurum eruditio ipsis brevi conciliavit lavorum principis, et utrique munera aulica Sunt concredita. Testamento regis libertate donati rogante regia vidua in Aethiopia remanserunt, et uSque ad tempuS, quo Successuri adi luscenti regiminis habenas capessere licuit, regnum administrabant. Illo jam tempore causae christianae cunsulere non neglexerunt; nam Christianus dispersos inquirebant et colligebant. mercatores e provinciis Romanis navi adventantes amico invitabani, ecclesias aedificabant et cultum dirinum more patrio celebrabant. Cum tandem princeps thronum conscendisset, absque ullo in udimento reversi sunt, et quidem Aedi-sius Tyrum, Frumentius vero Alexandriani, ubi S. Athanasium de progressibus fidei christianae inter Aethiopes certiorem reddidit. Athanasius jam Frumentium Aethiopum episcopum ordinatum remisit, ut opus coeptum continuaret. Praedicationibus et multis miraculis Frumentii Aethiopus ad fidem Christi amplectendam moti sunt, eorumque districtus ecclesiae matri Alexandrinae subjectus. ηLingua Aethiopum seu Abessiniorum in plures dialectos erat divisa: tempore autem Frumentii reges in urbe Axum residebant et dialectus provinciae ejusdem nomi uis principatu gaudebat. Hujus dialecti versi , aethiopica, procul dubio Sauculo IV. consueta eSt, et
haec etiam conStanter retenta. cum Sub sinum Saec. XIII. reges stirpis SeWa sedem mutassent, dialectus urbi S ΑXum aniliaricae locum cedere cogeretur et hujus idiomatis vereio esset consecta. Martyrologium aethiopicum quemdam Aha Summa, unum e Primis et optime meritis hujus gentis evangelii praeconibus, nominatuum qui libros legis et evangelii e textu arabico esset interpretatuS. Attamen vereorem textum graecum prae oculi S habuisse, certum est; nam versio cum textu graeco vel in ordine vocum consentit; dein quidam erroruS a vel ore commissi non nisi ex originali graeco explicari possunt. Sic auctor Mi. 5, 25. εὐιλων cum δε νοῶν permutavit;
De nianuscriptis in monasterio s. Crucis Hierosolym. cfr. Schola: Bibliach- criti scit Rciso p. 148. et Tischendori: Roise in deii Orioni II. p. 69. Editiones: Biblia georg. V. et N. T. Moscuase in suburhio Suenzga 1742.; ibid. adhibitis novis typis gerusinis I 8s6. et a societ. bibl. Loudini id lΝ.
η Cis. Theodorol. h. e. I. 23. Socrates h. e. I. 19. Sozomen. h. e. II. 24.
105쪽
νοίχθησaν; I. Cor. 12, 28. Ους cum ους et similia. Etiamsi itaque translator Versionem arabicam adhibuerit, praecipue tamen textum
Plura adhibita esse textus graeci manuscripta, inde patet, quod interdum duae exhibentur lectiones Variantes, ut Luc. 6, 48. τε μελίωτο γὰρ επὶ τ 7ν πέτραν και τεθεμελίωτο καυος; Jo. 6, 69. ὁ χριστος ὁ ὁγιος, - ὁ υιος του λου ζῶντος. Textum graeculii familiae fuisse Alexandrinae, inde jam colligitur, quia Frumentius ab AthanaSio Alex. episcopuS Ordinatus .est, et cum patriarchatu Alexandrino uitionem ecclesiasticam iniit, indeque
Inde a saec. III. in partibus Arabiae septemtrionalibus multi Christiani vixerunt, et tempore Valentis imperatoris e Saracenis seu Arabibus, qui ad orientem, septemtrionum ut meridiem Palaestinae degebant, non pauci ad Christum conversi sunt. η Licet jam in nominatis etiam ditionibus lingua graeca esset propagata, plebis
tamen maximae parti erat incognita, et ideo versio arabica necessaria. Rusmodi versionem 1. quatuor evangeliorum Saeculo IV. aut PriuS esse factam, non
quidem e verbis biblicis Corani, sed inde colligere licet, quod serius in Syria et in Aegypto nonnisi reliquorum Ν. Τ. librorum veret neSarabicae Sunt exaratae, non autem DVangeliorum, quorum itaque Versio antiquior erat adoptata. Versionem hanc promanasse e textu
graueo, docet accuratior hujus repraesentatio, Si ordinem vocum et etymologiae graecae imitationem Spectes; idem patet ex erroribus qui nonnisi ex Originali graeco apte explicantur. Sic V. g. Vedior
