장음표시 사용
111쪽
2. Secundum criteria inturna ante omnia lectio in se spectandaeSt, i. e. e contextu, in quo est posita, examinanda. Vox aut formula. quae relate ad reliquas orati0nis partes nullum plaue fundit sensum, non lectio, sed vitium graphicum est dicenda. Si plures lectiones aptum praebent senSum, nil auctorem recurrendum eSt et indagandum, num hic pro peculiari sua conditione hoc aut illo modo scribere
potuerit aut consueverit. Lectio autem, quae in se Spectata et ad auctorem relata bona invenitur et concinna vocatur, nondum vera eSthabunda; nam etiam plures ita comparatae i. e. cuncinnae esse pOS-Sunt. - Si in quodam loco lectioiam concinnae plures adsunt, inter Se invicem conferendae Sunt examinandumque, num sors una et quaesit illa, e qua vel mechanice, vel deliberate e causiS Sive hermone licis sive dogmaticis reliquae oriri poterant. Hoc respectu scoli. ζ. 50. 5l., valet regula critica: Inter lectiones variantus grammatice. rhetorice, exegetice. archaeologice, dogmatice facilior orta est o disticiliore. Quodsi talis invenitur lectio, e qua ceterae ortau cogitari ΡοSSunt, haec, etsi non certitudine, originalitatis tamen praejudiciugaudet.
3. Uti alias, ita etiam tu re critica testium axi opistiam pr0bat
dexteritas et sinceritas seu fides id reue), dexteritatem vero antiquitas; nam textus in genere eo purior est a mutationibus senSim enatis, quo antiquior. Ob antiquitatem plurium Patrum citata et versiones quaedam praeserendae sunt codicibus, et inter hosce Alexandrini constantinopolitanis. Attamon ab antiquitate monumenti probe distinguenda est vetustas textus; codices enim recentiores plerumque descripti sunt ex antigraphis multo antiquioribus. Cum veru noantiquissima quidem monumenta ab omni mendo sint immunia, imo cum longe plurimae lectiones variantes Saec. II. et III. ortae sint: non sufficit antiquitas, Sed simul et magis quidum sinceritas seu fidus, a testibus in textus propagatione observata, respicienda est. Certissimum fidei criterium est consensus; nam hic locum habere non posset, nisi testium quivis idem factum. textum prae oculis positum, Sincere retulisset. Omnes errasse in iisdem locis aut textum mutasse, valde improbabile est, imo omnem fidem transcendit; etiamsi enim jam in primo apographo in certis l0cis textus originarii mutationes eSSunt ortae: . caedem tamen non in omnia reliqua exemplaria tranSierunt, quum a protographo non unum Sed plura prodierintup0gmplia. Hinc lectio omni cum certitudine vera habenda est, quae Omnium testium consonsu nititur. -- Sat firmum fidei criterium est etiam plurium consensus contra pauciores; nam minus ver0Simile eSt, iisdem in locis errasse aut mutasse plures, quam pauciores. Hinc quo major est testium consentientium numerus, eo firmior eorum
fides. In hac tamen pluralitate aestimanda non Promiscue singula tuX-ius Sacri monumenta numeranda Sunt . quia Secus testeS aegVptiaco-
Occidentales a constantinopolitano-orientalibus, utpote longe pluribus, sere Semper Vincerentur; sed lectio potior cujusvis familiae juxta numerum testium usque ad saeculum IX. doterminanda est. et dolii cum lectione alterius sumiliae conserenda.
