장음표시 사용
161쪽
stolorum, et in specie Thomae incredulitate, quam prodiderunt, quum de Christi resurrectione famam et nuntium audivissent, imo cum Dominus ipse eis appareret Jo. 20, 19-29. Luc. 24, 13 3.).
Ad characterem hominis ritu cognoscendum requiritur diuturna et familiaris cum eo conversatio, et accuratissima ejus in diversis adjunctis agentis Observatio. Jam vero Apostoli per triennium familiarissimo Jesu fruebantur consortio, et evangelistae eum repraeSentant in diversissimis adjunctis agentem patientemque; mox enim eum sistunt rudes docentem, mox eum eruditis publico et privatim disputantem; mox eum peccatoribus aut infimae plebis hominibus agentem, mox cum probis aut cum p0puli primoribus conversantem; mox ad regnum terrenum capessendum sollicitatum, mox calumniis et contumeliis laesum; nunc omnium laudibus celebratum, nunc vel ab uno e Suis proditum, ab altero negatum, ab omnibus derelictum; nunc . Judaeorum regem, Messiam, Salutatum, Solenniterque in metropolim introductum, nunc a malevolorum cohorte captum, ab injustis damnatum, ignominioso erucis supplicio affectum. Saepe etiam consilia, quae prosequebatur, et principia, quibus suam agendi rationem conformabat, diserte exponunt, et in his omnibus delineant characterem,
qui ideis Judaeorum vulgaribus de Messia in pluribus non conveniebat. Qui jam ad tot momenta vitae Jesu attenti erant, et non ob- Stantibus praeconceptis opinionibus suis judaicis tali modo eum repraesentare poterant: iidem dotibus, ad characterem Christi rite cognoscendum necessariis praediti dici debent; Secus enim nemo plane characterem alterius cognoscendo idoneus haberi posset. Objectio. Sed nimius, quo Apostoli Jesum prosequebantur, am0r non poterat non efficere, ut ad alia plane non attenduntes, alia vero justo benignius interpretantes impedirentur, qu0minuS characterem magistri sui rite cognoscerent. Resp. Apostoli tenerrimo quidem et summo amore addicti erant Christo, et sane talis magistri consortio, tanta ejus amicitia et charitate, quantam eam delineant, minime fuissent digni, nisi sincerissimo
amore eum essent ampleri; verum amorem hunc eos nequaquam ita
obcoecasse, ut cuncta meliori in luce conspicerent, et generatim characterem magistri sui justo benignius dijudicarent: claro docent plures N. Τ. l0ci, e quibus discimus, ab Apostolis ea, quae Christus dicebat et agebat, nequaquam coece esse adprobata, imo iPSOS Saepe diveream sententiam tenuisse, eamque libere profiteri haud dubitasse. Sic Mi. 15, 12. Jesum monent, Pharisaeos ipsius verbis eme Offensos, quod idem est, ac si dixissent: Non satis prudenter locutus es. Ibid. 16, 22. Petrus, quum Jesus passionum et mortem Hierosolymis sibi instantem praedixisset, ei hoc diSSuadere non Verebatur, quia ejusmodi sortem Messiae minime convenire opinabantur. Jo. 6, 60. discipuli aperte declarant, durum esse Christi Sermonem de carne Diqiliros by Cooste
162쪽
ejus manducanda et de sanguine bibendo, et ipsos etiam Apostolos offensos suisse, e Christi quaestione patet v. 67.: HNumquMet vos, his re ' Ibid. 11, 8. Apostoli Jesu eonSilium revertendi in Judaeam imprudens declarant, quia ibidem lapidationis periculum brevi antea vix effugisset. Μr. 5, 3l. Jesu interroganti. quiS eum
tetigisset, respondent: is Mes, te a furba undique premi, es quaeris, quia te tessuerit' quo quaestionem magistri ineptam sibi videri, sat claris prostebantur verbis. - inania haec ostendunt, amorem discipulorum erga deSum Summum quidem, attamen Simul sobrium
Doctrina, quam in scriptis N. T. reperimus, Sive theoreticRm, sive praeticam Partem spectes, tam praestans, adeo sublimis invenitur, ut non tantum Singulorum PhiloSophorum. Sed etiam omnium simul sumtorum placita, imo revelationum per MoySem et prophetas . datam longe Superet; praeterea haec ductrina univerSalis est, i. e. omni aetati ac regioni, omni, etiam Summo culturae gradui attemperata, ab omni particularismo remotissima. Jam vero Ap0Stoli, viri illiterati, nulla institutione erudita fruiti, variis insuper praejudiciis capti, hanc doctrinam non confingere, Sed non nisi edoceri poterant et probe cognitam conServare, praedicare literisque consignare. Cum vero eam revera traderent, eam ritu intelligendi facultate praediti esse debebant.