Vprsio aethiopica imperfecte edita est a duobus clericis apthiopicis, qui manuscripuim Romam attulerant, Romae 1548. et i519. 2 tona. l. In titulo edit res lingua aethiopica lectores ita alloquuntur: -O patres mei et fratres moti nolito sinistro interprutari menda istius editionis ; qui Pnim impresserunt. nesciverunt legerp. nos autem nescimus imprimer . Itaque juverunt nos et nos juvimus illos. sicut e cus e cum juvat. Ι'roptorea ignoscite nobis et illis. - Post actus Ap. legitur: -Ista acta Apostolorum maxima Ox parte versa sunt Romae e lingua Romana et graeca in Rethiopicam propter defectum archetipi; id quod addidimus vel omisimus. condonate noliis. vos autem emendate illia I. Textus hujus editionis transiit in polyglotta I Anulinensia. et in nonnullis pinsendatus in oditionem: Novum testamentum aPthiopi e cum versione latina Duillei Loniisti ab Edm. Castello recognita. Ibondin. ii l. fol. - Singuli libri a pluribus prelo sunt suhmissi. Versionis aniliarica nonnisi fragmentum ov. Lucas innotuit. Cfr. .I. E. C. Selimidt: Boitrae gur ΚenninisA dor aniliarischen Upbersetetvng in seiner Bibliothsili fur Eritik. kxe se und Κirchon schichte I. Part. p. 307. SPqq. Cis. Theodoret. h. e. IV. 23. Socrat. h. e. V. 36. Soaomen. h. D. VI. 39.
106쪽
Luc. 3, 1. Vocem τε reaeror νως reddidit per: dum esset princeps super quartam partem Galilaeae, Itureae etc.; Mi. 22. 4. loco κωι τciamaret legit κπιασισιοι; ur. 4, tu. αἷς πορευ ιενοι loco εἰς πορεν si ενοι; JO. 5, 2. VoceS graecae: ε i etὴ προμ-κὴ κολν εβ, γρα retentae Sunt. 4 extuS graeci familiae erat orientalis. Versio haec serius mutationes varias subiit e verSionibus Syriaca et coptica, quarum
antiquitatu in re critica min0ri S est momenti Post Multam edis mortem dynastae mostumici imperium Suum igne et surro et co cum Successu dilatarunt, ut populis devictis vel linguam Suam obtruderent. In Syria, in Aegypto et in Hispania lingua vernacula in cultu quidem divino retinebatur: ast vulgus illius brevi ignarum in vitae quotidianae commercio ara hice loquebatur ideoque in terris nominatis versionis arabicae neceSSi taS est orta tum ad interpretationem versionis patriae antiquioris in praelectionibus ecclesiaSticis, tum ad usuS privatos. Et reapSe non rari Sunt codices Syro-arabici, copii -arabici et latino-arabici. In Specie veri 2. Verato immediata actuum, epistolarum ut apocalysSes S, quae in Parisiensibus et Londin. polygluttis continetur, ob peculiaritateS, qualeS in evangeliorum versione prius nominata non inveniuntur, alium prodit auctorum et probabiliter Cyreneusum; nam ad verbuAct. 2, 10. Cα μερο et i ς σιβύνὶς κ ara KDρῆνDν adjecta eSt gloSSa: Dregis in Africa, quae nobis λλων λ tD; procul dubio etiam serioris est originis. 4 extus est familiae Constantinopolitanae, Vario autem
3. In Erpenti editione Ν. Τ. arabica anni 1 616. continetur verSio actuum, epistolarum Pauli, Jacobi. I. Petri et Ι. Joannis, quae ex Syriaca Peschito promanavit. II. ut ΙΙΙ. ep. Joannis, II. Petri et illa Judae cum Verai0ne Syriaca Seriuri jam concordant, jam ab ea di Scedunt I apocalypSi S e textu coplico verin uSt. 4. In codice copticu - arabico PariSiensi nr0. l7. in legitur versio arabica evangeliorum e textu graeco usitata s supra 1. 3 et epistolarum
5. In Hispania, cujus plures provinciae ab Arabibus inde ab
anno Til. erant occupatae, Joannes Hispalensis e textu latino A. Hi ronymi arabimin adornavit venionem, quae autem prelo nondum ret
Codex arabicus in caes. biblioth. Viennae Lambes. Νr. 31. in mar ne et inter lineas solitos diversarum lectionum designat per: Syrus. Coptus, Rutulus; et codex l arisiensis Νro. 27. 3 continet adnotationem. eum ex optimis exemplaribus syris, ru Inenis. cOptici R et arabicis eSse emendatum. - Εditiones: Evangolium sanctum Domini nostri Jesu Christi conscriptum aquatuor Evangelistis sanctis. i. e. Matthaeo etc. Romae in typographiaMedic. 1591. sol ., aliora vico I 619. et tertia cum vers. lat. 1774. Editio secunda transiit in poly-glotta Paris. et in Lundinsensia. - Novum I N. .I. Ch. Tostamonium strabice. exb blioth. Loidougi odente Τlioma Erpenio Leid. I6IG. - Novum test. 8yr. et arab. text. cars iuri. uom. 1703. sol. ' Mariana de rebus hisp. VII. 3. : . Joannes Hispulongis praesul divinos libros lingua ui abica donabat utriusquo nationis saluti consulens. quoniam strabicae linguae multus usus prat Christianis aequo atque Mauris; latina passiin ignorabatur.'