112쪽
ls 4. In longe plurimis textus sacri partibus trinnia monumenta consentiunt, ita ut in hi Sce dubio prudenti non sit locus. In reliquis Sequentes casus locum habere possunt et canones critici observandi
a) Utriusque familiae monumenta longe plurima consentiunt in eadem lectione. - Hoc in casu pluralitati palma tribuenda est, pra sertim si reliqui perpauci testes ipsi non concordant, aut si ex aliis locis constat, e0S in propagando textu familiae suae admodum libere
bi Ι'nius familiae omnia m0numenta et alterius pavea eandem lectionem habent, reliqua in alia lectione consentiunt. - Minus libe tatis et proinde plus fidei in prioribus supponendum est, ideoque priorum lectio praeserenda. ci Unius familiae testes eandem lectionem tenent, cum his consentiunt nonnulli alterius, reliqui vero hujus familiae inter se invicem non conSentiunt. - Ιdem valet, ut in praecedente caSu. d) Quaevis familia aliam lectionem exhibet, qui est casus rariS- simus. - Criteria interna consulenda Sunt. e) Non tantum una familia ab altera discedit, sed etiam ipsa utriuSque m0numenta non concordant. - Utraque familia examinanda est, et utriusque lectio ratione habita testium et internorum critet torum potior determinanda; dein hae lectiones denuo inter se
invicem conferendae. ARTICULUS m.
De editionibus textuS graeci. g. 70.
Per editiones principes intelliguntur primae. quae e Solis codicibuS prodierunt, et quidem 1. Eritio c om utensia seu Alcalensia 2 polymotta, Mornata curia, auctor, fate et ymntihus Francisci Aimonia. δε Conoros, Hispaniae Cardinalis et ministri. archiepiscopi Tolosani, ex ordine S. Francisci, qui utriusque foederis codices undequaque magnis sumtibus sibi comparavit , et eruditos ad hoc opus perficiundum praemiis determinatis provocavit. Initium factum est anno 1 2., et Ν. T. diel U. Januarii 1514., integrum Voro opus sex voluminibus in fol. con- Stans anno 1 Al T. . quatuor menSibuS ante auctoris mortem finitum venale autem ante annum 1520. in ipsa Hispania non expositum, quia Leo X. P. R. ejus publicandi veniam non c0nces8it: exteris ante anuum ib21. plane non innotuit. Impresin sunt 600 exemplaria, et integrum opus 50 000. aureorum constitit, cui summae impendundae Par n0n erat, nisi qui redituS habebat regis et indigentias monachi
i Complutum antiquum sest nomen rivitatis Aleatast ilo II 'naros
113쪽
- Usi sunt editores, ut dicunt, codicibus Heae δίιVotheca apostolseu antiquissimi S a Leone X. concessis: Sed cum Leo brevi ante finem editionis X. T. pontifex esset electus, dubitare licet, num ejusm0di codices multum sint adhibiti, nisi sors prius jam, cum Leo adhuc Cardinalis esset. sint suppeditati; dein quod codicum illorum circiter decem, qui excepto Rhodiensi quodam non nominantur, antiquitatem attinet, haec pro usu loquendi illius temporis relative intelligendaeSt; nam textus graecus talis invenitur. qui potius cum recentioribus e saeculo IX. us tuu ad XIII., quam cum antiquissimis consentiat. Nonnullorum eonjectura textum graecum e Vulgata latina ab editoribus esse immutatum, omni fundamento caret; lectiones codicum Suorum. Iliae cum Vulgata concordant, praeferebant quidem; quotiescunque vero illae contra Vulgatam eonSentiunt, eisdem praerogativam tribuebant, ut dissensus frequens textus Compluteusis cum Vulgata luculenter ostendit Juxta lineas textus graeci spiritibus carentis et accentuum loco lineola muniti versio latina ita poSita est, ut voces tam graecae quam latinae sibi respondentes eudem alphabeti litera sint designatae; ubi in graeco quaedam adsunt, quibus in versione latina nihil respondet. desectus, Sicut et vacuum in sine linearum spatium per Signa, quae anguium sormam reserunt NἰII;), est notatus. Ad finem additum est lexic0n graecO-latinum in usum tironum. Tomus Sextus, qui N. T. complectitur, titulum habet: Novum Testamentum graece et latine in academia Complutensi noviter impreSSum. Praeter praefationem graeco - latinam praemittitur epistola S. Hieronymi ad Damasum: DNorum Om, etc., Eusebii Caes. epistola ad Carpianum de canonum usu, dissertatio Euthalii diaconide vita Pauli Apostoli, denique synopsis isagogica S. Scripturae S.