Ast objici posset: Ipsa haec doctrinae Christi sublimitas et universalis indoles una, et particularismus judaicus ingeniique tarditas
Apostol0rum, cujus a Chri Sto Saepius arguebantur, altera ex parte non poterat non obstare, qu0minus doctrinam hanc in omnibus rite
intelligerent; imo Christus ipse do. 16, 12. latetur: is Adhuc multa
haleo nobis dicere, sed non Potestia portiare modo.
Bo . l. Licet doctrina Christi sublimis sit et universalis ingenio tamen philosophica Speculatione exculto opus non est, ut rite intelligatur; imo si talis esset, ob id ipsum univerSalis non foret; potius capitur a quovis, qui Sana mente et aliquo veri honestique sensu praeditus est. Ita ipso Jesus de doctrina sua judicavit, dum est. H, 25. hunc in modum ad Patrem precaretur: isConjueor imi laudibus celebro te) Pater, Domine coelί et terrae, qnsa abscondisti haec sapient, bus et prudentsius, et revelasti ea parvulo Quodsi vero res ita se habet, etiam ApoStoli doctrinae Christi rite cognoscendae idonei erant; nam sensu veri et honesti viridissimo praediti esse debebant, qui omnibus relictis virtutis magistrum Sequebantur, et veritatem doctrinae ejus sanguine suo obsignabant. Locus citatus Jo. 16,12. nostrae Sententiae non obeSt; nam Christus addit v. 13.
Seqq.: DCum autem veneris ille, Spisitus rem statis, docebis vos omn--rstatem etc. Apostoli itaque per immediatam Christi instituti nem Satis Praeparati erant ad digne excipiendam illustrationem ex alto, qua Singularum doctrinarum nexum tam inter se, quam cum Diuiliges by Corale
163쪽
naturae humanae indigentiis, et in genere Christi consilium et integrum redemtionis opus plene perspicerent. - Quod autem attinet 2. ingenii tarditatem, observamuS: O bene distinguendum est inter ingenium tardum et heles. Τardum ingenium longiori quidem indiget cultura; attamen opera, quae in illud excolendum impenditur non est perdita; quo difficilius enim rem quamdam capit, eo firmius eam cognitam tenet; atqui Apostoli per triennium usi Sunt institutione magistri divini, quo ingenii tarditas omnino superari potuit ac debuit. M Ipsa illa Apostolorum tarditas non in defectu quodam ingenii, sed potius in praejudiciis eorum judaicis sontem suum habuit; nam dum ingenii tarditatis arguuntur, testantibus evangeliis sere Semperhoe fit ideo, quia dissicillime capiebant aut admittebant veritates, quae contrariae erant praejudicus judaicis, praecipue de perpetuo
legis antiquae valore, de Messia ejuSque regno, animis eorum alti S-sime insitis. Hac in re ergo eruditis Judaeis aevi sui vix aut parum inferiores erant, et repetita magistri monitione, aut SeVeriori etiam, ubi opus erat increpatione a praejudiciis suis innari, et errores eorum
corrigi poterant scis. Mi. 15, 16. 16, 22-24. 20, 22. Luc. 24, 25. . Quodsi opponitur locus Mi. 16, 5-7., ubi Apostoli verba Christi, ut
sibi cavorent a sermento Pharisaeorum et Sadducaeorum, i. e. st perversis eorum principiis, SenSu proprio interpretantes putabant, Se a magiStro argui, quod panes Secum sumere obliti essent: erronea illa
sententia facile explicatur; etenim Judaei minutissimo legalitatis studio ducti panes ab hominibus sibi inimicis emere verebantur.