107쪽
Inter Stirpes Gothicas, quae Saeculo II. p. Chr. e Scandi navia migrantes usque ad Pontum euxinum et ad Danubium inferiorem penetraverant, religio christiana mature egit radices et fecit progreS-Sus. Primi evangelii Draecones inter Gothos erant Sacerdotes christiani, quos Caracalla ut praecipue Gallieno imperantibus in Asiam minorem et in terras trans Danubium irrumpentes, captivOS abduxe-
et fidei sγmbolum subscripsit. β Uthlas, circa annum 348. illius su cuswr, , cum princepS Gothorum ethnicus anno 355. fidelium gregem Severe Persequeretur, ConStantio imperatore annuente cupioins turbas trans Danubium doexit in Moesiam et I hraciam, ubi eis domicilia erant concesSa. Idem Ut os, cujus ingenium et eruditio celebratur , et qui summa auctoritate gaudebat, gregum suum ab Orthodoxa fide ad Arianismum aut saltem ad Semiarianismum abduxit; idem vero etiam characteres literarum guthicos invenit, et praeter alia Scripta graeca et latina V. et X. T. in linguam gothicam transtulit. 4Fons hujus versionis erat textus graecus; nam 13 Gothi Saec. IV. sedes in vicinia Byrantii habebant, ut Ulsitas frequenter ad imperatores graecos ablegatus est. Extra dubium vero illud collocatur 2) per textus ipsius indolem; etenim auctor etymologiam vocabulorum graecorum exprimere Studet; Sic Mr. 12, 33. vocem ὁλοκυντ υ- ματα reddit per est brunStim: Jo. 7, 2. rei πιπία per haletraStoeinS;Jo. 10, 22. εγκαίνια Per innjugita. Praeterea erroreS quidam in vertendo commiSSi non explicari poSSunt, nisi e permutatione vocabulorum graecorum. Sic JO. 10, 6. versio habet gadaubida betaubet pro usiallida gestillet), quia verbum πεπληρο αεν cum remo ρcsMν permutavit. - ΕSt itaque versio haec immediata e textu bygautino, Successu temporis autem etiam assumtae Sunt lecti oves e vertione latina, quod nonnulli jam ab Ullita factum esse Suspicantur. HucuSque Sequentes hujus versionis codices inventi sunt: 1. Codein amen eus ideo Sic dictus, quia majoribus literis uncialibus venustis et argenteis in membrana tenuissima coloris purpurei in dio scriptus est. I incae primae Singulorum evangeli 0rum et
prima linea cujusvis peric0pae litoris aureis scripta est. In multis locis mutilus in kliis 188 dimidiam circiter partem evangeliorum hoc ordine continet: Matthaei. Joanni S, Lucae et Marci Codex hic, sub finem saeculi IV. aut initio V . scriptus in Italia, asservabatur in Uestphalia in abbatia Werden. in bello vero tricen-
108쪽
nali Pragam delatus est. Micropragii anno li 48. a Suecis Occupata cum aliis rebus pretiosis incidit in manus Κoenigsmarkii, qui illum Stockholmium misit, ubi in bibliotheca regia repositus, Serius vero in Belgiam delatus est, ubi eum Magnus-Comes Gabriel de la Gardie ab Isaaco V0ss, qui eum a Christina regia probabiliter dono acceperat quadringentis imperialibus emit et Universitati Upsalensi custodien
2. In hGGot ea GuAlpherbisana in codice rescripto, qui origines Isidori Hispalensis continet set saec. circiter IX. Scriptus est, inventu Sunt fragmenta gothica, et quidem epistolae ad Romanos. η3. Angelus Moy anno idi T. in bibliotheca Ambrosiana Mediolani sub homiliis Gregorii M. in Εκechielem saec. VIII. Scriptis invenit
latentem textum gothicum s. Pauli epi Stolarum, excepta ep. ad Hebraeos. In alio manuscripto commentariorum 8. Hieronymi in Isaiam e saec. IX. detexit epistolarum Paulin. fragmenta exceptis illis ad Rom. et ad Hobr.; tandem invenit duo fragmenta evangelii Matthaei. - Actuum App. epistolarum catholicarum et apocalypseos
huc usque nihil innotuit. δg. 66.