Athanasii. Transiit haec textus editio in polyglotta AntWerpiensia 1569. et in Parisina liJ57.
2. Gisgones D AM , si Erasmi Rostero fatos, et quidem tres priores, quae ante Complutensem annis 1516. 1519. et 1522. prodierunt; nam ad quartam l527. et quintam 1 535. jκm haec adhibita St. Erasino, qui excitatus a Frobento. bibliopola Basileensi, magna cum festinatione et non minori saepe libertate uiliti oves Sum primas adornavit et Leoni X. de Ecavit, pauciora adhuc praesto erant Subsidia, quam editoribus Complutensibus: nam se nonnisi quinque codicus adhibere potuisse, ipse latetur, et hi erant recentiores lamiliae Constantinopolitanae. Usus est in evangeliis praecipue codice Basileensi B. VI. 25. ScholZ 2. in stelibus et in epistolis codice Basileensi B. IX. acl. 2. Paul. 2. i. quibuscum nonnunquam contulit Basileensem B. X. 20. act. et Paul. 4. denique manuscriptis latinis. Codex Reuch lini, e quo apocalypsis desumta est. non RmpliuS e0mparuit. In editione secunda 300 circiter locos correxit , etiam in tertia emendationes suscepit . nihilominus tamen labor ejus minoris
erat momenti. Cis. Dpr Cardinal tamenos voti C. .I. Hesele. Tubing. lηII. pag. 120. Seqq. Hujus praeelari operis altera editio prodiit 1851.
114쪽
Praeter repetitiones frequentes textus a X iniene et ab Erasmoediti huc praecipue pertinent: i. Hlisian heris es threns, lupographi Parisiensis quinque quarum nonnisi tertia Parisiis 1550. Mi. 3 est memoratu digna. Haec ex Erasmi quinta promanavit, sed etiam Complutensis et 15 manu scripta tum Parisiensia tum Italica collata literis ti, g, r etc. deSignata et eorum lectionuS variantes in margine notatae Sunt. Inter codices erat cod. Ii uvv. et act. et codex L evangeliorum. - Prima
Roberti Stephani editio. cujus fundamentum erat Complutensis, P diit 1546. forma 12. et habuit nomen semir'λαμ a verbis praelationis initialibus: ἡ miri icam reuis nostri optimi et praestantiassini Priscὐhia lia,eralitatem altera Paris. 1549. sor. 16. est repetitio primae emendatae; quarta Genevae) i55 l. repetitio tertiae adhibita versione latina Erasmi et Vulgata, et omnium prima continet capitum nostrorum divisionem in Vel SuS. Licet Stephano abundantiora et meliora praesto eSsent textus subsidia. ob principiorum tamen criticorum desectum parum ausus est discedere a textu per praecessores ejus edito. 2. Edissones Theodori Borae quinque sannis Ib65. 76. 82. 88. et 98. cum versione Vulgata, cum versione propria et cum adnotationibus criticis atque exegeticis. In prima editione pro iundamento posuit Stephani tertiam, ad quam emendandam adhibuit Compluten- Sem et manuScriptum, cui Robertus Steph. variantes e io codicibus adjecerat: in editione secunda ipse contulit codicem Cantabrigiensem D et Claromontanum Ii, porro versionem syriacam Viennae 1555. editam. in actibus Ap. et in utraque ad Corinthios epistola arabicam: ad tertiam et quartam alium milicum et citata Patrum graecorum atque latinorum in subsidium vocavit. Haec editio saepe repetita late propagata mi et approbata.