Jam vero Apostoli, qui et ipsi adhuc praejudiciis judaicis dediti
erant, PhariSaeos aeque ac Sadducaeos inimicissimo in Jesum et ejus discipulos serri animo, quotidiana experientia docti Sciebant. Porro miraculum exspectare vel plane expetere a Domino eo magis dubit
bant, ac repetita jam vice est. 12, 39.) imo brevi antea sibid. 16,1-3.3 Pharisaeos miraculum poStulantes Severe reprehenderat. Quare mirandum non est, Apostolos auditis Christi verbis putasSe, Se panes oblitos argui, quia negligentia sua necessitatem adduxissent, aut paneS ab adverSariis emendi, aut miraculum a Christo petendi.
6 Ingenio adeo tardos, ut ne diligenti quidem et diuturna magistri sapientissimi institutione et Spiritus s. illustratione doctrinae christianae rite percipiendae essent idonei, etiam ideo Apostolos sibi repraesentare non licet, quia Secus a Jesu ad munus ap0St0licum, ad propagandam religionem ejus in univereo mundo certe non eMentvoeati. Denique in dy Paulum Ap. satis ingeniosum fuisse, et doctrinam christianam pro universali indole sua ab eo praestantiSsime adumbratam, non St, qui neget. Jam vero omnes reliqui Apostoli cum eo in doctrinae hujus repraesentatione accuratissime consentiunt , quod certe non haberet locum, si illi doctrinae Jesu universali indoli rite cogn0Scendae non fuissent idonei. Diuitiaco by Corale
164쪽
Apostolos fuisse attentos ad omnia, quae Christus docuit seditque, et quae Subiit sata, partim jam ex praecedentibus elucet, partime Sequentibus patebit:
1. Ratho et natura muneris, quod a Christo vocati in se susceperunt, non permisit, ut negligentes resent in Jesu doctrina, factis satisque cognoScendis. Probe enim Sciebant, Se ad id destinatos esse, ut essent sal terrae, lux mundi; ut docerent omnes gentes, ut testes agerent eorum, quae ChriStus docuit et fecit sui. 5, 12. 13. 10, 31. 28, 18. Seqq. Jo. 15, 16. Act. 1, 8.). Neque ignorabant, sed quotidiana sere docebantur experientia, non paucos eSSe eoSque vehementissimos Christi adversarios, qui cuncta ejus dicta factaque sinistre interpretari Studerent, ut non tantuIn miraculorum ejus indolem Supernaturalem negare, Sed ipSam quoque lactorum veritatem suSpectam reddere conarentur v. g. Mi. 9, 2 . Jo. 2, 19. coli. c.
ut. 26, 01. et Mr. 14, 58. Mi. 9, 10. Seqq. et 12, 1. Seqq.; est. 9, 34. et 12, 22-24.; Mi. 12, 38. et Jo. 6, 30.; Jo. 9, 13. Seqq.). Quinti itaque Apostoli non levissimi animi erant homines, diligentissimam attentionem ut Severum judicium adhibere debebant ad omnia, quae sibi praedicanda lare Sciebant, recte cognoScenda, ut cavillationibus et sinistris Sententiis adversariorum reprimendis idonei essent.