Archiepiscopi Iauruacuusos saec. IX. religionem christianam felici successu praedicarunt in Moravia, et ipse dux Monymis eam S cepit. Quum autem inter Rastialaum . illius SuccesSorem, et Ludoricum, Germaniae regem, discordiae essent enatae: germani evangelii praedicatores ab ulteriori accessu in voraviam sunt prohibiti; cumque Rasti statis cognosceret, Constantinum . Phili Ophum cognominatum, inter Kagaros, stirpem flavicam, seliciter praedicareeVangelium, missis Constantinopoli in legatis hunc ab imperator putobat ditioni suae doctorem. imperator precibus ejus annuit, et ann0 863. Constantinus, mutato nomine suo in illud Cyrsiis. adscitο- quo in laboris socium fratre Methodio iter et opus aggreSSus est, et statim de alphabeti inventione atque de M. librorum versione cogita-
Editus est sub titulo: uuatuor D. N. J. Ch. evangeliorum v rcioneS Perantiquiue duast. gothica ficit. et anεlosaxonica, quarum illam ex celeberrimo codice argenteo nune primum deprom sit Urane. Junius. hanc autem ex codd. mss. collatis rocudi curavit Tliom. Mareshallus. Anglus. cujus etiam Observationes in utramque versionsem Rubnectuntur. Accessit et glosRarium mihi uni opera ejusdom Frane. Junii. Dorire liti 1665. 4., Amstelodami l6 M.: - cura ot studio Georg.
1839. Omnes versionis eothicae reliquias collectae et oditas sunt in opere: Ut filius. Veteris et Ν. Τ. vprsionis gothicae fragmenta, quae supprsunt, ad fissem codicum castigata. latinitato donata. adnotatione critica instructa, cum glOgsario et graminmatica linguae mihicap. conjunctis curis ediderunt H. C. de Gabelenta et Dr. J.
109쪽
patria, Joanne VIII. annuente ea Sub conditione, si in conventibus sacris ante lecti0nem flavicam legeretur textus latinus, in ritibus vero sacris litigua latina adhiberetur. - Versio itaque flavica altera
parte saeculi M., et quidem e t tu fraeco Con tantinopolitano est coniecta.
glosaxonibus religio christiana praedicata est per Augustinum aliosque ordinis S. Benedicti sodales, a Gregorio M. Saec. VI. in Angliam missos. Quis autem versionem hujus idiomatis adornaverit, incertum est, imo utrum verSio, quae ad nos pervenit, eadem Sit cum antiqua, adhuc dubitatur. In eo tamen Omnes conSentiunt, VerSiOnem hanc non esSe immediatam, sed e VerSione latina Antehierony-
C, Do ollatia Patrum ot conciliorum.