Lugduni Batavorum, anno l624. elegantum Ν. T. editionem ex om-cina sua prodire fecerunt, ut inScriptio dicit, ex regiis aliisque optimis editionibus haustam et cura impressam forma i6. - Per editiones autem rugias nonnisi illas Roberti Stephani, praecipue tertiam. et per alias optimas editiones illas Begae intelligendas esse, inde clare patet, quod omnes luctiones, in quibus Elgeviriorum editio a Stephani tertia discedit. in illis Begae, et quidem vel in textu ipso, vel in margine ut variantes nutatae inveniuntur; hinc Bega pater est textus recepti, proavi autem eju8 Suni editiones principes; nam, ut Diuiliam by Corale
115쪽
diximus, Bega secutus est tertiam editionem Roberti Stephani, hic quintam Erasmi, qui ut illo textum Complutensem adhibuerat. Exemplaria hujus editionis ob typi elegantiam et formae commoditatem adeo celeriter coemta sunt, ut anno 1633. aliam curare cogerentur. In hujus jam praefatione Elaevirii non erubuerunt textum
suum appellare receptum dicentes: is Teium eryo labes nunc Momnibus receptum, ta quo nia a Gmutatum aut corruptum damus.
Qu0d quidem hyperbolice et arroganter dictum eventu ita comprobatum est, ac Si a Vale Set pronunciatum; nam ab hoc tempore usque ad annum 1735. textus ille Saepe prelo submissus multis millibus exemplarium longe lateque diffusus et vulgo receptus appellatus
est. IIunc textum editores Seriores diversis modis exornatum commendarunt. Sic Amstelodami Stephanus Curcellaeus illi lectiones variantes adjecit ex editionibus principibus, e codd. Cantabrigiensi Claromontano et Alexandrino, e codice quodam Magarini Cardinalis collectas additis locis parallelis anno 1658., et lectiones, quae ipsi probabiles videbantur, textui inseruit anno 1675.; UetStein et Slimith, bibliop0lae, vemione Ariae Montani eum ditarunt; in Gallia
Marinus Dratorianus elegante sua editione Paris. 1628. eidem ad clerum paravit aditum. g. 73.
οὶ Eclitionea antiquiorsa aut textus rectepti cum asparatu critio .
Quum textus roceptus ob genuinitatis praejudicium per longam annorum seriem universali sere gavi Sus emet approbatione, exsurrexerunt demum viri eruditi, qui detectis antiquioribus sacrorum librorum monumentis illius vitiositatem agnoscerent et eum honore indebito privare studerent. Hunc in finem per collationem antiquorum monumentorum apparatum criticum parando ad textum sacrum originariae puritati restituendum Suas contulerunt parteS. Hac ratione bene meriti sunt: 1. Priamus Wiatonias, episcopus Chestrensis qui in pol SH0tia Iam dinensi totius A. Acripturae editione anno l657. in textu Ν. T. Stephani tertiam fundamentum posuit, eique variantes lectiones e codice A collatas Subjecit. Sic N. T. graecum comparuit una cum Versione syriaca strabica, aethiopica et perSica in tonio V.; in tomo VI. vero variantes e margine editionis Stephanicae. e codice Cantabrigiensi et Claramontano et e l4 aliis manuscriptis rocentioribus nondum collatis, nec non lectiones Veloianae exhibentur. i2. Joannes Feliaua, serius epiScopuS DX0niun Sis, qui imprimendum curavit textum Curcellaei. hujusque apparatum criticum auxit
3 Lectiones Velegianas nomen suum habent a Petro Fraxardo. marchiono de Veleg, qui illas e sedecim codicibus grapcis collegisse credebatur. quum tamen non essent. nisi lectiones versionis VulgataΘ in graecum translatae. ut clarissime dΡ- monstravit Marsh Ηρrbertus in adnotationi lius ad Michaelis introductionem in X.