2. Di isturnae ejusmodi atteretionis et accurasse cognitionis necessitatem Osos etiam Ap solos agnoriscte, clare patet ex Aet. 1, 21. 22., ubi in viro, qui in locum Judae proditoriS eligendus esset, prae cet ris id requisivisse leguntur, ut a baptiSmo Joannis usque ad Christi in coelos ascensionem hujus fuerit comes. Quod certe non aliam ob caurum postularunt, niSi quia perSuaSiSSimum habebant, eum, quem secum doctrinae, iactorum et saturum Jesu testem fieri volebant, accuratissima horum cognitione imbutum esse debere. 3. Cognstionem, quam in alio postulMarit, Apostolos scti quoque comparare studuisse, plures docent N. T. loci, in quibus eosdem tum
a Jesu explicationem rerum sibi obscuriorum petiisse legimus ut ut . 13, 10. et ur. 4, 10. Mi. 13, 36.; Mr. 9, 10. 11. 28.; Mi. 15, 15. 243. ur. 10, 10. Jo. 9, 2. 14, 22. , tum severius judicium adhibuisse reperimus Mi. 15, 12. Jo. 16, 18. 20, 4 8. 21, 20. . His udjungi merentur Luc. 1, 1-4. et Jo. 19, 35. 21, 24. , ubi auctores loquuntur vir rum instar, qui diligentia examinis ac judicii Severioris de rebus, quas reserunt, a Se instituti sibi conscii sunt. Denique
memorant , qu ad n0nni Si Summa attentione in cognoscendo adhibita fieri potuit ; etenim observator minus diligens vix tot facta, et multo minus tot et adeo diversa eorum adjuncta memoriae mandare, et per longam annorum seriem SerVare poteSt. Disiti eo by Cooste
165쪽
153 Quoad dexteritatem n in referendo
S. Matthaeum, prius portitorem; A. Marcum, Petri Ap. hermeneulam; S. Lucam medicum; s. Joannem, opulenti piscatoris filium; g. Paulum, eruditum antea Pharisaeum, artis scribendi peritiores fuisse, ita ut, quae rite cognoverant, literis accurate mandare possent, neque re imperitia scribendi rerum naturam immutarent, nemo eSt, qui in dubium vocet. Etsi vero documenta historica idem non diserte astruunt 8S. Petro, Jacobo et Judae, eos tamen, utpote qui evangelium felicissimo cum successu praedicarunt, aut propria manu, aut ope cujusdam comitum suorum chartae quoque haec illave accurate tradere scivisse, recte tenemus. Neque hac ex parte adversariorum quis mi opi Stiam Ν. T. auctorum dubiam reddere conatur; potius dicunt: Cum auctores N. Τ. ejusmodi scriberent lectoribus, qui ex immediatorum testium relatione et institutione, Viva voce facta, uberiorem vitae Christi notitiam prius jam hauserant: absque culpa ipsorum evenire potuit, ut in breviori, qua utebantur, rerum descriptione cum aliis ea quoque omitterent, quae, si essent adnotata, aliam rerum earundem faciem exhiberent. Verum etsi non tantum concedimus, sed firmiter tenemus, neque
historiam, nec doctrinam Jesu Christi in N. Τ. libris plene et ubique
locorum Sat clare esse depositam: inde tamen sequi negamus, quod adversarii colligunt; potius ne sic quidem N. Τ. auctores contra voluntatem suam aliam rerum indolem repraesentasse, defendimuS. Etenim argumentatio adversariorum salsa nititur hypothesi supponendo: cunctos N. Τ. auctores ejusmodi scripsisse lectoribus, qui uberiorem dictorum, factorum et satorum Christi notitiam aliunde jam hausissent; eos ubique locorum breviter res delineasse; et breviorem rerum delineationem in se spectatam immutationis essentialis