Antiquissima textus Sacri monumenta sunt citata Patrum graecorum uSque ad Saec. IV.; nam s8. librorum exhibent fragmenta, quae aetate vetusti SSimOS codiceS nDStr0s Superant. Attamen etiam Seriorum Patrum citata, quatenus vere talia sunt et per librarios non corrupta, de iuxtii certae aetatis et regii uis testimonia edunt. Vere citasse cenSenduS est Pater, Si textum Sacrum exp0nit, Si docet, rusu-tat, praecipue si effata biblica allata sunt longi0ra, aut si in iisdem locis asserendis nunquam variatur. Quod attinet Patres Apostolicos, rurissime textuS verba accurate
D rowsks: Cyrill uud Mothodius. die Slavonapost ei. Prag Ibra. Dr. Gingl: Dis Νlavsen apostet Cyrill und Mothud. Leitui. 1η57. Utr. Baron. Annalos secl. ad Run. 8 . Codices usersionis hujus sup rstites et editioves praecipuas descripsit D broWay in codicum N. T. catalogo IV.. editioni altori et tertiae Griosbachii praemisso. Primo odita sunt quatuor evangelia iii 4 ' in Wallachia l5l2.. Utinae 157. 3. et Mos tuas 1 Ii4.; duin totius s. scripturae editionos prodierunt Pragae I 570. Ostrogii 1581. Nos tuae I ii;3. et Iibl. Beceutissima aetate sedita sunt duo evanu liorum manuscripta e saec. XI. quae ad uSuui criticum majoris sunt momenti. Unum eorum lingua russica habet titulum: Ostromiri exaugelia ann. Iubii. 10 ,7.: in margine inferiori textu graeco et explicationibus grammaticis pqt munitum. et oditum a Vo-tolio . Petropoli rela. Alterum titulum 6xhilisti: Evangelia flavi a. quibus olim in regum Franc rum Oloo Sacro in gelidorum solennibuη uti sol bat ecclesia Remonsi s. vulgo-Texte du Sacro. ad Oxemplaris similitudinoin deseripsit et edidit Silvestre, ordinis s. Gregorii M., uuiis e praefectis, i utet. Paris. 18όA. - dex hic circa annum 10 . scriptus est Sagawas Boii morum. Serius in Dionasterium Εnimatantinum Pragae delatus ot doniquo Rhonium. Utriusque codicis editi textus descriptus. psenes Se positus et prelo submissus est A W. Idant a Pragae 1μII. ' Quatuor evangelia edita Aunt a Parhur Lond. i571. . a Will. d'iste Lond. li; ., conjuncta cum versione Gothica a Franc. .Iunio Dordraci 1665.
110쪽
reserunt, sed e memoria libere citant, quod etiam de s. Justino Martyre valet. Inter Patres vero ut scriptores eccl. subsequenteS respectu critico memoratu dignissimi sunt: Clemens Aleae. et s. Irenaeus e Sa culo II.; Or0enes, Hippolytus, Greuortas Thaumcisumus M DAnysius Aleae. e Saec. III.; μιαί- , s. Atuanasias, Cyrillus meros. , s. οὐ phrenias, s. N hramus Syruκ in operum ejus versione graeca perantiqua), A. Basilias, Greuorrus Ny . et Greuorsus Naamna., s. Chryso9tomus, DMyruus Aleae., Theodorus Monsti t., TIeodoretus et Lῖ. rus Pelusiota e Saec. V.; Andreaa Cappadox, Joannes Dam cense,
Arethus, Oecumensus, Theophylactus et Guymias rigahentis e SRec. VI. - XII. Huc etiam pertinent citata in conciliorum graecorum actis. Patres latini communiter usi Sunt versione, qualis in eorum ecclesiis erat adhibita; ipiare eorum citata ad id inserviunt, ut conditio versionum latinarum pro diversitate temporum et locorum diversa immediate cognoscatur; quod si autem, ut Tertullianus, S. HieronymuS et S. Augustinus, nonnunquam, ut lectiones certas latinas probent aut improbent, ad codiceS graecos provocant: de textu graeco immediatum perhibent testimonium. ARTICULUS II. g. ias.
1. Criticae eSt, textum Sacrum ope certarum regularum Originariae puritati restituere, seu e lectionibus variantibus locorum veram determinare.
Lectio dicitur quaevis vox, quae in pluribus vel paucioribus textus monumentis occurrit, et in se spectata originariam esticere potuit textuS partem. Lectio vera seu originaria est illa, quam primitivam textus partum constitui SSe curto probari potest. uuae lectio sit originaria, est quaestio lacti, testimoniis ergo historicis dijudicanda. Attamen non respuenda Sunt argumenta interna, idque praecipue ibi, ubi testes in diversas abeunt parteS. Quae itaque Sit lectio originaria Seu vera, probatur testimonii S externis, i. e. codicibus, versionibus et citatis Patrum. et criteriis internis. Conjecturis eriticis et dogmaticis Se nequit locus. Conjectura critica vocatur lectio, quae neglectis testibus proprio inarte textui obtruditur; conjectura dogmatica eSt formatio textus o solis rationibus dogmaticis contra teSteS facta.
De usu Patrium critico esr. Nili. : X. T. prolemni. p. XXVIII. seqq.: ries-bach do codicibus Origonianis Halae iii l. p. seqq.; Vater: Spicilegium Obser
vat t. ad usum PP. graecoruni in crisi Ν. T. pertinentium, Regioinoni. 18l0.: S liol2: Ν. Τ. I. prologom. p. LXXXIX. seqq.: Edsel: Collatio critica locorum N. T.. quae in actis conciliorum graecomini laudantur. Argent. lμ11.