116쪽
lecti0nibus variantibus codicum nondum collatorum. in Specie e duobus Dublinensibus set quatuor gallicis, e 20 codicibus Romanis inter quos cod. B) a Caryophilo collectis. ut illis versionis gothicae et cop-licae, atque opus suum edidit Oxonii l6TA. eum in finem. ut ostenderet, non obstantibus lectionibus variis s. scripturae auctoritatem non minui. - Munitis ejus motus 3. Joanne, M usus, theologus Oxoniensis, artis criticae vere peritus, 30 annos textui X. T. recensendo dicavit. codices multos ipse contulit ct ab aliis conserendos curavit, eorum aetatem, Patriam proprietates nec non asservationis i leum in protegomenis accuratius indicavit, eos certis numeris designavit sicque effecit, ut lectiones quae prius pro majori codicum numero Seligebantur, secundum antiquitatem, patriam et fidem testium rectius determinando par esSet. OmneS fere versioneS antiquas et opera Patrum conSuluit, et qua
cunque notatu digna invenit, i. e. plus 30 lectionum variantium editioni tertiae Stephani adjecit. Dpus suum quatuordecim ante mortem diebus edidit Oxonii l707. fol. Textus ejus N. T. cum apparatu critico locupletato serius bis adhuc editus est a Lud0lpho Κlister Lipsiae Ii 10. et 1723. sol. Prologomena uillit sula prodierunt cura Dan. Salthenii Regiomonti li34. 4. . et lectionibus ejus variantibus addita collatione codicis Viennensis Lambec. 28. usus est Gerhardus Mastriclitensis in editione nova Curcellaei, cui adnexa est theoria critica G canoneS comPlectens. g. 74.
E lectionum variantium collectionibus. quae studio et labore virorum prius laudatorum ex antiquis monumentis erant factae magis magisque enata erat persuaSio, textum graecum, qualis exStabat in diversis editionibus inde a Complutensi usque ad illas textus recepti, non ea gaudere fide et auctoritate, quae eidem hucusque erat adscripta, cum sontes non essent. nisi codices recentiores. Quare viri periti ope apparatus critici exstantis et juxta certas regulas textum ipsum emendare coeperunt illis in locis, ubi manifeste erat
1. Initium factum est a doanne Atherio Benset, theologo UurtembergenSi, qui muliorum annorum studio apparatum criticum Millii lectionibus variantibus 22 codicum nondum collatorum tetiam cod. C locupletavit, magna cum diligentia monumenta antiqua vereionis Italae et Vulgatae contulit, et collationem versionis copticae atque armenicae a La Cr e factam adliibuit. t inanium primus certorum testium affinitatem detexit, ideoque eosdem in duas familias distribuit: in africanam et asiaticam. Eam Secutus est normam criticam ut lectionem difficiliorum ac duriorem praeferret suciliori et molliori. et ut praecipuum momentum tribueret lectionibus codicis Alexandrini et antiquae versionis latinae; attamen, excepta apocalypSi nullam lectionem in textum ipsum recipere ausuS est, quae non inV Diuitiam by Corale
117쪽
niretur tu quadam editione antiquiore. Textum si e recensum prodire secit Tubiugae l73 l. 4. cum lectionibus selectis in margine inseriore. quarum majorem vel minorem probabilitatem literis α, β γ. J. ε designarit. Sequitur apparatus criticus eum principiis eriticis et cum epilogo apologetico.