Ast Q non omnes N. T. auctores ejusmodi lectoribus scripserunt, qui uberius jam fuissent instituti. Sic S. Lucas Evangelium suum nequaquam in usum talis viri seripsit, qui uberius jam institutus erat; Secus enim Τheophilo Suo 1, 1-4. nec certiorem, neque pleniorem vitae Christi promisisset notitiam; hanc autem promittens non potuit talia silentio praeterire, quae, Si dicta essent, aliam rerum laciem exhiberent. Quia vero cum f. Luca in doctrina, factis fatisque Christi describendis reliqui N. Τ. auctores accurate consentiunt: dubium non est, quin etiam hi in relationibus suis non ea omiserint
adjuncta, quae, Si adessent, aliam nobis factorum et doctrinae nat ram exhiberent O N. Τ. auctores non ubique locorum breviter ac succincte Scripserunt; nam Saepe minima8 rerum circumstantias referunt, quod Distiiroo by
166쪽
sacere non solet, qui uberiorem Sufficientemque omnium notitiam aliunde haustam in eunetis lectoribus suis Supy0nit, et paucis tantum Verbis Singulorum eventuum recordationem excitare vult; potius ita agere solet, qui vel primus rei cujusdam gestae notitiam aliis suppeditare desiderat; vel eam, quae jam adest, cognitionem augere aut certiorem reddere adlaborat; vel facta dictavo literis tradita consedivare , et contra corruptionem praemunire Studet. Quocunque vero horum consiliorum ducti N. Τ. auctores scripserint, ad illud assequendum ea ipsa omittere non poterant adjuncta, quibus adnotatis res prorsus alia repraeSentaretur. e) Brevis rerum delineatio, si in se ipsa speetetur, immutationis lactae non est suspecta; quicunque enim lactum quoddam vel doctrinam compendioSe potius innuere, quam pleno suSeque describere cupit, ante Omnia cavere debet, ne, non obstante narrationis brevitate , aliud doceat, quam quod factum dictumve est. Hanc legem auctoribus quoque n0Stris notam et ab eis observatam, et etiam ex hac parte eorum in referendo dexteritatem vindicatam esse, Sat Superque cogn0Scitur, si ejusdem rei paucis tantum adumbratae narratio cum pleniori alterius relatione comparetur.
Eo minus N. T. auctores b) sciantes rolemtesque altam rerum indolem descripserunt.
Sinceritas quoque N. T. auctorum indubia erit, Si demonstratum fuerit:
Cum nemo gratis mentiri aut fraudem committere Soleat, serte etiam auctores N. T. nonnisi peculiari motivo ducti in relationibus suis fidem violassent. Motiva vero, quibus h0mines ad fidem laeden-
167쪽
dam communiter Seducuntur, sunt vel lucri, honorum et dignitatum cupido, vel partium Studium, vel alienae partis odium vel metus. Atqui nullum horum motivorum in auctoribus Ν. T. Supponi potest;
et quidemi. Non lucri, honorum d0nstatumque cupido; haec enim ς non potuit non esse alienissima a viris, qui alioS aperte docebant, non terrena bona, Sed coelestes thesauros esse quaerend , quique Parvulorum simplicitatem et modestiam requirebant in illis, qui regni dirini participes fieri vellent; secus enim proprio exemplo destruentes, quae Ore docebant et literis commendabant, in religione christiana propaganda parum profecissent. Praeterea bi si ejusmodi studio ad violandam fidem moti fuissent, profecto homines insipientissimi et judicio sano prorsus destituti dici deberent; nam non ignorabant, Judaeos Signa petere et Graecos sapientiam quaerere, et ideo Christum crucifixum, quem Dei virtutem praedicabant et Dei sapientiam, Judaeis quidem scandalum esse, ethnicis vero stultitiam 0. Cor. 3, 22. 23. ; sua ipsorum experientia cognoVerant, doctrina, quam annuntiabant. maximum Ribi excitari odium procerum praecipue et multorum sacerdotum judaicorum; minime eos latebat, libros suos displicere gentilibus, quum praeter scientiae dialecticae et philosophicae desectum etiam styli elegantioris commendatione destituerentur. In his rerum adjunctis non erat, unde lucrum, honores dignitatesve exspectarent ex doctrina et historia literis tradita quae illorum potissimum votis et desideriis adversabatur, a quibus ornari potui sent praemiis. Si igitur auctores nostri violationi veritatis ex lucri studio ortae locum dedissent, certe longe alia in libris eorum inveniremuS, Rc quae revera legimus. Denique r) N. Τ. auctores terras mareque Percurrentes, Sicut magister eorum non habebant, ubi caput reclinarent. Neque 2. partium studA, i. e. nimio Je8u, suorum aut causae suae
amore ad fidem laedendam moti erant; nam tali motivo ducti ea tantum scripsissent, quae et Christo et sibi et ecclesiis christianis honorifica noverant. Sedulo autem reticuissent, quidquid vel Christi, vel suae auctoritati derogare posse intelligebant, vel ecclesiis christianis revera dedecori esse perspiciebant. Cum vero nefarias Judaeorum contra Jesum criminationes et in genere tristia ejus fata sincere narrent ; cum errores, vitia ac Melera in Christianis non minus quam in Judaeis et ethnicis arguant, suosque etiam naevos pristinos ingenue fateantur: quis jam prudens affirmaverit, eos perverso partium Studio ad fraudem committendam fuisse seductos. Denique
3. nec alsenae partis orium aut metus ad fidem laedendam eos
permovit; ipsi namque Christianos alienissimos esse jubent ab omni invidia et odio; injuriam potius serendam, quam aliis inserendam
omnemque Simulationem ac fraudulentiam sugiendam esse praecipiunt; amorem vero omnium omnino hominum non tantum commendant, sed quavis occasione data postulant. Non minus ab hominum metu remoti erant, utpote qui non tantum coram synedrio hierosolymitano declararunt Αct. 5, 29.), sed etiam exemplo Suo, Vita et morte ostenderunt, Deo magis, quam hominibus obediendum eSSe, nec liges by Cooste
168쪽
timendos eos, qui corpus quidem occidere, minime Vero animam pedidere valeant. Nullum itaque fraudis committendae motivum adest, quod cum eorum doctrina et charactere ex historia cognito conciliari
Homines, quibuscum Apostolis praecipue res erat, duplicis fuere elassis; alii nimirum pronos se exhibuerunt ad religionem christianam amplectendam; alii vero omni, quo poterant, modo eidem adVersabantur. Tum horum, tum illorum ratio N. Τ. auctoribus vera ubique dicendi et scribendi summam imponebat necessitatem. Quod enim 1. Prioria classia homsnes attiare, hi, sive ethnici, sive Judaei fuerint nati, paucissimis exceptis hucusque sensualitati penitus immersi non caeco quodam impetu abripi poterant aut natura sua impelli ad amplectendam doctrinam, quae cultoribus suis nullam bonorum temporalium consequendorum, imo ne conservandorum quidem Spem faciebat, simulque omnibus studiis, quibus prius ducebantur, bellum inferens summam in illis persectionem moralem postulabat insuperque multa adversa et gravissimas calamitates perserendas annuntiabat, et constantibus asseclis suis bona quidem promittebat spiritualia et felicitatem in altera potissimum Vita exspectandam, cujus tamen obtinendae spes in hominibus sensualibus nequaquam sufficere solet ad gravia et praesentia aut proxima mala patienter perferenda. Ut his non sistantibus jam Apostolorum aevo credentes non tantum quotidie numero crescerent, sed etiam religioni christianae