2. Matinos Iae inos, is, Basileensis l7543. jam prius Basileae . dein in itineribus per Holluuiliam. Galliam et Angliam
praecipuos codices notos perlustravit. et multos alios. ut codicem C. E exv. Ε et F epist. Paulin. . Η apocal. , nec non versionem Philoxenianam primus contulit et propositum copii, textum criti eum juxta principia sua edundi. eumque protegum uni S anonymis anno 1730. annuneiavit. ast 20 domum annis elapsis publici juris facere potuit. Cum enim Basiline Socinianismo lavere videretur, munere suo diaconi privatus, ab Arminiis vero Amstelodami receptus et eorum gymnaSii praeceptor nominatus est; ast ut prius in patria. ita nunc Amsteludami theologi eum haereseos suspectum habentes Db-Stiterunt, quominus textum juxta regulas proprias immutatum ederet. Quare Wetstein textum receptum etiam apocalypseos recudendum fecit finem vero suum stysequi nitebatur, dum vocibus in textu mutandis lineolam - adponeret ut inferius lectiones a se probatas collocaret. In columna cujusvis paginae secunda positae inveniuntur lectiones variantes cum designatione sontium, et eas Sequuntur notae exegeticae cum locis, quae ad illustrationem inserviant . potitis escriptis profanis Graecorum, Ialtiliorum et Judaeorum. Licet sano judicio obstarent praejudicia rius contra versionem latinam: in protegomenis tamen suis omnium primus codices Signis nunc usitatis notavit et aptu descripsit, ita ut succeSSorum suorum negotium facilius redderet. Opus suum cum protegumenis paulo immutatis edidit Amstelodami 1751. 52. II. tom. fol. - Τextum
receptum juxta principia Neistenti immutatum edidit G. Borvem Londini 1763. 2 volt. 12., et altera vice 1772.3. Criticae Ν. T. nova aera incipit cum Jo. Iacobo Gri bach, professore Hallensi. dein Jenensi, qui apparatum eriti cum Wetstenti repetita collatione codicum A CD GL al. auxit, et scripta Clementis Alexandrini et Origenis singulari diligentia perlustravit. Divisionem
textus monumentorum in familias a Wctstein neglectam in suo recensionum systemate magis, non tamen sat feliciter excoluit et in textu
emendando adhibuit. Quod ob praejudicia theologorum lutheranorum et reformatorum praecessoribus non licuit Griesbachio contigit. nimirum textui recepto et cuicunque alii editioni antiquiori auctoritatem altiorem abjudicare. Nihilominus tamen, quia id aptissimum erege censuit. teXtum receptum fundamenti instar posuit. Husque lectionibus, quas salsas agnovit, minoribus literis substituit SuaS. alias minus probabileS certis signis notavit, et tu apparatu critico, qui alteram partem insoriorem cujusvis paginae occupat, varianteSeum fontium dosignatione posuit. A Woistonii praejudicio de monumentorum occidentalium latini ratione alienissimus in lectionibus dijudicandis principium secutus est: codicibus Alexandrino-palaesti-Diuit tred by Cooste
118쪽
nensibus et occidentalibus praerogativam esse tribuendam prae Constantinopolitanis. 4. Annis proxime Sequentibus apparatus criticus denuo auctus est a Christ. V M. Motthaei professore Mosquensi, aliquamdiu utS-nensi et Uittebergensi, qui 103 codicibus uosquensibus aliisque. lectionariis et commentariis collatis textum Ν. T. cum apparatu critico graece et latine i 2 volt. 8. odidit Rigae 1782- 88. Atrociter impugnavit Griesbachii recensionum systema praerogativas codicum Alexandrino-occidentalium, auctoritatem versionum et Patrum, in specie i rigenis, et textum e solis codicibus graecis restituere praetendit. Attamen antiquissimus codicum ab eo adhibitorum vix ultra saec. IX. uScendit; hinc textus ejus, ut ab illo Griesbachii discedit, ita ad textum receptum proxime accedit, et ad summum id praebet
emolumenti, ut formam cognoscamus. qualem textus incer in patriarcha tu Constantinopolitano et in circuitu nactu8 erat Franc. Carolus Alter, professor Viennae codices perluStravit Viennenses, Variantes indu excerpsit, et praecipuum eorum, e0dicem
Lambec. l. juxta editionem Stepliani primam immutatum typis excudendum curavit et in duobus voluminibus addidit variantes e 2l aliis codicibus Viennensibus, e verss. flavica coptica et latina collecto. et ad finem lectiones originarias codicis Lambecii indicavit. Opus hoc tribus volt. 8. editum est Viennae 1787. Andreas Bista, professor Havniae, in itineribus suis per Germaniam et Italiam codicum hic asservatorum accuratiores instituit collationes, hisce addidit lectiones variantes e manuscriptis Versionum syriacarum collectas a Georgio Chr. Adler Dano, qui Verai0nem Syro-Palaestinensem detexerat: porro adjunxit oxcepta Georgii Mol-denhauer e codicibus hispanicis et apparatus critici sic aucti primam partem, quae eVangelia complectitur. una cum tortia Stephani estitione prelo submisit Havniae 1788. Quia incendium L avniae exortum chariam ut typos consumsit, alterius partis nonnisi apparatuSeriticus edi potuit Havniae lit 38. Praecipuum locum in hoc opere Occupat accuratior ac plenior collatio codicis B et versionis syro-palaestinensis, cujus lectioneS ad occidentales propius accedunt. Nova textus subsidia critica partim a se. partim ab aliis detecta GHeshachstim permoverunt. ut textui recensendo denuo admoveret manum in editione secunda duobus volt. H. Italae Sax. 1796. et 1806. Editio haec priore multo emendatior praemissa habet protegomena Praeclara. quae inter alia theoriam criticam continent. et per longius tempus omne tulit punctum. ita ut textus ejus vel absque vel cum emendationibus lactis frequenter imprimeretur V. g. a Chri St. Κna9 P.
3 Primo prodiernnt: Lihri historici N. Τ. graeco. Pars prior. sistens synopsin
119쪽
107 J. S. Vater, Titiniann. Partis primae editionem emendatiorem et auctam curavit David Schulκ Berotini 182 T. 5. Magnum augmentum apparatui critico paratum est per in M. Ausustisum Schola, professorem Bonnensem, illii susceptis quatuor annis per Galliam. Helvetiam, Italiam, Palaestinam et insulas archi pelagi itineribus multa textus monumenta perlustravit nondum collata, et textum Suum cum apparatu critico edidit in 2 volt. iii 4. Lipsi ael 3 30. et 183 6. In textu emendando usus est methodo illi Gries-bachii plane contraria; nam monumentis familiae Constantinopolitano- orientalis genuinitatis praerogativam tribuendam esse Statuit prae illis lami Iiae Aegyptiacu-occidentalis, quia partim illa magis conSentiant, quam haec. partim in rariente, praecipue in Graecia et Syria vigilantia ecclesiae antistitum textus purior esSut Servatus, quam Alexandriae, lihi librariorum audaciae omnes habenae fuiSSent relaxatae. Eodem gradu itaque Scholgii textus ad illum Friderici Matthaei propius accedit, quo ab eo Griosi,stellii discedit. Ast de majori textus Alexandrini, si generatim spectetur puritate omnibus
peritis jam adeo persuasum erat . ut Schol κ fere nullius asSensum Sibi conciliaret. et ut in editione ejus non laudaretur nisi veritatis stinor, quo ductuS textum repraesentasset . a versione Catholicorum ecclesiastica Vulg. in toties discedentem. 6. Alia via ingressus est Carolus Lachm n, pros Sor Berotine is . cujus non intererat invenire textum originarium. Sed proponere textum in Aegypto et in Oriente a saeculo II. usque ad quartum
maxime usitatum. Hunc in finem criteriis internis plane neglectis suffragia non concedit, nisi codicibus antiquissimis ABCPQTZ evangeliorum, codici II epistolarum Paulin. et Origeni. Ubi haec monumenta consentiunt, dissentientium documentorum occidentalium nulla habetur ratio; quodsi vero illa discordant, vox decisiva tribuitur testibus occidentalibus: codicibus graeco-latinis EF euv. et Rct. codici E act. . codd. DG epist. Paulin. . manuscriptis latinis: Veronensi, Vercellensi, Culbertino; Vulgatae in codicibus Fuldensi. Amiatino etc.; Patribus: s. Irenaeo, S. Cypriano, S. Hilario PietaV. Lucifero Calariensi et Primasio. - Ast hacce methodo utens Lachmam finem suum assequi non potuit; etenim duorum trium aut quatuor testium consensus non susticii ad textum ab antiquis receptum determinandum; quodsi enim plura textus monumenta ex illa aetate nobis essent servata, procul dubio dissensus plurium contra pauciora illa frequenter haberet locum. Praeterea non Suiliciens
codicum praecipuorum A et C factus est usus; etenim illius nonnisi collationes Bentleyi et Birchii, hujus illae Wetsteuii adhibitae sunt. Praecipuum hujus viri meritum in eo consistit, quod Vulgatae
nostrae debitam restituit auctoritatem criti eam; nam eandem textum Si Stere talem, qualis s. Hieronymo prae oculis erat, luculentissime probavit. Primo prodiit: N. Τ. graece, ex recensiono Caroli I Heli mann.