constanter adhaererent: persuasissimum habere debebant, cuncta esse Vera, quae Apostoli et N. T. auctores tum viva voce, tum Seripto tradebant. Inde vero Apostolis summa orta erat necessitas, ubique vera tradendi; secus enim causam suam maximo expoSuissent periculo, quia et illi, qui fidem christianam jam erant amplexi, ab ea citius seriusque defecissent, si eam non absque fraude propagari et commendari detexissent. Neque aSserere licet, primorum Christianorum plurimos vel rudes fuisse, et ideo tali examini instituendo impares, vel ob distantiam suam ab ipso factorum theatro fraudem detegere non potuisse. Nam magna illa sacerdotum turba, quae , fide obedishat Act. 6, 7.ὶ;
Corinthii, qui in Paulo Ap. offendebantur, quod , fremo buct et Proericatio non is persu Gilthus humianae sapientiae et rebia I. Cor. 2, 4.3; BeroeenMS, qui Musceperunt vorbum cum omni artastate, quotidie acrutanteae Scripturas, an haec ita se haberent Act. 17, 11.); Ephesii
illi, qui ricursosa fuerans sectis et contulerunt libros imagicus3 et combu erunt coram omnibus Act. 19, 19.); in specie Nicodemus et Josephus ab Arimathaea, magni suiledrii membra; Timotheus, siclus ab infantia sacras Uferas novis II. Tim. 3, 15.); Titus . a qIIo is Ure tenaea a Ner mendaeein erant increpandi et corrigendi Τit. 1, 12. 13. Distiirco by Corale
169쪽
COIL c. V. 5. Apollo, ovis eloquens, potens in acristur Act. 18, 24. ; Ianalisu, isqui erat uerodis tetrarciae collactanetia Act. 13, 1. ;Cornelius, Menturis cohortis, quae dicitur Italica, retassestis ac timens
Deum Act. 10, 1. 2.3; Sergius Paulus, in inSula Cypro proconSuhisvis prudenA Αct. 13, T.); Τheophilus, cui s. Lucas scripta sua dedicavit Luc. 1, 3. coli. cum Act. 1, 1.); Dionysius Areopagita Aet. 17, 34.): - hi omnes nequaquam inter pauperes ac rudes reserendi, sed ut ditioribus, ita et cultioribus adnumeraudi sunt. Praeterea vix qui Squam existere potuit vel aliquo senSu veri praeditus, qui provocari non debuisset ad instituendum veritati S narratorum examen. Sicut autem ad talem indagationem suscipiendam primis Christianis nec facultas, nec voluntas: ita neque occatio Sussiciens deerat; nam partim in ipso factorum, quae in N. Τ. narrantur, theatro degebant, partim cum illa regione arcto in nexu positi erant; permulti enim homines illis temporibus e terris remotissimis Sive religionis, Sive mereaturae causa in PalaeStinam proficiScebantur, atque hac occasione vel ab immediatiis rerum gestarum testibus, vel ab aliis, qui ab his instituti erant, discere poterant, quaenam evenerint, ita ut non POSSeut non cognoScere, Verane sint, an satia, quae de dictis, factis latisque desu in N. Τ. libris legerant. Non minus gravia incitamenta ad vera in omnibus Scribenda N. T. auctoribus oriebantur
2. ratione habista multorum, et gutaem vehementiaiamorum adv-sariorum. Pharisaeis nimirum, principibus sacerdotum judaicorum et in genere illis, qui Christum odio internecino ad mortem usque persecuti erant, nihil magis in votis esse debebat, nisi ut doctrina ejus supprimeretur, et memoria illius deleretur. Quod sacillime effecissent, Si demonstrare potuissent, historiam vitae Jesu Christi non esSe Veram, et Ap0StOIOS, duSdem praeconeS, non eMe, niSi mendaces imposioresque. Neque duerat illis ut quicunque eis similes erant, OccaSio opportuni ima, quis ut qualis fuerit Jesus, quae docuerit, fecerit et subierit sata, accurate inquirendi; nam partim Palaestinenses erant, partim cum talibu3 arcto in nexu positi. Quae cum Ν. T. auctoribus optime nota eSSunt coli. Mi. 28, 11-15. Act. 4, 1. Seqq. b, 28. Seqq.): non poterant non moveri, ut Sibi ab omni veritatis laesione caverent.
Auctores N. T. in omnibus veritatis suisso studiosissimos, ipsi eorum libri testantur; nam hi notas, quibus sinceritas Scriptorumqu0rumvis probatur, clariStimas continent. Etenim
hominum turba seMas, et hoc ipso examen relationum suarum nemini non facillimum reddunt. Ita agere non solet, qui sallere vult; talis potius ea solum refert, quae aut ejus ipSius fictioni, aut incertae famae originem debent, aut unius alteriusve tantum in fraude complicis testimonio nituntur. AuctoreS N. T. Diqiliros by Cooste
170쪽
2. relationes mas permultis adjunctis diligenter notatis claras et deternatarum exhibent, cum non tantum tempus et locum, quomingula evenerunt, accurate definiant, sed etiam Variarum personarum nomina
commemorent. Neque hoc inveniri solet in eorum relationibus, qui aliis imponere intendunt; imposior callidus potius obscuritatem et ambiguitatem Rectatur, ubi de factis tempore et loco parum remotis sermonem facit, ne ipse fraudis mox detegendae media suppeditet, ut ut saltem credulis aliquamdiu fucum faciat, aut, si deprehenSus fuerit,
effugere poscit. N. T. Scriptores 3. nemini adularitur; potius tam regum, principum et sacces tum, quam plebis placita mores ac Studia perversa eadem Severitate castigant; praeterea omnem sapientiam humanam Christo adversam stultitiam declarant, cunctosque errare asserunt, qui Christi doctrinam non Sequuntur. ImpoSt0res autem moribus ac studiis hominum, et quidem vel plebis, vel procerum et eruditorum adulari solent prout ad fines Suos assequendos causae Suae aut GSeclarum turba, aut patronorum potentia se indigere intelligunt. 4. Summsi in narrarido utuntur μί licstate; laeta enim grandia et stupenda ordinariorum instar describunt, et popularem magis, quam ad eloquuntiae et artis dialecticae regulas compositum sermonem adhibent, ita ut de aurium pruritu, de admiratione lectorum excitanda prorsus non solliciti appareant, et non aliam curam manifestent, nisi ut, quae evenerant, a Christo dicta aut facta erant, lectores edoeeant, persumum habentes, veritatem artificiis non indigere, sed sua ipsius vi impedimenta quaeris superaturam esse. - ImpDStor autem, quia plerumque permnas certas per fraudem vel extollere, vel deprimere nititur, varias orationis artes minime Spernit, et quod relationum veritati deest, ornatu quaesito, sublimiori dicendi genere, figuris et imaginibus splendidis compensare adlaborat. Denique
5. non tantum suorum, sed etiam xuos ipsorum naevos candide
fatentur, et inter hos tales, qui auctoritati eorum facile derogare potuissent, veluti dum se ingenio tardos, variis praejudiciis occupatos, honorum cupidos, incredulos timidosque dicunt. Quis jam, nisi veritatis studiosissimus sit, proprios desectus sponto fateatur γImposior potius Se suaeque partis homines praeclarissimis coloribus depingere conatur, reticendo, et ubi hoc fieri nequit, saltem mitigando et excusando, quaecunque sibi aut suae partis hominibus quodammodo derogare pOSSint. Quae cum ita se habeant, relationes Ν. Τ. auctorum omni fide dignae censendae sunt, et qui non obstantibus illis, quae ad vindicandam eorum axi0HStiam allata sunt, argumentis fidem eis denegare vellet: non jam rationes, sed sententias suas praeoccupat et pertinacia praejudicia sequi dicendus foret, idque eo magis, quia Diuitiaco by Corale