Editio stereotypa Berotini 183l. in qua praeter textum graecum in margine inferiore lectiones variantes absque designatione sontium indicantur; doin vero edidit anno l842. primam partem, quae eV--
120쪽
gelia, et anno 18 . alteriam, quae reliquos N. T. libros complectitur una cum versione Vulgata in maruine in furiore ex antiquis manuscriptis hausta; inter utrumque textum i graecum et latinum positus est apparatus criticus a Titiniann adaptatus. in quo lectiones variantes una cum fontibus Suis enumerantur.
7. ConMantinus T chei dors de re eritica praecipuum sibi meritum paravit sedendo antiqua monumenta X. T. graeca et latina valde pretium, quae in itineribus suis per Europam et per Orientem invenerat, et de recenSundo textu sacro adhuedum bene meretur. Abanno 1μ4 l. edidit textum recensum cum breviore apparatu critico et praemi SSi S protegumenis Saepius prelo submissum. Iraus ii in interest antiquissimum, sed originarium restituere textum. Ad hoc efficiendum in eo consentit cum Iochmanii, quod non textum receptum, Sed antiquissimos testes iundamentum ponit, fundamentum autem multo amplius. quam ille. Inter testes criticos primum locum tribuit eodicibus inde a saec. IV. usque ad IX., et hisce eo majorem auctoritatem adscribit, quo sunt antiquiores, quin tamen criteria interna excludantur. Si versiones antiquae et Patrum citata codicum lectionibus Praebent assensum harum auctoritatem confirmant. Codicibus recentioribus inde a saec. IX. Scriptis levius adjudicatur momentum,
et ubi antiquiora monumenta concordant, illi plane negliguntur. Cum Tischendori latiori innitatur basi sti aliis utatur principiis, textus ejus non potest non esse diversus ab illo Irielimauni. Nihilominus tamen Tischendori viro erudito Jager in consilium adhibito Parisiis anno 1842. e sontibus graucis textum edidit illi similem, e quo s. Hieronymus antiquam Vulgatam emendavit . ut hanc editionem cum versione Vulgata dedicavit Rit. I . d. 'AMO archiepiscopo ParisienSi. λ Denique 8. Silentio non est praetermittenda editio Ν. Τ., quam anno 1848. Hamburgi prodire fecit Eduar His do Muraho, paratam, ut dicit, e codice Vaticano Is. Attamen auctor codicem hunc non ipse contulit, sed textum ejus concinnavit e collationibus Birchii et Bar- tol iecit, cujus adnotationes anno 1669. factae in bibliothoea Parisiensi asser antur. Alterius partis epistolae ad Hebraeos sa 9. 15. , epistolarum pastoralium . illius ad Philemonem, quae una cum RPO- calypsi in codico It desunt, textus desumtus est e codicibus ti et Ida Schol Z collatis, et apocalypsis repetita e codice Vaticano 1266. apoc. Bi. Attamen adhibuit etiam undecim codices graecos nondum
collatos ot antiquissima versionis flavicae monumenta. Quodsi ad dicta respiciamus, invenimus, post typographiam inventam exiguam fuisse antiquorum Ν. T. monumentorum cognitionem, hinc valde imperfectas editiones principes et subsequentes; ast apparatus eriticus a parvis initiis exorsus successive ad immensam molem accrevit indefessis laboribus ac studiis virorum eruditorum.
x Virum huncce eodicis Sinaitici inventione meritorum suorum coronRe SPlendidam addidisse sena mam. ut prius jam innuimus. ipse summus ecclesiae catholicae Praesul grato animo agnovit. Utinam viri iudosessi studio etiam rodicem Vaticanum accuratius edere contingati